Cerebrale parese: wat zijn de oorzaken en hoe uit zich dat?

Cerebrale parese wordt gedefinieerd als een neurologische ontwikkelingsstoornis die de motorische ontwikkeling van een kind beïnvloedt. Een verstoorde motorische ontwikkeling betekent dat er sprake is van stoornissen op het gebied van mobiliteit, coördinatie en algehele bewegingscontrole.

De stoornis treedt op tijdens de periode van hersenontwikkeling en kan zich voordoen tijdens de prenatale ontwikkeling of bij de geboorte, maar ook na de geboorte. Naast de motorische stoornis heeft de ziekte ook invloed op andere onderdelen van het zenuwstelsel, zoals

• zintuiglijke stoornissen, zoals slechtziendheid
• perceptuele stoornissen
• verminderde aandacht
• spraakstoornissen en vertraagde spraakontwikkeling
• een afname van het intellect
• gedragsstoornissen
• mentale achterstand
• epileptische aanvallen komen vaak voor

De ziekte is niet erfelijk. Ze heeft invloed op andere gebieden dan de gezondheid. Cerebrale parese gaat gepaard met moeilijkheden op educatief en sociaal vlak. Ze vereist een multidisciplinaire aanpak waarbij een kinderarts, een kinderneuroloog, een psycholoog, een logopedist, een orthopedisch chirurg en revalidatiemedewerkers betrokken zijn.

De motorische ontwikkeling van het kind is vertraagd of gebrekkig. Meestal openbaart de ziekte zich binnen de eerste 6 maanden van het leven van het kind. Cerebrale parese kent verschillende vormen. Om precies te zijn wordt cerebrale parese onderverdeeld in drie vormen:

1. de spastische vorm.
2. de niet-spastische vorm
3. de atactische vorm
4. een speciale groep is de gecombineerde vorm

De tabel toont de verdeling van cerebrale parese

Cerebrale parese ontstaat als gevolg van schade aan de zich ontwikkelende hersenen. Cerebrale parese kan aangeboren of verworven zijn. Het is niet erfelijk. Schade aan de hersenen kan in verschillende stadia optreden. Het kan bijvoorbeeld optreden tijdens de prenatale ontwikkeling, bij de geboorte of in de postnatale periode.

Schade tijdens de prenatale ontwikkeling

Het komt bijvoorbeeld voor door infectie van de moeder tijdens de zwangerschap. Ziekten zoals toxoplasmose, rode hond, herpesinfecties, CMV (cytomegalovirus) of HIV lopen risico. Een andere groep zijn afwijkingen in de ontwikkeling.

Intoxicatie (vergiftiging) tijdens de zwangerschap is ook een risico. Dit wordt meestal veroorzaakt door alcohol, drugs zoals opiaten, verdovende middelen, maar ook lood. Verhongering van de moeder tijdens de zwangerschap of daarmee samenhangende ziekten zoals hypertensie, diabetes, epilepsie en psychische stoornissen kunnen ook een rol spelen.

Een andere groep risicofactoren zijn verhoogde psychologische stress bij de moeder tijdens de zwangerschap, Rhesus incompatibiliteit en de invloed van röntgenstralen. Alle aandoeningen die leiden tot verminderde bloedtoevoer naar de placenta en daardoor tot hypoxie (verminderde zuurstoftoevoer) van de foetus zijn ernstig.

Complicaties tijdens de bevalling

Vroeggeboorte of, omgekeerd, langdurige foetale overdracht kan riskant zijn. Andere oorzaken kunnen een tangbevalling, stuitbevalling, laag geboortegewicht en, opnieuw, zuurstofgebrek zijn, evenals meerlingzwangerschappen.

De periode van de bevalling

De pasgeborene, maar ook het kind tot 6 maanden, is gevoelig voor de externe omgeving. Dit geldt natuurlijk voor de hele kindertijd. De verworven vorm van cerebrale parese kan worden veroorzaakt door infecties tot 6 maanden, zoals hersenvliesontsteking of kinkhoest. Neonatale geelzucht kan ook een oorzaak zijn, maar ook hersenbeschadiging door een ongeluk. De oorzaak van het ongeluk kan een val zijn, maar ook mishandeling.

De ziekte uit zich in typische houdingsproblemen, verminderde mobiliteit en coördinatie. Er zijn verschillende vormen van mobiliteitsstoornissen. De meest voorkomende is spastisch. De spastische vorm uit zich in spierstijfheid. Spierstijfheid veroorzaakt zwakte, gedeeltelijke verlamming of zelfs volledige beperking van de mobiliteit.

De niet-spastische vorm komt het minst vaak voor. De atactische vorm komt het minst vaak voor. Bij de niet-spastische vorm is er sprake van onwillekeurige bewegingen, veroorzaakt door wisselende spierspanning. Deze vorm wordt ook wel dyskinetisch genoemd. De hypotone vorm, die zich uit door verlies van spierspanning, valt ook onder de niet-spastische vorm. En er kan sprake zijn van een onvast looppatroon. Deze vorm gaat meestal over in een andere vorm tegen de leeftijd van drie jaar.

De atactische vorm wordt veroorzaakt door beschadiging van het cerebellum. Dit veroorzaakt stoornissen in het lopen, de perceptie van evenwicht en algemene stoornissen in de coördinatie van bewegingen. Een zogenaamde dronken gang is typerend. Trillen tijdens bepaalde activiteiten komt ook voor.

Een speciale groep is de gemengde of gecombineerde vorm. Hierbij kunnen verschillende moeilijkheden als gevolg van schade aan verschillende delen van de hersenen samenkomen. De spastische en dyskinetische vormen worden het vaakst gecombineerd.

Symptomen van cerebrale parese zijn onder andere zintuiglijke en spraakstoornissen, psychomotorische retardatie, concentratieproblemen, vermoeidheid en geheugenproblemen.

In de regel kunnen deze symptomen geleidelijk worden waargenomen vanaf de leeftijd van 3 jaar. Problemen met bewegen en, in het bijzonder, een vertraagde ontwikkeling van motorische vaardigheden, zoals klimmen, zitten, staan, draaien en lopen.

Cerebrale parese wordt bepaald door symptomen zoals:

• verminderde mobiliteit
• vertraagde motorische ontwikkeling
• verhoogde kauwreflex
• zintuiglijke beperking, verminderd gehoor, gezichtsvermogen, oogspieren - strabismus (scheelzien)
• spraakstoornis, dysartrie, stotteren
• vertraagde spraakontwikkeling
• afname van intellect
• gedragsstoornissen, neuroses en affectieve stoornissen
• mentale achterstand
• verminderd concentratievermogen
• geheugen- en leerstoornissen
• verhoogde vermoeidheid
• overmatig speekselen, d.w.z. hypersalivatie
• slikstoornis
• verminderde immuniteit en verhoogd risico op intoxicatie
• convulsieve stoornissen zoals epilepsie
• problemen met blaascontrole en lediging

De diagnose van de ziekte is een uitdaging na de geboorte. De progressieve psychomotorische ontwikkeling wordt beoordeeld. Neurologische onderzoeken zoals de positietest zijn belangrijk. Echografie van de hersenen is nuttig. Ernstige vormen kunnen na de geboorte worden vastgesteld.

Cerebrale parese wordt gediagnosticeerd op basis van de aanwezigheid van symptomen en tekenen van de ziekte. De diagnose is gemakkelijker tussen de leeftijd van 6 en 12 maanden. De geleidelijke ontwikkeling van de symptomen kan worden gevolgd tot de leeftijd van 3 jaar.

De diagnose van de ziekte na de geboorte is moeilijk en is meestal pas na enkele maanden mogelijk.

Het kan niet tijdens de zwangerschap worden vastgesteld.
Om cerebrale parese te diagnosticeren, zijn een specialistisch onderzoek en het volgen van het kind tijdens de groei noodzakelijk.

Begeleidende oogsymptomen zijn ook bepalend. Kinderen met cerebrale parese hebben heel vaak verschillende troebelingen of ontstekingen in de ogen. Daarnaast worden MRI- en CT-scans van de hersenen en wervelkolom uitgevoerd om veranderingen in het centrale zenuwstelsel op te sporen en kunnen er verschillende genetische tests worden uitgevoerd.

Bij kinderen die risico lopen, worden regelmatige controles uitgevoerd, ongeveer om de twee weken. Het optreden van epileptische aanvallen leidt tot de diagnose. Epilepsie gaat in ongeveer 35-55% van de gevallen gepaard met cerebrale parese. De verschijnselen kunnen gevarieerd zijn en omvatten onwillekeurige bewegingen, schreeuwen, afwezige blik of stuiptrekkingen over het hele lichaam.

De ziekte begint zich meestal al vroeg te manifesteren. Het kind kan slaperig en lusteloos zijn. Zijn mobiliteit is laag. De algemene motorische ontwikkeling is vertraagd, vertraagd. Fixatie (oog volgen) is vertraagd, het grijpen van voorwerpen is ook vertraagd.

Draaien en zitten komen op een later tijdstip. Vanaf de 6e maand heeft het kind problemen met de basismotoriek en bewegingsstoornissen. Hij heeft een vertraagde of onvoldoende ontwikkeling van motorische activiteiten. Later komen daar problemen met houdingen of draaibewegingen bij, of is er een beperking van de beweeglijkheid van ledematen, afhankelijk van de specifieke vorm.

De manifestaties en hun ontwikkeling zijn gevarieerd. Er kunnen tremoren van de ledematen zijn, maar ook convulsieve aanvallen. Deze zijn een symptoom van epilepsie. Later is er een vertraging in de psychomotorische ontwikkeling, of mentale retardatie en problemen met de groei, het gehoor en het gezichtsvermogen.

Moeilijkheden met concentratie, leren, geheugen of gedrag kunnen gepaard gaan, zoals onoplettendheid, rusteloosheid of algemene traagheid.

Neurotische stoornissen, explosief affectief gedrag, humeurigheid.