Behandeling van urticaria: Medicatie en topische behandeling + thuisrecept

De behandeling van urticaria is individueel.

Deze moet gebaseerd zijn op het wegnemen van de oorzaken en symptomatische behandeling (antihistaminica, corticosteroïden), die de jeuk en zwelling wegneemt.

Een voorwaarde voor een succesvolle behandeling van urticaria is een goede samenwerking tussen de arts en de patiënt.

De behandeling van urticaria bestaat uit drie stappen:

a. Voorlichting aan de patiënt

Als onderdeel van de patiëntenvoorlichting moet de arts de patiënt voorlichten over de aard van de ziekte.

b. Verwijdering van de uitlokkende factoren

Eliminatie van het uitlokkende allergeen is alleen mogelijk als de uitlokkende factor bekend is (fysische factor, voedseladditieven, latex, medicijnen).

c. Behandeling

De behandeling van urticaria wordt gekozen door de arts als de symptomen van de ziekte aanhouden na eliminatie van de uitlokkende factoren.

De behandeling is afhankelijk van het type urticaria.

Antihistaminica

De trend van toenemende allergische aandoeningen wordt weerspiegeld in het gebruik van geneesmiddelen die de werking van histamine blokkeren.

Dergelijke geneesmiddelen worden antihistaminica of H1-receptorantagonisten genoemd.

Antihistaminica worden gebruikt voor profylaxe en behandeling van allergische aandoeningen. In het geval van urticaria verminderen antihistaminica het aantal en de grootte van de huiduitslag. Ze onderdrukken jeuk en zwelling.

Generatie I antihistaminica

De eerste antihistaminica kwamen in de jaren 1940 op de markt. Geneesmiddelen uit deze groep worden meestal oraal of topisch gebruikt (zalven, crèmes, oogzalven en oogdruppels).

Momenteel worden de volgende geneesmiddelen het meest gebruikt in deze groep antihistaminica:

- Bisulepin

Dit blokkeert de werking van histamine, een van de stoffen die in het lichaam vrijkomen bij een overgevoeligheidsreactie.

Bisulepin wordt gebruikt om het ongemak te verlichten van overgevoeligheidsreacties, allergische rhinitis en conjunctivitis, acute allergische aandoeningen en allergische reacties (na insectenbeten, na medicatie, na voedsel, etc.), en ook om urticaria te behandelen.

De dosering van bisulepin is individueel. Hogere doses moeten in het begin worden gegeven. Lagere doses zijn meestal voldoende als het effect eenmaal is bereikt.

- Ketotifen

Dit is een anti-allergisch geneesmiddel dat de ontstekingsreactie van het lichaam op bepaalde stoffen onderdrukt. Het wordt gebruikt om bepaalde allergische aandoeningen zoals urticaria, dermatitis, allergische rhinitis en bindvliesontsteking te voorkomen en te behandelen.

De dosering van ketotifen bij volwassen patiënten is 2 maal daags 1 tablet. Bij patiënten die gevoelig zijn voor het kalmerende effect van ketotifen wordt een langzame verhoging van de dosering aanbevolen tijdens de eerste week van de behandeling.

Aanvankelijk tweemaal daags 1/2 tablet en daarna de dosis verhogen tot de volledige therapeutische dosis is bereikt. Indien nodig kan de dagelijkse dosis worden verhoogd tot tweemaal daags 2 tabletten.

De maximale dagelijkse dosis is 4 tabletten.

Bijwerkingen van Generatie I antihistaminica

Kalmerend effect - verminderde aandacht, concentratie en slaperigheid overdag
lichtgevoeligheid
droge mond
visuele stoornissen - wazig zicht
urineretentie
nervositeit
oncontroleerbaar trillen van de handen

Ouderen kunnen slaperigheid, duizeligheid, euforie, verwardheid, slapeloosheid en overmatige nervositeit ervaren.

Risicofactoren voor dementie zijn onder andere

alcoholgebruik
gebruik van psychofarmaca

Generatie II antihistaminica

Generatie II antihistaminica bieden hetzelfde therapeutische effect als de vorige groep geneesmiddelen, maar hebben aanzienlijk minder bijwerkingen.

Ze zijn populair in de praktijk omdat ze geen kalmerend effect hebben. De levenskwaliteit van patiënten wordt niet verminderd. Ze kunnen werk uitvoeren dat volledige aandacht vereist (autorijden, machines bedienen, enz.).

Niettemin ervaren sommige patiënten sedatieve bijwerkingen die zelfs bij een lage frequentie aanzienlijk zijn, vooral in risicoberoepen. Om deze reden is het gebruik van antihistaminica, zelfs in topische vorm, in Japan bijvoorbeeld niet toegestaan bij de luchtmacht of het leger.

Antihistaminica van de tweede generatie remmen de degranulatie van mestcellen, eosinofielen en neutrofielen, remmen de chemotaxis van granulocyten en hebben ontstekingsremmende effecten. Antihistaminica van de tweede generatie worden beschouwd als eerstelijnsmedicijnen voor bijna alle vormen van urticaria.

GENERATIE II ANTIHISTAMINICA	DAGELIJKSE DOSIS VOOR VOLWASSENEN	DAGELIJKSE DOSIS VOOR KINDEREN
Cetirizine	10 mg eenmaal daags	2-6 jaar: 2,5 mg tweemaal daags 6-12 jaar: 5 mg tweemaal daags
Levocetirizine	5 mg eenmaal daags	2-6 jaar: 1,25 mg tweemaal daags 6 jaar en ouder: 5 mg eenmaal daags
Loratadine	10 mg eenmaal daags	2-12 jaar met een lichaamsgewicht van meer dan 30 kg: 10 mg eenmaal daags 2-12 jaar tot 30 kg lichaamsgewicht: 5 mg eenmaal daags
Desloratadine	5 mg eenmaal daags	1-5 jaar: 1,25 mg eenmaal daags 6-11 jaar: 2,5 mg eenmaal daags
Fexofenadine	120 mg	12 jaar en ouder: 120 mg eenmaal daags
Rupatadine	10 mg eenmaal daags	12 jaar en ouder: eenmaal daags 10 mg
Bilastine	20 mg eenmaal daags	12 jaar en ouder: 20 mg eenmaal daags

Antihistaminica en zwangerschap

Het gebruik van antihistaminica tijdens de zwangerschap is alleen mogelijk als de voordelen opwegen tegen de mogelijke risico's.

Generatie I antihistaminica worden niet aanbevolen voor gebruik tijdens de zwangerschap, vooral niet in het eerste trimester, zonder rekening te houden met het gunstige therapeutische effect op de moeder en het mogelijke risico voor de foetus.

Gezien de resultaten van wetenschappelijk onderzoek wordt de voorkeur gegeven aan generatie II antihistaminica.

Hoe weet ik of ik een overdosis heb genomen?

Een overdosering van een antihistaminicum kan zich uiten door:

droogheid van de slijmvliezen
verhoogde lichaamstemperatuur
rood worden van de huid
urineretentie
verminderde darmmotiliteit
tachycardie
lusteloosheid
overmatige slaperigheid
coma

Bij zuigelingen en jongere kinderen kunnen de volgende symptomen optreden bij overdosering:

prikkelbaarheid
hyperactiviteit
slapeloosheid
visuele hallucinaties
hersenstuipen

Corticosteroïden

Corticosteroïden worden gebruikt voor de ernstigste vormen van urticaria en angio-oedeem.

In de praktijk worden synthetisch bereide glucocorticoïden gebruikt. Ze dempen of onderdrukken de immuun- en ontstekingsreactie die wordt uitgelokt door verschillende prikkels, zoals mechanische, chemische, infectieuze of immunologische factoren en blootstelling aan straling.

De effecten van glucocorticoïden zijn onder andere:

Antiallergisch
ontstekingsremmend
groeiremmend
pijnstillend

Corticosteroïden zijn verkrijgbaar in injecteerbare vorm en in tabletvorm. Ze zijn ook verkrijgbaar als oogdruppels, neusspray, gel of crème voor uitwendig gebruik.

Bijwerkingen van corticosteroïden zijn onder andere:

Bacteriemie
hart- en nierdecompensatie
hypokaliëmie
peptische ulceratie
osteoporose
steroïde diabetes mellitus
striae
steroïde acne
pigmentatie

Wanneer mogen corticosteroïden niet worden gegeven?

ziekte van Cushing
gastro-intestinale chirurgie
ernstige diabetes mellitus
maagzweer
psychoses
virale en bacteriële infecties
zwangerschap

Drievoudige combinatie

Een andere optie is de zogenaamde tri-combinatiebehandeling.

Bij deze behandeling worden de volgende geneesmiddelen tegelijkertijd toegediend:

antibiotica (tetracycline)
schimmelwerende middelen - tegen candida in het spijsverteringskanaal (gedurende 5 dagen)
antihistaminica - langdurige toediening van antihistaminica

Urticaria en probiotica?

De gelijktijdige toediening van probiotica wijzigt de darmflora.

Het spijsverteringskanaal heeft vele functies. Naast de spijsverterings- en uitscheidingsfuncties heeft het ook een immunologische functie. Micro-organismen in het spijsverteringskanaal ondersteunen immuunreacties via verschillende mechanismen:

Ze onderdrukken de ontwikkeling van darmontsteking.
Ze ondersteunen de functie van het lymfoïde weefsel, dat uitscheidende antilichamen produceert.
Ze voorkomen dat ziekteverwekkers zich nestelen.

Lokale behandeling van urticaria

Om jeuk en irritatie te verlichten, worden in de praktijk topische antihistaminica (dimetindeen, difenhydramine) en topische corticosteroïden (hydrocortison) aanbevolen.

Bij het aanbrengen moeten we de huid beschermen tegen zonlicht en ze mogen niet op grote oppervlakken worden aangebracht. Emolliënten met betaglucan, zink, koper en hyaluronaat hebben een positief effect op de regeneratie van de huid en verlichten de jeuk.