Kyfose, hyperkyfose en ronde rug: wat zijn de oorzaken en symptomen?

Kyfose is de natuurlijke, normale kromming van de wervelkolom en komt bij iedereen voor.

Een pathologische, overmatige kromming van de wervelkolom in de zin van kyfose = hyperkyfose.

Een overmatig gekromde wervelkolom is niet alleen een esthetisch probleem. In ernstigere gevallen kan het een verscheidenheid aan minder ernstige of ernstigere problemen veroorzaken.

Is de oorzaak alleen een verkeerde houding? Of moeten we dieper kijken? Waarom hebben we een gekromde wervelkolom?

Kom meer te weten na een korte introductie tot de wervelkolom.

Steeds meer kinderen, volwassenen of senioren hebben last van problemen met de wervelkolom. Dit is een beschavingsprobleem dat samenhangt met de moderne tijd, een gebrek aan beweging en een over het algemeen zittende levensstijl.

Langdurig zitten en inactiviteit lijken op dit moment misschien aantrekkelijk, maar het is letterlijk verwoestend voor onze wervelkolom.

Waarom is dit zo?

Het musculaire en ligamentaire korset verzwakt en is niet meer in staat om de wervelkolom als geheel functioneel te ondersteunen.
Spieronevenwichtigheden veroorzaken ziekelijke veranderingen in het hele bewegingsapparaat. Ze uiten zich in een verkeerde houding en slechte bewegingsmechanismen.

Deze veranderingen hebben verschillende negatieve effecten op de wervels, tussenwervelschijven en andere componenten van het bewegingsapparaat.

Aanhoudende ongelijkmatige belasting, de effecten van veroudering of degeneratieve veranderingen bevorderen verschillende ziekteprocessen. Over sommige hiervan schrijven we in onze artikelen:

• Osteochondrose - degeneratieve aantasting van de tussenwervelschijf
• Spondylose - een aantasting van de wervels en omliggende zachte structuren
• Spondylartrose - aantasting van de kleine gewrichten van de wervelkolom
• Discushernia - hernia van de tussenwervelschijf

De wervelkolom bestaat uit...

De wervelkolom heeft een belangrijke motorische functie, maar daar houdt het niet bij op. Het is ook een belangrijke steun van het lichaam, die het gewicht van het lichaam draagt.

Deze functionele eenheid bestaat uit wervels, tussenwervelschijven, kleine tussenwervelgewrichten, ligamenten of spieren. Natuurlijk moet ook aan het zenuwstelsel worden gedacht. Het ruggenmerg loopt door de wervelkolom en van daaruit komen zenuwen die naar het hele lichaam leiden.

De wervelkolom van de mens telt 33 tot 34 wervels.

De wervelkolom is verdeeld in verschillende delen:

• de halswervelkolom - 7 wervels, afgekort C1 tot C7
• de borstwervelkolom - 12 wervels, afgekort Th1 tot Th12
• de lendenwervelkolom - 5 wervels, namelijk L1 tot L5
• sacrale wervelkolom - 5 of 6 wervels, S1 tot S5 (S6)
  • zijn vergroeid met het heiligbeen of sacrum
• staartbeen - 4 of 5 wervels, namelijk Co1 tot Co4 (Co5)

In het Latijn worden ze wervels genoemd:

• C - wervels cervicales
• Th - wervels thoracicae
• L - lendenwervels
• S - wervels sacrales
• Co - wervels coccygeae

De wervelkolom beslaat ongeveer 35% van de lengte van het menselijk lichaam.
In het Latijn wordt dit de columna vertebralis genoemd.

De tussenwervelschijven bevinden zich tussen de wervels. Ze dienen als verbinding tussen de wervels, maar hebben ook een bewegings- en dempingsfunctie:

• schokdemping tijdens bewegen, lopen, rennen en springen
• stabiliseren van de wervelkolom
• evenwicht bewaren
• balanceren van de druk- en trekkrachten die over het hele oppervlak van de wervels worden verdeeld
• bewegen, buigen of roteren van het lichaam

Hoeveel tussenwervelschijven hebben we?

We hebben 23 tussenwervelschijven.
Ze vullen de tussenwervelruimte van wervels C2 en C3 tot L5 en S1.
Latijn: disci intervertebrales.
Hier danken de schijven ook hun naam aan.

De schijven zijn flexibel maar stijf. Ze zijn aangepast aan hun specifieke functie in elk segment van de wervelkolom. In de halsstreek kunnen ze bijvoorbeeld perfect bewegen. In de heupen daarentegen bewegen ze minder, maar dit segment draagt de grootste belasting.

In de lendenwervelkolom zijn de wervels en tussenwervelschijven groter.

De schijf bestaat uit twee hoofdstructuren: de annulus en de nucleus.

De annulus (anulus fibrosus) is een flexibel omhulsel dat uit meerdere lagen bestaat, vergelijkbaar met een ui. Er is ook een afdekplaat (vertebrale endplate) in het deel waar de schijf de wervel raakt. De afdekplaat is belangrijk vanwege de innervatie en bloedtoevoer.

In de binnenste ruimte bevindt zich de nucleus pulposus.

De nucleus heeft geen bloedtoevoer en wordt grotendeels gevoed door beweging. Beweging, het herhaaldelijk belasten van het oppervlak, de afwisseling van samendrukken en ontspannen die bijvoorbeeld optreedt bij het lopen, conditioneert de vloeistofstroom en -circulatie binnen de schijf.

Stel je een spons voor.
Als je erin knijpt, wordt er vloeistof uitgestoten.
Wanneer de spons weer uitzet tot zijn oorspronkelijke grootte, zuigt hij vloeistof aan.

De vloeistofkringloop rond de kern werkt op een vergelijkbare manier. Dit water bevat zuurstof en belangrijke voedingsstoffen voor de kern van de schijf. Daarnaast is het nodig om afvalstoffen uit dit gebied af te voeren.

Het falen van dit mechanisme draagt bij aan degeneratieve veranderingen.
Een zittend en inactief leven = verminderde voeding voor de discus.

Daarom benadrukken we het belang van beweging in iemands leven.

Op dezelfde manier is beweging essentieel voor de spieren en ligamenten van de wervelkolom. Stijve en geknoopte spieren kunnen hun functie niet uitvoeren. Dit resulteert in spieronevenwichtigheid.

+

De wervelkolom is gekromd in de vorm van de letter S. Deze kromming is natuurlijk en wordt lordose, kyfose en scoliose genoemd.

Een S-vormige wervelkolom wordt aangeduid als:

• lordose
• kyfose
• scoliose

De vorm van de wervelkolom is belangrijk voor het ondersteunen en dragen van het lichaamsgewicht, voor het absorberen van schokken tijdens beweging en voor de positie van het zwaartepunt van het lichaam.

Lordose is een voorwaartse kromming. Dit type kromming is een buiging van de cervicale en lumbale wervelkolom. Cervicale lordose heeft 20 tot 40 graden. Lumbale lordose heeft 40 tot 60 graden.

Kyfose komt voor in de borstwervelkolom en bereikt 20 tot 40 graden. Er is een vergelijkbaar patroon van flexie in het heiligbeen.

Scoliose is een zijwaartse kromming. Deze kromming van de wervelkolom tot 10 graden wordt als fysiologisch beschouwd.
Als het meer dan 10 graden is, is het een pathologische kromming van de wervelkolom.

Spieronevenwichtigheid

Dit is een aandoening van het bewegingsapparaat. Het verwijst over het algemeen naar een verstoring in de functie, coördinatie en balans van spieren die op elkaar inwerken en elkaar aanvullen in houding of beweging.

De stoornis kan verschillende vormen aannemen, zoals overmatige spanning of juist spierverslapping.

Het wordt veroorzaakt door ongelijkmatige belasting, verkeerde houding, slechte bewegingsgewoonten, ongepaste en onjuist uitgevoerde sportactiviteiten, letsel, een zittende levensstijl.

Als gevolg hiervan ontstaat pijn in het bewegingsapparaat, spieren, gewrichten en wervelkolom. Uiterlijk uit het zich in houding of beweging.

In het geval van het probleem in kwestie komen we ook de benaming tegen:

Upper and lower crossed syndrome.

Upper Crossed Syndrome is de term voor een spieronevenwichtigheid in de bovenste helft van het lichaam. Lower Crossed Syndrome is de term voor een onevenwichtigheid in de onderste helft van het lichaam.

Het verwijst naar de gevoeligheid van bepaalde spiergroepen voor aandoeningen, namelijk hun verkorting of verzwakking.

Spierverkorting komt voor in spiergroepen zoals:

1. nek:
   • musculus trapezius - musculus trapezius
   • musculus levator scapulae - schouderbladlift
2. spieren van de wervelkolom - musculus erectores spinae
3. borstspieren - musculus pectoralis
4. musculus iliopsoas - een groep spieren van het bekken en de heupen
5. dijspieren:
   • musculus quadriceps femoris - spier quadriceps femoris
   • hamstrings, d.w.z. spieren aan de achterkant van de dij, bijvoorbeeld musculus biceps femoris
6. kuitspieren - musculus triceps surrae

Verzwakking, verslapping van spieren komt bijvoorbeeld voor in spiergroepen:

1. nekbuigers - musculus colli
2. tussenribspieren - musculus rhomboideus, musculus rhomboideus
3. buikspieren - musculus rectus abdominis, de rectus abdominis spier
   maar ook de schuine buikspieren - musculus obliquus abdominis
4. bilspieren - musculus gluteus maximus, musculus medius en musculus minimus, d.w.z. de grote, middelgrote en kleine bilspieren
5. spieren van het voorste oppervlak van de tibia - bijvoorbeeld musculus tibialis anterior

Bovenkruissyndroom

Dit is een aandoening waarbij de spieren in de bovenste helft van het lichaam uit balans zijn. De spieren worden langdurig overbelast, verkorten en verzwakken. In dit geval treedt hyperkyfose op in de borstwervelkolom.

Wanneer het mogelijk is om het op te merken:

• cervicale hyperlordose, een vooruitstekende kin die de spieren en het skelet van de nek overbelast
• ronde rug
• de schouders zakken naar voren
• uitstekende schouderbladen

Dit kan leiden tot pijn in de nek, hals, hoofd, schouders, armen, bovenste ledematen en tussen de schouderbladen. Pseudoradiculair syndroom in dit gebied kan ook geassocieerd zijn.

Onderkruissyndroom

Bij deze vorm is er een spieronevenwicht tussen de spieren van de wervelkolom, het bekken en de onderste ledematen. Er ontstaat een lumbale hyperlordose.

Dit syndroom komt in een hoger tempo voor.

De basisoorzaak is verkorting en spanning van de spieren van de rug, het bekken en de dijen. De buikspieren en bilspieren worden zwak. Het uit zich door pijn in de rug, tibiae, heupen, onderrug, lumbale wervelkolom en zelfs overbelasting van de heupgewrichten met het risico op coxarthrose.

Lees ook het artikel.

Hyperkyfose wordt gedefinieerd als...

Hyperkyfose is een buitensporige anteroposterieure uitlijning van de wervelkolom. Het wordt vastgesteld wanneer de thoracale kyfose meer dan 40 graden is.

Graden kyfose:

1. 31-40 graden hellingshoek.
2. 41 tot 40 graden
3. 51 tot 70 graden
4. 71 graden of meer

Kyfose komt vaak voor in combinatie met scoliose en wordt dan kyfoscoliose genoemd.

Kyfose ontstaat meestal in de borststreek van de wervelkolom en is in sommige gevallen niet zichtbaar of zo uitgesproken dat het een bult vormt. Kyfose veroorzaakt verschillende ernstige aandoeningen, variërend van pijn tot neurologische complicaties.

Hyperkyfose wordt ook wel ronde rug genoemd. De piek van hyperkyfose treedt meestal op tussen de 6e en 8e borstwervel.

Hyperkyfose kan aangeboren, verworven of posturaal zijn.

Congenitale hypertrofie ontwikkelt zich tijdens de intra-uteriene groei van de foetus als een aangeboren misvorming van de wervelkolom. Voorbeelden zijn structurele defecten van de wervels, hun gedeeltelijke of volledige fusie (synostose), ontbrekende wervels, etc. Het gaat gepaard met andere ontwikkelingsstoornissen, ziekten en syndromen.

De verworven vorm ontwikkelt zich in de kindertijd.

Het kan ontstaan als gevolg van osteoporose, na een verwonding, operatie, reumatische aandoeningen, vitamine- en mineralentekorten, als degeneratieve vorm bij spondylose, osteochondrose en discushernia.

Meestal ontstaat het als gevolg van posturale defecten, d.w.z. een verkeerde lichaamshouding. Het wordt bevorderd door een slechte stand van het bekken, het stuitbeen. Het ontstaat gedeeltelijk ter compensatie van hyperlordose.

Verschillende bronnen noemen een onbalans in de spieren als oorzaak. Dit is een onbalans tussen de spieren die betrokken zijn bij de houding. Ook de spieren van de romp zijn erbij betrokken.

Het wordt over het algemeen beschreven als:

De rug- en borstspieren zijn strak, verkort. Aan de andere kant zijn de buikspieren slap, verlengd. De onbalans beïnvloedt ook de spieren van de schouderbladen, het bekken, de bekkenbodem en de onderste ledematen.

Overzicht van de oorzaken van hyperkyfose:

• trauma en letsel aan de wervelkolom
• spinale chirurgie, thoraxchirurgie
• degeneratieve veranderingen zoals osteochondrose, spondylose, osteoporose
• discushernia
• verzwakking of verlamming van de rugspieren, spierkorset
• tuberculose van de botten
• aangeboren afwijkingen, spina bifida
• verkeerde houding
• passieve levensstijl, inactiviteit, zittende levensstijl
• eenzijdige belasting van de wervelkolom
• platvoeten
• verkorting van één onderste ledemaat
• hormonale veranderingen tijdens de puberteit
• rachitis of rachitis door vitamine D-tekort
• ziekte van Scheuermann
• tumor
• spierdystrofie
• obesitas
• genetische aanleg en familiegeschiedenis

+ multifactoriële invloed, d.w.z. een combinatie van meerdere oorzaken.

Morbus Scheuermann

Een specifieke vorm is de zogenaamde adolescente of juveniele kyfose, ook wel de ziekte van Scheuermann genoemd.

Het wordt ook wel structurele kyfose genoemd. Er is sprake van misvormingen van de wervelkolom, wervels en tussenwervelschijven. Het berust op beschadiging van de tussenwervelschijfkap, wigvormige vervorming van de wervels en de vorming van Schmorlknobbels.

Dit leidt tot symptomen zoals

• gebogen houding
• kantelen van de romp
• voorwaartse beweging van het hoofd
• zakken van de schouders
• tepelafstand
• schouderbladen uit lijn
• lumbale hyperlordose
• verandering in bekkenpositie
• gebogen voetgewelf

Komt bij 10% van de kinderen voor.
MAAR
Slechts 1% ontwikkelt een ernstige ziekte.
De meest voorkomende leeftijd waarop de symptomen beginnen, is tussen 9 en 17 jaar.

Het komt vaker voor bij jongens.

De oorzaak van de ziekte is onbekend.

Symptomen van hyperkyfose zijn afhankelijk van de mate van vervorming van de wervelkolom.

Pathologische kyfose heeft verschillende gradaties. De eerste is niet merkbaar, omdat deze in het bereik ligt van maximaal 40 °. Met hun toename verschijnen er echter ook verschillende symptomen.

Een voorbeeld is een ronde rug die met het blote oog zichtbaar is.

Maar daar houdt het probleem niet op, het is niet alleen een esthetisch probleem.

In het geval van ernstige hyperkyfose neemt het risico toe dat de inwendige organen in de borstholte worden aangetast. Dit zijn de organen van het ademhalings- en cardiovasculaire systeem, met name de longen (verminderde ademhalingscapaciteit), het hart en de grote bloedvaten.

Bij langdurige pathologische kromming bestaat het risico op overbelasting van de wervels en tussenwervelschijven. Eenzijdige belasting van het voorste deel van de wervels kan leiden tot veranderingen in hun structuur en in de tussenwervelschijven. Dit draagt bij aan hun slijtage en degeneratief proces.

Daarom is vroegtijdige herkenning van hyperkyfose en de daaropvolgende vroegtijdige behandeling belangrijk.
Uitstel kan betekenen dat de behandeling mislukt.
Hoe eerder de behandeling wordt gestart, hoe groter de kans op succes.

De symptomen van hyperkyfose worden in de volgende tabel opgesomd

Lees ook de artikelen:
Lumbago
Pseudoradiculopathie
Discushernia
Radiculopathie

De ernstigere vormen van hyperkyfose hebben ook een psychosociale impact op de persoon die aan de aandoening lijdt. Dit geldt vooral voor een kind in de kwetsbare periode van de adolescentie.

De diagnose wordt gesteld door een specialist in orthopedie, neurologie en kindergeneeskunde.

De arts neemt een anamnese af.

Vervolgens onderzoekt hij de wervelkolom op zicht, waarbij hij de houding en beweging van verschillende kanten beoordeelt - zijaanzicht, vooroverbuigen. Hij palpeert de huid, de gevoeligheid ervan, spierkracht, spierstijfheid. Hij beoordeelt reflexen en neurologische status.

Gebruikt verschillende instrumenten, tests en methoden (schietlood, liniaal, waterpas, screeningsmethoden zoals de Adams test, beoordeling van botvolgroeidheid).

De belangrijkste beeldvormingsmethoden zijn röntgen, CT, MRI. Bij cervicale kyfose wordt angiologisch onderzoek uitgevoerd.

Het is belangrijk om te herkennen of dit een houdingsafwijking is of een secundaire manifestatie van een andere ziekte. Het proces van het uitsluiten van andere ziekten wordt differentiaaldiagnose genoemd.

Ouders kunnen het volgende observeren bij hun kinderen: houding, staan, zitten, lopen, bewegingspatronen. Een vloeiende buiging van de wervelkolom in rugligging van opzij bekeken kan nuttig zijn.

Het verloop van de ziekte is direct afhankelijk van de vorm en de mate van kyfose. Bij een grotere hoekafwijking worden problemen in het hele bewegingsapparaat verwacht.

Afronding van de rug, een typische houding en een afwijkende houding komen tot uiting.

Rugpijn is het gevolg van overbelasting van de wervelkolom op verschillende plaatsen, van de nek en borst tot de onderrug en het heiligbeen.

Op dezelfde manier heeft overmatig buigen een negatieve invloed op het bewegingsmechanisme tijdens het lopen. Het overbelast de gewrichten van de onderste ledematen, de heupen, waardoor ook heuppijn kan ontstaan.

Het risico is...

De borstkas herbergt vitale organen. Als deze in de verdrukking komen, ontstaan er bijbehorende problemen. Voorbeelden zijn een verminderde ademhalingscapaciteit van de longen, een verminderde bloedcirculatie. Als gevolg hiervan kan ook het spijsverteringsstelsel worden aangetast.

Bij jonge kinderen is het moeilijk te herkennen of het om een ernstige vorm gaat.

De meest voorkomende periode voor de eerste symptomen is de schoolleeftijd. Kinderen hangen op school en tijdens het leren om een aantal redenen, die gebaseerd zijn op een onbalans van het spierkorset.

Deze periode wordt gekenmerkt door een combinatie van verschillende factoren, zoals:

• lange perioden van zitten
• snelle groei
• hormonale veranderingen
• gebrek aan lichamelijke activiteit

Tot ongeveer 17 jaar is de wervelkolom flexibeler, daarna begint hij te verstijven.

Een van de negatieve factoren is overgewicht en obesitas bij jongeren.

Preventie begint in de kindertijd

Het is de taak van de ouder om het kind een correcte houding en een juiste zithouding aan te leren. Het is noodzakelijk om kinderen een gezonde levensstijl aan te leren, een gezond dieet te volgen en de juiste sportactiviteiten te kiezen.

Bij het eten moet worden gedacht aan het binnenkrijgen van voldoende vitaminen, mineralen zoals vitamine D, calcium en supplementen ter ondersteuning van de gewrichten.

Er moet voldoende lichaamsbeweging zijn om de tijd die op school wordt doorgebracht in evenwicht te houden. Beperk langdurige inactiviteit en houd het gewicht binnen de normale grenzen.

Een rugschool onder begeleiding van een fysiotherapeut of een ervaren trainer kan ook helpen. De school speelt ook een rol tijdens deze periode, net als de leerkrachten met wie kinderen een groot deel van hun tijd doorbrengen.

De keuze van een geschikt bed, matras en kussen is belangrijk.

Net als voor behandeling geldt ook voor preventie: hoe eerder hoe beter.