Thuis bloeddruk, pols of ademhaling meten. Hoe weet je de waarden?

Het thuis meten van vitale functies is vooral belangrijk voor mensen die lijden aan langdurige hart- en vaatziekten, maar niet alleen voor hen.

Een goed voorbeeld is hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk = hypertensie.

Hypertensie wordt in een vroeg stadium niet opgemerkt, maar kan zelfs in dat stadium al schade aanrichten in het hele lichaam. Het hart, de bloedvaten, de ogen en de nieren zelf hebben er geen baat bij.

Hetzelfde geldt voor hartritmestoornissen.

Vooral bij ouderen kan boezemfibrilleren onverwacht optreden. Dit is een aandoening waarbij de boezemspieren van het hart op een chaotische en onregelmatige manier samentrekken.

En het is dit chaotische gedrag van de boezems van het hart dat de basis vormt voor de vorming van bloedklonters. Deze kunnen letterlijk op elk moment vanuit het hart in de hele grote bloedsomloop terechtkomen.

Op dit moment is een van de mogelijkheden de introductie van een vrij bewegende bloedprop of embolus in een hersenslagader.

Na de verstopping van de hersenslagader ontstaat er een niet-bloedend deel van de hersenen. Embolisatie door dit mechanisme wordt een cardio-embolisch herseninfarct genoemd.

Je hebt vast wel eens gehoord over een beroerte, maar hoe herken je die vroeg?

Wist je dat: herseninfarct = beroerte = ischemische beroerte. Cardio-embolisch infarct = ongeveer 15-30%. Atherosclerotisch infarct = ongeveer 25%. Cryptogeen infarct = met onbekende oorzaak = ongeveer 20-40%. Andere oorzaken van hartinfarcten = ongeveer 5%.

Tegenwoordig zijn er verschillende apparaten en instrumenten beschikbaar waarmee je bepaalde vitale functies eenvoudig en comfortabel thuis kunt meten.

Maar ook op de werkplek of in het openbaar.

Zelfcontrole, zelfmonitoring of meestal thuismeting.

Sportieve mensen gebruiken verschillende polsbandjes, horloges en apps om hun hartslag te meten. Ze gebruiken ze om hun activiteit te controleren en hun energieverbruik bij benadering te bepalen.

Deze vorm van meten is ook geschikt voor mensen met hart- en vaatproblemen.

De polsslag kan ook op de tast worden gemeten, maar een onervaren persoon kan tijdens het meten zijn eigen polsslag voelen in plaats van die van de ander. In zo'n geval is de meting fout.

Naast de bloeddruk en de polsslag zijn er nog andere vitale functies die goed zijn om van tijd tot tijd te meten en hun juiste waarde te kennen.

Je kunt in verschillende omstandigheden in het leven terechtkomen wanneer je de juiste waarden van de basis vitale functies niet meer weet. Daarom geven we hier een overzichtstabel.

De juiste waarden voor bloeddruk, polsslag, ademhaling, lichaamstemperatuur of suiker op één plek. Meer weten? Lees met ons mee.

Vitale functies zijn...

Vitale basisfuncties zijn bewustzijn, bloedsomloop, d.w.z. bloeddruk met polsslag, ademhaling en lichaamstemperatuur.

Bloeddruk

Het hart is een spierpomp die constant werkt, zonder onderbreking. Het zuigt bloed uit het lichaam, stuwt het door de longen, waar het zuurstof krijgt, en duwt het dan terug door het hele lichaam.

Bloeddruk is de hydrostatische druk die het bloed uitoefent op de wanden van de bloedvaten. De basis van de aanwezigheid ervan is dus de activiteit van het hart.

De hoogste druk bevindt zich in de aorta (hartholte).

Van de druk in de slagaders wordt de systolische bloeddruk afgeleid, ook wel de bovendruk genoemd. Achter de vorming ervan zit de samentrekking van het hart en de uitstoting van bloed in de hartslagader.

De tweede waarde is de diastolische bloeddruk. Deze komt overeen met de druk in de slagaders wanneer het hart zwak wordt. In de volksmond wordt dit ook wel de onderdruk genoemd.

De bloeddruk wordt beïnvloed door bijvoorbeeld

• het volume van het bloed in de circulatie
• de elasticiteit van de bloedvaten
• de viscositeit van het bloed, in de volksmond de dichtheid genoemd
• de leeftijd
• lichaamsgewicht
• fysieke en mentale (emotionele) stress
• geslacht
• tijdstip van de dag
• verwonding
• ziekte
• medicatie
• externe omgeving

Er ontstaan verschillende aandoeningen met drukafwijkingen, die riskant zijn in termen van huidige en acute of ook chronische tijdshorizon.

Hoge bloeddruk ontstaat op jonge leeftijd. De basis is meestal atherosclerose en andere multifactoriële invloeden, levensstijl, roken of omgeving.

Hoewel het beter is om een lagere bloeddruk te hebben, kan hypotensie ook schrijnend zijn. Plotselinge bloedarmoede van de hersenen leidt tot collaps (flauwvallen).

Als het lichaam op de grond valt, bestaat het risico op hoofdletsel.

Het meten van de druk heeft ook richtlijnen om ervoor te zorgen dat de metingen correct zijn. Het kan liggend of zittend worden gedaan. Niet staand en niet direct na lichamelijke inspanning.

Tegenwoordig zijn digitale drukmeters goed verspreid.

Moderne methoden suggereren echter dat het mogelijk zal zijn om een richtlijnwaarde te krijgen zonder bloeddrukmeter, met behulp van een mobiele smartphone of een horloge. Apps maken het ook mogelijk om de waarde op te nemen, wat kan helpen bij het monitoren over een langere periode.

In een notendop moet in gedachten worden gehouden dat de ideale bloeddrukwaarde binnen het bereik moet liggen van:

Systola (bovenste bloeddruk) 100 tot 139. Diastola (onderste bloeddruk) 60 tot 89.

Voor een gedetailleerde kijk op bloeddrukwaarden, zie het artikel:Overzichtstabel van bloeddrukwaarden.

Bij afwijkingen over een langere periode of na herhaalde drukmetingen moet professionele hulp worden ingeroepen.

Lees over gerelateerde ziekten zoals:

• Ischemische hartziekte
• Angina pectoris
• Angina pectoris Hartaanval
• Hartfalen
• Cardiomyopathie
• Aorta ziekte
• Cerebrovasculaire aandoening

Polsslag

We kennen de polsslag ook wel als de hartslag. Deze is gebaseerd op de snelheid van het hart. We kunnen zien hoe snel het hart werkt door naar enkele slagaders te kijken.

Kort en eenvoudig gezegd is de hartslag...

De hartslag is de rimpeling in de wanden van de slagaders die optreedt wanneer bloed de vaatwand raakt wanneer het het hart verlaat.

In rust wordt ongeveer 70% van het hartvolume uitgestoten in één samentrekking van de hartspier. Dit wordt ook wel de ejectiefractie van het hart genoemd.

De hartslag kan snel of langzaam zijn, maar ook onregelmatig.

In rust werkt het hart langzamer. Het pompt ongeveer 4 tot 6 liter bloed per minuut.

Tijdens lichamelijke inspanning, wanneer er meer zuurstof en voedingsstoffen naar de spieren moeten worden toegevoerd, neemt de hartslag toe. De toename van de hartslag komt tegemoet aan de toegenomen behoefte van het lichaam om te werken.

De verandering in hartslag en hartslag bij fysieke inspanning, overmatige mentale belasting, maar ook tijdens rust of slaap is fysiologisch.

Fysiologisch = normale levenstoestand.

Het tegenovergestelde is een pathologische situatie waarbij de hartslag en polsslag zich onnatuurlijk gedragen. In dit geval is er sprake van een hartritmestoornis.

Als het hart stopt, is er geen polsslag.

De snelheid van de hartactiviteit beïnvloedt bijvoorbeeld:

• leeftijd
• geslacht
• lichamelijke en geestelijke inspanning, stress, angst of bezorgdheid
• trauma en bloedingen
• pijn
• verhoogde lichaamstemperatuur
• medicijnen
• stimulerende middelen, koffie, drugs, roken

Het meten van de polsslag is eenvoudiger: plaats drie vingers (wijsvinger, middelvinger en ringvinger) van de hand op de pols, in het gebied van de slagader, en we kunnen de polsslag voelen.

Als we echter de polsslag van iemand anders meten, kunnen we onze eigen polsslag in de buik van onze vingers voelen.

Er zijn verschillende plaatsen op het lichaam waar de polsslag kan worden gemeten, en wel daar waar de slagaders toegankelijker zijn om aan te raken: op de pols, de hand, langs het opperarmbeen, in de nek, onder de knie, bij de slaap en elders.

Hartslag meten kan met moderne middelen, horloges, telefoons met apps of fitnessarmbanden. Deze opties zijn vooral bekend bij sporters en de huidige generatie kinderen en jongeren.

Ze meten hun hartslag tijdens het hardlopen, sporten, tijdens sportactiviteiten.

De hartslag kan snel zijn (als hij hoger is dan 90 slagen per minuut) of juist langzaam (als hij lager is dan 60 slagen per minuut).

De norm is 60-90 slagen per minuut. Minder dan 60 = bradycardie, langzame hartslag. Meer dan 90 = tachycardie, snelle hartslag.

Waarschuwing.

Atleten hadden vroeger een hartslag in rust van minder dan 60 per minuut. Hun cardiovasculaire systeem is gewend geraakt aan regelmatige activiteit en heeft zich aangepast.

Natuurlijk is een hartslag van 33 per minuut zelfs voor sporters laag. Een hartslag die zo laag is, is gevaarlijk.

Naast de snelheid moet ook de regelmaat van de polsslag worden genoteerd. Als de polsslag overslaat of onregelmatig is, is het nodig om een professioneel onderzoek te laten doen.

In rust zijn we ons normaal gesproken niet bewust van de activiteit van het hart. Deze activiteit kan worden gevoeld wanneer het hart onder fysieke of mentale stress staat.

+

Bij hartritmestoornissen treden hartkloppingen op = een symptoom dat moet worden onderzocht.

Ademhaling

Ademen is nodig voor een constante toevoer van zuurstof naar het lichaam. Zuurstof voedt de cellen die het nodig hebben om te functioneren.

Je hebt waarschijnlijk gehoord dat de cellen van de hersenen of het hart bijzonder gevoelig zijn voor voldoende zuurstof in het bloed. Inademingslucht bevat 21% zuurstof en een kleine hoeveelheid kooldioxide. Uitademingslucht bevat 16% zuurstof en ongeveer 4% kooldioxide.

De in- en uitademing wisselen elkaar af om het leven in stand te houden. Dit proces verloopt ook automatisch. Het aantal ademhalingen neemt toe bij inspanning of geestelijke inspanning.

In rust ademen we langzamer.

We kunnen de ademsnelheid controleren.

Te snel noch te langzaam ademen is goed.

Als we langzaam ademen, maar ook als er een gebrek aan zuurstof in de ingeademde lucht is, neemt de verzadiging van het bloed af en daardoor ook het gebrek aan zuurstof in de cellen. Dit uit zich in een stoornis van de hersen- en hartactiviteit.

Het risico is de dood van het organisme.

Een snelle ademhaling komt in het dagelijks leven voor, vooral als er sprake is van psychische stress. In deze gevallen komen daar na een bepaalde tijd ook tintelingen van het lichaam, de vingers, de mond en algehele misselijkheid of zwakte bij.

Lees ook over:Hyperventilatie en hyperventilatietetanie

Een snelle ademhaling kan een symptoom zijn van een andere ziekte.

De frequentie van de ademhaling is: volwassenen 15-20 ademhalingen bij een kind 25-30 ademhalingen bij een pasgeborene 40-45 ademhalingen per minuut

Beoordeling van ademhalingsfrequentie:

• eupnoe = ademhaling in rust 15-20 ademhalingen per minuut
• tachypneu = ademhalingsfrequentie meer dan 25 per minuut
• bradypnoe = trage ademhaling, minder dan 12 per minuut
• apneu = afwezigheid - staken van de ademhaling
• dyspneu - kortademigheid, subjectieve of objectieve (orthopneu) verminderde ademhaling
  • orthopneu = ernstige kortademigheid waarbij de persoon niet kan liggen
    • een persoon dwingt om te zitten of te staan
    • de persoon kan gezien worden terwijl hij zijn handen op de mat legt om beter te ademen

Wat kan de ademsnelheid beïnvloeden?

• Lichamelijke activiteit
• mentale, emotionele stress, angst, stress, nervositeit of woede
• leeftijd
• levensstijl
• medicijnen
• hoogte - lagere concentratie zuurstof in de ingeademde lucht = snellere ademhaling

In rust ademen we ongeveer 15 keer in. Dit is 5 tot 8 liter lucht in een minuut. Eén ademhaling bevat ongeveer 300-500 ml lucht. Deze hoeveelheid neemt meerdere malen toe bij inspanning.

Vitale capaciteit van de longen - maximale inademing + maximale uitademing = voor vrouwen ongeveer 2000 ml voor mannen ongeveer 2500 ml voor getrainde mensen en atleten kan het hoger zijn

+

Naast de snelheid kun je ook de diepte, oppervlakkigheid, ademgeluiden, geur of het ritme (regelmaat) van de ademhaling opmerken.

Bij baby's is het plotseling stoppen van de ademhaling tijdens de slaap een risico. Daarom is het gebruik van pads voor ademhalingsmonitoring wijdverspreid.

Zuurstofverzadiging SpO2 (pulsoximetrie) is een methode om snel de zuurstofverzadiging van het bloed te bepalen. Tegenwoordig zijn er saturatieapparaten beschikbaar die deze waarde voorzichtig meten.

Wat is het normale zuurstofgehalte in het bloed, vraag je je af? De SpO2-waarde/norm ligt tussen 92-100%. Optimale zuurstofverzadiging in het bloed = 92% of meer. Als je saturatieoximeter boven de 92 aangeeft, is dat prima. Natuurlijk zal bijvoorbeeld een roker een lagere waarde tolereren.

Dit is een niet-invasieve meetmethode waarbij het apparaat de zuurstofverzadiging van hemoglobine meet op basis van lichtabsorptie (lichtremissie). De sensor wordt op de vinger of het oor geplaatst. Pulsoximetrie meet zowel de saturatie als de hartslag.

Bewustzijn

Ons bewustzijn en de toestand ervan is natuurlijk een manifestatie van leven.

Als iemand bewusteloos is, is hij of zij niet in staat om te reageren op externe of interne prikkels. Hij of zij loopt het risico om het leven te verliezen.

Het risico is verstoring van de ademhaling, blokkering van de luchtweg, door een vreemd lichaam of inhoud die uit de maag stroomt.

In bewusteloze toestand is het daarom belangrijk om in de juiste zijligging te liggen, ook wel de gestabiliseerde positie genoemd. Als er ademhaling is, is het essentieel om de reinheid van de mondholte te controleren en de juiste positie van het hoofd in een lichte kanteling om de luchtweg vrij te maken.

Braaksel kan de luchtweg volledig blokkeren of, als het in de longen terechtkomt, een gevaarlijke longontsteking veroorzaken. Naar verluidt aspireert ongeveer 85% van de bewusteloze mensen maaginhoud.

Het bewustzijnsverlies zelf kan een ernstige oorzaak hebben. Vaak is het dronkenschap, intoxicatie met drugs of medicijnen, een ongeluk, een aandoening na stuiptrekkingen van het lichaam, maar ook een tekort aan bloedsuiker of zuurstof.

Het is even gevaarlijk bij volwassenen als bij kinderen.

Bij kinderen wordt echter meestal aangenomen dat trauma het mechanisme is. En bij jonge kinderen moet ook worden uitgegaan van aspiratie en verstopping van de luchtwegen door een vreemd voorwerp. Omgekeerd, bij adolescenten, inname van alcohol, drugs of medicijnen.

Maar pas op met de behandeling van het slachtoffer na het ongeval.

Eerste hulp bij bewustzijnsstoornissen en het zoeken of inroepen van professionele hulp is van groot belang.

Bewustzijnsstoornissen worden onderverdeeld in twee basisgroepen, ook gebaseerd op de verschijningsvormen:

1. Kwalitatief - wanneer een persoon niet normaal reageert, maar is:
   • verward
   • gedesoriënteerd
   • ongepast of onverstaanbaar reageert
   • denken, perceptie van de persoon is verstoord
2. kwantitatief - verstoring van alertheid, helderheid en aandacht
   • slaperigheid - een toestand van overmatige slaperigheid
   • sopor - de patiënt reageert alleen op pijnlijke prikkels
   • coma - ernstige bewusteloosheid
   • flauwvallen, ineenstorting - kortdurend bewustzijnsverlies, dat kan worden veroorzaakt door plotselinge uitdroging van de hersenen, bijvoorbeeld door lage bloeddruk

De Glasgow Coma Scale, afgekort GCS, werd in 1974 opgesteld door Teasdale en Jennett om de mate van bewustzijnsdaling te bepalen.

Het bevat 15 items om het bewustzijn en de mate van bewustzijnsstoornis te beoordelen. Het beoordeelt oog-, verbale en motorische reacties.

De tabel toont de Glasgow Disorders of Consciousness Scale

Andere belangrijke parameters

Het is ook belangrijk om de lichaamstemperatuur of bloedsuiker te controleren. Niet altijd en in alle gevallen, maar in bepaalde situaties is het noodzakelijk om ook deze parameters te kennen.

Lichaamstemperatuur

Een juiste lichaamstemperatuur zorgt voor een soepele werking van het lichaam. De mens is een warmbloedig wezen en het menselijk lichaam handhaaft een geschikte lichaamstemperatuur door thermoregulatie.

Normaal gesproken wordt de waarde tussen 35,8 °C en 37,3 °C gehouden.

De lichaamstemperatuur wordt beïnvloed door factoren zoals:

• metabolisme
• activiteit en spierarbeid
• tijdstip van de dag
• leeftijd
• mentale activiteit
• schildklier- en bijnierhormonen

Een stijging van de lichaamstemperatuur boven 37 °C geeft aan dat er iets mis is in het lichaam. Dit kan worden veroorzaakt door oververhitting (hitteberoerte of hitte-uitputting) of griep. Een stijging van de lichaamstemperatuur komt bijvoorbeeld ook voor na een ongeluk of beroerte en bij andere medische aandoeningen.

Het tegenovergestelde is onderkoeling onder de 35,5 °C. Dit komt vooral voor bij blootstelling aan de externe omgeving. Koude, koude, beweging in een koude omgeving, vallen in water, bedolven worden in een lawine of andere traumamechanismen.

Onderkoeling kan ook optreden als gevolg van een shocktoestand wanneer er onvoldoende bloedtoevoer naar het lichaam is.

Er zijn verschillende vormen van lichaamstemperatuurmetingen beschikbaar.

De meest gebruikelijke plaats om de lichaamstemperatuur te meten bij oudere kinderen en volwassenen is:

• onder de arm - axillaire temperatuur
• in het rectum - de rectale temperatuur is 0,5 °C hoger
• op de huid van het voorhoofd of de slapen
• in het oor
• 0,3 °C meer in de mond en onder de tong - orale temperatuur
• in de vagina - basale temperatuur, 1 °C hoger

Bij jonge baby's is het het beste om de temperatuur in het rectum te meten. Een jonge baby begrijpt niet om zijn of haar hand dicht bij het lichaam te houden en het is belangrijk om bepaalde richtlijnen te volgen bij het meten.

Vergeet niet om na het meten van de rectale temperatuur 0,5 °C af te trekken. Dit geeft je de uiteindelijke waarde.

Er worden ook verschillende soorten thermometers gebruikt voor verschillende metingen: digitale thermometers, thermometers met een flexibele punt, snelle thermometers (express thermometers), kwikvrije thermometers en andere.

Vroeger werden kwikmeters gebruikt, maar de verkoop daarvan werd in 2009 door de Europese Unie verboden. Kwik is een zeer giftig en giftig metaal (neurotoxine) dat de werking van het zenuwstelsel aantast.

Lichaamstemperatuur waarden

Lees ook.

Glycemie - bloedsuiker

Suiker is noodzakelijk voor het menselijk leven. Het is vooral essentieel voor de hersenen. Samen met zuurstof is het de belangrijkste brandstof.

De bloedsuikerspiegel wordt door verschillende mechanismen op peil gehouden. Het hormoon insuline, glucagon, catecholaminen, glucocorticoïden en groeihormoon helpen hierbij.

Suiker wordt verkregen uit voedsel en vervolgens opgenomen uit het spijsverteringsstelsel. Glucose wordt opgeslagen in de spieren en de lever.

Het wordt opgeslagen als glycogeen.

+ Suiker wordt door het lichaam omgezet in vetopslag.

Of het wordt omgezet in vetzuren en andere vormen van vet. Deze worden dan opgeslagen in de vorm die we allemaal kennen. In het onderhuidse weefsel, op de buik, billen dijen en elders.

Glykemie niveaus worden binnen een ideaal bereik gehouden: 3,3 tot 5,5 mmol/l nuchter na het eten minder dan 10 mmol/l

Als de glykemie hoger is dan 10 mmol/l, wordt er suiker uitgescheiden in de urine = glycosurie.

Goed om te onthouden:

Hypoglykemie treedt meestal snel op. De hersenen zijn erg gevoelig voor een tekort aan suiker. Zonder suiker kunnen ze niet functioneren.

Een lage bloedsuikerspiegel uit zich in problemen zoals...

Van vermoeidheid, tot slaperigheid, bleekheid en overmatig zweten, tot desoriëntatie en bewusteloosheid, wat hypoglykemisch coma wordt genoemd.

Let op: Een schijnbaar dronken persoon heeft misschien geen alcohol binnengekregen, maar kan hypoglykemisch zijn.

Integendeel...

Hyperglykemie ontwikkelt zich meestal over een langere periode. Bij een waarde van 30 mmol/l is er een risico op het begin van bewusteloosheid. Dit wordt hyperglykemisch coma genoemd.

Verlaagde suikerwaarde (hypoglykemie) onder 3,2 mmol/l.Verhoogde suikerwaarde (hyperglykemie) boven 5,6 mmol/l nuchter.

Een verhoogde suikerwaarde is een symptoom van diabetes mellitus.

Beide aandoeningen zijn gevaarlijk voor een persoon. Ze komen vaker voor bij mensen die behandeld worden voor diabetes. Diabetes heeft veel andere complicaties.

Minder vaak is het een verlaging van de bloedsuikerspiegel bij overmatige en langdurige inspannende lichamelijke activiteit of bij uithongering.

Een tijdelijk verhoogde bloedsuikerspiegel wordt gezien bij een niet-diabeticus (een persoon die niet wordt behandeld voor diabetes) na het eten. Het wordt dan in een ogenblik gecorrigeerd, dankzij insuline en andere mechanismen die de glycemie regelen.

Zwangerschap wordt gekenmerkt door een aantal veranderingen. Soms ontwikkelt zich tijdens de zwangerschap zwangerschapsdiabetes. Dit staat bekend als zwangerschapsdiabetes mellitus. Het is van voorbijgaande aard en verdwijnt meestal na de zwangerschap.

Het komt voor bij tot 15% van de zwangere vrouwen. Het is riskant voor de moeder, maar nog meer voor de foetus.

Daarom is testen tijdens de zwangerschap belangrijk. Het wordt uitgevoerd door een gespecialiseerde arts, er is geen thuissuikermeting nodig.

Er wordt een apparaat gebruikt dat een glucometer wordt genoemd om de glykemie te meten. Een druppel bloed wordt op een smalle teststrip gedaan en na een tijdje wordt er een waarde gemeten.

De modernste methoden om de bloedsuikerspiegel te meten beloven een naald- en pijnloze meting in de vorm van een horloge.

Regelmatige controle van de suikerwaarde is vooral nodig voor mensen met diabetes die insuline gebruiken. De dosis kan per ongeluk verhoogd worden, er kan sprake zijn van herhaalde toediening of de persoon kan vergeten te eten na de injectie of kan geen voedsel tot zich nemen.

In sommige situaties kan de gebruikelijke dosis suiker of insuline onvoldoende zijn. Dit hangt af van de huidige metabolische toestand, fysieke of mentale activiteit en andere.

Interessante informatie.

De tabel toont vitale functies, bloeddruk, polsslag en ademhalingsfrequentie, lichaamstemperatuur en glykemie

Onthoud:

Een kind is geen miniatuur van een volwassene.

Daarom gelden zelfs bij het meten van vitale functies niet altijd dezelfde waarden voor kinderen van verschillende leeftijden als voor volwassenen.