Wat veroorzaakt misselijkheid en wat veroorzaakt plotselinge misselijkheid?

Misselijkheid is een aandoening waarbij iemand zin heeft om over te geven. De technische term is misselijkheid. En in de meeste gevallen wordt misselijkheid veroorzaakt door oorzaken in het centrale zenuwstelsel of het spijsverteringsstelsel.

Als er andere symptomen zijn en de misselijkheid bijvoorbeeld langdurig of acuut is, kan het een symptoom zijn van een ziekte in het lichaam. Dit moet zo snel mogelijk gediagnosticeerd en behandeld worden.

De meest voorkomende problemen bij misselijkheid zijn:

• Misselijkheid, gevoel alsof je moet overgeven
• Zwakte
• bleekheid
• rillen
• gebrek aan eetlust
• duizeligheid

Reizen en psychologische factor

Het gevoel van misselijkheid wordt vaak geassocieerd met bijvoorbeeld reizen. Misselijkheid komt vrij vaak voor. Bij sommige mensen kan het ook gepaard gaan met duizeligheid en braken. De technische term voor deze misselijkheid is kinetose, oftewel bewegingsziekte.

De volgende soorten kinetose zijn bekend:

• bewegingsziekte bij het reizen in een auto, bus of trein
• bewegingsziekte in een vliegtuig
• zeeziekte
• ruimteziekte, wat eigenlijk een aanpassingsstoornis aan gewichtloosheid is
• simulatorziekte

Het komt ook voor in stressvolle situaties en tijdens periodes van angst. Bij mensen met een zwakkere psychologische veerkracht kan het ook worden uitgelokt door extreme zintuiglijke input. Er is meestal een bekende oorzaak die afkomstig is uit de externe omgeving. Dit soort misselijkheid is meestal van korte duur en gaat voorbij op hetzelfde moment als de externe stimulus.

Het spijsverteringsstelsel en misselijkheid

Meestal worden misselijkheid en braken geassocieerd met aandoeningen van het spijsverteringsstelsel. Het gaat gepaard met buikpijn, braken en in sommige gevallen met een verhoogde lichaamstemperatuur of koorts.

Ook overmatige voedselinname, d.w.z. te veel eten, kan achter de misselijkheid zitten. Maar ook een onaangepast dieet, zoals in het geval van een dieetfout. Dit laatste kan het geval zijn bij galblaasaandoeningen.

Maag

Een maagzweer op de maag of op de twaalfvingerige darm brengt vooral buikpijn en braken met zich mee. Misselijkheid gaat vaak gepaard met een verminderde eetlust.

Gastritis is ook een probleem in zijn acute of chronische vorm. Gastritis wordt veroorzaakt door irritatie. Het is een ontsteking van de maag en zijn bekleding. Misselijkheid komt ook voor bij maagkanker.

Alvleesklier

Problemen met de alvleesklier kunnen ook leiden tot misselijkheid en braakneigingen. Bij pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier) gaat de pijn bijvoorbeeld gepaard met braken en algemene misselijkheid.

Alvleesklierontsteking wordt meestal uitgelokt door alcohol en komt daarom ook vaak voor bij alcoholisten. Bij alvleesklierkanker komt meerdere keren per dag overgeven vaak voor, maar gewichtsverlies en buikpijn zijn typische symptomen.

Lever en galblaas

Problemen met misselijkheid worden ook veroorzaakt door aandoeningen van de galblaas en de galwegen. Bij een ontsteking van de galblaas is er bijvoorbeeld pijn in de rechteronderbuik, maar vooral een gevoel van braken, soms zelfs regelrecht braken.

Ook galblaasstenen, die deze ontsteking kunnen veroorzaken, zijn een probleem. Problemen in de galwegen, die gepaard gaan met pijn en ook misselijkheid, zijn ook vaak de oorzaak. Leverziekten, zoals hepatitis, steatose van de lever of cirrose, uiten zich ook door vermoeidheid en misselijkheid met braken.

Peritonitis

Peritonitis, een ontsteking van het buikvlies (het dunne vlies in de buikholte), wordt heel vaak veroorzaakt door buikpijn en braken. Het kan ook voorkomen bij een blindedarmontsteking. Als gevolg van ontsteking en necrose scheurt de blindedarm en veroorzaakt de darminhoud een ontsteking.

Deze aandoening is ernstig en intens pijnlijk. De moeilijkheid maakt het noodzakelijk om een arts te raadplegen. Als deze aandoening onbehandeld blijft, is de kans op overlijden groot.

Dunne en dikke darm

Zelfs bij sommige darmziekten kan iemand last hebben van braakneigingen, bijvoorbeeld bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Ook bij diverticulose, een ontstekingsziekte van de dikke darm, komt misselijkheid voor.

Het kan een bijkomend symptoom zijn bij het prikkelbare darmsyndroom.Appendicitis gaat gepaard met misselijkheid en vooral pijn, eerst rond de navel en later vooral uitstralend naar de rechterkant.

Bij constipatie is er sprake van misselijkheid als gevolg van problemen bij het legen van de ontlasting. Er is ook sprake van een vol gevoel in de maag en buikpijn. Ook in het geval van darmobstructie (technisch ileus genoemd) treden de bovengenoemde problemen op.

Neurologische aandoeningen

Het braakgevoel hoeft niet altijd deze oorsprong te hebben. Soms is het gewoon een probleem in het binnenoor, bijvoorbeeld bij een draaiende of onvoorziene beweging, wat misselijkheid tot gevolg heeft.

Hoofdpijn, misselijkheid en braken, evenals gevoeligheid voor licht, komen vaak voor bij migraine. Vertigo, een aanval van duizeligheid, komt ook vaak voor.

Diabetes

Ook diabetische neuropathie en diabetes in het algemeen kunnen gepaard gaan met misselijkheid. Dit is het geval wanneer de suikerspiegel laag of juist hoog is. In dit tijdschriftartikel nemen we diabetes, de bloedsuikerspiegel en ook voeding onder de loep.

Cardiovasculaire oorzaken

Bij een myocardinfarct kan er sprake zijn van hevige pijn op de borst, rusteloosheid en nervositeit. Een hartaanval wordt veroorzaakt door een verstopping van een hartvat. Afhankelijk van de plaats waar de hartspier niet doorbloed is, gaan symptomen zoals misselijkheid, zwaar gevoel in de maag, braken, zweten en bleekheid gepaard.

Sommige hartaandoeningen komen ook tot uiting in misselijkheid, zoals angina pectoris, een aandoening van de kransslagader, die tot uiting komt in pijn op de borst.

Soms is het mogelijk om gevoelens van misselijkheid waar te nemen bij pericarditis, wat ook een hartziekte is. Zelfs bij een hoge bloeddruk kunnen mensen last hebben van misselijkheid en hoofdpijn.

Besmettelijke ziekten

Verschillende infectieziekten worden ook geassocieerd met misselijkheid. Bijvoorbeeld meningitis, technisch bekend als hersenvliesontsteking, kan een infectieziekte zijn. Het gaat gepaard met ernstige hoofdpijn en ook misselijkheid samen met braken.

Op dezelfde manier worden de hersenen aangetast door tekenencefalitis, een virale ziekte die niet alleen de membranen maar ook andere delen van de hersenen aantast. Het wordt gekenmerkt door malaise. Teken brengen ook de ziekte van Lyme over, een bacteriële ziekte die de zenuwen aantast en misselijkheid veroorzaakt.

Meer voorkomende infectieziekten zijn salmonellose, een diarreeziekte veroorzaakt door de bacterie Salmonella. Het veroorzaakt problemen in de darmen en diarree, misselijkheid en buikpijn zijn kenmerkend.

Malaria is een minder vaak voorkomende ziekte, vooral bekend uit tropische landen. De kenmerkende symptomen zijn misselijkheid en braken, maar ook koorts, koude rillingen en spierpijn. Verminderde eetlust en gewichtsverlies, braken en misselijkheid worden ook veroorzaakt door een lintworminfectie, die het lichaam binnendringt in de vorm van larven.

De bof kan in sommige gevallen ook misselijkheid veroorzaken en is een infectie van de speekselklieren. HIV, het virus dat AIDS veroorzaakt, uit zich ook in vaker misselijkheid en braken na bepaalde jaren.

Vergiftiging en misselijkheid

Verschillende acute en levensbedreigende aandoeningen worden ook geassocieerd met misselijkheid, die heel plots optreedt. Meestal gaat het bijvoorbeeld om intoxicatie (vergiftiging van het lichaam) door een stof, die langdurige gevolgen heeft.

Alcoholintoxicatie komt vaak voor, wanneer misselijkheid gepaard gaat met braken. Bij ernstige alcoholvergiftiging bestaat het risico op bewusteloosheid. Dit is dan een risico voor het inademen van braaksel.

Misselijkheid en braken zijn symptomen van een aantal vergiftigingen. Bij bewustzijnsstoornissen bestaat het risico op aspiratie (inademing) van braaksel en zure maaginhoud. Deze toestand bedreigt het leven van de persoon door verstikking, of de gezondheid door een gecompliceerde longontsteking.

Voedselallergieën en overgevoeligheid

Bij allergische reacties en anafylactische shock, wat een overreactie is van het immuunsysteem op een allergeen, treedt misselijkheid op. Misselijkheid treedt ook op na het eten. Daarnaast treden er verschillende andere symptomen op, zoals huid of zwelling.

Een van de vormen is voedselallergie en overgevoeligheid voor bepaalde ingrediënten. In dit geval is er sprake van intolerantie voor lactose, maar ook voor gluten. Daarnaast komt allergie voor noten, eieren, soja en exotisch fruit veel voor.

Bij griep en aandoeningen van de luchtwegen

Misselijkheid en zwaar gevoel op de maag komen ook voor bij verschillende aandoeningen van de luchtwegen, bijvoorbeeld longontsteking. Ze komen ook vaak voor bij griep of andere aandoeningen van de luchtwegen, zowel viraal als bacterieel.

Verwonding als oorzaak

Misselijkheid en braken kunnen ook na een ongeval optreden. Ze zijn typerend voor een hersenschudding. Daarnaast treden symptomen op zoals kortstondige bewusteloosheid, geheugenverlies voor de periode van het ongeval, desoriëntatie. In het geval van een hoofdletsel, als een hersenschudding wordt vermoed, wordt een onderzoek aanbevolen.

Vrouwen en misselijkheid

Bij vrouwen treden hormonale veranderingen op tijdens de vruchtbare periode. Ze treden op tijdens de eisprong, maar ook tijdens de menstruatie. Zelfs de menopauze is vol hormonale veranderingen. In deze gevallen melden sommige vrouwen misselijkheid, braken. Buikpijn komt vaak voor.

Naast deze gevallen kunnen er ook problemen optreden bij cysten op de eierstokken, bij buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Zelfs bij ontstekingen van het geslachtsorgaan van een vrouw kan misselijkheid optreden, samen met koorts en pijn.

Misselijkheid tijdens de zwangerschap

Ook tijdens de zwangerschap vinden hormonale veranderingen plaats. Misselijkheid kan 's ochtends optreden, maar ook de hele dag door. Ochtendmisselijkheid, waarbij ochtendmisselijkheid en braken optreden, komt bij ongeveer 70% voor. Het komt het meest voor van de 6e tot de 14e week van de zwangerschap, dus voornamelijk in het eerste trimester.

Overgeven tijdens de zwangerschap wordt ook wel emesis gravidarum genoemd. Om misselijkheid tijdens de zwangerschap tegen te gaan, worden psychologische hulp en steun, rust en het eten van kleinere porties aanbevolen. In sommige gevallen helpt vitamine B6.

Een belangrijke complicatie is overmatig braken. Beroepsmatig wordt dit hyperemesis gravidarum genoemd. Overmatig braken brengt de vrouw en de foetus in gevaar door uitdroging en verstoring van het inwendige milieu. In dit geval is een gynaecologisch onderzoek noodzakelijk.