Wat zijn de belangrijkste oorzaken van spraakstoornissen (+ Verdeling)

Wat veroorzaakt een spraakstoornis? Er kunnen verschillende factoren aan ten grondslag liggen, die al dan niet ernstig kunnen zijn.

Spraak wordt voornamelijk gebruikt voor communicatie. Het bestaat uit verschillende factoren die moeten samenwerken, anders raakt het verstoord.

De componenten die nodig zijn voor spraakproductie zijn bijvoorbeeld het gehoor, het gezichtsvermogen (in het geschreven woord), het zenuwstelsel, de spieren die aanwezig zijn bij de spraakproductie, de kleine hersenen.

Welke spraakstoornissen kennen we?

We verdelen ze op basis van hoe ze interfereren met de spraakproductie. Spraakproblemen kunnen ontstaan in de spraakproductie, in de uitspraak. Vervolgens verdelen we spraakstoornissen in:

• afasie, waarbij er een probleem is met de spraakproductie of het spraakbegrip
• dysfasie is een mildere vorm van afasie
• dysartrie is een articulatiestoornis (uitspraak)
• afonie of dysfonie is schorre en fluisterende spraak
• rhinolalie of nasolalie is nasale spraak (neuriën)
• dyslalie wordt veroorzaakt door onderontwikkeling
• balbuties is stotteren
• mutisme als psychogene stomheid
• tumultus sermonis (brabbelen), waarbij het spreektempo verstoord is
• atactische (gezongen) spraak komt voor bij cerebellaire stoornissen
• monotone spraak, bijvoorbeeld bij de ziekte van Parkinson

Spraakstoornissen kunnen door verschillende factoren worden veroorzaakt. Soms ontstaan problemen direct in het spraakcentrum in de hersenen, of is er een probleem met het zenuwsignaal of direct met de tong- en mimische spieren.

Neurologische aandoeningen

Het bulbair syndroom ontstaat door beschadiging van de IXe-XIIe hersenzenuwen . Symptomen zijn bijvoorbeeld dysartrie en dysfagie.

Problemen met spraak en expressie komen het vaakst voor bij verschillende ziekten van het zenuwstelsel, bijvoorbeeld bij de ziekte van Huntington.

Dit is een genetische neurodegeneratieve ziekte die onwillekeurige bewegingen veroorzaakt, bijvoorbeeld van de tong, waardoor iemand onverstaanbaar spreekt.

Mensen met de ziekte van Alzheimer hebben ook spraakproblemen. Bij de ziekte van Alzheimer gaat de hersenmassa verloren. De persoon is verward, heeft geheugenproblemen en is gedesoriënteerd.

Beroerte

Bij een beroerte zijn de hersenen en het spraakcentrum ook aangetast door zuurstofgebrek. Er is een verstopping van een bloedvat door een bloedstolsel of bloeding in de hersenen.

Een beroerte is een veel voorkomende oorzaak van spraakstoornissen bij volwassenen. Vroegtijdige herkenning van het begin van de moeilijkheden is belangrijk. Met vroegtijdige behandeling kan een goed therapeutisch resultaat worden bereikt, zonder neurologische schade.

Afweer

Polio kan ook een probleem zijn. Het is een neurologische ziekte die motorische problemen veroorzaakt. Het kan zowel onvolledig als volledig zijn.

Bij cerebrale parese is het een aanval direct op het centrale zenuwstelsel. Er zijn stoornissen in de hersenen, maar soms worden ook individuele spieren aangevallen. Er zijn spraakstoornissen die onverstaanbaar zijn.

Atherosclerose

Atherosclerose kan soms een probleem zijn, vooral wanneer vet zich afzet in de wanden van de slagaders. Vaatziekten van de hersenen veroorzaken spraakstoornissen.

Ziekten van het strottenhoofd en de stembanden

Soms kunnen problemen veroorzaakt worden door vermoeidheid van de stembanden en het uitrekken ervan. Bij heesheid is er een vermoeden van laryngitis of zelfs een laryngeale tumor.

Dan heeft de persoon niet alleen problemen met spreken, maar ook met slikken, wat pijnlijk en moeilijk is.

Ziekten van de mondholte

Bij mondkanker vormt zich een obstructie in de mondholte. In het beginstadium zijn er helemaal geen symptomen. Later treden pijn, slikproblemen en spraakstoornissen op.

Infectieziekten

Sommige infectieziekten veroorzaken ook spraakstoornissen. Typisch is het brommen bij infectieuze mononucleose. De amandelen zijn vergroot en er is pijn in de keel.

Ook tekenencefalitis kan problemen veroorzaken. Het tast de hersenen aan en kan soms het spraakcentrum aantasten.

Psychiatrische stoornissen

Er kan ook sprake zijn van een psychiatrische stoornis, zoals een stoornis in de psychologische ontwikkeling.

Er zijn ook verschillende problemen met taalverwerving. Of er is een verminderd spraakvermogen.

Kinderleeftijd

Vaak hebben jonge kinderen en kleuters al spraak- en uitspraakproblemen. Je kunt dan het beste naar een logopediepraktijk gaan. De kliniek kan helpen met dit probleem.

Spraakstoornissen komen ook voor bij schoolgaande kinderen als gevolg van een milde hersenstoornis die bekend staat als ADHD. Vooral stoornissen en problemen met leren, concentratie, focus en stemmingswisselingen zijn typerend.

De meest voorkomende spraakstoornissen bij kinderen zijn dyslalie (verkeerde uitspraak van medeklinkers) en rhinolalie (nasale spraak). Kinderen stotteren en mompelen vaak, en dit heeft vooral te maken met de snelheid van spreken.

In sommige gevallen kunnen we een tragere of vertraagde spraakontwikkeling aantreffen. Het kind heeft een kleinere woordenschat en is trager in het associëren van inhoud en betekenis aan woorden.

Hij laat lettergrepen, lettergrepen weg, verzint nieuwe woorden, samenstellingen, wat niet past bij de leeftijd van het kind.

Na ernstige stresssituaties hebben kinderen de neiging om te zwijgen (mutisme). Het kan totaal zijn, soms is het kind bang om alleen met bepaalde personen te spreken.