Prikkelbare darm syndroom: wat is het en wat zijn de symptomen, oorzaken van IBS?

Het Prikkelbare Darm Syndroom is een chronische functiestoornis van het spijsverteringskanaal, oftewel de darm. Het is multifactorieel. De precieze oorzaak is onbekend.

Het is een functionele, geen organische ziekte. Dit betekent dat de darm niet is aangetast door een verandering in de structuur, de structuur, maar dat de functie ervan is verstoord.

Wat is deze ziekte en hoe uit ze zich? Hoe wordt de diagnose gesteld? Wat is effectief in de strijd tegen het prikkelbare darm syndroom? Helpt een behandeling?

Het wordt ook wel IBS genoemd, wat een afkorting is van de Engelse woorden irritable bowel syndrome. De benaming van het syndroom draagt omdat het gekenmerkt wordt door de aanwezigheid van verschillende symptomen.

Op het internet en in de literatuur komen we andere namen tegen, zoals prikkelbare darm syndroom, lagere functionele dyspepsie of disfunctionele darm syndroom. Al deze namen benoemen echter hetzelfde probleem.

Beroepsmatig wordt IBS gedefinieerd als terugkerende buikpijn of ongemak, gedurende ten minste drie dagen in één maand, binnen de laatste drie maanden, maar met een begin van ten minste 6 maanden geleden.

Er zitten minstens twee symptomen tussen de klachten:

1. de pijn neemt af of is minder hevig na het legen van de darm, d.w.z. defecatie
2. eerste veranderingen in de defecatiefrequentie, bijvoorbeeld diarree of constipatie
3. initiële veranderingen in de kenmerken van de ontlasting, zoals consistentie, uiterlijk en vorm.

IBS is geen organische ziekte. Daarom zijn normale lichamelijke bevindingen bij onderzoek een voorwaarde voor de diagnose. Dit geldt zowel voor het spijsverteringskanaal als voor andere orgaansystemen. De voorgeschiedenis en de subjectieve klachten van de betrokkene spelen een belangrijke rol bij de diagnose.

Andere onderzoeksmethoden laten geen duidelijke ziekte zien. Daarom worden de moeilijkheden vaak en ten onrechte ingedeeld bij psychische stoornissen. De psyche is echter niet de enige factor achter het uitbreken van onaangename en levensgevaarlijke moeilijkheden.

Wat is het Prikkelbare Darm Syndroom? Langdurig spijsverteringsongemak in combinatie met buikpijn, defecatiestoornissen. Met diarree of hoest, of afwisseling daartussen, met bijbehorend opgeblazen gevoel en darmoverloop.

Het Prikkelbare Darm Syndroom treft in grotere mate vrouwen, naar verluidt door een hormonale wisselwerking. De leeftijdsgroep is breed, van 20 tot 50 jaar. IBS komt vooral voor bij actieve, dominante, strijdlustige mensen in leidinggevende posities en bij personen die onder langdurige stress werken.

Het Prikkelbare Darm Syndroom treft 10-15% van de mensen.

Het komt voor tijdens de adolescentie en de jonge volwassenheid en houdt enkele decennia aan. Periodes van rust wisselen af met vlagen van intens ongemak of komen in milde vorm dagelijks voor.

In beide gevallen schaadt IBS de levenskwaliteit, de concentratie en werkprestaties en het dagelijks bestaan. Het wordt verergerd door stress, spanning, druk, maar ook door infectieziekten en langdurige antibioticakuren. Het gaat vaak gepaard met voedselintolerantie.

Andere problemen zoals coeliakie, histamine-intolerantie of lactose-intolerantie komen ook voor bij IBS.

ENS = enterisch zenuwstelsel

De mentale toestand beïnvloedt de darmen, de spijsvertering en het hele maag-darmkanaal - en het omgekeerde is ook waar. Ongemak en ziekteprocessen in het spijsverteringskanaal zullen de algemene gezondheid en mentale toestand beïnvloeden.

Langdurige stress heeft ook een negatieve invloed op de darmen, de spijsvertering, de darmflora en het maagdarmkanaal. Het prikkelbare darmsyndroom kan de reactie zijn van het maagdarmkanaal.

Het is ook interessant om te weten...

ENS staat voor enterisch (darm) zenuwstelsel.

Dit onafhankelijk actieve deel van het zenuwstelsel bevindt zich in het spijsverteringskanaal. Het heeft een autonome status, hoewel het wordt beïnvloed door het autonome zenuwstelsel - sympathisch en parasympathisch. Daarnaast staat het ook in verbinding met het centrale zenuwstelsel - CNS.

Het regelt de activiteit van de spijsvertering, de darm en sommige organen die met de spijsvertering te maken hebben. De effecten ervan zijn onder meer:

• motiliteit - de motiliteit van de maag, de darmen en de snelheid van de spijsvertering
• productie van maag- en andere spijsverteringssappen, zuren, enzymen, mediatoren + hormonen en pancreasenzymen - insuline, galblaas en galafscheiding
• doorbloeding van de GIT en opname van voedingsstoffen in het bloed
• vernieuwing van slijmvliescellen
• effectief en belangrijk in de verdediging van het lichaam

Het ENS wordt ook wel het tweede brein genoemd. Het bevat ongeveer evenveel zenuwcellen als het ruggenmerg. Het is verantwoordelijk voor de functie van het spijsverteringsstelsel. Het is autonoom, maar wordt beïnvloed door het CZS en het autonome zenuwstelsel.

Het bevat verschillende soorten zenuwvezels. De plexus myentericus (plexus van Auerbach) beïnvloedt bijvoorbeeld de gladde spieren van het spijsverteringsstelsel. De plexus submucosus (plexus van Meissner) innerveert het slijmvlies en de submucosa van de darmen.

De zenuwstelsels zijn onderling verbonden.

Bovendien bevat het GIT andere vezels, zoals viscerosensorische en visceromotorische vezels. Deze vormen verbindingen tussen het zenuwstelsel en andere organen die synergetisch werken bij de spijsvertering. En het bevat ook de darmglia (ondersteunend zenuwweefsel).

De precieze oorzaak van het prikkelbare darmsyndroom is niet bekend. Men denkt dat het een combinatie van verschillende factoren is. Het syndroom is een functionele stoornis. De ziekte heeft geen organische basis.

De darm wordt dus niet aangetast door een verandering in structuur en opbouw, zoals bij ontstekingen of kanker.

Tot 50% van de patiënten die door een gastro-enteroloog worden gezien hebben functionele problemen, waaronder IBS.

Mensen met een onopgemerkte oorzaak vrezen vaak het ergste, maar daar is geen reden toe. Overmatige stress door een onbekende ziekte kan een toch al onaangenaam probleem verergeren.

Wat er achter het prikkelbare darmsyndroom kan zitten staat in onderstaande tabel

IBS heeft zijn eigen karakteristieke symptomen. Het is belangrijk te weten dat het zich niet manifesteert door organische veranderingen in de wand van de spijsverteringsbuis. Het is een functionele ziekte die berust op een stoornis in de motiliteit en de passage van darminhoud en gassen.

IBS wordt gekenmerkt door een verandering in de frequentie van de ontlasting. Er kan sprake zijn van diarree of constipatie. Beide kunnen elkaar afwisselen. Slijmerige ontlasting komt ook voor bij diarree.

Constipatie kan enkele dagen aanhouden. Diarree kan volgen op het legen van de ontlasting. Buikpijn gaat gepaard met krampachtige pijn, die gepaard gaat met darmoverloop en geborrel in de buik. Ook het legen van de ontlasting zelf kan gepaard gaan met pijn.

Lees ook het artikel over winderigheid.

Pijn vanuit de buik straalt soms uit naar de wervelkolom. In plaats van pijn manifesteert het prikkelbare darmsyndroom zich ook als een gevoel van vaag ongemak in de buik. Na de ontlasting klaagt iemand over een onvolmaakte, onvoldoende en onaangename lediging.

Dit wordt echter meestal gevolgd door een vermindering of opheffing van het ongemak. Daarna volgt een terugkerende aandrang om te poepen. De inname van melk of zuivelproducten veroorzaakt bij sommige personen een verergering van het verloop, de buikpijn, de frequentie van de ontlasting of het opgeblazen gevoel.

Ook stress, psychische belasting, werkdruk, verantwoordelijkheidsgevoel, zowel op het werk als in het gezin.

Samenvatting van de moeilijkheden die gepaard gaan met het prikkelbare darmsyndroom:

• Verandering in de frequentie van de stoelgang.
  • diarree, meer dan 3-5 losse tot waterige ontlasting in 24 uur
  • obstipatie, 1-2 keer per week poepen
• verandering in de consistentie van de ontlasting
  • dunne
  • waterig
  • hard
  • slijmerig
  • met bijmenging van bloed, kijk uit voor andere GIT ziekten
• buikpijn
  • onderbuik
  • naar de gehele buik
  • krampen
  • vaag ongemakkelijk gevoel in de buik
  • gevoel van volheid
  • uitstralende pijn in de rug
  • langdurig en terugkerend
• pijnlijke ontlasting
• dringende behoefte aan ontlasting
  • vooral 's morgens na het ontwaken
• dringende behoefte aan ontlasting
  • ook kort na het eten
• frequente aandrang tot ontlasting
• gevoel van onvolmaakte, ongemakkelijke ontlasting
• opgeblazen gevoel, winderigheid, flatulentie
• stoelgang
• geborrel in de buik
• langdurige vermoeidheid
• uitputting
• hoofdpijn
• stemmingswisselingen
• slaapstoornissen
• verstoorde darmflora en verzwakte immuniteit

De diagnose van het Prikkelbare Darm Syndroom is gebaseerd op de voorgeschiedenis en de door de patiënt beschreven subjectieve klachten. Deze leiden de arts tot een diagnostische conclusie en tot de juiste behandeling.

De definitieve diagnose van IBS moet echter worden voorafgegaan door een differentiële diagnose, die betrekking heeft op het uitsluiten van andere oorzakelijke factoren. Andere oorzakelijke factoren kunnen bijvoorbeeld zijn: ontsteking van de GIT, infecties overal in het lichaam, darmkanker en andere. De bovengenoemde symptomen kunnen het gevolg zijn van een organische en nog ernstiger ziekte. Als de problemen aanhouden, is een specialistisch onderzoek noodzakelijk.

6 jaar = gebruikelijk gemiddelde van eerste symptoom tot diagnose.

Normale lichamelijke bevindingen bij alle andere onderzoeken zijn een voorwaarde voor de diagnose van IBS. Dit komt omdat het een functionele en geen organische ziekte is. Dit betekent dat de darm geen veranderde structuur heeft, dat de darmwand of andere delen van het spijsverteringskanaal niet op deze manier zijn aangetast. Ook andere lichaamssystemen zoals het hart, de longen, de nieren of het gynaecologisch systeem moeten normaal zijn.

Om een diagnose te stellen worden onderzoeken uitgevoerd, zoals

• laboratoriumonderzoek
  • bloed
  • ontlasting
  • urine
  • CRP - een ontstekingsmarker
  • bloedbeeld
  • levertests
  • mineralen
  • glykemie
• parasitologie
• USG of sonografie van de buik
• endoscopisch onderzoek
  • colonoscopie
• RENTGEN
• CT
• MRI

Bij de ziekte worden perioden van rust meestal afgewisseld met vlagen van moeilijkheden. De aanvankelijke verandering in de frequentie van de ontlasting gaat gepaard met een verandering in de consistentie van de ontlasting. Er is sprake van herhaalde diarree, waarbij dunne ontlasting wordt uitgepoept. Er kan sprake zijn van constipatie, waarbij de ontlasting 1 à 2 keer per week voorkomt.

Deze aandoeningen kunnen elkaar afwisselen.

Er is aandrang om te ontlasten, vooral 's morgens en ook kort na de maaltijd. Een opgeblazen gevoel, winderigheid, pijn en krampen in de buik gaan ermee gepaard. In andere gevallen kunnen de symptomen mild zijn, zoals een gevoel van ongemak in de buikholte of een gevoel van volheid. Er kan sprake zijn van zwaarte, een gevoel van misselijkheid of braken.

De pijn kan in de onderbuik zitten, in de hele buik of uitstralen naar andere delen, zoals de rug.

Nadat de darmen zijn geleegd, is er meestal een fase van ontspanning of in ieder geval een vermindering van het ongemak. Dit kan echter worden vervangen door een drang tot ontlasting.

Het gevoel van een onvolmaakte en onaangename stoelgang is onaangenaam.

Stress, overbelasting en spanning veroorzaken en verergeren het probleem. De drang om te poepen beperkt de levenskwaliteit van de getroffen persoon ernstig. IBS treft ook mensen met belangrijke verantwoordelijkheden, in gezaghebbende posities, waardoor belangrijke vergaderingen en de uitvoering van hun taken ongemakkelijk worden.

Voorbeelden zijn verhoogde stress in de thuissituatie, met kinderen, of onrust tussen partners.

Bij vrouwen wordt een verband gelegd met hormonale veranderingen tijdens de cyclus. Ook de verstoring van de microbiële flora in de darm is van invloed. Verstoring van de microbiële flora in de darm komt voor na behandeling met antibiotica, maar ook als gevolg van inflammatoire darmziekten of andere systemische infecties.

Daarom is het gebruik van probiotica bij de behandeling van ATB ook belangrijk.

Adequate voeding en dieet zijn essentieel

Problemen bij deze ziekte worden grotendeels veroorzaakt door stress. Dit kan tot op zekere hoogte worden beïnvloed door de bovengenoemde behandelingen.

Voeding is ook van groot belang bij prikkelbare darmziekten. Wat we eten kan de passage van de darminhoud door de darm verbeteren. Ja, we hebben het over vezels en junkfood.

Vezels moeten geleidelijk aan het dieet worden toegevoegd. We beginnen met het kopen van meer bladgroenten, het pellen van tomaten, het koken van wortelen. Van fruit zijn appels, bananen of kiwi's het beste. We kunnen ook havermout toevoegen, elke gekookte of rauwe groente.

Beperk voedingsmiddelen met veel verzadigde vetzuren. Voedselintoleranties worden vaak in verband gebracht met IBS. Kijk dus uit voor zuivel-, gluten- en histamine-intoleranties.

Eten moet in alle rust gebeuren. Men moet niet tegelijkertijd andere activiteiten ondernemen. Bij het ontbijt, de lunch of het diner moet men zich uitsluitend daaraan wijden op dat moment. Bovendien zijn er geschikte en ongeschikte voedingsmiddelen die het verloop van deze onaangename ziekte kunnen verbeteren of verergeren.

De volgende tabel vat samen welke voedingsmiddelen, stoffen of voedselgroepen geschikt zijn en welke niet