Schildklierkanker: wat zijn de oorzaken, symptomen en behandeling?

Schildklierkanker is een van de meest kwaadaardige kankersoorten. De incidentie ervan is de laatste jaren toegenomen, dankzij toegankelijkere diagnoses en preventieve onderzoeken. Een vroege diagnose heeft een positieve invloed op het resultaat van de behandeling.

Schildklierkanker komt minder vaak voor, ongeveer 2% van alle kankers, maar het is een van de meest voorkomende endocriene kankers. Het treft vooral vrouwen en mensen ouder dan 40 jaar, maar het kan ook bij kinderen voorkomen.

Waarom het steeds vaker voorkomt, wordt nog niet goed begrepen. De belangrijkste reden is genbeschadiging, die de aanzet geeft tot de vorming van kankercellen. Langdurige negatieve effecten van de moderne tijd, industrie, milieuvervuiling en de inname van vervuilende stoffen via de voeding dragen hier ook aan bij.

Net als bij andere kankersoorten zijn ook bij schildklierkanker een vroegtijdige diagnose en een vroegtijdige behandeling erg belangrijk, wat ook een directe invloed heeft op het succes van de behandeling en de prognose van de patiënt.

Interessante informatie.

Oncologische aandoeningen van de schildklier

Schildklierkankers worden onderverdeeld in goedaardige en kwaadaardige schildklierkankers. Een goedaardige tumor gedraagt zich niet invasief, hoewel de aanwezigheid ervan problemen kan veroorzaken. Een kwaadaardige tumor gedraagt zich precies omgekeerd.

Een goedaardige aandoening is bijvoorbeeld een adenoom of een adenoom van Hürtle. Een kwaadaardige tumor kan primair en secundair zijn. Een primaire tumor ontstaat rechtstreeks uit het schildklierweefsel, terwijl een secundaire tumor ontstaat door metastase, d.w.z. de overdracht van kankercellen uit een ander deel van het lichaam. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij borst-, long- of nierkanker.

Tip: Zie de aparte artikelen Borstkanker en Longkanker voor informatie over deze vormen van kanker.

Kanker kan de folliculaire weefsels aantasten die de schildklier zelf vormen, of de C-cellen die verantwoordelijk zijn voor de productie van het hormoon calcitonine. Schildklierkanker is een algemene term die kan verwijzen naar 4 basisziekten, en deze zijn:

1. papillair schildkliercarcinoom
2. folliculair schildkliercarcinoom
3. medullair schildkliercarcinoom
4. anaplastisch schildkliercarcinoom

De tabel toont de histologische basisindeling van schildklierkanker

Daarnaast worden lymfomen en sarcomen van de schildklier ook geclassificeerd als schildklierkanker. Hun incidentie is zeldzaam, ongeveer 0,6-5%. Ze komen meestal voor bij vrouwen op oudere leeftijd en kunnen een auto-immuunoorzaak hebben. Secundaire schildklierkanker wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door het invasieve gedrag van kanker van het strottenhoofd of de keelholte, maar ook van andere omliggende structuren. Een andere mogelijkheid is een doorbloeding van borstkanker.

De precieze oorzaak van schildklierkanker wordt niet volledig begrepen. De tumor ontstaat door een verstoring in de genetische informatie van de cel. Deze verstoring wordt bijvoorbeeld ook veroorzaakt door langdurige blootstelling aan risicofactoren.

Risicofactoren kunnen ook oncontroleerbaar zijn, zoals erfelijke aanleg, hogere leeftijd of geslacht. Sommige kankersoorten zijn namelijk erfelijk, komen op hogere leeftijd voor of komen vaker voor bij vrouwen.

Risicofactoren die in verband kunnen worden gebracht met de ontwikkeling van schildklierkanker staan vermeld in de onderstaande tabel

Door de anatomische ligging van de schildklier zijn de symptomen van een schildkliertumor meestal gemakkelijk te herkennen op het zicht of door palpatie. Een van de belangrijkste symptomen is de aanwezigheid van een knobbel, nodule of nodulaire struma aan de voorkant van de hals, rond de beet.

Vergroting van de schildklier, één of beide kwabben, kan ook voorkomen. De vergroting van de schildklier en de oncologische vorming kunnen verantwoordelijk zijn voor symptomen die verband houden met de omliggende structuren en hun beklemming.

De luchtwegen en de spijsverteringsbuis liggen vlakbij. De luchtpijp is bijvoorbeeld opzij gedraaid, maar er is ook een probleem met ademen of slikken. Als de stembandzenuw beschadigd is, komt daar heesheid bij. Bij schildklierkanker is er ook sprake van vergroting van de nabijgelegen halslymfeklieren.

Problemen die plotseling optreden vereisen speciale aandacht. Het is belangrijk om de waarschuwingssignalen bij schildklierkanker op te merken:

• een voelbare knobbel en vergroting in het schildkliergebied
• vergroting van de halslymfeklieren
• drukkend gevoel in de keel
• ademhalingsmoeilijkheden
• moeite met slikken
• heesheid
• irriterende hoest

Als een van de bovenstaande problemen zich voordoet, is er misschien geen sprake van kanker, maar is een specialistisch onderzoek aan te raden. Een vroege diagnose is direct gerelateerd aan een goede prognose.

Symptomen van schildklierkanker in een notendop:

• Een knobbeltje (knobbel), dat enkel of meervoudig kan zijn, aan de voorkant van de hals (beet).
• een snel groeiende knobbel
• een verandering in een reeds aanwezige struma
• stembandverlamming en heesheid
• kortademigheid, piepende ademhaling (stridor)
• moeite met slikken, pijn bij slikken
• irriterende hoest
• beklemming van omliggende structuren kan uitstulping van de luchtpijp veroorzaken
• pijn in de keel en nek is niet het eerste symptoom, maar eerder een van de laatste symptomen van kanker
• vergroting van de halslymfeklieren
• hyperthyreoïdie is geen duidelijk symptoom van kanker, maar komt voor bij functioneel actieve tumoren
• uitzaaiing naar andere organen en daarmee gepaard gaande problemen
• in sommige gevallen zit de knobbel vast op de huid
• een lichte verhoging van de lichaamstemperatuur komt minder vaak voor
• de persoon heeft niet het typische uiterlijk van een kankerpatiënt, gewichtsverlies gaat niet altijd gepaard

De diagnose wordt gesteld op basis van een professioneel onderzoek. Hoewel waarschuwingssignalen kanker kunnen doen vermoeden, hoeft dit niet het geval te zijn. Vroegtijdige opsporing en identificatie van het probleem is van groot belang.

De arts beoordeelt het klinische beeld en neemt een anamnese af. De schildklier wordt beoordeeld op zicht en palpatie. De lymfeklieren in de hals worden ook onderzocht, evenals de vorm, symmetrie en grootte van de hals. Vervolgens wordt de algemene toestand van de patiënt onderzocht op de noodzaak van een operatie.

Het onderzoek omvat ook de afname van biologisch materiaal, d.w.z. bloed voor de bepaling van oncomarkers, schildklierhormoonspiegels (TSH, _T3 en _T4), evenals calcitonine- en calciumspiegels. De basisdiagnosemethoden omvatten ultrasonografie, SONO en echografie. Daarnaast worden een biopsie met fijne naald en histologisch onderzoek van het verwijderde weefsel uitgevoerd.

Een radiojodiumscan wordt gebruikt om het vermogen van de schildklier om jodium uit het bloed op te vangen te beoordelen. In de schildklier wordt een vorm van radioactief jodium opgeslagen. Vervolgens wordt een scintigrafie (gammografie) uitgevoerd om de grootte, vorm en afzetting van jodium in het schildklierweefsel te beoordelen.

Andere beeldvormende onderzoeken zijn röntgen, CT, magnetische resonantiebeeldvorming (NMR, MRI). Deze beeldvormende methoden worden ook gebruikt om uitzaaiingen (MTS) op te sporen. Laryngoscopie, bronchoscopie en endoscopisch onderzoek van de slokdarm zijn belangrijk om mogelijke betrokkenheid van omliggende structuren door kanker op te sporen.

De tabel toont de TNM-classificatie voor kanker (stadium)

Schildklierkanker manifesteert zich als een verandering van vorm, grootte of de aanwezigheid van een verharding in het voorste halsgebied, in de buurt van de beet. Palpatie van de schildklier door een leek is erg moeilijk. Vergroting van een of beide kwabben en de vorming van een knobbeltje is echter meestal duidelijk zichtbaar en voelbaar.

Het is natuurlijk niet altijd kanker. In het geval van een reeds bestaande struma kan er een verandering in grootte en vorm optreden. De snelheid waarmee de ziekte zich ontwikkelt, hangt voornamelijk af van het type ziekte. Plotselinge veranderingen en problemen vereisen echter verhoogde aandacht.

Als de tumor invasief is, gaan moeilijkheden gepaard met verdrukking van de omliggende weefsels. Als de stembandzenuw beschadigd is, treden heesheid en schorheid op. Als de tumor op de luchtwegen drukt, kan de hoest geïrriteerd raken, wat gepaard kan gaan met een piepende ademhaling en ademhalingsmoeilijkheden.

Moeite met slikken en pijn bij het slikken duiden op een probleem met het spijsverteringskanaal. Vergrote lymfeklieren in de hals zijn ook een opkomend symptoom. De symptomen kunnen ook in een later stadium en bij uitzaaiingen optreden, afhankelijk van de plaats en de mate van uitzaaiing.