Wat is impetigo, welke symptomen heeft het? Besmettelijkheid en overdracht bij kinderen

Impetigo wordt gekenmerkt als een oppervlakkige infectie van de huid veroorzaakt door streptokokken of stafylokokken. De naam van de ziekte komt van het Latijnse woord impetere = aanvallen. De ziekte komt het meest voor bij kinderen, maar kan ook volwassenen treffen.

Het gevaar van de ziekte schuilt in de snelle verspreiding van de infectie, die zich binnen twee dagen over het hele lichaam van de patiënt kan verspreiden.

De incidentie van de ziekte varieert per seizoen. De beste omstandigheden voor de verspreiding van de infectie zijn in de zomermaanden. De bacteriën die impetigo veroorzaken vermenigvuldigen zich beter in een warme en vochtige omgeving.

Vroeger kwam de ziekte het meest voor in de zomer, maar tegenwoordig reizen mensen graag naar de warmte in de koelere maanden, waardoor de ziekte steeds vaker het hele jaar door voorkomt.

Patiënten met ernstiger atopisch eczeem zijn gekoloniseerd met goudkleurige stafylokokken. Ongeveer 20 tot 40% van de bevolking is asymptomatische drager van deze bacterie (meestal in de neus en het perineum) en vormt een potentiële bron van infectie.

Impetigo wordt geclassificeerd als een bacteriële huidinfectie (pyodermie). Stafylokokken en streptokokken worden beschouwd als de meest voorkomende veroorzakers van pyodermie. Ze kunnen de bloedbaan en lymfatische kanalen binnendringen.

Ze veroorzaken ook wijdverspreide coagulopathieën of vasculopathieën.

Pyodermie kan worden onderverdeeld in twee groepen.

De eerste groep bestaat uit primaire pyodermata, waaronder staphylogene en streptogene impetigo, furuncle, carbuncle en erysipelas.

De tweede groep zijn secundaire bacteriële infecties die reeds bestaande huidveranderingen verder compliceren. Voorbeelden zijn secundaire infecties bij eczeem, ulcera, huidwonden, brandwonden of waterpokken.

Primaire bacteriële huidinfecties worden onderverdeeld in:

• oppervlakkig - aantasting van de epidermis en dermis (impetigo contagiosa staphylogenes, impetigo contagiosa streptogenes)
• folliculair - Bockhart impetigo (ostiofolliculitis), folliculitis, furunkel, carbunkel
• diep - verspreidt zich naar onderhuids weefsel en spieren (erysipelas, perianale streptokokkendermatitis)
• nagelgebonden - paronychia coccogenes

Tabel 1: Oppervlakkige huidinfecties kunnen worden onderverdeeld in twee subgroepen, namelijk gecompliceerd en ongecompliceerd

Hoe ontstaan pyodermieën?

Het optreden van pyodermie hangt over het algemeen af van de aanwezigheid van een microbe met een bepaald pathogeen vermogen en van de afweer van de huid en het hele organisme. Onder de pathogene microben zijn stafylokokken en streptokokken de belangrijkste veroorzakers van pyodermie.

De afweer van de huid tegen microben is complex en bestaat voornamelijk uit de barrièrefunctie van de hoornlaag, die zeer goed bestand is tegen infecties.

Een zeer belangrijk afweermechanisme van de huid tegen infecties is de productie van antimicrobiële peptiden door de keratinocyten, die een breed scala aan Gram-positieve en Gram-negatieve bacteriën, schimmels en virussen kunnen doden.

De huid wordt gekoloniseerd door een fysiologische microflora die antibacteriële stoffen produceert. Hieruit volgt dat bacteriën, virussen en schimmels de huid alleen kunnen binnendringen als de barrièrefunctie van de huid is aangetast.

Impetigo kan worden veroorzaakt door Streptococcus pyogenes (2% van de gevallen) en Staphylococcus aureus (70% van de gevallen). In de resterende 28% van de gevallen treedt een gemengde infectie met beide ziekteverwekkers op.

Beide kiemen zijn gelokaliseerd in het nasofaryngeale gebied bij veel gezonde mensen (dragers). Transmissie naar de huid vindt voornamelijk plaats door krabben met de nagels.

De overdracht van impetigo van mens op mens vindt voornamelijk plaats bij mensen die in nauw contact met elkaar leven (contactinfectie).

Het verloop van de ziekte wordt beïnvloed door verschillende factoren:

• huidconditie - chronische huidziekten (atopische dermatitis), mechanische beschadiging van de huid
• algemene toestand van het organisme - behandeling met corticosteroïden, ondervoeding, systemische ziekten
• externe omgeving - hoge temperatuur, vochtigheid
• eigenschappen van bacteriën - virulentie, synergisme met andere bacteriën

Factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van infectie zijn onder andere

• beschadiging van de huidbarrière
• obesitas
• diabetes mellitus
• hematologische ziekten
• immunodeficiëntie
• slechte hygiënische gewoonten

Impetigo komt in twee vormen voor:

1. Niet-bultvormige impetigo
2. Bulleuze impetigo

Niet-stierlijke impetigo - synoniemen niet-stierlijke impetigo, impetigo contagiosa streptogenes.

Niet-stekelige impetigo maakt meer dan 70% uit van alle vormen van impetigo. In het verleden werden stafylokokken beschouwd als de veroorzaker van de ziekte. Later werd de voorkeur gegeven aan een streptokokkenoorzaak van de ziekte.

Het is een zeer besmettelijke ziekte.

Ze veroorzaakt vaak epidemieën onder kinderen.

Symptomen van niet-stekelige impetigo ontstaan op verwonde huid (kneuzingen, brandwonden, schaafwonden). Het treft vooral onbedekte lichaamsdelen zoals het gezicht (rond de neus en mond), het capillitium (behaarde deel van het hoofd), de nek en de handen.

In het begin vormen zich strakke halfronde blaasjes op de huid, omgeven door een smalle ontstekingsrand. De inhoud van de blaasjes is helder. Deze huidverschijnselen zijn zelden zichtbaar. Het dunne omhulsel van het blaasje breekt binnen enkele uren af. Uit de geërodeerde basis sijpelt sijpels. Dit droogt geleidelijk op tot dikkere en uitgebreidere honinggele korsten.

Symptomen van de ziekte verspreiden zich snel naar de omgeving, waar zich weer verse blaasjes en nieuwe erosies met honinggele korsten vormen. De samenvloeiing van aangrenzende laesies veroorzaakt boog- tot ovaalvormige, scherp begrensde afzettingen.

Soms vergroten regionale knobbels zich. Complicaties van niet-bultvormige impetigo kunnen ook de zogenaamde mondhoeken zijn. Rhinitis bevordert de verspreiding van de verwekker. Impetigo begint daarom vaak onder de neus.

Als de ziekte onbehandeld blijft, kan ze lang aanhouden. Talrijke laesies kunnen algemene symptomen veroorzaken. Algemene symptomen zijn koorts, misselijkheid en gebrek aan eetlust.

Postinfectieuze glomerulonefritis is een gevreesde complicatie die bij ongeveer 4% van de patiënten voorkomt. De nierziekte wordt veroorzaakt door specifieke streptokokken.

Bulleuze impetigo = impetigo bullosa, impetigo staphylogenes, impetigo contagiosa staphylogenes.

Bulvormige impetigo komt voornamelijk voor bij kinderen, maar kan ook bij volwassenen voorkomen. De oorzaak van de ziekte zijn altijd die stammen van Staphylococus aureus die epidermolytische toxines produceren.

Het typische symptoom van bullous impetigo is de vorming van platte, heldere blaasjes van 4-9 mm groot. Later wordt de inhoud van de blaasjes grijswit.

De blaren vormen zich in de diepere lagen van de opperhuid. Hun bedekking is daardoor dikker en ze blijven langer zitten. Nadat de blaren zijn geërodeerd, worden er geërodeerde gebieden gevormd, omgeven door het epidermale restant van de bedekking. Na verloop van tijd vormt zich een dunne grijsgele korst op de vochtige erosies en na het afvallen blijft er een voorbijgaande pigmentatie achter.

Soms hecht het centrum van de blaarbedekking zich en versmelt met de basis van de blaar, maar aan de periferie breidt het proces zich uit naar het omliggende gebied. Op deze manier kunnen aangrenzende blaren versmelten tot verspreidende formaties. De ziekte geneest zonder littekenvorming.

De diagnose van impetigo is gebaseerd op:

1. een grondige anamnese
2. lichamelijk onderzoek (klinisch beeld, mate van veranderingen)
3. laboratoriumresultaten
4. aanvullende röntgenfoto's

Wat zijn de diagnostische principes voor elk type impetigo?

1. Niet-bultvormige impetigo

Op basis van het typische klinische beeld is de ziekte meestal gemakkelijk vast te stellen, vooral bij kinderen met neusuitvloeiing en honinggele korsten. Microbiologische, klinisch-chemische en serologische diagnose is ook belangrijk.

2. Bulleuze impetigo

De klinische diagnose is meestal eenvoudig. Grote blaren met purulente opaciteit en eroderende gebieden zijn kenmerkend. Een belangrijke stap in de diagnose is het identificeren van het oorspronkelijke atopisch eczeem.

Wat is de differentiële diagnose?

De differentiële diagnose omvat blaarziekten van verschillende oorsprong. De meest voorkomende infectieuze huidziekten die lijken op impetigo zijn varicella, herpes zoster en herpes simplex.

Bij niet-infectieuze oorzaken kan verwarring optreden bij graad II brandwonden, een overgevoeligheidsreactie op insectenbeten.

1. Niet-bultvormige impetigo

Bij patiënten met dit type impetigo worden hemolyserende streptokokken en slechts soms stafylokokken aangetoond. De kweek van streptokokken hangt af van de tijd die verstreken is tussen het verzamelen van het materiaal en het begin van de kweek.

Herpes simplex, vooral op de overgangsdelen van de huid en slijmvliezen, is polycyclisch omcirkeld. Het kan echter ook impetigo zijn. De gelaatsuitingen van secundaire syfilis zijn symmetrisch en hebben een basaal infiltraat.

2. Bulleuze impetigo

Bij pemphigus syphiliticus neonatorum bij pasgeborenen zijn de blaren gelokaliseerd op de handpalmen en voetzolen. Bij epidermolysis bullosa hereditaria staat de mechanische ontstaanswijze op de voorgrond.

Bij bullous impetigo worden bijna nooit blaren waargenomen. Klinische verschijnselen zijn onder andere honinggele korsten.

Voorbeelden van de differentiële diagnose worden in de volgende tabel beschreven:

Impetigo komt meestal voor in het gezicht, de hals en de ledematen, maar kan overal op het lichaam voorkomen.

Eerst verschijnen er kleine macula (vlekjes). Deze veranderen snel in blaasjes met een smalle ontstekingsrand. Het deksel van de blaasjes scheurt gemakkelijk en de gele inhoud droogt uit. Zo ontstaan de typische honinggele of roodbruine korstjes.

Hoe lang duurt impetigo?

Bij een ongecompliceerd verloop duurt de ziekte 7-10 dagen.

Soms verschijnen er vlekjes of hyperpigmentatie als gevolg van de ontsteking. Deze verdwijnen meestal binnen enkele weken tot maanden.

Impetigo is erg besmettelijk.

Kinderen met impetigo mogen tijdens de behandeling niet naar de crèche, school of naschoolse opvang.

Door desinfecterende zeep en waspoeder te gebruiken, je eigen handdoek te gebruiken en de was te strijken, verklein je het risico dat je andere gezinsleden besmet.

Hoe wordt impetigo overgedragen?

De ziekte wordt langs drie wegen overgedragen:

1. direct huidcontact tussen een ziek en gezond kind.
2. door met bacteriën besmette voorwerpen (speelgoed, handdoeken, bestek, enz.)
3. door auto-infectie