Spondylartrose: wat is facet- en uncovertwervelartrose?

Spondyloartritis is een degeneratieve ziekte die de tussenwervelgewrichten aantast. Als je je afvraagt wat spondyloartritis van de wervelkolom is, ben je hier aan het juiste adres. In dit artikel vind je de meest noodzakelijke en basisinformatie.

De naam is samengevoegd uit twee woorden, namelijk vertebraneboli spondylos en artrose. Artrose is een degeneratieve ziekte die de gewrichten aantast.

Tijdens dit proces kunnen pathologische (ziekte)veranderingen worden waargenomen op:

• het gewrichtskraakbeen
• het gewrichtskapsel
• de gewrichtsspleet
• bot
• ligamenten
• en spieren

Over het algemeen kan artrose een primaire of secundaire vorm aannemen. Primair heeft geen duidelijke oorzaak. Secundair ontstaat als gevolg van veroudering, letsel, ontwikkelingsstoornissen of een andere ziekte (artritis, diabetes, DNA).

Voor meer algemene informatie, zie het artikel over artritis en het artikel Stop artritis.

Rugpijn is een belangrijke oorzaak van invaliditeit en treft niet alleen ouderen, maar ook het productieve en jonge deel van de bevolking.

De oorzaken van rugklachten en ziekten die dit deel van het bewegingsapparaat aantasten zijn divers.

Vaak is de oorzaak onbekend, maar voor een groot deel worden ze toegeschreven aan een verkeerde levensstijl, een zittende levensstijl, overgewicht en onjuiste of overmatige overbelasting van de wervelkolom.

De problemen zijn acuut = plotseling, niet lang aanhoudend. De lijder is binnen drie tot vier dagen weer fit.

De tweede groep zijn chronische gevallen = wanneer ze lang aanhouden of blijven terugkeren (terugkeren, terugvallen). Deze hebben een negatieve impact op de fysieke en mentale fitheid = verminderen de levenskwaliteit.

Wanneer artrose de gewrichten van de wervelkolom aantast, d.w.z. de tussenwervelgewrichten, spreekt men van spondylartrose.
Meestal komt het vooral voor bij mannen, al na de leeftijd van 40 jaar.

Tot die tijd kan het volledig asymptomatisch zijn of kan het ongemak mild zijn. Het is echter de verwaarlozing van dit eerste stadium dat kan leiden tot onomkeerbare schade aan de wervelkolom.

We zullen de wervelkolom en de tussenwervelgewrichten kort beschrijven en daarna terugkomen op spondylartrose.

Wat is de wervelkolom en de tussenwervelgewrichten?

De wervelkolom is de dragende as van het menselijk lichaam en heeft zowel een motorische als een beschermende functie.

Door de wervelkolom loopt het ruggenmerg, dat een belangrijke overdrachtsroute is van zenuwreflexen en prikkelingen tussen het lichaam en de hersenen.

In het Latijn heet het de columna vertebralis. De wervelkolom is van nature gekromd (lordose en kyfose). Een morbide kromming wordt scoliose genoemd.

De wervelkolom bestaat uit wervels, waarvan er 33 tot 34 zijn. De wervelkolom bestaat uit twee delen, die een specifieke vorm en functie hebben.

De wervelkolom is verdeeld in secties, segmenten, namelijk

1. de halswervelkolom
   • heeft 7 wervels, die nekwervels worden genoemd - C1 tot C7
   • C1 wordt ook wel de atlas genoemd en is verbonden met de schedel
   • C2 wordt de as genoemd
   • de halswervels hebben ook bloedvaten die de hersenen van bloed voorzien
2. de borstwervelkolom
   • heeft 12 wervels, vertebrae thoracicae - Th1 tot Th12
   • de borstwervels zijn verbonden met de ribben, die de ribbenkast vormen
3. de lendenwervelkolom
   • heeft 5 wervels, vertebrae lumbales - L1 tot L5
   • de wervels van dit deel van de wervelkolom zijn het grootst
4. de sacrale wervelkolom
   • gevormd door de fusie van 5 of 6 wervels - vertebrae sacrales S1 tot S5 (6)
   • heiligbeen - os sacrum
   • vormt samen met andere botten het bekken
5. stuit
   • wervels coccygeae
   • kunnen 4 of 5 wervels hebben - Co1 tot Co4 (Co5)

De wervels hebben een specifieke vorm en functie. Ze variëren in grootte en hun functie is om het lichaam te ondersteunen en het ruggenmerg te beschermen.

Ze bestaan uit verschillende anatomische structuren, namelijk het lichaam, de boog en de uitsteeksels.

1. Het wervellichaam

Latijn voor corpus vertebrae. Het is het voorste deel van de wervel. Zijn functie is om gewicht te dragen - gewichtdragende functie.

De wervellichamen variëren in grootte en hoogte.

De grootste wervels zijn de halswervels. De dunste wervels bevinden zich daarentegen in het halsgedeelte van de wervelkolom. Het bovenste en onderste deel van het wervellichaam is plat. Op deze plaats zit de tussenwervelschijf, die een passende vorm heeft.

2. De wervelboog

Deze hecht aan het wervellichaam. Deze verbinding wordt gevormd door de pedikels - deze worden pedikels genoemd.

De pedikels bevatten kleine inkepingen. Deze vormen de tussenwervelopeningen waar de ruggenmergzenuwen doorheen lopen.

Het tweede deel zijn de laminae. Zij vormen de wervelopeningen aan weerszijden waar het ruggenmerg doorheen loopt.

3. De werveluitsteeksels

Ze steken uit de boog en zijn belangrijk voor het verbinden van de wervels en voor de beweging.

Ze hebben drie soorten uitsteeksels:

1. de processus spinosus, die direct posterieur uitsteekt.
   • er is er maar één, deze kan op de rug onder de huid worden gepalpeerd
   • dit is waar ligamenten of spieren met elkaar verbonden zijn
2. de processus transversus - processus transversi - is gepaard
   • een pees en spierpees
   • in het thoracale deel van de wervelkolom bevinden zich de aanhechtingen van de ribben
3. de processus articularis - processus articulares is een gepaarde processus
   • achter de basis bevindt zich de wervelpedicula
   • het bevat de articulatie van de wervels en het kraakbeen

De wervels zijn met elkaar verbonden. Deze verbinding is vast maar mobiel en wordt gevormd door verschillende mechanismen.

De tabel toont de mechanismen van wervelfusie

De tussenwervelgewrichten

De tussenwervelgewrichten (articulatio intervertebrales) zijn kleine gewrichten die een beweegbare verbinding vormen tussen twee wervels. Het zijn gepaarde gewrichten van de tussenwervelprocessen (processo articulares).

De gewrichtsoppervlakken van de individuele wervels hebben verschillende vormen, wat het bewegingsbereik beïnvloedt. Dit geldt ook voor de gewrichtskapsels. Deze zijn losser, vooral in de halswervelkolom, waardoor deze een groter bewegingsbereik heeft.

Facetgewrichten (itervertebrale gewrichten)

De facetgewrichten (articulationes zygapophysiales) zijn kleine gewrichtsplaatjes. Elk segment bevat twee facetgewrichten. Deze gewrichten zijn geïnnerveerd en als ze verstoord zijn, ontstaat vaak pijn, het facetsyndroom.

De facetgewrichten zijn verantwoordelijk voor beweging, bewegingsbereik en stabiliteit van de wervelkolom.

Deze beperking is ook beschermend en beschermt het lichaam tegen overmatig buigen of draaien van het lichaamsdeel.

Ze zijn verschillend in elk segment van de wervelkolom.

Spondyloartritis is...

Het is een langdurig degeneratief proces dat de tussenwervelgewrichten beschadigt. Artrotische veranderingen treden op door overbelasting en andere oorzaken.

Het wordt ook wel spondylartrose van de tussenwervels genoemd.

Er ontstaan ook osteofyten wanneer de gewrichtsoppervlakken beschadigd zijn. Osteofyten zijn benige uitsteeksels.

Spondyloartrose en spondylose komen vaak samen voor (deformerende spondylartrose en spondylose). Spondylose wordt ook gekenmerkt door de vorming van osteofyten, die bovenop degeneratieve schade aan het hele wervelsegment komt. Zo worden osteofyten - uitgroeisels op de wervelkolom - gevormd.

Interessante informatie:
Spondylose
Osteochondrose

Spondylartrose uit zich meestal door pijn of stijfheid in het aangetaste deel van de wervelkolom.

Afhankelijk van welk deel van de wervelkolom is aangetast, kunnen we labels zien als:
Lumbale spondylartrose, wanneer het lumbale segment is aangetast.
Cervicale spondylartrose, wanneer de cervicale wervelkolom is aangetast.

Deze ziekte heeft een chronisch verloop en is progressief van aard. Het is een langdurige ziekte die in de loop van de tijd voortschrijdt.

Artrose tast de oppervlakken van de tussenwervelgewrichten aan, waardoor het kraakbeen dunner wordt en het gewrichtskapsel wordt vernietigd. Dit tast ook de omliggende structuren aan, zoals ligamenten en spieren. Na verloop van tijd vormen zich gezwellen of osteofyten.

De oorzaak van dit gezondheidsprobleem kan vaak niet worden vastgesteld. Veroudering, een slechte houding, langdurig zitten en een zittende levensstijl, letsel of andere ziekten spelen allemaal een rol.

Je hebt misschien wel eens gehoord van...

Uncovertrale artritis is artritis van de kleine gewrichten van de halswervelkolom die zich tussen wervels C3 tot C7 bevinden. Ze worden ook Luschka-gewrichten genoemd. Ze bevinden zich in de ruimte tussen de wervels en worden gebruikt om de nek te bewegen en te stabiliseren.

Ze worden vaak aangetast door degeneratieve veranderingen die kunnen leiden tot nekpijn, nekpijn en uitstralen naar de bovenste ledematen. Dit komt door de beklemming van de zenuwen die uit dit deel van het ruggenmerg komen.

En wat is facetartrose?

Het is ook een degeneratief proces dat de kleine gewrichtsoppervlakken aantast die zich tussen de wervels bevinden.

Spondylartrose is een multifactoriële ziekte.

Wat betekent dat?

Dat er meerdere factoren betrokken zijn bij het ontstaan ervan. De precieze oorzaak is echter nog niet volledig bekend.

Primaire vorm = onbekende oorzaak.
Secundaire vorm = bekende oorzaak, bijv. leeftijd, letsel.

Veroudering wordt grotendeels toegeschreven aan de bijdrage.

Verder leveren een verkeerde lichaamshouding, slechte bewegingsgewoonten, een zittende levensstijl en een zittend beroep een negatieve bijdrage, maar ook andere werkfactoren zoals gedwongen houdingen gedurende lange perioden of overmatige belasting van de wervelkolom.

Het tillen van lasten vormt van nature een belasting voor de wervelkolom. En onjuiste tilmechanismen vormen ook een risico op de ontwikkeling van een acuut probleem, zoals een hernia, d.w.z. een hernia van de tussenwervelschijf.

Naast het werk komt langdurige overbelasting ook voor bij sommige sporten. Abrupte bewegingen, veranderingen van bewegingsrichting of snelle en ongecontroleerde rotaties en overmatige buiging van de wervelkolom dragen hier in belangrijke mate aan bij.

Blessures zijn een andere factor bij sport en dagelijkse activiteiten.

Vervolgens kunnen de volgende factoren bijdragen aan de ziekte:

• geboorteafwijkingen
• anatomische afwijkingen - hypermobiliteit van gewrichten of verschillende lengtes van ledematen
  en dus ongelijke belasting van de wervelkolom
• endocriene en stofwisselingsziekten (diabetes, DNA)
• overgewicht en obesitas
• maar ook bijvoorbeeld roken of overmatig alcoholgebruik

Secundaire oorzaken zijn onder andere ontstekingen.

Reumatoïde artritis is een voorbeeld. Het is een systemische ontstekingsreumatische ziekte en heeft een auto-immuunbasis.

Pas echter op, deze langdurige ziekte heeft ook extra-articulaire complicaties.

In dit geval is er een risico op schade aan andere delen van het lichaam, zoals:

• schouder-, heup- of kniegewrichten
• peesaanhechtingen, vaak de achillespees
• huid - artritis psoriatica, bij psoriasis, d.w.z. psoriasis
• ogen
• darmen
• slijmvliezen

Een symptoom in de vroege stadia van spondylartrose is milde pijn gelokaliseerd op het aangetaste ruggengraatsegment. De pijn wordt uitgelokt of verergerd door beweging en lichamelijke inspanning. Daarentegen wordt de pijn verlicht in rust.

Beperking van mobiliteit en bewegingsbereik in het betreffende deel is typisch.

De progressie van de ziekte wordt gekenmerkt door de vorming van osteofyten.

Botwoekeringen of osteofyten kunnen het wervelkanaal en de doorgang van de wervelkolomzenuwen verstoren en in dat geval leiden tot beknelling van het ruggenmerg of de zenuwwortels.

Zenuwbeknelling = beknelling = beknelling.

Deze aandoening veroorzaakt radiculair syndroom. Dit is rugpijn die gepaard gaat met uitstraling naar een ander deel van het lichaam, zoals het bovenste of onderste lidmaat.

In dit geval is er naast pijn ook sprake van andere neurologische aandoeningen, tintelingen, gevoelsstoornissen of spierzwakte en verzwakte reflexen.

Zie voor meer informatie het artikel over radiculopathie.

Bij cervicale spondylartrose is er sprake van nekpijn, beperking van de beweeglijkheid van de nek plus andere neurologische stoornissen. Deze stralen uit naar de schouder, arm, bovenste ledemaat of hoger in het hoofd.

Een ernstige complicatie is een aandoening waarbij botwoekeringen de bloedvaten verdrukken. Dit komt vooral voor in de halswervelkolom. Dit is een verdrukking van de wervelbloedvaten die de hersenen van bloed, zuurstof en voedingsstoffen voorzien.

In dit geval kan de hoofdpijn gepaard gaan met duizeligheid, duizeligheid, oorsuizen en andere neurologische problemen die verband houden met een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen.

Een significante verslechtering van de bloedtoevoer naar de hersenen leidt tot een beroerte, die verschillende ernstige oorzaken kan hebben.

Lumbale spondylartrose wordt gekenmerkt door pijn in dat gebied van de wervelkolom (pijn in de onderrug en het heiligbeen), verstijving van de spieren en pijnscheuten in de billen, de dij en dus de onderste extremiteit.

Risico op synoviale cyste = cyste ter hoogte van het oppervlak van het gewrichtskapsel.
Cyste = pathologische vorming, een holte die omsloten is van de omgeving, gevuld met vloeistof of een dichte massa.

En zo kan het voorkomen bij spondylartrose:

• pijn op de plaats van de aangetaste wervelkolom (vaak de nek, minder vaak de borst)
• verergering van de pijn bij inspanning, langdurig lopen, langdurige inactiviteit in een gedwongen monotone houding
• ochtendstijfheid van de wervelkolom
• stijfheid van de spieren in de wervelkolom
• beperking van beweging, buiging of rotatie
• verlies van stabiliteit van de wervelkolom
• verkeerde houding
• pijnscheuten
• tintelingen, stuiptrekkingen of andere paresthesieën
• uitstralen van neurologische symptomen naar andere delen van het lichaam, ledematen of hoofd
• spierzwakte
• verminderd gevoel
• verminderde reflexen

De diagnose van de ziekte wordt gesteld op basis van de anamnese, beschrijving van klinische symptomen en lichamelijk onderzoek. Neurologisch onderzoek omvat onderzoek van de wervelkolom, houding, bewegingen of reflexen.

Bij het afnemen van de anamnese stelt de arts vragen als:

• hoe lang de ongemakken al bestaan
• wanneer ze optraden
• of en hoe vaak ze terugkomen
• afhankelijkheid van beweging en houding
• effect op de slaap
• of het ongemak normale dagelijkse activiteiten beperkt
• dagelijkse routine, tillen van lasten, werk, werkhouding
• letsels

Vervolgens zijn beeldvormende methoden belangrijk:

• RÖNTGEN
• CT
• magnetische resonantie MRI
• EMG

In de differentiaaldiagnose is het belangrijk om een andere oorzaak van rugpijn te onderscheiden. Daarom kunnen bloedafname, liquor of andere onderzoeksmethoden worden toegevoegd.

Een ontstekingsoorzaak zoals reuma, psoriasis, de morbus van Bechterew en natuurlijk andere gezondheidsproblemen worden ook overwogen. Een neuroloog, orthopedisch chirurg, fysiotherapeut, radioloog of huisarts werken samen aan de diagnose.

De ziekte heeft een lang verloop.
In de vroege stadia is het asymptomatisch = verborgen symptomen = asymptomatisch.

De eerste veranderingen treden op metabool niveau, dit beïnvloedt de conditie van het gewrichtskraakbeen. Het kraakbeen vertoont scheurtjes, de dikte neemt af en de voorheen vlakke gewrichtsoppervlakken worden ongelijk.

Na verloop van tijd wordt ook het botgedeelte onder het kraakbeen beschadigd. Anatomische veranderingen en misvormingen komen bovenop het bot, het gewricht en de gewrichtsspleet.

Deze ontwikkeling is onderverdeeld in 4 fasen:

1. Stadium 1 - metabole veranderingen, dunner worden van het kraakbeen, vermindering van de hoeveelheid vocht.
   • De progressie is grotendeels asymptomatisch
2. stadium - ongelijk articulair oppervlak, initiële erosie van bot van onder het kraakbeen
3. stadium - bot reageert op beschadiging, vorming van botwoekeringen (osteofyten), maar ook ontwikkeling van osteosclerose of osteoporose (veranderingen in botdichtheid)
4. Stadium - verdwijnen van de gewrichtsspleet, misvormingen en gewrichtspathologie
   • volledige beperking van de mobiliteit in een bepaald deel

Beginnende spondylartrose = een term die verwijst naar de initiële of beginnende vorm van de ziekte.

Op dit moment kunnen we milde pijn waarnemen die vooral aanwezig is na fysieke inspanning. Deze neemt vervolgens af in rust.

De pijn neemt overdag toe door de toegenomen belasting van de wervelkolom tijdens lichamelijke inspanning en is 's avonds heviger.

Dit gaat gepaard met verstijving van de spieren en beperking van de beweeglijkheid van de wervelkolom.

Het tegenovergestelde is het geval...

Ernstige spondylartrose, gekenmerkt door pijn in het aangetaste deel van de wervelkolom, maar neurologische symptomen stralen uit naar andere delen van het lichaam.

In dit geval is de pijn intens, verstoort de slaap en is zelfs bij kleine bewegingen hinderlijk.

De aanwezigheid van osteofyten is ook verantwoordelijk voor het verminderde bewegingsbereik. De immobilisatie van aangrenzende wervels kan worden veroorzaakt door overbrugging van de tussenwervelschijf door benige uitsteeksels.

Het is ook belangrijk om na te denken over...

Spondylartrose gaat vaak samen met spondylose. Spondylose is ook een degeneratieve ziekte. Het tast het hele segment aan en dus de wervel, de schijf en de gewrichten en andere omliggende structuren.

Bovendien...

Slechts één segment kan aangetast zijn, maar in ergere gevallen kunnen meerdere segmenten of de hele wervelkolom aangetast zijn.

Preventie en veranderingen in levensstijl zijn belangrijk

Zoals we altijd zeggen, komt preventie op de eerste plaats.

Wervelkolomproblemen moeten al op jonge leeftijd worden voorkomen, tijdens de adolescentie en de jonge volwassenheid. Daarnaast moeten leefstijlveranderingen zo snel mogelijk worden doorgevoerd.

Preventieve maatregelen zijn onder andere

• voldoende lichaamsbeweging
• passende lichaamsbeweging en een betere beweeglijkheid van de wervelkolom en de core (buikspieren, middenrif, bekken, bekkenbodem en wervelkolom, diep stabilisatiesysteem)
• dit heeft ook effect op de stabilisatie van de wervelkolom
• correcte houding en bewegingspatronen
• inactiviteit en sedentair gedrag moeten worden verminderd
• juiste bedpositie - matras, kussen
• ergonomie op het werk - zitten, staan en werkhouding, vaker van houding veranderen
• gepast tillen en dragen van lasten
• regelmatig wandelen
• gewichtsbeheersing en vermindering van overgewicht en obesitas
• evenwichtige voeding, voldoende vitaminen en mineralen

Lees ook de artikelen:
Essentiële voedingsstoffen
Mediterraan dieet
Gewichtsverlies en dieet

In verband met een gezonde wervelkolom worden rugschool en enkele van de meest geschikte fysieke activiteiten genoemd, namelijk dansen, zwemmen, fietsen, langlaufen, schaatsen, hardlopen, nordic walking, paardrijden en zelfs gewoon wandelen.