- kardioklub.biznisweb.sk - ischemische hartziekte
- npz.sk - Ischemische hartziekte, doc. MUDr. Viola Vargová, PhD; MUDr. Ján Fedačko, PhD.
- kardiologickarevue.cz - Is coronaire hartziekte anders bij vrouwen dan bij mannen?
- heart.org - Stille ischemie en ischemische hartziekte
- ncbi.nlm.nih.gov - Ischemische hartziekte
- mayoclinic.org - Myocardiale ischemie
Coronaire hartziekte: oorzaken en symptomen van coronaire hartziekte?
Ischaemische hartziekte wordt veroorzaakt door onvoldoende bloedtoevoer naar het hart. Het is voornamelijk te wijten aan schade aan de (krans)vaten van het hart. Het kan acuut of chronisch zijn.
Meest voorkomende symptomen
- Pijnscheuten tussen de schouderbladen
- Malaise
- Zweten
- Pijn op de borst
- Buikpijn
- Spiritualiteit
- Pijn die in de schouder schiet
- Misselijkheid
- Draaien in het hoofd
- Blauw leer
- Lage bloeddruk
- Long eiland
- Zwelling van de ledematen
- Bewustzijnsstoornissen
- Pijn die in de vingers schiet
- Vertraagde hartslag
- Spierzwakte
- Druk op de borst
- Vermoeidheid
- Angst
- Braken
- Hoge bloeddruk
- Verwarring
- Versnelde hartslag
Kenmerken
Ischemische hartziekte is een ziekte waaronder verschillende ziektetoestanden worden ingedeeld.
Ze is onderverdeeld in twee hoofdvormen.
Het risico is schade aan een deel van het hart, die onomkeerbaar of omkeerbaar kan zijn.
Ischaemische hartziekte is wereldwijd de meest voorkomende doodsoorzaak, vooral in ontwikkelde landen.
Onomkeerbare (irreversibele) schade treedt bijvoorbeeld op bij een acuut myocardinfarct, waarbij een deel van de hartspier afsterft. Dit resulteert ook in functiebeperking.
Het is daarom belangrijk om snel te reageren op het probleem en vroeg gespecialiseerde behandeling te zoeken.
Je bent vaak geïnteresseerd in: Wat is coronaire hartziekte? Welke vormen neemt het aan? Wat zijn de oorzaken en hoe manifesteert het zich? Wat is de preventie, behandeling, zullen dieetveranderingen helpen?
Omkeerbare (reversibele) veranderingen en moeilijkheden ontstaan bij angina pectoris. Dit kan stabiel of instabiel zijn. Het resulteert in een gedeeltelijke en kortdurende verstoring van de bloedtoevoer naar een specifiek deel van het hart dat wordt gevoed door de aangetaste kransslagader.
De essentie van coronaire hartziekte is onvoldoende bloedtoevoer naar de hartspier (ischemie).
Ischemie kan worden omschreven als een toestand van onevenwicht (disproportie) tussen de behoefte aan en de toevoer van zuurstof naar een bepaald weefsel. Bij hartischemie is het de onvoldoende bloedtoevoer naar de hartspier, het myocardium.
De oorzaak van de bloedarmoede is voornamelijk een ziekteproces van afzetting van bepaalde stoffen in de bloedvatwand, bekend als atherosclerose. Deze stoffen omvatten voornamelijk vetten (lipoproteïnen), maar ook witte bloedcellen, bloedplaatjes en andere bestanddelen van het bloed.
Er vormen zich atherosclerotische plaques in de wanden van de bloedvaten en de inwendige diameter van het bloedvat neemt af. Dit heeft een negatieve invloed op de bloedstroom in de bloedvaten.
Een ander mechanisme van onderperfusie van de hartspier treedt op als gevolg van spasme (vernauwing) van de kransslagaders.
Dit gebeurt bijvoorbeeld bij cocaïnegebruik.
Andere voorbeelden zijn embolie in de kransslagaders, dissectie van een aorta-aneurysma, ontsteking van de hartvaten, de ziekte van Kawasaki of bepaalde aangeboren afwijkingen van de kransslagaders.
De tabel geeft een overzicht van acute en chronische vormen van coronaire hartziekte
Acute vorm van coronaire hartziekte | Chronische vorm van coronaire hartziekte |
acuut myocardinfarct | stabiele angina |
instabiele angina | angina pectoris |
plotselinge hartdood | coronair syndroom X |
de verzamelnaam is ook bekend als acuut coronair syndroom | stille myocardischemie |
ischemische hartziekte met hartfalen | |
ischemische hartziekte met hartritmestoornissen | |
aandoening na een myocardinfarct |
Projecten
De oorzaak van ischemie van het hart ligt in de discrepantie tussen de behoefte aan en de toevoer van zuurstof naar de hartspier (myocardium).
In de overgrote meerderheid, ongeveer 90% van de gevallen, is de onderliggende oorzaak een atherosclerotische aandoening van de kransslagaders.
Myocardischemie kan door de volgende oorzaken worden veroorzaakt:
- Verhoogde zuurstofbehoefte van de hartspier tijdens inspanning
- tachycardie als gevolg van inspanning
- kan fysiek zijn, d.w.z. lichamelijk
- maar ook psychologisch, zoals emotionele ontsteltenis, stress, ruzie
- verlaagd zuurstofgehalte in het bloed
- aangeboren hartafwijkingen
- longziekte
- ernstige bloedarmoede
- CO-, CO2-vergiftiging
- hypotensie
- shock, bijvoorbeeld anafylactische shock
- verminderde bloedstroom door een vernauwde hartslagader
- atherosclerose
- verkramping van de slagader
- ontsteking van de kransslagader
Atherosclerose is de meest voorkomende oorzaak van verminderde bloedstroom door de kransslagaders (arteriën). Het veroorzaakt vernauwing van de isthmus van het bloedvat, de binnendiameter. Bloed stroomt minder gemakkelijk door een bloedvat dat zo veranderd is.
Bijzonder problematisch is de verhoogde vraag van het hart naar zuurstof en voedingsstoffen, zoals bij inspanning.
Lichamelijke of zelfs geestelijke inspanning verhoogt de activiteit en frequentie van het hart en daarmee de vraag naar bloedtoevoer naar de hartspier.
Als niet aan deze vraag wordt voldaan, treedt ischemie op. Dit kan zich uiten in pijn op de borst. Deze pijn wordt ook wel angina genoemd.
Bij atherosclerose kunnen zich twee soorten atherosclerotische plaques vormen, namelijk:
- stabiele fibromusculaire plaque, die een stevige fibromusculaire kap heeft en weinig vet.
- groeit in de loop van de tijd
- is minder gevoelig voor complicaties
- de oorzaak van chronische coronaire hartziekte of stabiele angina pectoris
- Instabiele lipide plaque met een zwakke kap met overtollig vet en een papperige consistentie
- loopt risico op complicaties
- meestal plotselinge veranderingen
- een veel voorkomende complicatie is acuut coronair syndroom (myocardinfarct of instabiele angina pectoris)
Atherosclerotische plaques verkleinen de interne doorsnede van de kransslagader. Hemodynamische veranderingen creëren een plaque die 40% of meer van de doorsnede van het bloedvat inneemt.
Ernstige hemodynamische problemen worden veroorzaakt door een plaque die 60-70% van het lumen (binnendiameter) van het bloedvat afsluit.
Verschillende risicofactoren zijn betrokken bij de ontwikkeling van coronaire hartziekte, zoals:
- hoge bloeddruk (arteriële hypertensie)
- stoornissen in de vetstofwisseling, dyslipidemie
- diabetes (suikerziekte)
- obesitas
- roken
- alcoholisme
- verminderde lichaamsbeweging, zittende levensstijl
- onaangepaste voeding en gebrek aan groenten en fruit in de voeding
- slechte levensstijl
- overmatige stress
- oudere leeftijd
- mannelijk geslacht
- familiegeschiedenis, erfelijkheid
- genetische aanleg
De oorzaken van coronaire hartziekten worden in de onderstaande tabel samengevat
Oorzaak | Beschrijving |
Myocardinfarct |
|
Instabiele angina pectoris |
|
Plotselinge hartdood |
|
Stabiele angina pectoris |
|
Angina pectoris |
|
Coronair syndroom X |
|
Ischaemische hartziekte met hartfalen |
|
Ischaemische hartziekte met ritmestoornissen |
|
Conditie na een hartaanval |
|
Stille ischemische hartziekte |
|
Symptomen
Welke symptomen optreden bij coronaire hartziekte hangt ook af van de vorm en varieert naargelang het acuut of chronisch is.
In sommige gevallen treedt het heimelijk op, zonder symptomen.
De plaats van de vernauwing van de hartvaten is ook van invloed op de algehele ischemie en de aanwezige problemen. Dan is er nog de omvang van het getroffen gebied, die afhangt van de mate van afsluiting van de kransslagader. Vervolgens zijn de huidige toestand van het hart en de collaterale circulatie (de toestand van het omliggende vaatnetwerk) ook van invloed op het verloop.
De volgende factoren beïnvloeden de symptomen van coronaire hartziekte:
- de plaats van afsluiting en dus het gebied van het aangetaste hart
- de mate van vaatafsluiting
- de huidige toestand van de hartspier
- collaterale circulatie
- de duur van de afsluiting of beperking van de doorstroming
- myocardiale belasting
In de meeste gevallen treden de eerste symptomen van coronaire hartziekte op bij een toename van stress. De stress kan lichamelijk of psychisch zijn. Op dat moment nemen de eisen aan de bloedtoevoer van het lichaam, d.w.z. de bloedstroom, toe. Het hart versnelt zijn activiteit, de hartslag stijgt en er treedt tachycardie op.
Het hart en zijn spieren, weefsels, cellen (cardiomyocyten) hebben ook meer bloedtoevoer nodig voor deze buitensporige inspanning. De bloedtoevoer zorgt voor voldoende toevoer van zuurstof en voedingsstoffen en ook voor de afvoer van stofwisselingsproducten. Als niet aan deze behoefte wordt voldaan, ontstaan er problemen.
Meestal verdwijnen deze acute problemen in rust, na een onderbroken activiteit of wanneer men tot rust komt na een geestelijke inspanning. Als de symptomen aanhouden, moet men denken aan een hartaanval of instabiele angina pectoris. In elk geval is het belangrijk om onmiddellijk professionele hulp in te roepen.
Bij coronaire hartziekte kunnen de volgende symptomen optreden:
- kortademigheid
- vermoeidheid
- malaise
- pijn op de borst (druk, brandend, strak gevoel, zwaar gevoel, ongemak - als een vaag gevoel)
- angina
- angina - stabiel of instabiel
- ook wel een pijnlijke vorm van coronaire hartziekte genoemd
- pijn die uitstraalt naar de schouders, nek, bovenste ledematen, tussen de schouderbladen en rond de kaak
- pijn in de bovenbuik, onder het borstbeen (epigastrium)
- misselijkheid
- misselijk voelen (misselijkheid) tot braken (braakneigingen)
- kortdurend bewustzijnsverlies - collaps, syncope
- flauwvallen
- zweten, koud zweet
- bleekheid
- zwelling
- hartritmestoornissen
- hartfalen tot cardiogene shock
- angst
- plotselinge diarree
Myocardischemie kan van korte of voorbijgaande aard zijn. De problemen zijn terugkerend of blijvend. De intensiteit van de problemen kan ook mild of zeer ernstig zijn.
De schade aan de hartspier kan klein zijn (zogenaamde microischemie) of uitgebreid, waarbij de hele linkerkamer wordt aangetast. Als gevolg hiervan kan bijvoorbeeld ook linkszijdig hartfalen optreden.
De niet-pijnlijke vorm van ischemische hartziekte is niet pijnlijk bij korte periodes van ischemie en kan ook worden veroorzaakt door neuropathie bij diabetes.
Het wordt ook wel de stille vorm van ischemische hartziekte genoemd.
Diagnostieken
De diagnose van coronaire hartziekte is voornamelijk gebaseerd op een grondige anamnese en het klinische beeld van de aanwezige ziekte. De anamnese wordt afgenomen om de symptomen te identificeren, met name anginale pijn op de borst (ischemische beklemmende pijn), kortademigheid, vermoeidheid, lusteloosheid en ongemak bij inspanning.
Vervolgens worden bloedtests in laboratoria, bloeddruk- en polsslagmetingen, ECG's, ECHO's, röntgenfoto's en sonografie gebruikt om een diagnose te stellen. Bovendien worden stresstests uitgevoerd, zoals een stress ECG tijdens fietsergometrie. Er wordt ook een 24-uurs ECG, het Holter ECG, gebruikt.
Een diagnostische en therapeutische methode, coronaire angiografie, kan ook worden gebruikt voor het stellen van de diagnose. Hierbij wordt een katheter ingebracht in een belangrijk perifeer bloedvat en wordt tijdens het röntgenonderzoek een contrastmiddel ingespoten. Dit toont vervolgens de toestand van de coronaire circulatie en een eventueel verminderde bloedtoevoer naar het hart.
De therapeutische methode omvat vervolgens angioplastiek en het bekende balloneren met het inbrengen van een stent om het aangetaste hartvat wijder te maken. Deze katheterisatie is vooral belangrijk bij acuut coronair syndroom - bij hartaanvallen en bij instabiele angina pectoris.
De functionele klasse van de ziekte volgens de Canadese classificatie wordt ook bepaald:
- Klasse I - verdraagt elke inspanning
- Klasse II - verdraagt 200 meter lopen op vlak terrein of het beklimmen van een trap naar de tweede verdieping
- Klasse III - verdraagt slechts minimale inspanning
- Klasse IV - pijn op de borst, zelfs in rust
Differentiële diagnose en onderscheid van andere ziekten is belangrijk. Pijn in de ruggengraat of brandend maagzuur, maar ook psychologische problemen zoals angst, kunnen zich bijvoorbeeld op dezelfde manier manifesteren.
Cursus
Het verloop van de ziekte kan acuut of chronisch zijn. Net als de symptomen is de progressie van de ziekte afhankelijk van factoren zoals de locatie van het aangetaste bloedvat, de mate van afsluiting en de totale tijd.
De ziekte kan lange tijd asymptomatisch verlopen.
Het eerste symptoom is meestal onverdraagzaamheid bij inspanning, toegenomen vermoeidheid of zelfs kortademigheid tijdens activiteit, bijvoorbeeld bij langere wandelingen of traplopen. Pijn op de borst kan optreden.
Daarna, in rust, nemen de problemen binnen een paar minuten af.
Het tegenovergestelde is pijn op de borst in rust of kortademigheid. Alarmen worden ook veranderd en verergerd door stabiele angina pectoris.
Net als een aandoening waarbij het toedienen van nitroglycerine niet werkt.
Dat is het moment om aan een acuut coronair syndroom te denken.
Natuurlijk is een onmiddellijk onderzoek door een specialist essentieel. Op dat moment is het zeker aan te raden om de hulpdiensten te bellen.
De verdere prognose wordt beïnvloed door drie factoren, die in de onderstaande tabel worden opgesomd
Factor | Beschrijving |
Status linkerventrikel systolische functie | hoe het hart in staat is om bloed in de bloedsomloop, in het lichaam te pompen |
omvang van het myocardium dat gevaar loopt | en de relatie met de mate en ernst van ischemie |
aritmogeniciteit | hartritmestoornissen |
Preventieve maatregelen bij coronaire hartziekte
Preventie is in alle gevallen belangrijk, ook bij ischemische hartaandoeningen.
Het is belangrijk om over deze maatregelen na te denken voordat de ziekte begint of wordt gediagnosticeerd. Nog belangrijker is natuurlijk de verandering van regime na het begin van de problemen.
De onderstaande tabel geeft een overzicht van belangrijke preventieve en behandelingsmaatregelen
Maatregelen | Beschrijving |
Lichamelijke activiteit |
regelmatige lichaamsbeweging, minstens 30 minuten per dag of een activiteit met een hogere intensiteit gedurende de week stevig wandelen, zwemmen, fietsen op oudere leeftijd, regelmatige wandelingen zijn voldoende |
Verminderen van gewicht |
BMI 18-25 om gewicht te verminderen is een aangepast dieet nodig samen met voldoende lichaamsbeweging en minstens 60 minuten per dag |
Vetbeperking | vooral verzadigde vetzuren, gefrituurd en gerookt |
Vermindering van zoutinname | minder dan 6 g NaCl per dag |
Een dieet met veel groenten en fruit | Verhoog de inname van groenten en fruit, samen met gezonde vetten, vis, olijfolie, lijnzaadolie, noten vezels (plus granen, peulvruchten) vitaminen, mineralen |
Voldoende vochtinname | Voor een gezond persoon meer dan 2 liter per dag individueel in een warme en droge omgeving, in de zomer is een verhoging nodig |
Alcoholgebruik beperken |
mannen minder dan 30 ml ethanol per dag wat overeenkomt met 0,7 liter bier of 3 dcl wijn vrouwen minder dan 15 ml ethanol per dag geheelonthouding is het beste |
Roken beperken | zelfs in dit geval is geheelonthouding meestal het beste |
Hoe het wordt behandeld: titel Ischemische hartziekte
Hoe wordt coronaire hartziekte behandeld: medicijnen, angioplastiek, bypassoperatie?
Toon meer