Wat is histamine-intolerantie, wat zijn de oorzaken, symptomen en behandeling?

Histamine-intolerantie is een ziekte die wordt gekenmerkt door overgevoeligheid voor histamine, d.w.z. histamine-intolerantie. Het wordt ook wel een stoornis in het histaminemetabolisme genoemd.

Het is geen allergie.

Wat is histamine-intolerantie dan, vraag je je af?

Per definitie is het een situatie waarbij er een onbalans is tussen het aanbod en het mechanisme van histamineafbraak. De onbalans kan door meerdere factoren ontstaan.

Hoe ontstaat de disbalans in de bovenstaande vergelijking van histamine opname en afbraak:

1. Verhoogd histaminegehalte in de voeding
2. verhoogde inname van stoffen die histamine vrijmaken, zogenaamde histaminebevrijders
3. inname van stoffen die het histamine afbrekende enzym
   blokkeren.
   • N (methyltransferase), dat endogeen histamine afbreekt
   • diamino-oxidase, dat exogene histamine (DAO) afbreekt
4. door het lichaamseigen histamine in verhoogde mate uit te lekken.
5. verminderde functie van het histamine afbrekende enzym

En wat is histamine?

Histamine is een biologisch actief amine dat wordt aangetroffen in de cellen van planten en dieren, voornamelijk door afbraak als product van celmetabolisme. Het wordt geproduceerd door de afbraak van het aminozuur histidine of door de transaminering van aldehyden en ketonen.

Het werd ontdekt door de Britse arts, biochemicus en fysioloog Sir Henry Dale in 1910.

Voorbeelden van andere biogene amines zijn serotonine, adrenaline, noradrenaline, dopamine en tyramine. Deze stoffen staan ook bekend als mediatoren, die worden gebruikt om signalen door te geven binnen cellen, tussen cellen en tussen organen.

Net als andere mediatoren, vervult histamine een aantal belangrijke taken in het lichaam en is het essentieel voor het leven. Het lichaam produceert het zelf, vandaar dat het endogene histamine wordt genoemd. Exogene histamine is dat wat het lichaam binnenkomt van buiten het lichaam, door voedselinname.

Het histaminegehalte in voedsel is niet constant. Het stijgt tijdens microbiële en biochemische processen. Blootstelling van voedsel aan lage temperaturen, bijvoorbeeld in de koelkast, voorkomt dit niet. Daarom is het histaminegehalte lager in vers voedsel en draagt opslag van voedsel bij aan verhoogde gehaltes.

Het komt voor in de cellen van planten en dieren. Het is meestal in hogere concentraties aanwezig in vis, kaas, salami, gefermenteerd of geconserveerd voedsel. In het lichaam is het voornamelijk aanwezig in granulocyten en mestcellen, waar het gebonden en vrijgegeven wordt door verschillende prikkels.

Zijn rol in het lichaam is onvervangbaar. Het is essentieel voor het leven. Mensen associëren het voornamelijk met allergische reacties, wanneer het samen met andere stoffen vrijkomt na stimulatie door IgE-antilichamen. De werking van het allergeen en IgE-antilichamen veroorzaakt zo een allergische reactie.

Histamine-intolerantie is geen allergie.
Er is een fundamenteel verschil tussen een allergische reactie en een intolerantie voor een stof.

Een allergische reactie is een overdreven reactie van het lichaam op een stof die normaal gesproken geen immuunreactie uitlokt. Een allergie wordt veroorzaakt door IgE-antistoffen die het lichaam heeft gemaakt tegen het allergeen.

Dit zijn bijvoorbeeld huisstofmijten, stof, pollen, schimmels, ingrediënten in voedsel of dierenharen. Kenmerkend is dat deze reactie wordt opgespoord door huidtests.

Bij intolerantie voor een voedingsbestanddeel, zoals histamine-intolerantie, is er geen sprake van een IgE-antilichaamreactie. Hoewel de reactie wordt gekenmerkt door overgevoeligheid, ontbreekt een allergische basis.

Allergie wordt gekenmerkt door een reeks problemen zoals:

• huidveranderingen
• zwelling van de slijmvliezen
• zwelling van de huid
• uitbarsting van huiduitslag, urticaria
• jeuk
• loopneus en verhoogde slijmafscheiding of hoest
• mogelijk ademhalingsmoeilijkheden
• Er kan slechts één symptoom optreden of ze kunnen gecombineerd optreden.

Een veel voorkomende vorm van allergie is de anafylactische reactie.

Waar is histamine nodig en wat zijn de functies ervan?
Histamine is niet alleen aanwezig bij een allergische reactie. Het heeft verschillende functies in het hele lichaam. Het dient als een mediator, het bemiddelt ook informatie binnen cellen, tussen cellen en organen.

Het is vooral bekend om zijn effect op gladde spieren. Bij een allergische reactie werkt het in op de gladde spieren in de wand van de bloedvaten. Deze verwijden zich onder zijn invloed. Dit veroorzaakt een daling van de bloeddruk of een rode huid. De verwijding van de bloedvatwand leidt ook tot een lichtere lekkage van vocht uit de bloedvaten.

Het gelekte vocht uit de bloedvaten veroorzaakt zwelling en ook de bekende urticaria op de huid. Urticaria wordt ook wel urticaria genoemd. De verwijding van de bloedvaten in het hoofd veroorzaakt migraine hoofdpijn, in het spijsverteringsstelsel buikkrampen. Histamine veroorzaakt irritatie van de zenuwuiteinden.

De volgende tabel toont de werking van histamine in het hele lichaam

De oorzaak van histamine-intolerantie is een stoornis in de stofwisseling van histamine.

Er ontstaat een wanverhouding tussen de aanvoer en afbraak van histamine in het lichaam. De verhoogde hoeveelheid histamine in het lichaam uit zich dan in verschillende moeilijkheden. Histamine komt in grotere hoeveelheden het lichaam binnen via de voeding.

Bronnen van histamine zijn het voedsel zelf (planten, dieren), maar ook micro-organismen.

Dit zijn de bacteriën die inwerken op het voedsel tijdens de opslag. Voorbeelden zijn producten met een hoog eiwitgehalte, zoals vis, vlees en kaas. Daarnaast zijn er voedingsmiddelen die indirect het histaminegehalte verhogen, zoals eiwit, varkensvlees, aardbeien, citrusvruchten en tomaten.

Het komt naar verluidt zelden voor bij kinderen, maar als het voorkomt, gaat het meestal om jongens.

Het histaminegehalte wordt ook verhoogd door pathologische darmflora, bloedingen in het spijsverteringskanaal en stoffen die histamine vrijmaken (zogenaamde liberators). Verminderde activiteit van enzymen, dat wil zeggen, hun blokkade, wordt veroorzaakt door verschillende stoffen, sommige geneesmiddelen, ziekten van het spijsverteringskanaal, vooral chronische darmontsteking. Hoewel het zelden voorkomt, kan de veroorzaker ook een genetisch defect in de vorming van het enzym zijn. En een onevenredigheid in het mechanisme komt soms zelfs bij een gezond persoon voor.

Histamine-intolerantie ontstaat door een disproportie op het niveau van:

1. overmatige inname van histamine in voedsel
2. verhoogde inname van stoffen die histamine vrijmaken (zogenaamde histaminevrijmakers)
3. inname van stoffen die het histamine afbrekende enzym
   • N (methyltransferase), dat endogeen histamine afbreekt
   • diaminooxidase, dat exogene histamine afbreekt
4. door de lichaamseigen histamine sneller uit te spoelen
5. door verminderde werking van het enzym dat histamine afbreekt

Het enzym dat verantwoordelijk is voor de afbraak van exogene histamine (diaminoxidase, DAO) is bij iedereen in verschillende hoeveelheden aanwezig. Ook de werking ervan verschilt. De efficiëntie van dit enzym is het best tijdens de kindertijd en neemt naar verluidt af met de leeftijd.

Histamine-intolerantie treft ongeveer 3% van de bevolking.
80% van hen is van middelbare leeftijd.
Vrouwen hebben er vaker last van.

Het enzym DAO wordt gevonden en werkt in het spijsverteringskanaal. Het wordt ook gevonden in de nieren of placenta. Deze vorm werkt op het exogene type, dat we via de voeding binnenkrijgen. Het endogene type en de eliminatie van histamine, dat het lichaam zelf aanmaakt, is de verantwoordelijkheid van het enzym N (methyltransferase). Het werkt in de cel, dus het komt niet eens in het bloed terecht.

Histaminegehaltes en histamine-intolerantie

De hoogste secretie van DAO vindt plaats in de dunne darm en in het dalende deel van de dikke darm. Dit deel van het spijsverteringskanaal is de belangrijkste barrière voor histamine die in het bloed terechtkomt. Het normale niveau is 0,3-1,0 ng/ml. Er treden problemen op als deze waarde hoger is.

Symptomen van histamine-intolerantie zijn gebaseerd op het brede bereik van histamine. Ze zijn gevarieerd en komen in verschillende intensiteiten en combinaties voor. Ze komen niet allemaal op hetzelfde moment voor. Hoewel deze ziekte symptomen heeft die lijken op die van allergie, is het geen allergie.

Histamine-intolerantie is geen allergie, hoewel sommige symptomen erop lijken.

De tabel toont de verdeling van de symptomen per lichaamssysteem

De diagnose van histamine-intolerantie is voornamelijk gebaseerd op de voorgeschiedenis en het klinische beeld. Andere ziekten zoals inflammatoire darmziekten, de ziekte van Crohn en Helicobacter pylori moeten worden uitgesloten. Allergie-exclusie en huidtest zijn ook geïndiceerd.

Bij de diagnose kan de waarde van het DAO-enzymniveau worden bepaald. Deze methode heeft echter geen 100% succespercentage en kan foutieve resultaten laten zien. De waarde van histamine zelf is moeilijk te bepalen omdat het een zeer korte vervaltijd heeft.

De differentiaaldiagnose omvat bloedonderzoek voor basisparameters, bloedbeeld, biochemie, suiker, leveronderzoek. IgE-niveau, ontstekingsparameters, CRP, eosinofielentelling worden bepaald. Afhankelijk van de aanwezige problemen worden ook andere onderzoeken toegevoegd, zoals neurologisch, huidonderzoek, cardiologisch onderzoek. In geval van buikpijn, endoscopie, röntgenonderzoek, USG of CT-scan.

Let op: het is belangrijk om na te denken over melk- of glutenintolerantie.

De belangrijkste methode voor het stellen van een diagnose is een grondige afname van informatie over het klinische beeld (de problemen waar de persoon last van heeft). Een eliminatiedieet en een vervolgtest met ladingen voedsel die een hogere concentratie histamine hebben, is nuttig.

De arts verkrijgt een verscheidenheid aan informatie. De belangrijkste vragen zijn onder andere:

• Is er een verband tussen voedselconsumptie en de moeilijkheid?
• Hoe lang duurt het van consumptie tot symptomen?
• Identificatie van de problematische voedingsmiddelen en hun geschatte histaminegehaltes.
• Zijn er andere ziekten of allergieën?
• Wat zijn de klinische bevindingen en het onderzoek van top tot teen?
  • Bijvoorbeeld huidconditie, huidkleur, uitslag
  • ademhaling, hoesten, piepende ademhaling
  • hartslag, versnelling, onregelmatigheid, bloeddruk
  • buikonderzoek door palpatie, tikken

Het verloop van histamine-intolerantie hangt af van verschillende factoren, waaronder natuurlijk de dosis histamine die het lichaam binnenkomt. De symptomen zijn acuut en treden binnen enkele minuten na het eten van het risicovolle voedingsmiddel op, tot een uur.

Problemen zoals diarree, buikkrampen en een opgeblazen gevoel vormen de eerste golf van spijsverteringsproblemen, samen met huidverschijnselen.

De huid vertoont roodheid, uitslag en de bekende urika (urticaria). De huid jeukt, deels door irritatie van de zenuwuiteinden. Door uitzetting van de bloedvaten lekt er vocht uit de bloedvaten, wat zwelling veroorzaakt. Uitzetting van de bloedbaan leidt tot lage druk. Dit kan instorting veroorzaken.

De symptomen komen in combinatie voor, maar het is niet noodzakelijk dat ze allemaal aanwezig zijn.

Andere symptomen, zoals die in de tabel, kunnen al dan niet optreden. De algemene symptomatologie kan mild zijn, maar ook heftig. Er treden chronische problemen op, bijvoorbeeld in termen van langetermijneffecten op het CZS. Er is vermoeidheid of snelle vermoeidheid, verminderd geheugen, concentratie, nervositeit. Angst, depressie, zelfs schizofrenie kunnen ermee gepaard gaan.

De hoofdpijn is migraineachtig, verergerd door beweging. Na verloop van tijd treden spierzwakte en andere complicaties op, vrouwen hebben bijvoorbeeld moeite met menstruatie en daardoor vruchtbaarheid, en zwangerschap is riskant. Het risico op een miskraam is ernstig.

Geschikte en ongeschikte voedingsmiddelen voor histamine-intolerantie

Uit de bovenstaande informatie blijkt dat elk plantaardig of dierlijk product een bepaald histaminegehalte heeft. Er is natuurlijk een verschil in de totale hoeveelheid van de stof.

Het dieet bestaat uit het beperken van de consumptie van voedingsmiddelen die zelf hogere gehaltes bevatten, maar ook van voedingsmiddelen die de productie van histamine beïnvloeden.

Je moet je bewust zijn van wat je wel en niet mag eten.

De onderstaande tabel geeft een schatting van het histaminegehalte in bepaalde voedingsmiddelen en dranken

Het histaminegehalte in voedsel is niet constant. Verse producten bevatten het minste.

Daarna stijgt het geleidelijk.

Dit komt door de werking van micro-organismen en bederfmechanismen in de cellen zelf. Zelfs het bewaren van voedsel in een koelkast bij 4 °C voorkomt niet dat het bederft. Invriezen en onmiddellijk na het ontdooien bereiden helpt wel.

De tabel geeft een lijst van toegestane en verboden voedingsmiddelen en behandelingen voor histamine-intolerantie