Spondylodiscitis: als oorzaak van langdurige rugpijn? En de behandeling ervan

Pijn in de wervelkolom is een actueel en veel voorkomend probleem. Het kan acuut optreden en vervolgens lange tijd aanhouden. Het wordt veroorzaakt door verschillende ziekten.

Een van de minder vaak voorkomende ziekten is infectie, ook wel osteomyelitis van de wervelkolom of spondylodiscitis genoemd.

Osteomyelitis = ontstekingsziekte van het bot. Het wordt veroorzaakt door verschillende micro-organismen en veroorzaakt vernietiging van het botweefsel.

Osteo = wijst op bot.
Myelitis = ontsteking van het beenmerg.

Spondylodiscitis van de woorden...
Spondyl = duidt op een relatie met de wervelkolom +
Spondylos van het Grieks = wervels +
Schijf - van het woord discus intervertebralis = tussenwervelschijf +
Itida = itis, itida is een Latijnse uitgang voor ontsteking, ontstekingsziekte.

Wat we weten over de wervelkolom en wervels.
In een notendop

De wervelkolom vormt de steun van het menselijk lichaam. Hij draagt het gewicht van het bovenlichaam en heeft een belangrijke motorische en defensieve functie.

Wervelkolom = columna vertebralis.

Het wordt ondersteund door zijn specifieke samenstelling. De kleine botten, wervels, vormen samen met de tussenwervelschijven, ligamenten en spieren een speciale functionele eenheid.

De mens heeft tussen de 33 en 34 wervels, die wervels worden genoemd naargelang de doorsnede van de wervelkolom:

1. Vertebrae Cervicales, nekwervels = 7 wervels, aangeduid als C1 tot C7
2. wervels Thoracicae, borstwervels = 12 wervels, aangeduid als Th1 tot Th12
3. wervels Lumbales, lendenwervels = 5 wervels, L1 tot L5 genoemd
4. wervels Sacrales, heiligbeenwervels = 5 of 6 wervels, S1-S5 (S6)
5. wervels Coccygeae, coccygeus = 4 of 5 wervels, Co1-CO4 (Co5)

De halswervelkolom wordt gekenmerkt door een hoge mate van beweeglijkheid en is via de eerste halswervel verbonden met de schedel.

C1 (de eerste halswervel) heeft de naam atlas (drager) gekregen.
C2 wordt de as genoemd. Deze bevat de tand van de cusp (dens) en is belangrijk bij hoofdbewegingen.

Aan de borstwervels zitten de ribben vast. Deze vormen de ribbenkast die de vitale organen beschermt.

De lendenwervels zijn het meest massief. Ze dragen een hoge mate van belasting en zijn aangepast aan hun rol.

De sacrale wervels zijn vergroeid met het heiligbeen (os sacrum). Het heiligbeen is verbonden met de heupbeenderen en het bekken door gewrichten die sacro-iliacale gewrichten worden genoemd.

Het stuitbeen is het laatste verlengstuk van de wervelkolom. Het is geen onbeduidend overblijfsel van de staart, maar heeft zijn eigen betekenis.

De wervels zijn anatomisch aangepast om het ruggenmerg door te laten.
De wervellichamen en bogen vormen het wervelkanaal.

Ruggenmerg = medulla spinalis.

Het is de schakel tussen de hersenen en de rest van het lichaam.
Het heeft een transmissiefunctie, maar ook een reflexfunctie.

Hoe zit het met de tussenwervelschijven?

Naast de kleine wervelgewrichten zijn ook de tussenwervelschijven betrokken bij beweging. In het Latijn heten ze disc intervertebralis, vandaar de korte versie schijven.

Ze hebben een belangrijke bewegingsfunctie. Ze absorberen schokken tijdens het lopen, rennen en bewegen in het algemeen. Ze zorgen ervoor dat de wervels niet tegen elkaar botsen.

De schijven variëren in grootte. De grootste schijven bevinden zich in de lendenstreek.

Hun aantal is 23. Ze bevinden zich van de tussenwervelruimte C2-C3 tot L5 en S1.

De wervelschijf ligt tussen het wervellichaam en de schijf en heeft een belangrijke voedingsfunctie door te zorgen voor de toevoer van bloedvaten en zenuwen.

Je vraagt:
Waarom geven we deze informatie?

Antwoord:

Infecties van de wervelkolom treffen vooral deze delen.

De infectie veroorzaakt schade aan de wervels, de tussenwervelschijf en het dunne laagje ertussen, de dekplaat.

In dit artikel geven we:
Definitie van spondylodiscitis.
Oorzaken van ontsteking.
Symptomen die bij de ziekte horen.
Diagnose en beschikbare behandeling.

De definitie van spondylodiscitis is

Spondylodiscitis is een ontstekingsziekte die wordt veroorzaakt door infectie, dat wil zeggen het binnendringen van micro-organismen in het ruggenmerggebied.

Het tast vooral de schijf, de dekplaat en het wervellichaam aan.

De ziekte veroorzaakt schade aan deze onderdelen. De destructie veroorzaakt vervolgens rugpijn en andere neurologische bijwerkingen, afhankelijk van de omvang van het aangetaste gebied.

Het is een zeldzame ziekte met een incidentie van 1:250.000. Het is verantwoordelijk voor 2-4% van alle botinfecties.

Mannen hebben meer kans om aangetast te worden.
Er is geen precieze leeftijd waarop de ziekte begint.
Het komt echter vaker voor na het 50e levensjaar.

Het wordt vaak verward met andere aandoeningen van de wervelkolom, waardoor effectieve behandeling wordt uitgesteld. En daarmee het risico op mogelijke complicaties en zelfs overlijden.

De infectie treft bij benadering delen van de wervelkolom:

1. lumbaal - 45 tot 50%
2. thoracaal - 35%
3. cervicaal - 3 tot 20%
4. en de rest voor het sacrale segment

Vraag je naar de oorzaken die spinale infecties veroorzaken?

De ziekte kent endogene en exogene vormen.
Endogene infectie ontstaat door een andere ontsteking in het lichaam op een verre plaats.
Exogeen wordt meestal veroorzaakt door een operatie aan de wervelkolom, maar ook door een tweede infectie in de buurt van de wervelkolom.

Bij het endogene type komen pathogene micro-organismen van een andere plaats de wervelkolom binnen via de vasculaire route (bloed via slagaders of aders). Zo kunnen één of meerdere delen van de wervelkolom worden aangetast.

Verspreiding van infectie door bloed = hematogene verspreiding.

Vaak gaat het bijvoorbeeld om infecties

• van het spijsverteringsstelsel
• van het uitscheidingsstelsel
• van het genitale systeem
• ademhalingssysteem
• cardiovasculair systeem

Vanwege de lange diagnosetijd wordt het primaire infectiepunt vaak niet opgespoord.

Exogeen ontstaat als complicatie van een operatie bij spinale chirurgie, wervelchirurgie, discuschirurgie of trauma's. Een andere manier is directe weefseldisseminatie tijdens een nabije infectie.

Een zeldzaam voorval wordt gemeld tijdens een lumbaalpunctie of na injectie in de buurt van de wervelkolom.

Het risico op ziekte wordt verhoogd door bepaalde gelijktijdige ziektetoestanden. Voorbeelden zijn:

• immuunstoornissen
• HIV
• behandeling met corticosteroïden, cytostatica, immunosuppressiva, drugsverslaving
• diabetes
• nierfalen
• reumatoïde artritis
• tuberculose

Risicofactoren geassocieerd met chirurgie:

• Lange operatietijd
• langdurige ziekenhuisopname
• posterieure chirurgische benadering - onderzoek door Levie et al.
• chirurgische revisie
• hoger aantal mensen bij operatie
• meer operatief bloedverlies en behoefte aan bloedtransfusie
• drainage langer dan 3 dagen
• obesitas of, omgekeerd, ondervoeding
• associatie met andere ziekten zoals diabetes
• roken
• hoge leeftijd

Welke micro-organismen veroorzaken spondylodiscitis?

Bacteriën, schimmels of, in mindere mate, een parasiet kunnen de veroorzaker zijn van de infectie.

De meest voorkomende ziekteverwekker is de bacterie Staphylococcus aureus (golden staph). Infectie met een antibioticaresistent subtype dat bekend staat als MRSA is ook beschreven.

MRSA = methicilline-resistente staphylococcus aureus.
Een bacteriestam die resistent is tegen bepaalde antibiotica.
Ook wel superbugs genoemd.

Stafylokokken zijn verantwoordelijk voor meer dan 50% van deze infecties. Andere bacteriën zijn Escherichia coli (E. coli) en Enterobacter.

De laatste twee zijn Enterobacteriaceae. Ze komen voor in het spijsverteringsstelsel (darmflora) van mensen en dieren. Ze komen wereldwijd voor, meestal in grond, water of vegetatie. Sommige zijn voornamelijk pathogeen voor mensen, zoals Sallmonella en Shigella.

De meeste spondylodiscitis wordt dus veroorzaakt door een aspecifieke infectie.
Een specifieke vorm is tuberculose van de wervelkolom.

De helft van alle tuberculose van de botten ontstaat in de wervelkolom.
Het ontstaat uitsluitend door endogene verspreiding via het bloed.

Tuberculose is in de eerste plaats een longziekte.

Bloed kan de infectie echter ook overbrengen naar andere delen van het lichaam. Het wordt dan ook extrapulmonaal genoemd. Bot- en gewrichtstuberculose komt het meest voor.

Ziekte van Pott = Chronische epidurale tuberculose-infectie van de wervelkolom. De lumbale en sacrale wervelkolom zijn het meest aangetast, gevolgd door de thoracale en cervicale wervelkolom.

Pijn overheerst bij de symptomen van een wervelkolomontsteking.
Afhankelijk van de plaats van de ontsteking zit de pijn in de heupen, onderrug of bovenrug, tussen de schouderbladen of in de nek.

De pijn is langdurig en aanhoudend.

Andere symptomen zijn beperkte mobiliteit, pijn die verergert bij beweging, spierkrampen (spierverstijving) rond de aangetaste wervelkolom.

Vaak wordt ten onrechte gedacht dat het te wijten is aan een andere oorzaak van het vertebrogene alg-syndroom.

In sommige gevallen kunnen ook de algemene symptomen van een infectieziekte aanwezig zijn, zoals een verhoging van de lichaamstemperatuur, koorts en sepsis. Sepsis kan uitmonden in een shocktoestand.

Rillingen en rillingen treden op wanneer de lichaamstemperatuur stijgt. Vermoeidheid, zwakte, misselijkheid en braken zijn andere algemene klachten die kunnen optreden tijdens een acute infectie.

Een complicatie van een infectieuze ontsteking van de wervelkolom is de vorming van een abces. Dit is een omsloten holte die gevuld is met ontstekingsvocht en pus.

Ernstiger zijn de symptomen van ruggenmerg- of zenuwbeschadiging.

Neurologische symptomen kunnen variëren van gevoelsstoornissen, tintelingen (paresthesie) tot spierzwakte en verschillende gradaties van verlamming.

Symptomen van de ziekte van Pott

Tuberculose van de wervelkolom werd beschreven door Pott, naar wie de ziekte van Pott is genoemd. Al in 1779 beschreef hij een triade van symptomen (3 typische symptomen van deze ziekte).

De triade in malum Potti:

1. gibbus - een bult als gevolg van hyperkyfose
2. abces - omcirkelde ontsteking
3. paraplegie - verlamming van de onderste ledematen

Onder de eerste symptomen kunnen ook voorkomen

• pijn in de rug
• stekende pijn verergerd door beweging
• beperking van mobiliteit
• verhoogde spierspanning
• spierstijfheid
• gevoeligheid bij aanraking

Tijdens het onderzoek wordt een anamnese afgenomen als er belangrijke klinische verschijnselen zijn. Vervolgens wordt een standaard neurologisch onderzoek uitgevoerd.

De differentiaaldiagnose is belangrijk. Deze is gericht op het stellen van een nauwkeurige diagnose en het onderscheiden van ziekten zoals degeneratieve veranderingen van de wervelkolom, evenals axiale spondylartritis (ziekte van Bechterev) en de ziekte van Scheuermann.

Ziekte van Scheuermann = juveniele kyfose = bij kinderen en jonge adolescenten.

In het geval van spondylodiscitis omvat het basisonderzoek laboratoriumbloedonderzoek. Dit omvat CRP, FW (bloedbezinkingssnelheid voornamelijk bij acute ziekte, bij chronische ziekte kan deze normaal zijn), een speciale methode is bloedkweek, die wordt aangevuld met specifieke bepaling van de ziekteverwekker en antibioticagevoeligheid.

Vervolgens kan een biopsie worden uitgevoerd - onder controle van een CT-scan wordt een naald ingebracht en een monster genomen. Deze methode levert echter een kleine hoeveelheid materiaal op. Er wordt meer verkregen als het monster operatief wordt genomen.

Beeldvormende methoden zoals röntgenfoto's en scintigrafie zijn belangrijk, maar CT en MRI geven het meest gedetailleerde beeld.

Er is een risico op tuberculose, dus testen op deze ziekte is ook noodzakelijk.

Het verloop van de ziekte kan acuut zijn, wanneer de ziekte zich manifesteert met de eerste algemene symptomen.

Voorbeelden hiervan zijn een stijging van de lichaamstemperatuur tot koorts, rillingen, malaise, algemene zwakte en vermoeidheid. Deze kunnen gepaard gaan met een gevoel van misselijkheid of braken.

Rugpijn, spierstijfheid of beperking van de beweeglijkheid van de wervelkolom bevindt zich op de plaats van de ontsteking.

De chronische vorm gaat niet gepaard met algemeen ongemak en wordt gekenmerkt door pijn in de wervelkolom die niet reageert op conventionele pijnstillers.

De pijn houdt aan.

In de loop van de ziekte kunnen neurologische problemen optreden als gevolg van irritatie van de zenuwen of het ruggenmerg. Voorbeelden hiervan zijn pijnscheuten in de ledematen, verminderde gevoeligheid van de huid en verzwakking van spieren en reflexen.

Dit is het moment waarop een onmiddellijk onderzoek en een juiste diagnose noodzakelijk zijn.
Vroege behandeling garandeert succes en een goede prognose.

Prognose = bepaling van de verwachte ontwikkeling of toestand.