Hypertensieve crisis: hoe komt het tot uiting en hoe wordt het behandeld? Hoge druk, wat bedreigt de gezondheid?

Een hypertensieve crisis is een acute gezondheids- en levensbedreigende aandoening, meer bepaald een plotse en sterke stijging van de bloeddruk die onmiddellijke behandeling vereist.

In dit geval zijn de volgende factoren van belang: de snelheid waarmee de bloeddruk stijgt. De begeleidende symptomen zijn ook belangrijk.

Begeleidende symptomen = gezondheidsproblemen die optreden in de context van een hypertensieve crisis.

1.

In de eerste plaats wordt een hypertensieve crisis geassocieerd met het zenuwstelsel, meer bepaald met het centrale zenuwstelsel. Een verandering in de hersenfunctie treedt meestal op samen met visuele symptomen.

2.

Vervolgens treden ook symptomen van schade aan of falen van het cardiovasculaire systeem en de nieren op.

1 + 2 = een bedreiging van de functie van vitale organen.

Wat is hypertensie?

Hypertensie (hoge bloeddruk) is de technische term voor hoge bloeddruk. Deze ziekte behoort tot de meest voorkomende hart- en vaatziekten.

Tot 25% van de wereldbevolking lijdt eraan.

Hoge bloeddruk is een risicofactor voor verschillende gezondheidscomplicaties en ziekten, vooral als de behandeling wordt verwaarloosd.

Het wordt ook wel een sluipmoordenaar genoemd omdat het vele jaren asymptomatisch kan verlopen. Gezondheidsproblemen verschijnen pas nadat de functie van een bepaald orgaan of orgaansysteem is verstoord.

Hoge bloeddruk kan ook optreden na overmatige lichamelijke activiteit, psychische overbelasting.

Hypertensie als ziekte betekent echter dat de bloeddruk permanent boven de waarde van 140/90 mmHg stijgt.

Plus.

Het meten van de waarde van de druk boven deze drempelwaarde moet gebeuren in minstens twee onafhankelijke metingen.

Hoge bloeddruk is geen probleem dat alleen volwassenen treft, maar ook kinderen. Een verkeerde levensstijl in combinatie met overgewicht tot obesitas of andere ziekten worden als belangrijkste oorzaken genoemd.

Hypertensie wordt volgens de oorzaak onderverdeeld in primair en secundair.

Primair = essentieel, zonder bekende oorzaak.

Secundair = het gevolg van een andere ziekte. Voorbeelden zijn nieraandoeningen, hormonale veranderingen, pre-eclampsie tot eclampsie bij zwangere vrouwen en andere.

Tot 95% van de gevallen = essentiële/primaire hypertensie.

Er zijn zogenaamde onbeheersbare en beheersbare risicofactoren bij het ontstaan van hoge bloeddruk. De eerste groep kan niet worden veranderd door toedoen van een persoon. Factoren in de tweede groep zijn direct gerelateerd aan de ontwikkeling van hypertensie.

De meest bekende risicofactoren die hypertensie veroorzaken zijn:

• oudere leeftijd
• geslacht, komt vaker voor bij vrouwen in de menopauze (overgang)
• genetische aanleg en familiegeschiedenis
• verstoord evenwicht van de vasomotorische regulatie

Risicofactoren veroorzaakt door het gedrag van een persoon:

• Overgewicht en obesitas
• Overmatige zoutinname NaCl
• tekort aan magnesium, kalium en calcium in de voeding
• roken
• alcoholisme
• gebrek aan lichaamsbeweging en een zittende levensstijl
• algehele slechte levensstijl
• negatieve milieu-invloeden, vervuiling

De Europese Vereniging voor Hypertensie en de Europese Vereniging voor Cardiologie geven bloeddrukwaarden:

Systole en diastole?

Het hart zuigt, net als een pomp, zuurstofarm bloed uit het menselijk lichaam. Het voert het door de longen, waar het weer zuurstofrijk wordt. Vervolgens pompt het het lichaam weer in.

Kortom...

Wanneer de myocard (hartspier) samentrekt, wordt het bloed in de aorta uitgestoten. Dit is wanneer de bloeddruk het hoogst is. Hij mag niet hoger zijn dan 140 mmHg (millimeter kwik - de methode om de bloeddruk te meten).

We hebben het over systole - de fase waarin de hartspier samentrekt en het bloed in de bloedsomloop wordt gestuwd.

De diastole daarentegen is de ontspanningsfase, die optreedt nadat de hartkamers zijn samengetrokken. Er wordt bloed in het hart gezogen. De diastole waarde mag niet hoger zijn dan 90 mmHg.

Tegenwoordig meten we onze bloeddruk thuis met een digitale bloeddrukmeter, niet met een kwikkolombloeddrukmeter.

In het artikel over hypertensieve crisis kun je lezen: Definitie van hypertensieve crisis en bloeddrukwaarde. Oorzaken. Verschijnselen en welke behandeling het heeft.

Definitie van hypertensieve crisis

Hypertensieve crisis is een acute, levensbedreigende aandoening die gepaard gaat met beschadiging of falen van vitale organen.

Voornamelijk het centrale zenuwstelsel, het hart, de grote bloedvaten en de nieren zijn aangetast.

In dit geval is de gemeten waarde van de bloeddruk niet zo belangrijk, maar wel de snelheid van de stijging en de bijbehorende symptomen.

Bij een hypertensieve crisis worden de waarden van de bloeddruk bij benadering gegeven. De bloeddruk kan zelfs stijgen tot boven 210/130 mmHg.

Bij bloeddruk en de stijging ervan is de uitgangswaarde ook belangrijk.

Iemand met een langdurig verhoogde bloeddruk verdraagt de output van bloeddrukwaarden anders dan iemand met een langdurige normale bloeddruk.

Voorbeeld: Een basislijn van 120/80 of 170/90 en een bloeddrukstijging boven 200/100.

Elke persoon neemt een bloeddrukstijging individueel waar.

Er zijn twee basistypes van hypertensieve crisis. Ze worden onderverdeeld in spoedeisend en dringend.

Spoedeisende toestand

We omschrijven situaties die gekenmerkt worden door een acute of plotselinge en sterke stijging van de bloeddruk ten opzichte van normale of verhoogde waarden als zeer dringende omstandigheden.

De drukstijging gaat gepaard met ernstige gezondheidsproblemen die het gevolg zijn van de aantasting van de doelorganen, zoals de hersenen, het cardiovasculaire systeem of de nieren.

Noodsituatie = onmiddellijke behandeling.

In dit geval wordt gesteld dat behandeling binnen 1 uur nodig is.

Bloeddrukverlaging is noodzakelijk om schade aan organen te voorkomen. De bloeddruk daalt op dit moment echter niet tot het normale bereik van 120/80 mm Hg.

Een dergelijke aanzienlijke verlaging zou ongewenst bloedverlies naar deze vitale organen veroorzaken.

De behandeling is meestal intraveneus, d.w.z. parenteraal (buiten het spijsverteringskanaal toegediend). De aandoening vereist bewaking op de intensivecareafdeling. De belangrijkste vitale functies worden bewaakt en de bloeddruk wordt herhaaldelijk gemeten.

Urgente aandoeningen

Een aanzienlijk verhoogde bloeddrukwaarde, maar zonder begeleidende ernstige symptomatologie, beschrijft een urgente aandoening.

Zelfs in deze situatie is behandeling noodzakelijk om te voorkomen dat de aandoening zich verder ontwikkelt.

In de meeste gevallen is een orale behandeling (via de mond) voldoende.

Spoedeisende en urgente aandoening in de tabel

Let op Als een hypertensieve crisis niet op tijd wordt behandeld, bestaat er een risico op overlijden als gevolg van schade aan de hersenen, het hart of de nieren.

Wat zijn de oorzaken van een hypertensieve crisis?

De precieze oorzaak van een hypertensieve crisis is nog niet duidelijk. Er zijn echter wel enkele aandoeningen gesuggereerd als bijdragende factoren.

De meest voorkomende oorzaak van deze levensbedreigende aandoening is onbehandelde of onvoldoende behandelde primaire hypertensie, een complicatie van secundaire hypertensie.

Het komt voor dat dit de eerste manifestatie van hypertensie is.

Het wordt vaak veroorzaakt door het achterwege laten van een behandeling voor hoge bloeddruk. Behandeling vergeten? Maar ook bewust: ik ga vanavond naar een feestje, ik ga alcohol drinken.

Hypertensieve crisis kan elke persoon met hypertensie treffen, op basis van een externe prikkel, psychologische stress, maar ook wanneer een andere ziekte verergert.

Samenvatting van de oorzaken van hypertensieve crisis:

• Onbehandelde of onvoldoende behandelde hypertensie
  • de eerste manifestatie van hoge bloeddruk
• achterwege laten van hoge bloeddrukmedicatie - rebound fenomeen
• overmatige psychologische en emotionele stress
• pre-eclampsie, eclampsie bij zwangere vrouwen
• nierdisfunctie
  • acute nierontsteking, acute glomerulonefritis ook bij kinderen
• hartspierinfarct
• hersenbloeding of cerebrale ischemie
  • beroerte
• hersentumor
• kanker
• hoofdletsel
• postoperatieve aandoeningen
• feochromocytoom
• stimulerende drugs, cocaïne, crack, meth, LSD

Plus.

Naar verluidt treft de crisis in grotere mate de groep mensen met secundaire hypertensie, slechte tolerantie van antihypertensieve behandeling, rokers en mensen met een laag sociaaleconomisch niveau (therapietrouw, levensstijl).

Bij een hypertensieve crisis wordt vooral een stoornis van het centrale zenuwstelsel gemeld. Dit is een aandoening die ook encefalopathie wordt genoemd.

In dit geval kunnen moeilijkheden optreden zoals hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid (gevoel van braken) tot overgeven, prikkelbaarheid, verwardheid, verminderd bewustzijn, zelfs coma. Krampen kunnen ook geassocieerd worden.

Door de veranderingen in de oculaire achtergrond kunnen ook visuele stoornissen optreden, zoals wazig, wazig of dubbel zien.

Een ernstig gevolg van een crisis is een bloeding in de hersenen, zoals een intracerebrale of subarachnoïdale bloeding.

Cardiovasculaire problemen manifesteren zich als neusbloedingen (epistaxis), hartfalen en longoedeem, hartspierinfarct of aorta-aneurysma.

Nierverschijnselen zijn verminderde nierfunctie en verminderde tot geen urineproductie meer.

In de tabel staan de meest voorkomende symptomen bij hypertensieve crisis

De diagnose berust voornamelijk op de voorgeschiedenis en onderzoek van fysiologische functies.

Belangrijke vragen in dit geval zijn:

1. wordt de patiënt behandeld voor hypertensie?
   • zo ja - hoe lang
2. controleert hij zijn bloeddrukwaarden?
3. Welke medicatie neemt hij/zij voor hoge bloeddruk?
4. heeft hij een behandeling overgeslagen?
5. Heeft hij eerder alcohol of drugs gebruikt?
6. Heeft hij/zij in het verleden een soortgelijke aandoening of hypertensieve crisis gehad?
7. Heeft hij/zij een beroerte, hartaanval of chronisch hartfalen gehad?
8. Heeft hij/zij deze problemen?
   • hoofdpijn
   • pijn op de borst
   • hartkloppingen
   • kortademigheid
   • visuele stoornissen
   • duizeligheid
   • of andere aandoeningen...

De ernst wordt ook beoordeeld door:

1. huidige bloeddruk
2. oorspronkelijke bloeddruk
3. de snelheid van toename

Net als bij hypertensie is het noodzakelijk om de betrokkenheid van de organen vast te stellen. Het klinische beeld leidt tot de behoefte aan een specialist. Dit kan een cardioloog, internist of neuroloog zijn.

Als hypertensie tot nu toe niet is vastgesteld, worden later ook een oogarts en een nefroloog ingeschakeld.

Basisonderzoeken zijn bloeddrukmeting, ECG, of CT-scan in het geval van neurologische uitval. Ook bloedlaboratoriumonderzoek wordt toegevoegd.

De basis...

Bloeddruk en pols worden gemeten aan beide ledematen. Dit kan een aorta-aneurysma aan het licht brengen. Er wordt een oriënterend neurologisch onderzoek uitgevoerd. Er wordt een ECG gemaakt.

De prioriteit ligt uiteraard bij het verlagen van de bloeddruk tot een aanvaardbaar niveau.

Bij een hypertensieve crisis is vroegtijdige detectie belangrijk, gevolgd door vroegtijdige behandeling. Vervolgens wordt in een later stadium onderzoek en differentiële diagnose uitgevoerd.

Een hypertensieve crisis met een duidelijk verloop kan niet worden beschreven. Symptomen van hypertensie zijn individueel. Het hangt ook af van de mate en snelheid van de bloeddrukstijging en de uitgangswaarde op het moment van de stijging.

Er zijn mensen die al lange tijd een hoge bloeddruk hebben. Voor hen hoeft een stijging van een waarde van 150/90 naar een waarde van 210/120 niet zulke ernstige problemen te veroorzaken. Voor hen kan het dan overgaan als een noodgeval.

Alleen de systolische of diastolische bloeddruk kan stijgen.

Aan de andere kant zijn er mensen die meestal normale waarden hebben. In dit geval kan een hypertensieve crisis een noodsituatie veroorzaken waarbij onmiddellijke behandeling nodig is.

Bij een opkomende hypertensie wordt een stijging van de diastolische bloeddruk boven 120 mm Hg meestal gemeld.

Anders bestaat er een risico op ernstige complicaties in de vorm van een beroerte, hersenbloeding, myocardinfarct, hartfalen en andere medische aandoeningen.

Een hypertensieve crisis komt echter meestal voor als een trias die het zenuwstelsel, het hartstelsel en de nieren aantast.

In eerste instantie zijn er symptomen van hersendisfunctie. Voorbeelden zijn intense hoofdpijn, duizeligheid tot verwarring en bewustzijnsstoornissen. Een gevoel van misselijkheid tot braken kan ermee gepaard gaan, evenals visuele stoornissen.

Uiteindelijk ontwikkelen zich hartproblemen, zoals linkszijdig hartfalen met ademhalingsmoeilijkheden, of pijn op de borst met risico op het ontwikkelen van een myocardinfarct.

De nieren worden aangetast door een verminderde functie, wat tot uiting komt in een verminderde of gestopte urineproductie. Ook komen er bloed en overtollige eiwitten in de urine terecht.

Let op: Hypertensieve crisis - spoedeisende vorm vereist onmiddellijke behandeling. Complicaties van hersenbloeding, hartfalen of hartaanval en zelfs de dood dreigen.