Maculadegeneratie: wat is het en hoe manifesteert een beschadigd netvlies zich?

Maculadegeneratie (leeftijdsgebonden maculadegeneratie) is een ziekte die het netvlies van het oog aantast. Zoals de naam al aangeeft, tast het specifiek de macula aan.

De precieze oorzaak van maculadegeneratie is niet duidelijk.

De ziekte heeft een multifactoriële basis en verschillende risicofactoren dragen bij aan de ontwikkeling ervan, zoals genetische aanleg, de invloed van interne of externe factoren, waaronder hoge bloeddruk, diabetes, roken en algemene levensstijl.

Je bent meestal geïnteresseerd in: Wat is maculadegeneratie? Hoe manifesteert een beschadigd netvlies zich? Wat is de macula van het oog? Hoe wordt het behandeld en kan het op natuurlijke wijze worden behandeld?

Maculadegeneratie is wereldwijd de meest voorkomende oogziekte die leidt tot blindheid in ontwikkelde landen. Ongeveer 30% van de bevolking boven de 75 jaar lijdt eraan.

In dit geval is de macula aangetast. De macula bevindt zich in het centrale deel van het netvlies.

Degeneratie is een verworven aandoening die verband houdt met een verstoring van de stofwisseling, wat leidt tot een ongewenste verandering in het uiterlijk en de functie van de cellen.

Complexe pathogenese in een notendop

Het netvlies bestaat uit twee hoofdlagen.

1. de neurosensorische laag (die inwendig is)

2. de retinale pigment epitheel laag (buitenste)

Het pigmentepitheel van het netvlies heeft verschillende belangrijke functies, zoals het in stand houden van het vitamine A-metabolisme of het verminderen van lichtverstrooiing.

Er wordt gesuggereerd dat de ophoping van afvalstoffen in de pigmentepitheellaag van het netvlies de belangrijkste oorzaak van de ziekte is. Dit leidt tot een progressieve aantasting van de functie en zelfs volledige beschadiging van de fotoreceptoren. Fotoreceptoren zijn cellen die licht verwerken.

Op oudere leeftijd hopen afvalstoffen, bekend als drusen, zich op in metabolisch actieve cellen. Lipofuscine, dat normaal gesproken op jonge leeftijd wordt afgebroken en door bloedvaten wordt afgevoerd, is ook belangrijk. De omzetting ervan wordt uitgevoerd door lysosomen.

De drusen zijn ronde, gele afzettingen, die worden onderverdeeld in harde en zachte. Harde drusen zijn klein, rond, omlijnd. Ze worden gevormd door opgehoopte lipiden. Zachte drusen zijn groter, zachter van uiterlijk, geelachtig grijs. Ze hebben geen precieze grenzen, ze groeperen zich.

Veroudering remt dit proces af. Dit leidt tot een ongewenste ophoping van afvalstoffen en daardoor een verminderde celfunctie.

Licht zelf speelt een rol in dit negatieve effect. Het wordt omgezet in elektrische prikkelingen op het netvlies. Niet alle energie wordt echter opgebruikt in dit proces.

De overtollige energie veroorzaakt oxidatieve stress, waarbij vrije radicalen vrijkomen en degeneratieve schade wordt bevorderd.

Vasogene factor speelt ook een belangrijke rol. Het is verantwoordelijk voor de vorming van nieuwe bloedvaten, wat een negatief effect heeft bij één vorm van leeftijdsgebonden maculadegeneratie.

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie is onderverdeeld in...

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie wordt onderverdeeld in twee hoofdvormen.

1. droog atrofisch
2. nat exsudatief

De tabel toont het verschil tussen de droge en natte vormen

Wat is een macula?

De macula is het centrale deel van de oogbol.

De macula bevindt zich op het netvlies en is de plaats van het scherpste zicht. Dit gebied heeft de hoogste concentratie visuele cellen. Deze cellen zijn gevoelig voor licht en kleur.

Aan de achterkant van het oog bevindt zich een kleine depressie. Dit wordt de centrale fossa (fovea centralis) genoemd. Hier bevindt zich de eerder genoemde macula lutea. In het midden hiervan bevindt zich de centrale fossa (foveola centralis), de plaats van het scherpste zicht.

Het gebied van de fovea wordt de macula genoemd.

Het netvlies bevindt zich aan de binnenkant van de oogbol en is het zintuiglijke visuele orgaan waar de lichtstralen die door het optische systeem van het oog gaan naartoe worden gericht.

In het netvlies wordt licht omgezet in elektrische impulsen, die vervolgens naar het visuele centrum van de hersenen worden geleid. Daar worden de signalen verwerkt en wordt het totaalbeeld gevormd.

De exacte oorzaak van maculadegeneratie is nog steeds onbekend.

Men denkt dat multifactoriële en omgevingsfactoren progressieve schade aan netvliescellen veroorzaken, wat leidt tot verslechtering van het gezichtsvermogen en zelfs tot volledig verlies van het gezichtsvermogen.

Er zijn risicofactoren bekend die samen bijdragen aan de ontwikkeling van leeftijdsgebonden maculadegeneratie.

Risicofactoren:

• Leeftijd (ongeveer 10% van de bevolking tussen 65 en 75 jaar, en meer dan 30% boven de 75 jaar)
• genetische aanleg
• geslacht (vrouwen hebben een hoger risico na de menopauze door verminderde oestrogeenspiegels)
• familiair voorkomen, waardoor het risico stijgt tot 50% bij familiair voorkomen
• ras, minder melanine wijst op een verhoogd risico
  • Kaukasisch ras hoogste risico
  • zwarten meer melanine en lager risico
• iriskleur - lichtere kleur door minder melanine - verhoogd risico
• blootstelling aan de zon
  • bij overmatige blootstelling aan de zon en blootstelling aan zonlicht
  • blauw licht van beeldschermen of mobiele telefoons verhoogt ook het risico
• minder antioxidanten in de voeding (vitamine A, C en E) - onvoldoende verwijdering van vrije radicalen
• roken - verhoogt het risico tot 4 keer
• alcohol - verhoogt oxidatieve stress
• hypertensie
• diabetes
• obesitas
• hypercholesterolemie (verhoogd cholesterol in het bloed)
• refractieafwijking - verhoogd risico bij verziendheid
• cataract(staar)

Het netvlies is het belangrijkste deel van het oog. Lichtstralen (en het waargenomen beeld) worden geprojecteerd op de cellen van het netvlies, dat zich aan de achterkant van het oog bevindt. Het licht wordt vervolgens omgezet in een elektrisch signaal op het netvlies, dat verder gaat naar de hersenen, naar het visuele centrum.

De macula bevindt zich in het centrale deel van het netvlies en is belangrijk omdat het zorgt voor scherp zicht. Dit is vooral belangrijk bij het lezen, schrijven en autorijden.

Bij maculadegeneratie treden er veranderingen op die leiden tot slechtziendheid.

Beide ogen worden aangetast, maar asymmetrisch.

Er verschijnen grijze schaduwen of vlekken in het midden van wat gezien wordt. De persoon kan niet lezen en er zijn problemen met vorm- en contourwaarneming, kleur- of gezichtsherkenning. Het beeld wordt vervormd en de persoon verliest het vermogen om zelfstandig te zijn. Er is ook een afname van het zicht in de schemering en bij weinig licht.

De tabel toont de belangrijkste verschillen tussen de droge en natte vorm

Pijn komt bij geen van beide vormen van maculadegeneratie voor.

Let op waarschuwingssignalen:

• moeite met lezen, autorijden
• wazige tekst
• moeite met televisie kijken
• lijnen zijn ongelijk, vervormd
• donkere vlekken in het midden van het gezichtsveld - die geleidelijk groter worden
• verlies van het vermogen om kleuren, vormen en gezichten te herkennen

De anamnese is erg belangrijk voor de diagnose. De subjectieve symptomen die de patiënt beschrijft, leiden tot de diagnose maculadegeneratie.

Met name verminderde gezichtsscherpte, vervorming en vervorming van vormen en voorwerpen staan op de voorgrond. Ook worden donkere vlekken beschreven.

Vroegtijdig onderzoek door een specialist is belangrijk, evenals een grondige differentiële diagnose.

Bij het onderzoek van de ogen zoekt de oogarts naar tekenen van een droge of natte vorm van degeneratie op het netvlies van het oog.

De tabel toont de belangrijkste diagnostische verschillen tussen de droge en natte vormen

Er wordt fluoresceïne-angiografie uitgevoerd. Fluoresceïne-angiografie wordt gebruikt om de vorming van nieuwe en overtollige bloedvaten die door het netvlies groeien te diagnosticeren. Maculaire atrofie kan op dezelfde manier worden geëvalueerd.

Optische coherentietopografie kan ook de aanwezigheid van pathologische vaten of netvliesverheffing en -zwelling detecteren.

Een eenvoudige test onthult maculadegeneratie

Zelfs een eenvoudige test kan je helpen om maculadegeneratie te vermoeden. Het zelfonderzoek thuis bestaat uit de Amsler-test.

Hoe test je op maculadegeneratie?

1. Eerst met beide ogen
2. dan afzonderlijk, met één oog bedekt.
3. Draagt u een dioptrische bril of contactlenzen?
4. vanaf een afstand van 30 cm.
5. kijkend naar het rooster
6. er is een donker punt in het midden waar je je blik op richt
7. let ook op de omgeving van het punt, het hele raster.
8. alle lijnen van het raster moeten recht zijn
9. en ze moeten even duidelijk zijn.

Een waarschuwingsteken is als je

• lijnen die in golven buigen.
• vervorming van het beeld
• verlies van het beeld
• kleurveranderingen
• verhoogde aandacht, vooral bij mensen ouder dan 50 jaar

Het verloop van de ziekte varieert naargelang het een droge of natte vorm is. Het hangt ook af van de mate van maculaire atrofie en de vorming van pathologische bloedvaten (neovascularisatie).

De droge vorm heeft een langdurig beloop. De natte vorm daarentegen treedt snel op en gedraagt zich destructief wanneer er sprake is van ernstig verlies van het centrale gezichtsvermogen.

Dit heeft ook een impact op de levenskwaliteit.

De ziekte tast beide ogen aan, maar het verloop is asymmetrisch. In de helft van de gevallen is het andere oog na vijf jaar aangetast en in alle gevallen van maculadegeneratie na tien jaar.