Behandeling van toxoplasmose: geneesmiddelen, antibiotica

Behandeling van toxoplasmose is alleen effectief bij actieve stadia (trofozoieten). Het werkt niet bij cysten in het centrale zenuwstelsel. Het werkt waarschijnlijk ook niet bij cysten in andere weefsels.

Behandeling is aangewezen in de volgende gevallen

• klinisch acute toxoplasmose
• gediagnosticeerde primaire infectie tijdens de zwangerschap
• bewezen congenitale toxoplasmose
• ziekte bij immunodeficiënte patiënten met duidelijke symptomen.

Welke geneesmiddelen worden gebruikt bij de behandeling van toxoplasmose?

1. Spiramycine

Spiramycine behoort tot de groep van de macrolide antibiotica. Zijn werking ligt in zijn vermogen om de productie van bacteriële eiwitten te blokkeren.

2. Pyrimethamine

Pyrimethamine is een antagonist van het foliumzuurmetabolisme. In de praktijk wordt het vooral gebruikt in combinatie met sulfadiazine. Deze combinatie vermindert de hoeveelheid van de actieve vorm van foliumzuur (tetrahydrofolaat). Dit is belangrijk voor de synthese van nucleotiden die essentieel zijn voor de DNA-synthese en voor de reproductie van parasieten.

3. Sulfonamiden (sulfadiazine)

Sulfonamiden zijn concurrerende antagonisten van paraaminobenzoëzuur. Bacteriën zijn afhankelijk van een externe toevoer van dit zuur. Paraaminobenzoëzuur is essentieel voor de synthese van foliumzuur. Foliumzuur is essentieel voor hun groei. Eenvoudig gezegd blokkeren zij de synthese van foliumzuur.

De behandeling van congenitale toxoplasmose

De behandeling van congenitale toxoplasmose wordt toegepast bij:

1. congenitale toxoplasmose die pas bij een pasgeborene is vastgesteld
2. een pasgeborene bij wie prenataal een toxoplasma-infectie is vastgesteld.

De behandeling van congenitale toxoplasmose moet zo snel mogelijk worden gestart. Voor de behandeling wordt een combinatie van sulfadiazine en pyrimethamine gebruikt. De duur van de behandeling is een maand. Daarna krijgen kinderen gedurende 6 weken spiramycine.

Wat is de dosering van bovengenoemde geneesmiddelen?

• Pyrimethamine bij kinderen tot 9 maanden - 6,25 mg/dag,
• pyrimethamine voor kinderen vanaf 10 maanden - 1 mg/kg/dag (max 25 mg)
• sulfadiazine voor kinderen tot 9 maanden - 100 mg/kg/dag (max. 750 mg voor kinderen tot 3 maanden en max. 1 000 mg voor kinderen tot 9 maanden)
• sulfadiazine vanaf de leeftijd van 10 maanden 150 mg/kg/dag (max. 1 500 mg)
• spiramycine 100 mg/kg/dag in 2 tot 4 doses

Wat is de behandeling voor zwangere vrouwen?

De behandeling van zwangere vrouwen is problematisch. Spiramycine wordt gebruikt in het 1e trimester in een dosis van 4 x 0,5 g/dag. Vanaf het 2e trimester wordt een combinatie van pyrimethamine en sulfadiazine aanbevolen. Ook alleen als er aanwijzingen zijn voor infectie bij de baby. De behandelingscyclus duurt 4 weken.

Bij behandeling met spiramycine alleen wordt het risico van overdracht op de baby met 60% verminderd. Behandeling met een combinatie van pyrimethamine en sulfadiazine vermindert dit risico tot 90%.

Behandeling van oculaire toxoplasmose

Pyrimethamine wordt de eerste dag aan patiënten toegediend in een dosis van 75-100 mg, daarna in een dosis van 25-50 mg eenmaal daags. Tegelijkertijd wordt sulfadiazine toegediend in een dosis van 0,5-1 g om de 6 uur.

Een alternatief voor de eerste optie is een combinatie van pyrimethamine + clindamycine (300-900 mg om de 6-8 uur). In de oculaire vorm wordt ook het corticosteroïd prednison gegeven in een dosis van 0,5-1,0 mg/kg/dag.