Wat is coxartrose, wat zijn de oorzaken, symptomen en diagnose?

Artrose tast vooral de grotere gewrichten van het bewegingsapparaat aan, zoals het heupgewricht.

Het heupgewricht

Het heupgewricht wordttechnisch de articulatio coxae genoemd. Het is een van de grootste en belangrijkste gewrichten van het menselijk lichaam.

Het is een eenvoudig kogelgewricht dat bestaat uit twee belangrijke benige onderdelen. Het bolvormige uiteinde van het dijbeen (femur) past in een kom in het bekkenbot (acetabulum).

De delen van de botten die elkaar raken worden bedekt en beschermd door hyalien kraakbeen. De stabiliteit van het gewricht wordt verzorgd door de omliggende zachte structuren, spieren, sterke ligamenten en het gewrichtskapsel.

De beweging en mobiliteit van het heupgewricht wordt verzorgd door spiergroepen van de wervelkolom, het bekken, het dijbeen en de billen. De mobiliteit van het heupgewricht is voldoende ondanks de sterkte.

De kinematica van het heupgewricht bestaat uit flexie (voorwaartse beweging), extensie, adductie, abductie en rotatie (draaibeweging).

Artrose

Artrose is een gewrichtsaandoening waarbij het evenwicht tussen de aanmaak (synthese) en afbraak van gewrichtskraakbeencomponenten verstoord is. Het is een niet-inflammatoir degeneratief proces dat leidt tot de progressieve vernietiging van kraakbeenstructuren.

Er is een verlies van voedende synoviale vloeistof in het gewricht, schade aan de omliggende zachte structuren en de vorming van osteofyten (botwoekeringen) aan de rand van de gewrichtsoppervlakken. Het verloop van artrose is geleidelijk en meestal langzaam progressief.

De belangrijkste manifestatie van artrose is pijn in en rond het gewricht en verminderde mobiliteit.

Coxartrose is de meest voorkomende aandoening van het heupgewricht en een van de meest voorkomende vormen van artritis in het menselijk lichaam.

De incidentie van coxartrose neemt toe met de leeftijd. Ongeveer 80% van de mensen boven de 70 jaar wordt getroffen door deze degeneratieve gewrichtsaandoening.

Artrose kan een oorzaak zijn van arbeidsongeschiktheid, maar ook een reden voor het ontvangen van een invaliditeitspensioen. Het hangt af van de gezondheid van de patiënt, de omvang van de ziekte en mogelijke complicaties van werkactiviteiten.

In het geval van osteoporose wordt de mate van arbeidsongeschiktheid bepaald door onderzoek en medisch advies, maar vooral door objectieve klinische bevindingen en densitometrisch onderzoek (meting van botmassa).

Volgens de etiologie wordt coxartrose onderverdeeld in primair en secundair.

Primaire coxartrose ontstaat zonder duidelijke oorzaak. Genetische factoren, leeftijd, levensstijl en langdurige belasting van het gewricht spelen een grote rol.

Secundaire coxartrose is het gevolg van andere aandoeningen en ziekten zoals congenitale heupdysplasie, hypermobiliteit of ontstekings- en stofwisselingsziekten van het bewegingsapparaat (bijv. de morbus van Bechterev).

Oorzaken en factoren van coxartrose:

• Langdurige fysieke overbelasting van het gewricht
• Slijtage van het gewricht
• Oudere leeftijd
• Genetische factor
• Verkeerde bewegingsstereotypen
• Onbalans van het bewegingsapparaat
• Professionele sport
• Vrouwelijk geslacht
• Mechanische schade, trauma
• Invloed van voeding en overgewicht
• Gewrichts innervatie stoornissen
• Aangeboren afwijkingen
• Ontstekingen van het gewricht

Symptomen en syndromen van artrose zijn afhankelijk van het specifieke stadium en verloop van de ziekte.

Het eerste symptoom is meestal een milde doffe pijn die optreedt bij grotere lichamelijke inspanning.

Spieronevenwichtigheden rond het gewricht zijn ook vaak aanwezig - overstrekte, verkorte of verzwakte spieren. Het is ook mogelijk om spierspasmen te lokaliseren - stijve pijnlijke spiervezels.

In het volgende stadium van coxarthrose is de pijn zelfs aanwezig bij lichte inspanning, statische belasting, langdurig staan of zitten.

In de verder gevorderde stadia komt pijn in rust en 's nachts vaak voor, zonder belasting van het gewricht. Zenuwbeklemming door zwelling van de gewrichtsstructuren kan optreden.

Het type pijn kan variëren afhankelijk van houding, beweging, drukveranderingen of het weer.

In de hogere stadia is er een beperking van de beweeglijkheid van het gewricht in extreme posities en wordt de functie van het gewricht zelf aangetast.

Naarmate het degeneratieve proces vordert, kan er sprake zijn van een volledig verlies van gewrichtsmobiliteit. De patiënt begint het aangetaste gewricht te missen tijdens lichamelijke activiteit.

Vervolgens is er vaak sprake van uitgebreide spier- en bewegingsapparaatonevenwichtigheden en atrofie (afsterven) van de spieren rond het niet meer gebruikte gewricht.

De meest voorkomende symptomen van coxarthrose zijn:

• Doffe pijn in het heupgewricht
• Pijn in de spieren rond het gewricht
• Verergering van de pijn bij meer lichamelijke inspanning
• Rusteloze pijn 's nachts
• Bewegingsbeperking in het gewricht
• Gevoel van droogte en wrijving in het gewricht
• Verergering van de pijn bij weersverandering

De diagnose van artrose bestaat voornamelijk uit het afnemen van een algemene anamnese van de patiënt, een uitgebreide kinesiologische analyse en palpatie van het gewricht.

De orthopedisch chirurg onderzoekt de stabiliteit van het gewricht, de beweeglijkheid, de weerstand en de beweeglijkheid in verschillende extreme posities.

De basisdiagnose is het röntgenonderzoek, dat objectief en structureel de huidige toestand en de omvang van de gewrichtsschade beoordeelt.

Volgens de röntgenfoto wordt artritis verdeeld in 4 hoofdstadia. De laatste 4 stadia zijn het ergst in termen van progressie en stadium van de ziekte.

Vaak zijn graad 3 en 4 indicaties voor chirurgische behandeling, maar dit is niet altijd de regel. De subjectieve pijn van de patiënt en de huidige functie en mobiliteit van het heupgewricht zijn belangrijk bij het kiezen van het type behandeling.

In sommige gevallen is graad 2 coxarthrose al een indicatie voor een operatie. Dit hangt altijd af van de overeenstemming tussen de arts en de patiënt.

Artsen en patiënten neigen in eerste instantie vaak naar een conservatieve behandeling. Een conservatieve behandeling zal ofwel de toestand van de patiënt verbeteren of een voorbereiding worden op een chirurgische behandeling.

Kenmerkend voor het verloop van coxartrose is de geleidelijke, langzame evolutie, waarbij een fase van relatieve rust zonder grote problemen wordt afgewisseld met een periode van decompensatie en achteruitgang.

Als het verloop van de ziekte langdurig is met frequente fasen van decompensatie ondanks conservatieve behandeling, moet chirurgische behandeling en totale heupprothese - endoprothese worden overwogen.

De conditie van artrose is onderverdeeld in 4 basisclassificaties volgens de diagnostische röntgenfoto:

1. Graad 1: Er is een lichte vernauwing van de gewrichtsruimte en het begin van osteofytvorming - benige uitgroeisels langs het gewricht.
2. Graad: Vernauwing van de gewrichtsspleet is duidelijker samen met meer gevorderde osteofytvorming. Veranderingen in de kraakbeenstructuur zijn duidelijk.
3. Graad: Aanzienlijke vernauwing van de gewrichtsspleet, vorming van grotere osteofyten, intra-articulaire cysten en ontwikkeling van initiële gewrichtsdeformiteiten.
4. Graad: In het laatste stadium, het verdwijnen van de articulaire spleet, de aanwezigheid van grote osteofyten en vergevorderde misvormingen van het gewricht. De aanwezigheid van ankylose - het verdwijnen van het gewricht - is ook mogelijk.