Duizeligheid, vertigo of, in technisch Latijn, vertigo verwijst naar een toestand van een ziekelijke verandering in de perceptie van de positie van het lichaam in de ruimte. Meer precies wordt vertigo beschreven als een toestand van niet-specifieke ruimtelijke desoriëntatie en evenwichtsstoornis.
De persoon ervaart dat het hoofd tolt of de wereld ronddraait, of wiebelt, wat gepaard gaat met andere subjectieve ongemakken. Voorbeelden zijn een gevoel van flauwvallen, misselijkheid, misselijkheid of braken, visuele stoornissen (dubbelzien) tot visuele desoriëntatie en vaak oorsuizen.
Het komt voor bij kinderen, volwassenen en ouderen, en het komt over de hele wereld voor.
Na pijn is duizeligheid de meest voorkomende reden om een arts te bezoeken.
Naar schatting 20-30% van de wereldbevolking heeft last van duizeligheid.
Bijna iedereen krijgt er minstens één keer in zijn leven mee te maken.
Eén op de twee mensen boven de 60 heeft er last van.
50-60% van de mensen boven de 75 heeft er last van.
In dit geval is er geen eenduidig antwoord.
Duizeligheid is geen ziekte, het is een symptoom. Daarom moet je op zoek gaan naar de oorzaak.
In de basis kan het een kleine functiestoornis van de halswervelkolom zijn, maar ook een ernstigere neurologische of interne medische aandoening. Last but not least is een psychiatrische stoornis ook een mogelijkheid.
De diagnose is erg belangrijk, want het is niet mogelijk om zomaar de diagnose achter deze onaangename gewaarwording vast te stellen. Onderschat de duizeligheid niet, laat je onderzoeken.
Meer weten?
Lees met ons mee.
In dit artikel geven we de basisclassificatie van duizeligheid en ook de belangrijkste oorzaken.
Wat is duizeligheid en hoe uit het zich?
Vertigo is een gevoel van verstoorde perceptie van positie, beweging en evenwicht in de ruimte. Het is een ruimtelijke desoriëntatie, een gevoel van onzekerheid bij het staan of lopen. Het is een subjectief gevoel dat elke persoon anders kan beschrijven.
Het hoeft niet alleen de wereld te zijn die ronddraait of wiebelt, maar elk gevoel dat geassocieerd wordt met een verstoring in de waarneming van zichzelf in de ruimte. Een voorbeeld is een toestand die lijkt op dronkenschap.
Het is een verstoring van de waarneming, een illusie - een gevoel dat het lichaam beweegt ten opzichte van de omgeving of dat de omgeving beweegt ten opzichte van het lichaam. Simpelweg, de wereld draait rond een persoon zelfs als hij staat. Of omgekeerd - een persoon draait in de wereld zelfs als hij eigenlijk staat.
Iemand heeft last van een flauw gevoel, een ander beschrijft een gevoel van versuffing of ook visuele desoriëntatie, een onbalans bij het lopen of staan. Iemand voelt de wereld draaien als hij ligt, een ander rapporteert een probleem bij het veranderen van positie naar staan, soms houdt de duizeligheid aan in elke positie.
Perceptie van positie, beweging en oriëntatie in de ruimte + verdeling van de stoornis
Oriëntatie in de ruimte wordt verworven door een complex mechanisme. Het omvat sensorimotorische functies die informatie verwerven door de samenwerking van visuele sensaties, sensaties van het auditief-positie (statoakoestisch) apparaat (binnenoor) en receptoren in de spieren en het bewegingsapparaat.
Duizeligheid ontstaat wanneer signalen uit de periferie verkeerd of onjuist worden geëvalueerd, of wanneer het verwerkingscentrum in het centrale gebied - d.w.z. de hersenen - beschadigd is. Bovendien kunnen beide compartimenten (d.w.z. perifeer en centraal) betrokken zijn bij de stoornis en is deze gemengd van aard.
Daarom wordt duizeligheid ook geclassificeerd als perifeer of centraal.
Een perifere stoornis treedt op wanneer er een verandering is waarbij het binnenoor en het vestibulaire apparaat, de zenuw, betrokken zijn.
Bij een centrale stoornis kunnen de centra betrokken zijn die meewerken aan de evaluatie, dat wil zeggen het cerebellum, de hersenstam, de thalamus of de hersenschors.
Deze twee stoornissen verschillen van elkaar in karakteristieke kenmerken:
- perifeer = duizeligheid is abrupt, plotseling
- duurt kort, seconden, tientallen seconden, minuten, soms uren
- verergert bij verandering van lichaamshouding
- + de persoon voelt het lichaam zijwaarts trekken
- oogbewegingen, oogbollen - nystagmus
- gehoorstoornissen en zoemen, fluiten in de oren - oorsuizen
- misselijkheid, braken
- centraal = kan ook plotseling en heftig optreden, maar...
- duren langer
- zijn meestal milder van intensiteit
- positie en verandering van positie heeft geen effect
- onvast lopen
- gevoel van zweven in de ruimte
- visuele stoornissen
- andere neurologische symptomen komen ook voor
+ Duizeligheid wordt onderverdeeld in vestibulaire duizeligheid en niet-vestibulaire duizeligheid naargelang het al dan niet te wijten is aan een stoornis van het vestibulaire apparaat.
Bij vestibulaire stoornissen is er een functiestoornis van de halfcirkelvormige kanalen (het labyrint van het binnenoor en het statoakoestisch apparaat) of van het systeem van kleine kristallen, de otolieten, met motorische, roterende of eenrichtingsbeweging.
Niet-vestibulaire positieperceptiestoornis kan veroorzaakt worden door een breed scala aan ziekten, van het cardiovasculaire systeem tot het zenuwstelsel. Het kan een metabolische oorzaak hebben en ook ontstaan als gevolg van een niet-ernstige functionele blokkade van de halswervelkolom.
De belangrijkste oorzaken van duizeligheid zijn...
De oorzaken kunnen talrijk zijn en soms blijft de basis van de ziekte onbekend.
We kennen ernstige, minder ernstige en niet-ernstige oorzaken van duizeligheid.
De belangrijkste oorzaken van duizeligheid zijn:
- ziekten van het binnenoor - 30 tot 50%.
- inwendige ziekten - 5 tot 30 %
- neurologische aandoeningen - 2 tot 30 %
- psychiatrische aandoeningen 15-50 %
- problemen met de halswervelkolom - tot 50%
- onbekende oorzaak - tot 50%
De tabel geeft informatie over de belangrijkste oorzaken van duizeligheid
Groep | Oorzaak |
Ziekten van het binnenoor | - Vestibulaire neuritis - zenuwontsteking met bijbehorend braken
- labyrintitis - ernstige duizeligheid, misselijkheid, braken, evenwichtsstoornissen
- virale infectie van het binnenoor
- benigne paroxismale duizeligheid - acute aanvallen van duizeligheid, meestal uitgelokt door de positie en houding van het hoofd, met bijbehorende nystagmus
- de meest voorkomende vorm van duizeligheid
- mechanische aandoening van het binnenoor wordt verondersteld
- ziekte van Menière - herhaalde aanvallen van duizeligheid met oorsuizen, druk in de oren, gehoorverlies, bijbehorende misselijkheid, braken, nystagmus en vallen
- fysiologische vertigo - geen ziekteproces, ontstaat door fysiologisch mechanisme
- kinetose - bewegingsziekte - bewegingsziekte, duizeligheid en misselijkheid ontstaan door een mismatch tussen bewegingsperceptie en visuele perceptie, op een boot (zeeziekte) of in een auto (reizen op de achterbank)
- Een persoon in een auto leest een boek of kijkt naar een telefoon - statische perceptie. De auto beweegt en het positieapparaat neemt dit waar als beweging. Dit creëert een discrepantie tussen visuele en positieperceptie.
- Alternobarische duizeligheid - drukverschil tussen het middenoor wanneer de buis van Eustachius geblokkeerd is, bij vliegen, duiken, meer uitgesproken overgang met drukverschil
- hoogtevrees - wanneer men loodrecht van boven naar beneden kijkt, vooral op grote hoogten
- vertigo zonder gewicht - zonder de invloed van de zwaartekracht bewegen de kleine kristallen van het statische apparaat chaotisch
- duizeligheid met extreme kanteling van het hoofd - bijvoorbeeld bij hangende gordijnen, verminderde bloedstroom in de wervelslagaders
- decompressieziekte
- vestibulaire migraine - associatie van duizeligheid en migraine, onbekende oorzaak
- medicamenteuze en toxische duizeligheid - kooldioxide- en koolmonoxidevergiftiging, sommige geneesmiddelen, atropine, barbituraten, salicylaten, alcohol, nicotine, metalen zoals arseen, lood, kwik, maar ook tolueen, waterstofsulfide en andere vergiften en vergiften
|
Inwendige ziekten | |
Neurologische aandoeningen | |
Psychiatrische aandoeningen | - Psychogene duizeligheid komt vaak voor en wordt door de betrokkene vaak beschreven als het verliezen van de controle over de rand van een afgrond
- Draaiduizeligheid door stress komt vaak voor, vooral bij langdurige en overmatige psychische overbelasting
|
Draaiduizeligheid en de halswervelkolom | - aandoeningen van de halswervelkolom en nekspieren zijn vaak betrokken
- Arteria vertebralis syndroom, compressie van de arteria vertebralis, komt vaker voor bij oudere mensen met bloedvaten die zijn aangetast door atherosclerose, hoofdpositie in volledige kanteling, zoals bij het ophangen van gordijnen, plus met omhoog gestrekte armen
- pathologische informatie van cervicale sensorische receptoren
- compressie van het cervicale ruggenmerg - meestal door een discus - door de uitstulping van de tussenwervelschijf
- verwondingen
- whiplashletsel, auto-ongelukken - tijdens plotselinge hoofdbeweging
- lekkage van cerebrospinaal vocht (liquor) bij traumatische scheuring van de wortelschede met symptomen als duizeligheid, nystagmus, visuele stoornissen, oorsuizen, slechthorendheid
- Barré-Lieou syndroom - hoofdpijn, duizeligheid, oorsuizen, wazig zicht
- bij cervicocraniale letsels
- pseudoradiculair syndroom en radiculair syndroom - cervicocraniaal en cervicobrachiaal syndroom
Hoofddraaien vanuit de halswervelkolom kan verschillende oorzaken hebben:
- Chronische niet-fysiologische belasting van de cervicale wervelkolom.
- gebrek aan lichamelijke activiteit
- bij inspanning onder overmatige fysieke belasting, bij krachtsporten, bodybuilding
- onvoldoende warming-up voor lichamelijke inspanning
- langdurige starre houding van de halswervelkolom
- spierstijfheid en slechte positionering tijdens de slaap
- blootstelling van de halswervelkolom aan tocht, airconditioning
- aangeboren en functionele misvormingen in het gebied van de overgang van de halswervelkolom naar de schedel
+
De nek is aangepast aan beweging, rotatie, buik- en rugligging van het hoofd
De cervicale wervelkolom wordt gedurende lange perioden ongepast overbelast als gevolg van een zittende levensstijl en werken achter een computer, omgaan met mobiele apparaten. Dit leidt tot verschillende functiestoornissen en deze zijn nauw verbonden met problemen zoals hoofdpijn of duizeligheid (cervicocraniaal syndroom en cervicale duizeligheid) + de overdracht van pijn tussen de schouderbladen en naar de bovenste ledematen (cervico-brachiaal syndroom)
+
Lees meer in het artikel: Hoe de halswervelkolom en duizeligheid met elkaar in verband staan
|
Onbekende oorzaak | - 50% van de gevallen van duizeligheid heeft mogelijk geen bekende oorzaak
|
Als je nekwervelkolom pijn doet, lees dan ook:
3symptomen die gepaard gaan met nekwervelkolompijn
Draait het hoofd 's nachts en bij het liggen?
Met het draaien en slingeren komt ook vermoeidheid.
Dit ontstaat als gevolg van slaapstoornissen, terwijl het ook gepaard gaat met het chronisch vermoeidheidssyndroom. Langdurige vermoeidheid, malaise, als gevolg van overbelasting van het lichaam, langdurig en overmatig werk, lichamelijk of geestelijk, mentale stress ligt aan de basis van het probleem.
Draait je hoofd als je van houding verandert?
Denk aan een lage bloeddruk. Het gebeurt vooral als je meteen na het ontwaken op je voeten springt.
Daarom is het belangrijk om een paar richtlijnen te volgen als je opstaat uit een liggende positie:
- 's ochtends na het ontwaken is het raadzaam om even te gaan liggen
- ga dan rechtop zitten met je voeten op het bed of de mat
- hang vervolgens uw onderste ledematen van het bed of de mat af
- gaan zitten
- en sta dan op.
- Als alternatief kun je 's ochtends een glas water naast je bed zetten en drinken voordat je opstaat en je eerste stap zet.
Dit proces kan twee minuten duren (voor sommigen misschien 5 minuten), maar je zult geen last hebben van ochtendduizeligheid of ineenzakken bij het ontwaken.
Orthostatische instorting, syncope of flauwvallen. Eigenlijk soortgelijke technische termen die enigszins verschillen...
Als je snel opstaat vanuit een lagere positie, is er letterlijk geen tijd om de druk in de bloedvaten gelijk te maken. De hersenen worden niet voldoende doorbloed en de persoon voelt zich flauw, duizelig, zelfs flauw. Daarnaast kan hij een roes van warmte voelen, plotseling zweten, zwartheid voor de ogen, hartkloppingen die de hartslag versnellen of gefluit en gebrom in de oren, evenals zwakte in de benen.
En plotseling ligt hij op de grond. Na een korte periode van bewusteloosheid past het drukverschil zich aan, circuleren de hersenen opnieuw en komt de persoon weer volledig bij bewustzijn.
+
Naast opstaan kunnen duizeligheid en soortgelijke problemen gepaard gaan met bukken of het tillen van een zware last vanuit buikligging.
Deze omstandigheden zijn riskant in termen van hoofdletsel.
Komt iemand niet na een paar seconden of een minuut weer bij bewustzijn?
Veranderingen op het niveau van het bloedvatenstelsel (en andere) kunnen de oorzaak zijn, vooral bij beginnende rokers. Maar de negatieve effecten van roken hebben een veel langere lijst dan alleen onaangename duizeligheid.
Duizeligheid tijdens de zwangerschap en de cyclus
Bij de eerste tekenen en signalen van zwangerschap kan duizeligheid horen. Het verband kan gezocht worden in verhoogde vermoeidheid, voor hormonale en verschillende lichamelijke veranderingen.
Tot de eerste tekenen van zwangerschap kunnen worden gerekend
- het overslaan van de menstruatie
- verhoogde gevoeligheid van de tepels
- borstvergroting
- verandering in vaginale afscheiding
- veranderingen in eetlust, mogelijk gebrek aan eetlust of buikpijn
- misselijkheid en ochtendmisselijkheid, maar kan op elk moment van de dag optreden
- een opgeblazen en vol gevoel in de buik
- algemene spijsverteringsproblemen
- stemmingswisselingen, huilerigheid
- toegenomen vermoeidheid
- duizeligheid
- en andere
Natuurlijk zijn dit individuele verschijnselen. Er zijn vrouwen die geen problemen hebben.
Zwakte, vermoeidheid of een flauw gevoel worden vaak onderschat. Vrouwen schrijven de moeilijkheden toe aan normale fysiologische veranderingen of uitdroging.
Als een vrouw zich duizelig of flauw voelt, moet ze gaan zitten of hurken. Dit voorkomt letsel bij een eventuele instorting.
Let op: Als dit geen eenmalige of zeldzame aandoening is, maar er constant sprake is van duizeligheid, is een specialistisch onderzoek vereist.
Lees ook.
De associatie van duizeligheid met hormonale veranderingen komt ook voor tijdens de normale menstruatiecyclus, vooral vóór de menstruatie. Of een verergering van duizeligheid treedt op bij hevig of langdurig bloedverlies of hevige pijn.
Veranderingen in de hormoonspiegels komen ook voor tijdens de menopauze.