Psoriasis, psoriasis: een niet-besmettelijke maar langdurige ziekte. Wat zijn de symptomen?

Psoriasis is niet zozeer een gevaarlijke als wel een onaangename ziekte, vooral in esthetisch opzicht. Meestal verschijnen de eerste symptomen rond het 20e levensjaar.

Naast de huid tast psoriasis ook de nagels en gewrichten aan. In de loop van een mensenleven zijn er ook terugvallen en recidieven.

Psoriasis is een niet-besmettelijke (niet-overdraagbare) inflammatoire auto-immuunziekte van de huid. Het is chronisch, wat betekent dat het lang duurt. In veel gevallen houdt het levenslang aan en in sommige gevallen verdwijnt het.

De term psoriasis komt van het woord psora, of schubben, krabben. In het Latijn ook bekend als psoriasis vulgaris.

Het kan een snel begin hebben en intensere symptomen. De chronische vorm is milder. De ziekte wordt gekenmerkt door de vorming van schilfers. Deze vormen zich voornamelijk op typische, zogenaamde voorkeursgebieden.

Periodes van afwisseling worden ook wel remissie (terugtrekking) en terugval (terugkeer, recidief) genoemd.

De ziekte manifesteert zich op verschillende delen van de huid die meestal meer druk of belasting ondervinden, zoals de ellebogen en knieën, en tast ook de huid van de voeten, kleine gewrichten op de handen en zelfs de nagels, met name de nagelbedden, aan. Soms zijn de symptomen niet erg uitgesproken en worden ze nauwelijks opgemerkt.

In sommige gevallen worden eerst de gewrichten aangetast en daarna de huid. In dat geval spreekt men ook wel van artritis psoriatica. Globaal gezien zijn er, volgens de uiterlijke verschijnselen, vele vormen en soorten psoriasis.

Soms treden de symptomen en problemen alleen plaatselijk op, op de handen en voeten. Andere keren daarentegen tast psoriasis alleen de gewrichten aan. De minste gevallen komen voor in de vorm van gegeneraliseerde psoriasis of psoriasis van het hele lichaam. Dit kan leiden tot ontsteking van de huid over het hele lichaam.

De precieze oorzaak van de ziekte is onbekend, maar er zijn bepaalde invloeden en risicofactoren die de ziekte kunnen uitlokken. Eerst en vooral is er erfelijkheid, die verantwoordelijk kan zijn voor ongeveer een derde van de psoriasisgevallen.

Wereldwijd kan psoriasis tot 5% van de bevolking treffen, waarbij het hoogste percentage van de getroffenen blank is, minder vaak voorkomt bij Aziaten en het minst vaak bij zwarten.

De kans op psoriasis wordt ook vergroot door andere auto-immuunziekten. Soms kunnen ook infecties uit de omgeving of andere invloeden van buitenaf, zoals medicatie of letsel, psoriasis uitlokken.

Risicofactoren voor psoriasis zijn onder andere:

• Erfelijkheid - het is tot op zekere hoogte erfelijk en de familiegeschiedenis heeft een belangrijke invloed op het risico om psoriasis te ontwikkelen.
• hormonale veranderingen, zoals in de puberteit, de menopauze, na de bevalling
• infecties (bovenste luchtwegen, tonsillitis, tandontsteking)
• diabetes
• leverziekte
• zwaarlijvigheid
• jicht
• zonnebaden
• stress en mentale belasting
• medicijnen zoals bètablokkers, antimalariamiddelen
• roken
• alcohol
• slaapgebrek
• geraffineerde suiker
• overbelasting van de huid door fysieke invloeden (plotselinge en scherpe veranderingen in temperatuur, wrijving, druk)
• chemicaliën (etsen)

Veelgestelde vragen:
Is psoriasis besmettelijk?
Hoe wordt psoriasis overgedragen?

Nee, dat is het niet.

Het is een auto-immuunziekte, geen infectieziekte.
De ziekte wordt dus niet van mens tot mens overgedragen.

Hoewel het een huidziekte is, heeft ongeveer een op de vijf mensen ook gewrichtsproblemen. In dit geval is een van de uitingsvormen van de ziekte een chronische ontsteking van een of meer gewrichten. Dit kan ook leiden tot misvorming van de gewrichten.

Meestal heeft psoriasis echter de vorm van een lokale en plaatselijke aandoening. Dan manifesteert psoriasis zich als rode schilferige aanslag op de huid, die vervolgens afschilfert. Er ontstaan puistjes van rode kleur met witachtige schilfers.

Als psoriasis de nagels aantast, verschijnt er een gele vlek onder de nagel. Tegelijkertijd is de aangetaste nagel vervormd en dof. De chronische vorm van de ziekte wordt gekenmerkt door ontstekingsafzettingen met harde schubben, die zich op verschillende plaatsen op het lichaam kunnen bevinden.

Op de bovenste en onderste ledematen vormen zich meestal kleinere holtes, meestal gevuld met pus. Bij ernstige vormen van de ziekte die het hele lichaam beslaat, bedekken rode schilferige afzettingen de huid van bijna het hele lichaam. Intense jeuk komt ook vaak voor.

Psoriasis neemt echter verschillende vormen aan en manifesteert zich dienovereenkomstig.

De volgende vormen van psoriasis zijn bekend:

• psoriasis punctata, die zich uit door het ontstaan van kleine puistjes
• psoriasis guttata, die zich uit in het ontstaan van druppelvormige huiduitslag, ook wel druppelpsoriasis genoemd
• psoriasis nummularis, uitslag tot 1 cm groot
• psoriasis pustulosa, voornamelijk bij volwassenen, met blaarvorming, met ontsteking (handpalmen, voetzolen of elders op het lichaam)
• psoriasis arthropatica, als kleine gewrichten zijn aangetast, artritis psoriatica
• psoriasis flexuralis, aangetast op plaatsen zoals de oksels, onder de borsten, liezen en navel, vooral op oudere leeftijd, mogelijk aangeduid als omgekeerde psoriasis
• de acute exanthemische vorm, vooral bij jongeren, voorafgegaan door symptomen zoals angina pectoris of een virus
• de erythrodermische vorm, die zich uit door uitgebreide roodheid en schilfering van de huid, die over het hele lichaam kan voorkomen, met koorts en gewrichtspijn
• de chronische stationaire vorm, die zich manifesteert op voorkeurslocaties zoals:
  • ellebogen
  • knieën
  • rug, middel en heiligbeen
• de kappersvorm, wanneer deze voorkomt in de handpalmen, voornamelijk bij vrouwen van middelbare leeftijd
• zumbusch, is een ernstige vorm van gegeneraliseerde psoriasis
• nagelbetrokkenheid, verschillende misvormingen van de nagels, bij 20 tot 50 % van de getroffenen

Het uitzaaien zelf gaat natuurlijk gepaard met jeuk. Dit geldt voor alle plekken van psoriasis - in het haar (hoofdhuid), op het hoofd, op de ellebogen of elders op de handen en voeten. Pijn komt erbij als er scheurtjes in de huid ontstaan.

Psoriasis kan ook op zicht worden vastgesteld. Een dermatoloog kan de diagnose psoriasis stellen op basis van de anamnese en fysiologisch onderzoek tijdens het eerste bezoek aan de polikliniek. Klinische symptomen en subjectieve klachten helpen bij het stellen van de diagnose psoriasis.

Daarnaast helpt ook histologisch onderzoek bij het stellen van de diagnose. Er wordt een monster genomen van het huidoppervlak op de aangetaste plek of van een schaal. De vorm en het type psoriasis kunnen vervolgens worden vastgesteld op basis van laboratoriumonderzoek.

Histologisch onderzoek is ook belangrijk om andere diagnoses met betrekking tot huidziekten te onderscheiden. Bloedafname voor bloedbeeld, immunologische parameters of vitaminegehaltes, vooral B12, en elementen, vooral ijzer.

Bij verschillende vormen van psoriasis verloopt de ziekte op verschillende manieren. Bij de acute vorm is er een plotse uitbraak, een eenmalige uitzaaiing van puistjes en roodheid van de huid. Symptomen zoals die van tonsillitis en een virus kunnen erbij komen. De uitslag jeukt hevig.

Dit verloop komt vaak voor, vooral bij jonge mensen. De huidveranderingen genezen sneller dan bij het chronische type. Bij chronische psoriasis is er een terugkeer (recidief) van deze symptomen. Er volgt dan een periode van rust (remissie).

Bij artritis psoriatica is gewrichtspijn het eerste symptoom, gevolgd door huidverschijnselen. Lokale psoriasis is ook minder heftig dan gegeneraliseerde psoriasis. Exudatieve psoriasis is een andere vorm van psoriasis, waarbij afzettingen ontstaan die bedekt zijn met gele schilfers. De afzettingen zijn dieprood en omcirkeld.

Na genezing neemt de pigmentatie van de huid op de plaats van de vorige laesie toe. In andere gevallen daarentegen is de pigmentatie verminderd en is er een plaatselijke verkleuring van de huid. Het probleem verdwijnt spontaan of na een effectieve behandeling.

Psoriasis bij kinderen

Psoriasis komt ook voor bij kinderen. Ook in deze periode vermindert het de kwaliteit van leven aanzienlijk. En niet alleen voor esthetische aspecten. De uitingen zijn ook onaangenaam.

De ziekte kan op deze leeftijd worden uitgelokt door bijvoorbeeld tonsillitis, maar ook door andere ziekten. De trigger kan dus verschillende oorzaken hebben. Natuurlijk hebben ook levensstijl, hormonale veranderingen, lichamelijke of chemische invloeden invloed.

Bij kinderen verloopt het anders dan bij volwassenen. Het kan zich al in de luierperiode manifesteren. Het wordt ook wel luierpsoriasis genoemd. Roodheid en ontsteking van de huid met schilfers kunnen leiden tot de vorming van blaasjes. De blaasjes kunnen een purulente inhoud hebben.

Het acute beloop van psoriasis is meer typisch voor de leeftijd tot 6 jaar. De periode vanaf 12 jaar is meer kenmerkend voor de chronische vorm. De huidverschijnselen variëren. Ze komen voor in de vorm van strepen overal op het hoofd of lichaam. Van psoriasis op het voorhoofd, rond de ogen, op de borst, via de handpalmen tot de voetzolen.