Huidabces: wat is het, wat zijn de oorzaken en symptomen van huidinfectie?

Een abces wordt gedefinieerd als een omsloten holte die pus bevat. Het is een ontstekingsziekte die vooral voorkomt bij patiënten met stofwisselingsstoornissen en patiënten met een verzwakt immuunsysteem.

Een huidabces is een ongecompliceerde oppervlakkige infectie van de huid.

De volgende tabel geeft voorbeelden van gecompliceerde en ongecompliceerde huidinfecties

Zie ook:
Furunkel: Wat zijn de oorzaken van huidontsteking? + Wat is een karbonkel

Huidinfecties worden veroorzaakt door een onbalans tussen het vermogen van micro-organismen om ziekte te veroorzaken en de immunologische afweer van de gastheer. Zowel pathogeniteit als virulentie zijn afhankelijk van de structuur en de stofwisselingsproducten van de micro-organismen.

Of zich na blootstelling aan een micro-organisme een besmettelijke huidziekte ontwikkelt, hangt af van:

• het aantal micro-organismen
• de infectieuze dosis
• de structuur
• stofwisselingsprocessen
• de kwaliteit van aangeboren en verworven niet-specifieke en specifieke afweermechanismen

Factoren die een rol spelen bij de succesvolle kolonisatie en vermenigvuldiging van micro-organismen in het lichaam zijn onder andere

• contact met huid en slijmvliezen
• hechting aan de doelcel
• strijd om en gebruik van voedingsfactoren
• ontsnappen aan specifieke afweermechanismen
• binnendringen in gastheercellen en -weefsels.

Momenteel is er een toename van huidziekten die in verband worden gebracht met dysbiose. Bij een gezond persoon kan dit worden veroorzaakt door onvriendelijke topische behandelingen, cosmetica of het werken met schoonmaakmiddelen.

In de meeste gevallen zijn de manifestaties van huidziekten gekoppeld aan een specifiek lichaamsdeel. Deze lichaamsdelen worden gekenmerkt door een bepaalde bacteriesamenstelling.

Elke persoon heeft een unieke microflora.

Factoren zoals:

• geografische verschillen (variaties in UV-straling)
• beroep
• kledingkeuze
• cosmetica
• hoge luchtvochtigheid
• lage of hoge luchttemperaturen
• UV-straling

De huid is de interface tussen de omgeving en dient als een fysieke barrière die ons lichaam beschermt tegen aanvallen van vreemde organismen of toxische stoffen.

De huid wordt gekoloniseerd door een diverse microbiële gemeenschap (bacteriën, schimmels, virussen en mijten).

Dergelijke microbiële gemeenschappen leven op verschillende plaatsen op het menselijk lichaam (gezicht, handen, oksels). De meeste bacteriën worden aangetroffen in het haar op het hoofd, in de plooien en op plaatsen met veel transpiratie.

Op de zogenaamde droge plekken (achter het oor) worden minder bacteriën aangetroffen.

Wat is de microflora van de huid?

De microflora (microbiota) van de huid is het belangrijkste onderdeel van de huidbescherming. Ze werkt samen met het natuurlijke immuunsysteem en vormt samen een barrière tegen aanvallen van ziekteverwekkers en tegen de overgroei van ziekteverwekkers op het huidoppervlak.

Andere taken van de huidmicroflora zijn de afbraak van zweet en talg, het behoud van de natuurlijke homeostase van de huid en de productie van bacteriedodende stoffen. Op deze manier beschermt het onze huid tegen de ontwikkeling van huidziekten.

De microflora van de huid bestaat uit bacteriële geslachten van de Actinobacteriën, Firmicutes en Proteobacteriën. Deze bacteriën zijn gebonden aan specifieke lokalisaties op het menselijk lichaam.

De fysiologische kolonisatie van de huid bestaat voornamelijk uit Staphylococcus epidermidis, Propionibacterius species, Corynebacterium species.

Op plaatsen die bedekt zijn met talg worden voornamelijk lipofiele Propionibacterium genera gevonden.

Vochtige delen van de huid worden voornamelijk bewoond door de genera Staphyloccocus en Corynebacterium.

Naast bacteriën komen ook schimmels van het genus Malassezia voor op ons lichaam. Ze worden vooral aangetroffen op de romp en de armen. Andere schimmelgeslachten worden ook aangetroffen op de voeten en daarom worden verschillende infecties het vaakst aangetroffen op de voeten.

De microbiële gemeenschap kan worden onderverdeeld in 2 groepen:

1. residente microben - een stabiele groep bacteriën. Hun aanwezigheid op het lichaam is constant. Ze zijn gunstig voor de mens (gastheer)
2. voorbijgaande microben - besmetten van voorbijgaande aard de huid. Hun hoeveelheid en aandeel hangt af van de microbiële belasting van de omgeving

Wist je dat...

Staphylococcus epidermidis meer dan 90% van de huidflora uitmaakt. Staphylococcus aureus en bacteriën van andere stammen maken de resterende 10% uit.

Huidinfecties worden voornamelijk veroorzaakt door Gram-positieve bacteriën. Staphylococcus aureus is de meest voorkomende ziekteverwekker en is de veroorzaker van verschillende huidziekten (cellulitis, abcessen en wondinfecties).

Groep A streptokokken (Str. pyogenes) zijn de veroorzakers van necrotiserende fasciitis. Groep B streptokokken (Str. agalactiae) treffen vooral diabetici.

Pseudomonas aeruginosa veroorzaakt voetafwijkingen en komt vooral voor bij perifere arteriële aandoeningen, steekwonden en bij patiënten die hydrotherapie hebben ondergaan.

Wanneer loop je een verhoogd risico op het ontwikkelen van een huidabces?

Risicofactoren voor het ontwikkelen van een huidabces zijn onder andere:

• verzwakt immuunsysteem
• diabetes
• stofwisselingsstoornissen
• chronische huidziekten (acne, eczeem)
• roken
• zwaarlijvigheid
• nauw contact met iemand die een stafylokokkeninfectie heeft

Minder belangrijke factoren zijn

• virussen
• parasieten
• schimmels
• tuberculose

Zie ook:
Parasitaire schimmel, candidiasis: kan huidschimmel organen beschadigen?

Een huidabces kan worden gezien als een bult op de huid. Na verloop van tijd groeit het, wordt het rood en voelt de patiënt pijn in het getroffen gebied. De huid is ontstoken aan de bovenkant van het abces. Het gebied rond het abces kan warm aanvoelen.

In sommige gevallen kunnen ook algemene symptomen optreden:

• koorts
• rillingen
• zwakte
• malaise
• gebrek aan eetlust

De intensiteit van de symptomen hangt af van de locatie van het abces. Als het zich onder de huid bevindt, ziet het eruit als een pijnlijke knobbel met pus.

Als het zich diep in het lichaam bevindt, veroorzaakt het orgaan- of weefseldisfunctie. In dit geval heeft de patiënt een verhoogde lichaamstemperatuur.

Een huidabces kan overal op de huid ontstaan. Typische plaatsen zijn onder meer

• rug
• gezicht
• borst
• billen

In sommige gevallen kan een abces ernstige complicaties veroorzaken:

• koorts
• gezwollen lymfeklieren
• verspreiding van de infectie naar andere gebieden
• bloedvergiftiging
• endocarditis
• ontwikkeling van meerdere abcessen
• necrose van weefsel in het abcesgebied
• acute botinfectie

De diagnose van de ziekte is gebaseerd op:

• medische voorgeschiedenis
• klinisch beeld
• de algemene toestand van de patiënt
• bewijs van ontstekingsparameters

De ziekte heeft een acuut verloop. De patiënt kan algemene symptomen ontwikkelen (bv. verhoogde temperatuur). Het aangetaste gebied is gezwollen en rood. De verschillende stadia van de ziekte verschillen in de diepte en de mate van huidbetrokkenheid.

De prognose van de ziekte is onzeker en hangt af van verschillende factoren:

• de algemene toestand van de patiënt
• andere inwendige ziekten
• vroege behandeling