Ontsteking van de prostaat (prostatitis): wat zijn de oorzaken en symptomen?

Waarom treedt prostatitis (ontsteking van de prostaat) op en wat zijn de symptomen? Wat is effectieve preventie?

De prostaat is een belangrijk orgaan van het mannelijk genitaal en urinewegstelsel. Ontsteking van de prostaatweefsels heeft een multifactoriële oorzaak.

Op basis van de symptomen en de duur wordt prostatitis onderverdeeld in acuut en chronisch. Een veel voorkomend symptoom is moeite met plassen en lokale pijn.

Etiologie, verspreiding, eerste symptomen, diagnose, behandelingsmogelijkheden, preventie en veel andere interessante informatie zijn te vinden in het artikel.

Prostaatontsteking

De prostaat is een inwendig orgaan van het mannelijke voortplantingssysteem. Het is zo groot als een walnoot, bevindt zich onder de blaas en omgeeft de urinebuis.

De belangrijkste functie van de prostaat is het produceren van vloeistof die de mannelijke geslachtscellen (sperma) beschermt en hun beweging naar de vrouwelijke geslachtscellen tijdens de geslachtsgemeenschap bemiddelt.

Ontsteking van de prostaat kan een acute of chronische vorm aannemen en varieert enigszins afhankelijk van de symptomen en de duur ervan.

Acute bacteriële prostatitis treedt op wanneer de gezondheidsproblemen zich snel ontwikkelen en heeft relatief sterke symptomen. De chronische vorm daarentegen heeft mildere manifestaties en kan lange tijd aanhouden, inclusief een asymptomatische (symptoomloze) periode.

Bij ontsteking is er een ontstekingsproces in de weefsels van de prostaat en hun uiteindelijke zwelling (vergroting). Dit kan leiden tot een vermindering van de functie van het orgaan en de omliggende urogenitale structuren aantasten.

De basissymptomen zijn lokale pijn in het prostaatgebied, moeite met voldoende plassen, ongemak bij het plassen, bekkenpijn, verminderd libido of problemen met de kwaliteit van de erectie.

Prostatitis kan verschillende uitlokkende factoren en oorzaken hebben.

De oorzaak van de acute vorm is meestal een bacteriële infectie, die kan overgaan in een chronische vorm als hij niet behandeld wordt.

Chronische prostatitis van niet-bacteriële oorsprong, bekend als het bekkenpijnsyndroom, komt vaak voor. Deze vorm van prostatitis kan zowel ontstekings- als niet-inflammatoir zijn, afhankelijk van de bevindingen.

Professionele classificatie van prostatitis:

• Acute bacteriële prostatitis
• Chronische bacteriële prostatitis
• Chronische prostatitis (bekkenpijnsyndroom)
• Asymptomatische prostatitis (incidentele bevinding)

Mogelijke oorzaken van prostatitis

Wat zijn de meest voorkomende oorzaken?

Bacteriële/virale infectie

De oorzaak van acute prostatitis zijn voornamelijk bacteriële infecties veroorzaakt door bacteriën zoals E. colistafylokokken, Neisseria gonorrhoeae, chlamydia en andere pathologische organismen.

De infectie verspreidt zich van de urinebuis naar de prostaat.

Onbeschermde seksuele gemeenschap is riskant omdat het kan leiden tot de overdracht van infectieziekten, inclusief anale gemeenschap. In de meeste gevallen zijn zowel de urinewegen als de prostaat ontstoken door de anatomische verbinding tussen het mannelijke uitscheidings- en voortplantingssysteem.

Als de urinewegen vaak ontstoken zijn, neemt tegelijkertijd het risico op prostatitis toe.

Een ontsteking van de urinewegen mag daarom niet worden onderschat en moet professioneel worden behandeld.

De meest voorkomende oorzaak van chronische prostatitis zijn herhaalde urineweginfecties.

Prostatitis kan ook gepaard gaan met andere ziekten in de omgeving. Een infectie kan de prostaat binnendringen via de urinebuis of, omgekeerd, via de blaas.

De infectie kan ook via de bloedbaan worden overgedragen.

Prostaatvergroting (hyperplasie)

Als het prostaatweefsel groter wordt, neemt de druk op de urinewegen toe. Er is nauw contact met de urineorganen en de toegenomen druk veroorzaakt een gevoel van vaak moeten plassen. Er treden ook problemen met de uitscheiding op.

Achtergebleven urine in de urinewegen verhoogt het risico op infecties.

Prostaathyperplasie kan goedaardig zijn als gevolg van gevorderde leeftijd en hormonale veranderingen. Het kan echter ook kwaadaardig zijn, dus preventie en overleg met een uroloog is noodzakelijk.

Medische ingrepen in de prostaat

In zeldzame gevallen kunnen blaaskatheterisatie, cystoscopie of andere invasieve ingrepen in de prostaat en omliggende structuren ook bijdragen aan de ontwikkeling van infectie.

Een prostaatbiopsie is een van de meest voorkomende procedures die een risico op infectie vanuit de omringende externe omgeving kan veroorzaken. Daarom krijgt de patiënt een profylactische antibioticabehandeling voorgeschreven op het moment van de procedure.

Risicofactoren voor de ontwikkeling van

Als een man ouder wordt, daalt het niveau van het hormoon testosteron en verzwakt tegelijkertijd het immuunsysteem. Dit maakt het lichaam vatbaarder voor het ontwikkelen van de ziekte.

Onregelmatige geslachtsgemeenschap en te weinig zaadlozingen is een andere factor die bijdraagt aan het risico op prostatitis. Een andere risicofactor is onvoldoende drinken en onvoldoende of onvolledige uitscheiding van urine uit de urinewegen.

Overzicht van risicofactoren en oorzaken van prostatitis:

• Bacteriële/virale infectie
• Onbeschermde geslachtsgemeenschap
• Onvoldoende urineproductie
• Prostaatvergroting (hyperplasie)
• Medische ingrepen in het prostaatgebied
• Verlaagde testosteronniveaus en hormonale onbalans
• Onregelmatige geslachtsgemeenschap en zaadlozing
• Ontoereikende drinkgewoonten
• Anomalieën van de urogenitale tractus

Het verloop en de aard van de symptomen kunnen variëren afhankelijk van de oorzaak.

De acute infectieuze vorm kan een verhoogde lichaamstemperatuur, bloed in de urine of het ejaculaat en een branderig gevoel bij het plassen veroorzaken. De chronische vorm heeft mildere symptomen, maar ook symptoomloze perioden afgewisseld met ernstige acute verergering van de symptomen.

De meest voorkomende verschijnselen van prostatitis zijn een gevoel van onvolledig urineren, frequente urinefrequentie en ongemak bij het urineren. De chronische vorm kan zich ook uiten in erectiele functie en een algemene afname van de zin in seks.

Mogelijke symptomen van de acute vorm

• Pijn en een branderig gevoel tijdens het plassen
• Moeite met volledig plassen
• Plaatselijke pijn in het prostaatgebied
• Pijn in de onderbuik en rug
• Misselijkheid en algemene zwakte
• Verhoogde lichaamstemperatuur
• Pijnlijke geslachtsgemeenschap
• Pijnlijke ejaculatie
• Aanwezigheid van bloed in urine/ejaculaat

Mogelijke symptomen van de chronische vorm

• Frequent plassen
• Gevoel van onvolledige lediging
• Zwakke onvoldoende urinestraal
• Pijn in de urinewegen en de geslachtsorganen
• Pijn in het bekkengebied
• Pijnlijke ejaculatie
• Ongemakkelijke geslachtsgemeenschap
• Afname van zin in seks en libido
• Afname van de kwaliteit van de erectie

Mannen komen meestal bij de uroloog vanwege ongewenste klachten bij het plassen. Het begin van de diagnose bestaat uit het afnemen van een anamnese, het beoordelen van de klinische symptomen en een basisonderzoek door palpatie.

Fysiologisch onderzoek van de prostaat door palpatie wordt ook uitgevoerd met een vinger over de anus van de patiënt.

Er wordt een urinemonster genomen voor laboratoriumanalyse en om de aanwezigheid van bacteriën op te sporen of uit te sluiten. Bloedafname en beoordeling van ontstekingsmarkers zoals CRP zijn ook gebruikelijk.

Het is ook mogelijk om een uitstrijkje en laboratoriumanalyse van prostaatsecreties uit te voeren om de aanwezigheid van witte bloedcellen en het ontstekingsproces te bevestigen.

Bij de beeldvormende methoden zijn ultrasonografie (echografie), computertomografie (CT) of magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) gebruikelijk. Instrumentele methoden worden gebruikt om de inwendige zachte structuren in detail te bekijken.

Het doel van deze tests en onderzoeken is om de etiologie en precieze oorzaak van het gezondheidsprobleem vast te stellen en vervolgens het juiste type behandeling te bepalen.

Preventie van prostatitis

Bij prostatitis is enige preventie mogelijk. Dit omvat in het bijzonder zorgvuldige intieme hygiëne, voldoende drinken met regelmatig plassen en, last but not least, beschermde seksuele gemeenschap.

Preventie van de algehele gezondheid van de prostaat omvat een evenwichtige voeding met veel vezels, vitaminen en mineralen, regelmatige lichaamsbeweging, beperking van roken en alcohol en het elimineren van stressfactoren.

Overmatige inname van voedingsmiddelen met veel zout, vet en geraffineerde suiker is problematisch.

Aan de andere kant zijn cranberry's, bosbessen, broccoli, bladgroenten, pompoenpitten en andere beschermende voedingsmiddelen.

Regelmatige preventieve controles bij een uroloog zijn belangrijk, vooral vanwege de mogelijkheid van asymptomatische en chronische prostatitis. Een deel van de zorg is om gezondheidsproblemen niet uit te stellen en bij acute problemen op tijd naar de dokter te gaan.

Regelmatige ejaculatie helpt om de prostaat in een fysiologische toestand te houden. Regelmatige geslachtsgemeenschap en ejaculatie zijn belangrijk voor de urinebuis, de testikels en de mannelijke spermatogenese zelf.

Natuurlijke plantaardige hulp in de vorm van thee of voedingssupplementen ter ondersteuning van de gezondheid van de mannelijke genitaliën en urinewegen is een preventieve optie. Voorbeelden zijn wilgenroosje, ankerkruid, zaagpalm (serenoa), brandnetel, goldenseal, pruim en andere.

De basis van prostaatontstekingspreventie:

• Preventieve controles met een uroloog
• Acute problemen oplossen met een uroloog
• Voldoende drinken van schoon water
• Regelmatige urineproductie en geen urine ophouden
• Beschermde geslachtsgemeenschap
• Voldoende intieme hygiëne
• Regelmatig klaarkomen
• Regelmatige fysieke activiteit
• Vermijden van roken en alcohol