Behandeling van tibiale ulcera: welke medicijnen helpen? En hoe zit het met antibiotica?

De behandeling van een tibiaal ulcus kan in verschillende groepen worden onderverdeeld:

1. Lokale behandeling

Bij lokale behandeling worden in de praktijk klassieke therapieën en moderne afdekmaterialen gebruikt. Bij klassieke therapieën worden vochtige kompressen, pasta's en zalven toegepast.

In de vorm van kompressen worden verschillende ontsmettingsmiddelen (3% dennenwater, hypermangaanoplossing, supergeoxideerde spoeloplossing) toegepast.

Van de zalven wordt vooral de zalf met jodiumhoudend povidon gebruikt. De klassieke behandelingsprocedure wordt vooral gebruikt in het geval van geïnfecteerde en sterk bacterieel gekoloniseerde ulcera.

Klassieke behandelingsprocedures hebben verschillende nadelige kenmerken:

• precieze indicaties voor de toepassing van individuele geneesmiddelen zijn niet vastgesteld.
• de effectiviteit van individuele geneesmiddelen is niet geverifieerd door onderzoek
• de meeste plaatselijk toegepaste geneesmiddelen bevatten allergenen
• de afdekking moet vaak worden verwisseld
• wondgeur wordt niet verminderd

Een zeer belangrijk onderdeel van de behandeling van een ulcus is de verzorging van het omliggende gebied. Bij de behandeling van veneuze ulcera ontstaat vaak eczeem op de omliggende huid. In dit geval worden een kompres en topische toepassing van een corticosteroïd toegepast.

Corticosteroïden kunnen ook worden toegevoegd aan een beschermende pasta rond de wond.

Een modernere behandelingsmethode is vochttherapie. Dit is nu de standaardmethode voor de behandeling van chronische wonden. De keuze voor een bepaald type wordt bepaald door de kenmerken van het specifieke ulcus.

Vochttherapie heeft verschillende voordelen:

• het creëert en/of onderhoudt een optimaal wondmilieu
• houdt de benodigde pH en vochtigheid in stand
• draineert en/of houdt wondexsudaat vast in de structuur
• stimuleert autolytische wondreiniging
• beschermt de wond tegen infectie
• pijnloos wondverband

De volgende tabel toont de verschillende groepen vochttherapieproducten

Heb je gehoord dat honing wordt gebruikt bij de behandeling van chronische wonden?

Medicinale honing is een mengsel van twee soorten honing uit Australië en Nieuw-Zeeland. Deze bevatten glucoseoxidase en bioactieve ingrediënten uit de manukastruik.

Klinische studies hebben aangetoond dat medicinale honing de genezingstijd verkort, infecties elimineert, het gebruik van antibiotica vermindert en uiteindelijk de opnameduur in het ziekenhuis verkort.

Effecten van medicinale honing:

• Antibacterieel
• ontstekingsremmend
• stimuleert de immuunfunctie en gaat kanker tegen
• vermindert wondgeur

In de praktijk wordt medische honing aangebracht in de vorm van een pleister. Medische honing wordt meestal aangebracht op een calcium-alginaat matrix (waterdichte drager).

De honingpleister moet minstens 12 uur worden aangebracht, maar bij voorkeur 24 uur. Het vervangen van de pleister in de wond is afhankelijk van het stadium van genezing zelf.

Welke rol speelt zilver?

Zilverhoudende preparaten verbeteren en bevorderen het genezingsproces van chronische wonden aanzienlijk. Zilverdeeltjes hebben een antimicrobiële werking op een spectrum van grampositieve en gramnegatieve bacteriën.

In de praktijk worden pleisters met colloïdaal zilver gebruikt. Deze worden gekenmerkt door een snellere en betere wondgenezing. Ze zorgen voor een betere bescherming tegen bacteriën en verminderen de kans op infectie.

Een andere optie is een foampleister met ionisch zilver. De foamlaag heeft een snelle antimicrobiële werking.

2. Compressieve behandeling

Compressiebehandeling wordt gebruikt bij veneuze ulcera. Veneuze ulcera genezen sneller wanneer patiënten compressieverbanden gebruiken.

Elastische zwachtels zijn effectiever dan een eenvoudige niet-elastische zwachtel. Hier geldt: elke compressie is beter dan geen compressie. Nadat het ulcus genezen is, is levenslang gebruik van compressiekousen aan te raden.

Wat voor soort compressiekousen kennen we?

• Kuit
• dij
• semi-femoraal
• panty

Waarom wordt compressietherapie in de praktijk gebruikt?

• Vervangt insufficiëntie van de kuitspierpomp
• vermindert stuwing in het oppervlakkige veneuze systeem van de ledematen
• versnelt de bloedstroom
• verlicht de symptomen van ziekte door metabolieten te transporteren

Hoe moet het compressieverband correct worden aangelegd?

Een kort aangelegd type verband, 8-10 cm breed, is het beste. Leg het verband strak om en om aan. De druk die door het verband wordt uitgeoefend, moet het sterkst zijn bij de enkel en moet afnemen naar de knie toe.

Het verband moet worden aangelegd vanaf de tenen, omhoog over de hiel. Tot slot mag een goed verband geen pijn doen.

3. Chirurgische behandeling

Chirurgische behandeling van een zweer omvat huidtransplantatie, het schoonmaken van de basis van de zweer met een scherpe lepel en andere chirurgische methoden.

Vasculaire chirurgie is een van de opties. Deze behandelingen verkorten het beloop van de ziekte op lange termijn. Deze behandelingen omvatten endoscopische subfasciale resectie van perforatoren of sclerotherapie.

4. Systemische behandeling

Systemische behandeling is gericht op de oorzaak van de ziekte en bestaat voornamelijk uit de behandeling van aandoeningen van de bloedsomloop en andere geassocieerde aandoeningen.

Systemische behandeling omvat veneofarmaca, vaatverwijders, pijnstillers en enzympreparaten. Systemische antibiotische behandeling is alleen geïndiceerd als er tekenen van huidinfectie zijn.

Een van de symptomen van een tibiaal ulcus is pijn. Vaak klagen patiënten dat ze niet kunnen slapen van de pijn. Behandeling van chronische pijn verbetert de kwaliteit van leven. Het heeft ook invloed op de snelheid van genezing.

De intensiteit van de pijn is individueel:

• ze kan continu zijn
• verergeren door verband
• kan worden uitgelokt door een verandering in de positie van het ledemaat

Analgetica (pijnstillers) worden door de arts gekozen op basis van de intensiteit van de pijn, de aard (branderig, diep, scherp, dof) en de duur (continu, intermitterend, tijdens verbanden).

Als de patiënt milde en matige pijn heeft, worden niet-steroïdale antiflogistische geneesmiddelen gebruikt. Als de patiënt matige en ernstige pijn heeft, zijn zwakke opioïden (tramadol) geïndiceerd. Voor patiënten met ernstige pijn zijn sterke opioïden (buprenorfine) geïndiceerd.

5. Regiemaatregelen

Regiemaatregelen omvatten lichaamsbeweging, voeding en positionering van de ledematen. Lichaamsbeweging helpt om de hemodynamica in de spieren te verbeteren. Op deze manier helpt het om het terugkeren van ulcera te voorkomen.

Patiënten moeten langdurig staan en zitten, ongeschikt schoeisel, het dragen van te strakke kleding, blootstelling aan hoge temperaturen (sauna) en verwondingen aan de voeten vermijden.

In de meeste gevallen hebben patiënten die lijden aan tibiale ulcera overgewicht. Voedingstekorten (tekorten aan vitamine A, C, proteïne en zink) leiden tot een verminderde genezing van het ulcus.

Gebrek aan lichaamsbeweging verstoort de functie van de spierpomp, wat leidt tot veneuze insufficiëntie.

6. Andere ondersteunende methoden

We kunnen de genezing van tibiale ulcera (veneus en lymfatisch) ondersteunen met manuele en instrumentele lymfedrainage. We kunnen ook gebruik maken van biostimulatielaser, lichaamsbeweging en hyperbare zuurstoftherapie.

Manuele lymfedrainage met een uitgebreide aanpak door een fysiotherapeut vermindert de zwelling van het been en de daarmee gepaard gaande pijn aanzienlijk. Lymfedrainage verbetert de bloedstroom door de aderen. Dit voorkomt de ontwikkeling van zwelling.