Wat is astigmatisme, wat zijn de symptomen en behandeling (bij volwassenen en kinderen)?

Astigmatisme wordt geclassificeerd als een refractieve oogafwijking. Dit betekent dat het oog niet in staat is om helder te zien.

De stoornis in de kromming van het optische systeem van het oog creëert een probleem om een scherp, gelijkmatig en duidelijk beeld naar het netvlies te sturen.

Het zicht van de persoon wordt wazig en onscherp, waardoor hij moeite heeft met lezen, autorijden, zich oriënteren in de ruimte en lijnen waarnemen.

Refractieafwijkingen worden veroorzaakt door een defect in de sterkte van het optische systeem en de brekingsmedia van het oog. Hierdoor vallen de lichtstralen niet precies op het netvlies, maar in verschillende richtingen. Dit resulteert in wazig en onscherp zicht.

Astigmatisme komt vaak voor in combinatie met een andere refractieafwijking.

Brekingsafwijkingen van het oog omvatten ook hypermetropie (verziendheid) en bijziendheid.

Veelgestelde vragen: Wat is astigmatisme? Wat is myopisch en hypermetropisch astigmatisme (d.w.z. gemengd)? Is het erfelijk en kan het erger worden? Bestaat er een thuistest, oefeningen voor astigmatisme en hoe wordt het behandeld?

Wat betekent het als een oog astigmatisch is?

In de meeste gevallen is het een verandering in de vorm en gelijkmatigheid van het hoornvlies. De kromming is onregelmatig, waardoor er een probleem is met scherpstellen.

Een bepaalde mate van onregelmatigheid en oneffenheid van het hoornvlies is gebruikelijk en normaal, zelfs vanaf de geboorte. Het hoornvlies is zelfs nooit absoluut regelmatig gekromd. Maar normaal gesproken is het een lage mate en een fysiologisch fenomeen.

In dit geval treedt er geen scherpstelprobleem op.

Hogere graden zijn echter pathologisch. Een juiste behandeling is nodig om het gezichtsvermogen te corrigeren. Dit hangt af van de diagnose van de mate van de afwijking.

Wat is het hoornvlies?

Het hoornvlies is het voorste transparante deel van het oog, dat de oogbol bedekt en zo de binnenkant van het oog beschermt. Door de communicatie met de buitenomgeving is het het meest belaste deel van het oog.

De transparantie zorgt voor een perfecte penetratie van lichtstralen in het oog.

Het wordt blootgesteld aan stof, vuil en trauma.

Tranen zijn verantwoordelijk voor het reinigen en hydrateren van het hoornvlies en daarom lijdt het meer dan nodig is onder het droge-ogensyndroom.

Irritatie van het hoornvlies uit zich door pijn, snijden, branden, jeuk en ook tranen. Naast chemische blootstelling is het gevoelig voor aanraking en andere irritaties.

Voorbeelden zijn prikkende ogen en tranen bij het snijden van uien.

Wanneer het ooglid geïrriteerd is, reageert het ook en sluit het reflexmatig.

Het heeft meerdere lagen, hoewel het ongeveer 1 millimeter dik is. De 5 lagen zijn het hoornvlies epitheel, Bowman's membraan, hoornvlies stroma, Descemet's membraan en hoornvlies endotheel.

Terug naar astigmatisme...

Astigmatisme is een stoornis in de kromming van het hoornvlies. Het hoornvlies hoort rond te zijn, maar in dit geval vlakt het af en wordt het ovaal. Ter vergelijking, het heeft de vorm van een ei of een kegelvormige voetbal (voor rugby of American football).

Maar...

Er zijn ook andere vormen van krommingsafwijkingen.

Astigmatisme kan invloed hebben op

• het hoornvlies - de meest voorkomende vorm
• de lens - zelden
• netvlies - zelden

Astigmatisme wordt onderverdeeld in regelmatig en onregelmatig astigmatisme. Bij het eerste staan beide brandpunten en hun respectieve krommingsassen loodrecht op elkaar. Dit resulteert in een maximaal verschillende breking van lichtstralen.

Soorten astigmatisme:

1. eenvoudig (simplex)
   • myopisch - licht wordt gebroken in twee brandpunten, één straal op het netvlies en de andere straal voor het netvlies in één vlak
   • hypermetrisch - één lichtstraal wordt gebroken op het netvlies en de andere achter het netvlies in één vlak
2. Composiet (compositus)
   • bijziend - de brandpunten van lichtinval liggen in twee vlakken voor het netvlies
   • Hypermetrisch - licht valt in op twee vlakken achter het netvlies
3. Gemengd (mixtus)
   • licht valt in op twee vlakken, voor en achter het netvlies

Onregelmatig (iregulair) bevat verschillende vormen van refractieafwijking. Hogere graden komen vooral voor na hoornvliesaandoeningen, ontstekingen, trauma's of operaties. Dit type kan niet worden gecorrigeerd met een bril.

De oorzaak is een onvolkomenheid in het optische systeem van het oog.

Het is echter niet bekend waarom het optreedt. Iemand kan met deze refractieafwijking geboren worden. Naar verluidt komen aangeboren vormen vrij veel voor.

Het kan ook een afwijking zijn die tijdens het leven wordt verworven.

Oorzaken en risicofactoren voor het ontwikkelen ervan zijn:

• Erfelijkheid - komt meestal voor vanaf de geboorte.
• trauma aan het oog
• oogoperatie
• als gevolg van keratoconus - een hoornvliesaandoening met vormverandering
• en andere oogziekten

Astigmatisme kan na verloop van tijd verergeren.

Vraag je je af: kan het ontstaan door je gezichtsvermogen te belasten en te lezen bij weinig licht? Of door langdurig tv te kijken en te werken op een computer? Nee, dat kan niet.

Wat gebeurt er met astigmatisme?

In normale toestand, dat wil zeggen wanneer het oog perfect gevormd is, gaan lichtstralen door het hoornvlies en de lens. Deze structuren breken de lichtstralen zo dat ze de achterkant van het oog raken, meer bepaald het netvlies.

Het beeld en het bekeken voorwerp zijn dan scherp en worden scherp gezien.

Bij een brekingsfout ontstaat er echter een probleem: de lichtstralen komen niet precies samen en het resulterende beeld wordt niet op het netvlies gezien, maar voor of achter het netvlies.

In het geval van astigmatisme is het hoornvlies, of in zeldzamere gevallen de lens, ongelijk gebogen. De lichtstralen worden dus niet gelijkmatig gebogen. In dit geval worden er twee verschillende beelden gevormd.

Als gevolg daarvan overlappen of combineren deze beelden elkaar in het oog. Dit wordt waargenomen als wazig zicht.

Het probleem kan horizontaal, verticaal of diagonaal zijn.

De refractieafwijking kan van verschillende gradaties zijn.

Bij milde vormen kan de persoon zich er zelfs niet van bewust zijn.

Ernstigere vormen van de ziekte zijn verantwoordelijk voor wazig zien en andere symptomen en ongemakken.

Het belangrijkste symptoom is slechtziendheid, d.w.z. wazig zien.

Maar dat is niet alles...

De symptomen van astigmatisme zijn:

• verminderde gezichtsscherpte
• wazig zicht op elke afstand
• dubbel zicht
• wazige, onscherpe en uitgerekte lijnen
• vervormde en vervormde beelden zien
• scheelzien
• verminderd zicht in het donker en 's nachts
• verminderde waarneming van details
• verminderde contrastwaarneming
• ruimtelijke oriëntatieproblemen
• sluiten van de oogleden bij het kijken in de verte
• hoofd draaien in een bepaalde positie tijdens het lezen
• hoofdpijn
• prikkelbaarheid
• vermoeide ogen en visuele ongemakken

Een goed voorbeeld is het aangeboren type, waarbij het kind niet weet dat hij een zichtprobleem heeft. Hij heeft nooit scherp gezien, dus hij weet niet hoe de wereld om hem heen eruit zou moeten zien.

Hij of zij heeft moeite met lezen en haalt tekens, cijfers en letters door elkaar.

Bij het lezen verwart hij 3 met 8, H met N of P met F of K met X.

Bij jonge kinderen kan dit leiden tot stomp zien. Daarom is het ook nodig om regelmatig preventieve controles te houden bij kinderen, waarbij ook hun gezichtsvermogen wordt onderzocht.

De diagnose concentreert zich op de voorgeschiedenis en de moeilijkheden die de patiënt rapporteert. Maar in de kindertijd is het mogelijk dat het kind zijn of haar moeilijkheden niet kan beschrijven.

Daarom is het belangrijk om vooral op deze leeftijd regelmatig preventief onderzoek te laten doen, waaronder een oogonderzoek.

Een specialist (oogarts) onderzoekt het gezichtsvermogen met verschillende methoden, zoals:

• gezichtsscherpte, automatische refractometer
• onderzoek van de voor- en achterkant van het oog met een spleetlamp of oftalmoscoop (vooral bij jonge kinderen)
• defectdetectie en voorkeurszien, oogtests, optotypes na de leeftijd van 3 jaar (E-type en na de leeftijd van 7 jaar met letters), oftalmologische kaart
• omtrek, perifeer zicht
• keratometrie, corneatopografie, skascopie (bij jonge kinderen)
• onderzoek tijdens cycloplegie (uitschakelen van het accommoderend vermogen van het oog)

Deze refractieafwijking kan al vanaf de geboorte aanwezig zijn. Milde vormen worden misschien niet eens opgemerkt.

Het probleem met de aangeboren vormen is dat het kind de wereld nooit duidelijk heeft gezien en dus niet weet dat hij of zij een zichtprobleem heeft. Dit wordt pas ontdekt als het kind leert lezen en schrijven. In een later stadium kan het bij kinderen tot dofheid leiden.

Waarden tot +0,5 hoeven niet gecorrigeerd te worden. Dit is echter een individuele beoordeling. Zelfs correctie van een klein astigmatisme leidt tot een betere visuele functie.

Hoewel het een afwijking van de mildste graad kan zijn, kan het zich na verloop van tijd ontwikkelen tot het punt waarop het een duidelijk probleem wordt.

Het belasten van het gezichtsvermogen door lezen, televisie kijken en computerschermen heeft geen verband met het verergeren van de afwijking.

Ernstige vormen en hoog astigmatisme zijn verantwoordelijk voor de perceptie van dubbel zicht, en dus dubbel zien, wazig zien en beeldvervorming. En dit zelfs in verschillende richtingen van de gezichtshoek.

Daarnaast kan iemand last hebben van vermoeidheid van de ogen, wazig zien, visueel ongemak en zelfs spanning in de ogen, oogpijn en irritatie na langdurige inspanning. Ook hoofdpijn komt voor.

Astigmatisme - fototest

Een betrouwbaar oogonderzoek wordt uitgevoerd door een specialist. Maar voordat je naar een specialist gaat, kun je een eenvoudige test doen.

Printhet astigmatisme testplaatje in zwart-wit op A4-papier, hang het aan een muur of kast, ga er op 1,5 meter afstand voor staan, bedek één oog met je hand en kijk naar de cirkel in het plaatje.

Als sommige lijnen op de foto een andere tint of lijn lijken te hebben, heb je hoogstwaarschijnlijk astigmatisme in dat oog. Als dit het geval is, moet je naar een oogarts voor een uitgebreid onderzoek om de diagnose te bevestigen.

Astigmatisme bij kinderen

Astigmatisme is een refractieve oogafwijking die meestal vanaf de geboorte aanwezig is. Bij kinderen jonger dan één jaar komt het relatief vaak voor, maar meestal is het een tijdelijke aandoening die zichzelf kan corrigeren als ze vijf jaar oud zijn.

Bij kinderen ouder dan vijf jaar is de incidentie vergelijkbaar met die van de volwassen bevolking. Er wordt een prevalentie van ongeveer 10% gemeld. In de praktijk betekent dit dat één op de tien kinderen aan deze oogaandoening lijdt.

Als astigmatisme niet in het eerste levensjaar van een kind is opgetreden, is de kans klein dat dit later wel gebeurt.

Het is een erfelijke aandoening, dus als het bij de ouders voorkomt, is er nog meer aandacht nodig en is oogonderzoek erg belangrijk.

De lagere graad van astigmatisme kan door het oog zelf worden gecorrigeerd. Noch het kind, noch de ouder is zich ervan bewust dat het astigmatisme is. Maar het kan worden waargenomen dat het kind bijvoorbeeld zijn hoofd opzij, omhoog of omlaag kantelt als het televisie kijkt om het beeld beter scherp te stellen.

Het belangrijkste is echter om de refractieafwijking zo vroeg mogelijk te ontdekken, dat wil zeggen in de kindertijd. Bij oudere mensen zijn de hersenen soms gewend aan de aandoening en in dat geval is de correctie moeilijker.

Hoe herken je het bij kinderen?

Kinderen klagen meestal over een gevoel van verstopping, hoofdpijn en vervormd of wazig zicht, ongeacht of ze in de verte of van dichtbij kijken.

Slechtziendheid beïnvloedt de concentratie op school, het humeur en de prikkelbaarheid van een kind. Een kind kan slechtere resultaten behalen omdat het bepaalde tekens, letters en cijfers niet goed kan lezen en herkennen.

Daarom is het belangrijk om de symptomen niet te onderschatten en voor een oogonderzoek te gaan. Onthoud...

• Bij kinderen wordt de aandoening meestal gecorrigeerd met brillenglazen - een bril
• astigmatisme bij kinderen jonger dan 6 jaar tot 2D wordt alleen gecorrigeerd als het asthenopische problemen veroorzaakt
• als de gezichtsscherpte van jonge kinderen normaal is en als de binoculaire functie zich normaal ontwikkelt, hoeven waarden onder 2D niet te worden gecorrigeerd
• regelmatige controles tweemaal per jaar worden uitgevoerd
• waarden boven 2D worden onder alle omstandigheden gecorrigeerd, zelfs bij kinderen jonger dan 6 jaar
• omdat er een risico is op amblyopie - dof zicht