Wat is narcolepsie? Oorzaken, symptomen en complicaties van de slaapstoornis

Narcolepsie is een slaapstoornis en het is een chronische neurologische aandoening. Het is een ziekte van het zenuwstelsel die gekenmerkt wordt door het onvermogen van de hersenen om de slaap-waakcyclus goed te regelen.

Dit uit zich in extreme slaperigheid overdag. De persoon valt plotseling in slaap en het is onmogelijk om deze toestand met wilskracht te onderdrukken.

Het gevaarlijke aan deze ziekte is dat de fases van plotse slaap overdag zonder enige waarschuwing komen. Ze beïnvloeden de levensstijl van de lijder aanzienlijk.

Narcolepsie is een ziekte die het zenuwstelsel aantast.
Het heeft meerdere namen, zoals DMS (Daniel Merrick Syndroom) en ook EDS (Overmatige Slaperigheid overdag).

De aandoening tast het centrale zenuwstelsel aan, in het bijzonder het controlecentrum van de hersenen voor het proces van in slaap vallen en wakker worden. Als gevolg van deze handicap treden er overdag plotselinge en oncontroleerbare slaapaanvallen op. Deze aanvallen kunnen niet met de wil gecontroleerd worden.

Narcoleptische aanvallen treden op zonder waarschuwing en tijdens elke activiteit: thuis, in de winkel, tijdens het lopen, winkelen of praten, maar ook op het werk.

Narcolepsie komt niet vaak voor en treft gemiddeld een of twee mensen op 1000. Het komt het meest voor in de adolescentie en bereikt een piek tussen de 35 en 40 jaar.

Erfelijkheid draagt, zij het slechts gedeeltelijk, bij aan het ontstaan ervan. Er is ook een grotere neiging tot de ziekte door de aanwezigheid van bepaalde genen. Narcolepsie is ook problematisch omdat het geen volledige slaap is, maar de persoon gedeeltelijk wakker is. Tegelijkertijd kan hij of zij last hebben van verschillende hallucinaties en wanen.

Narcolepsie wordt verder onderverdeeld in:

• narcolepsie met kataplexie (kataplexie is het plotselinge verlies van spierspanning)
• narcolepsie zonder kataplexie
• secundaire narcolepsie

Wat is slaap?

Slaap is een toestand waarin de functie van het centrale zenuwstelsel afneemt. Het lijkt op een toestand van bewusteloosheid, maar wordt beoordeeld als een veranderde toestand, niet als een perceptuele verstoring. Het is een periodieke rusttoestand die belangrijk is voor de regeneratie van het lichaam. Een gebrek aan slaap kan de oorzaak zijn van gezondheidsproblemen.

Slaap is verdeeld in twee fasen, de non-REM fase, ook wel orthodoxe, gesynchroniseerde slaap genoemd. De tweede fase is de REM slaap. Deze twee fasen wisselen elkaar af. Non-REM komt van het Engelse acroniem non-rapid eye movement. REM is afgeleid van rapid eye movement.

Tijdens de nacht wisselen non-REM en REM fases elkaar af. De gesynchroniseerde slaap heeft 4 fases. De REM periode neemt ongeveer 25% van de totale slaaptijd in beslag. Tijdens de eerste non-REM fase is een persoon het gemakkelijkst wakker en tijdens de 4e fase is de slaap het diepst. Dromen worden gedroomd tijdens de REM fase van de slaap.

De niet-REM fase gaat na ongeveer 90 minuten over in REM. Wakker worden gebeurt meestal tijdens het REM-gedeelte.

De slaap varieert met de leeftijd. Naarmate we ouder worden, verandert de diepte en de behoefte aan slaap. De slaap is van mindere kwaliteit, we worden vaker wakker en de diepste delen van de niet-REM fase komen minder vaak voor.

De precieze oorzaak van narcolepsie is onbekend. Narcolepsie is geen psychiatrische stoornis, het wordt niet veroorzaakt door depressie, vermoeidheid of epilepsie. Men denkt dat het probleem zijn basis heeft in de hersenen op het niveau van de hypothalamus.

Er is bewijs voor een verband tussen het vroegtijdig begin van de REM-slaap en de aanwezigheid van veranderingen in het HLA-complex, wat eigenlijk een histocompatibiliteitscomplex is. Deze veranderingen veroorzaken verlaagde niveaus van de neurotransmitter hypocretine.

Soms kunnen deze verlaagde niveaus ook worden veroorzaakt door infecties of auto-immuunreacties. De ziekte kan dus deels erfelijk zijn, wat de familiaire incidentie verhoogt. Secundaire narcolepsie is het gevolg van andere ziekten, zoals organische hersenaandoeningen en stofwisselingsstoornissen.

Het typische symptoom is overmatige slaperigheid overdag en acute slaapaanvallen zonder voorafgaande waarschuwing. Deze aanvallen kunnen niet met de wil worden onderdrukt en komen op elk moment van de dag. De getroffen persoon kan ze niet weerstaan.

De symptomen beginnen meestal rond de leeftijd van 10 jaar en nemen geleidelijk toe in intensiteit. Naast plotselinge slaapaanvallen zijn er ook andere symptomen. Er is bijvoorbeeld een geleidelijk verlies van spierspanning, wat leidt tot andere symptomen.

Deze omvatten bewustzijnsstoornissen, voorwerpen die uit de handen vallen en frequente valpartijen doordat de benen gebroken zijn. De ziekte uit zich ook in slaapverlamming (verlamming van de spieren tijdens een slaapaanval), waardoor de persoon zich niet kan bewegen.

Verschillende hallucinaties tijdens een slaapaanval zijn ook typisch. In sommige gevallen behoren agressiviteit en hyperactiviteit bij kinderen tot de uitingen van de ziekte. Depressie komt vaak voor bij volwassenen en mensen hebben last van onrustige slaap tijdens de nacht en vaak nachtmerries.

Symptomen van narcolepsie zijn onder andere:

• Overmatige slaperigheid overdag
• kataplexie (verlies van spierspanning), meestal van seconden tot maximaal 2 minuten
  • vaak als gevolg van emotie (lachen, boosheid)
  • soms gepaard met vallen of knikken van de knieën
  • verlies van het vermogen om te spreken
  • verschillende gezichtsgrimassen
  • hoofd laten vallen
  • komt altijd voor bij bewustzijn
  • voorwerpen die uit de handen vallen
  • verminderde, onduidelijke spraak
• hallucinaties - 40-80% van de gevallen
  • voornamelijk visueel, minder vaak auditief
  • gevoel van aanraking of alsof je vliegt
  • hypnagogische hallucinaties zijn als levendige dromen die niet van de werkelijkheid te onderscheiden zijn
• slaapverlamming, verlamming van het lichaam, onvermogen om het lichaam en de ledematen te bewegen
• onderbroken nachtrust van slechte kwaliteit, slapeloosheid
• slaapapneu
• nachtmerries
• automatische activiteit zonder het waar te nemen
  • tijdens een aanval maakt de persoon bepaalde bewegingen, blijft handelen
  • zegt bepaalde woorden die niet passen bij de situatie
• Agressie
• hyperactiviteit bij kinderen
• rustelozebenensyndroom
• depressie kan voorkomen bij volwassenen
• visuele stoornissen zoals verminderd, wazig of dubbel zicht kunnen voorkomen

De ziekte wordt gediagnosticeerd op basis van de medische voorgeschiedenis. Omdat de eerste symptomen nog niet erg intens en duidelijk zijn, kan de ziekte zich over een relatief lange periode ontwikkelen. Er zijn ook andere specialistische onderzoeken nodig om een nauwkeurige diagnose te stellen, met behulp van EEG en EMG.

De elektrische activiteit van de hersenen (EEG) en de spierspanning en signalen in de spieren (EMG) worden gemeten over een langere periode gedurende de dag. Deze metingen worden vervolgens gebruikt om te beoordelen of de persoon echt lijdt aan narcolepsie of dat het een andere aandoening is.

Polysomnografie (PSG) is een onderzoeksmethode die ook gebruik maakt van EEG, EMG en EOG (elektro-oculografie - registreert oogbewegingen). Polysomnografie is een slaaponderzoek dat de hele nacht duurt in een slaaplaboratorium.

Hierbij worden ook de ademhaling, borst- en buikbewegingen, de zuurstofverzadiging in het bloed en het ECG beoordeeld. Tijdens het onderzoek wordt een video-opname gemaakt. Bij polygrafie overdag wordt de MSLT (Multiple Sleep Latency Test) beoordeeld.

Een andere methode is het evalueren van de aanwezigheid van het HLA DQB1*602 allel en de waarde van het niveau van hypocretine in het hersenvocht. Een CT-scan wordt toegepast om andere hersenaandoeningen uit te sluiten. Over het algemeen wordt bij problemen een specialistisch onderzoek door een huisarts en vervolgens een neuroloog aanbevolen.

De ziekte verschijnt tijdens de kindertijd en adolescentie, beginnend met vage symptomen en verhoogde slaperigheid. In de kindertijd worden hyperactiviteit of het rustelozebenensyndroom ook geassocieerd. Op volwassen leeftijd kan er sprake zijn van depressieve stoornissen of zelfs agressie.

Later komen daar spierproblemen bij. Vaker zijn er aanvallen van plotselinge slaap die niet gestopt kunnen worden. De progressie van de ziekte naar zijn uiteindelijke vorm duurt enkele jaren, soms zelfs tien jaar.

Tussen de leeftijd van 30 en 40 jaar treden de meest intense verschijnselen op. Op oudere leeftijd nemen de symptomen geleidelijk af. Het is heel belangrijk om een professioneel onderzoek te laten uitvoeren wanneer ze optreden en om de ziekte zo snel mogelijk te diagnosticeren.

Overmatige slaperigheid overdag kan zich ook manifesteren als kataplexie, maar niet bij elke lijder. De term kataplexie omvat het verlies van spierspanning.

Het veroorzaakt vaak vallen of knikken van de knieën. Voorwerpen vallen uit de handen van de persoon. Hij kan niet spreken of zijn spraak is onverstaanbaar. De gezichtsspieren maken verschillende grimassen. Ze zijn niet in staat om het hoofd vast te houden en het zakt naar beneden.

In sommige gevallen zijn er hallucinaties die de indruk van vliegen kunnen geven. Visuele hallucinaties die niet echt zijn, komen vaak voor. Geluidssensaties komen minder vaak voor, en sensaties van aanraking of vliegen kunnen worden toegevoegd. Levendige dromen creëren een omgeving van realiteit.

Automatische activiteiten manifesteren zich als voortdurende activiteit of onwillekeurige bewegingen. Iemand typt bijvoorbeeld tekst op een computer, gaat door tijdens een aanval, maar wat getypt wordt klopt niet. Ze manifesteren zich ook als het uitspreken van woorden die niet in een context passen.

Slaapverlamming is het resultaat van verlamming van het lichaam, d.w.z. het onvermogen om te bewegen. De persoon kan wel waarnemen maar is niet in staat om te bewegen. De slaap is van slechte kwaliteit, paradoxaal genoeg treedt nachtelijke slapeloosheid op. Sommige mensen hebben slaapapneu.

Beperkt narcolepsie het leven?

Natuurlijk doet het dat. Een aanval van narcolepsie is oncontroleerbaar en oncontroleerbaar. Stel je voor dat je een zebrapad oversteekt en plotseling stopt je leven midden op de weg.

Evenzo in het geval van een dialoog met een ander persoon, die misschien niet sympathiek staat tegenover een korte pauze van een paar seconden in het gesprek. En wat te denken van een beroep als ober of serveerster. Je kunt je voorstellen wat de gevolgen zijn van een kortstondig verlies van spierspanning.

Het besturen van een motorvoertuig of een ander vervoermiddel kan fatale gevolgen hebben. Dit is ook de reden waarom iemand met narcolepsie geen rijbewijs kan hebben. Narcolepsie is een veel voorkomende oorzaak van arbeidsongeschiktheid en dus arbeidsongeschiktheidspensioen.

Het onwetende publiek heeft geen sympathie voor iemand die aan slaapziekte lijdt. Het beperkt daarom zijn openbare en privéleven. Het is de oorzaak van verminderde prestaties op school voor kinderen en op het werk voor volwassenen.

Preventieve maatregelen voor narcolepsie zijn onder andere een gezonde levensstijl en

• een regelmatig regime overdag
• regelmatige bedtijden
• de juiste kamertemperatuur tijdens het slapen, de juiste matras en het juiste bed, en het juiste type kussen
• voldoende rust, slaap overdag (korte periodes - 20 minuten)
• vermijden van alcohol, roken, cafeïne en drugs
• zware lichamelijke activiteit beperken
• voldoende lichaamsbeweging
• overslaan van zware maaltijden voor het slapen
• preventie van obesitas