Het syndroom van Raynaud: wat is de oorzaak van gevoelloze vingers?

Het syndroom van Raynaud wordt geclassificeerd als een vasoneurose (een functionele ziekte van de bloedvaten). De basis van het probleem is een paroxysmale en voorbijgaande bloedarmoede van de extremiteiten van het lichaam, voornamelijk de vingers of tenen.

Vasoneurose = functionele aandoening van een bloedvat waarbij geen organische schade aanwezig is.

Het syndroom van Raynaud is een van de meest voorkomende vasoneurosen.

De ziekte werd voor het eerst beschreven door de Franse arts Maurice Auguste Gabriel Raynaud in 1862. In de loop der jaren is het ook in verband gebracht met de werklast van het gebruik van trillend gereedschap.

Syndroom van Raynaud = fenomeen van Raynaud = ziekte van Raynaud = fenomeen van koude handen en voeten.

In het probleem worden twee vormen van de ziekte genoemd, die van elkaar verschillen door verschillende kenmerken.

Het syndroom van Raynaud is onderverdeeld in twee vormen:

1. primair - de oorzaak wordt niet precies begrepen
2. secundair - als gevolg van een andere ziekte

De bloedvaten vervoeren bloed naar de cellen, weefsels, organen, orgaansystemen van het lichaam. In het bloed worden zuurstof en verschillende voedingsstoffen vervoerd, die nodig zijn voor het functioneren van het lichaam, de stofwisseling. Tijdens de stofwisseling worden ook afvalstoffen geproduceerd, die giftig zijn. Daarom moeten ze uit het lichaam worden verwijderd.

De bloedvaten die het bloed transporteren zijn onderverdeeld in slagaders (arteriën) en aders (venen). Slagaders transporteren bloed weg van het hart, aders transporteren bloed naar het hart. We kennen ook een systeem van kleine vaatjes waarin de stofwisseling plaatsvindt. Deze staan bekend als haarvaatjes (capillairen).

Vezelige haarvaatjes = een oppervlakte van ongeveer 6000^m2.

Bij dit syndroom zijn vooral de kleine en minuscule vaatjes aangetast. De microcirculatie is dus verstoord.

Primair syndroom van Raynaud

Deze vorm komt vaker voor, naar verluidt in 60-90% van de gevallen (gemiddeld 80%). Het komt vooral voor bij vrouwen tussen de 15 en 40 jaar.

Het is een goedaardige (kleine, onschadelijke) ziekte met een functionele oorzaak. In dit geval zijn de bloedvaten niet beschadigd en hebben ze een normale structuur.

Het syndroom wordt gekenmerkt door terugkerende periodes van het niet doorbloeden van een deel van het weefsel, het lichaam. Het basismechanisme is het samentrekken van kleine vaten en een stoornis in de microcirculatie.

Deze terugtrekking veroorzaakt een voorbijgaande afname van de bloedstroom, die zich uit in een typisch verloop.

Waarom dit gebeurt, is niet precies uitgelegd.

Het belangrijkste verschil met de secundaire vorm is dat de bloedvaten een normale structuur hebben. De ziekte heeft geen kritieke necrose (ischemie) van het weefsel veroorzaakt en de necrose tot gangreen.

Secundair syndroom van Raynaud

De secundaire vorm van de ziekte heeft een directe relatie met een andere ziekte. Het syndroom van Raynaud is eigenlijk een manifestatie van.

Er is ook sprake van organische beschadiging van de bloedvaten in het getroffen gebied.

Bij de diagnose is dit onderscheid tussen primaire en secundaire vormen erg belangrijk. Secundaire vormen vereisen een andere behandeling en management dan het primaire probleem.

Vroegtijdige opsporing en behandeling moeten ernstige complicaties, necrose en verlies van het aangetaste deel voorkomen.

De secundaire vorm is voor ongeveer 20% vertegenwoordigd. Het is een teken dat leidt tot een andere (vaak reumatische of auto-immuun) ziekte. Ook werkbelasting en beroepsziekten liggen aan de basis van het ontstaan.

De algemene prevalentie van vasoneurose in de bevolking ligt tussen de 2-20% en de meest voorkomende is het syndroom van Raynaud. In het geval van het syndroom van Raynaud is de prevalentie 5-20%.

De prevalentie is een statistisch getal dat de incidentie van een bepaalde ziekte in een populatie uitdrukt. Het wordt gegeven in verhouding tot een bepaald aantal mensen, afhankelijk van de tijdsperiode in een bepaalde plaats. Bijvoorbeeld per 100, 1000, 100.000 personen van de bevolking.

Voor de primaire vorm wordt een hogere prevalentie bij vrouwen gerapporteerd, ook afhankelijk van de klimatologische omstandigheden.

De oorzaak van het primaire syndroom van Raynaud is niet duidelijk. Het belangrijkste is dat het een functionele circulatiestoornis is. Het is geen organische beschadiging van de bloedvaten.

Waarom het ontstaat, wordt toegeschreven aan een multifactoriële werking.

Een voorbeeld is de complexe onbalans tussen vasodilatatie en vasoconstrictie. Afwijkingen van de vaatwand en vaattonus door neurologische maar ook hormonale oorzaken komen daar nog bij.

Vasodilatatie = het vermogen van een bloedvat om zich te verwijden. Vasoconstrictie = het vermogen van een bloedvat om zich te vernauwen.

Blootstelling aan kou of stress en emotie worden genoemd als uitlokkende mechanismen.

Hormonale werking veroorzaakt een verhoogde incidentie bij het vrouwelijk geslacht. Er wordt gemeld dat vrouwen tot 7 keer vaker getroffen worden dan mannen. Het syndroom kan voorkomen bij meisjes na de puberteit, meestal na de leeftijd van 20 jaar.

Na de menopauze kan een terugkeer van de problemen worden waargenomen.

Aan de andere kant, in het geval van de secundaire vorm...

De secundaire vorm van de ziekte wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een andere ziekte, vaak als uiting van een ernstigere ziekte.

Voorbeelden van ziekten waarvan het syndroom van Raynaud een symptoom is, zijn:

• systemische ziekte
  • auto-immuunziekte
  • reumatische aandoeningen
    • reumatoïde artritis
    • sclerodermie
    • systemische lupus erythematosus
    • syndroom van Sjogren
• vaatziekten, atherosclerose, vasculitis, benauwdheidssyndroom
• endocrinologische ziekten, schildklierproblemen zoals hypothyreoïdie
• traumatisch vasculair letsel, trauma
• neurologische aandoening, carpaal tunnel syndroom, cervicobrachiaal syndroom
• hematologische ziekten
• leveraandoening
• oncologische ziekten
• langdurige en eenzijdige overbelasting van de ledemaat
• overbelasting op het werk, trillingen - trillingsziekte
• intoxicatie met zware metalen - arsenicum, lood, maar ook met schimmels
• bepaalde medicijnen zoals bètablokkers, chemotherapie, migrainemedicatie

Als risicofactoren voor het optreden worden genoemd

• geslacht - vrouwen worden vaker getroffen
• leeftijd - vanaf de leeftijd van 15 via de leeftijd van 30 tot de leeftijd van 40, ook door hormonale invloed
• klimatologische omgeving - komt vaker voor in koude gebieden
• genetische aanleg en eventuele familiegeschiedenis
• roken
• werkbelasting, herhaalde trillingen, eenzijdige overbelasting van het lidmaat, pianisten, werk met boor, drilboor, kettingzaag, enz.
• gebruik van bepaalde medicijnen en blootstelling aan chemicaliën (vinylchloride)
• stress en aanhoudende psychologische overbelasting
• strakke kleding
• hoge bloeddruk
• diabetes
• chronische ontsteking
• hoge vetgehalten in het bloed
• oncologische ziekten

De symptomen van het syndroom van Raynaud worden gekenmerkt door terugkerende (herhalende) aanvallen. Het is een stoornis in de bloedtoevoer naar de acrale (terminale) delen van het lichaam.

In de eerste plaats worden de vingers van de handen het vaakst aangetast, gevolgd door de tenen.

Doorbloedingsstoornissen kunnen ook voorkomen in delen zoals de neus, kin, oren of tepels.

De uitlokkende factor kan een verkoudheid zijn of stress en emotionele ontsteltenis. Ze kunnen ook spontaan ontstaan zonder een aanwezige trigger. In het geval van een andere ziekte, verschijnen ze als een symptoom daarvan.

Typische symptomen van het syndroom van Raynaud:

• Aanvankelijk bleke huid op de vingers - of andere delen
• vervolgens blauw worden van het aangetaste deel, bijv. vingers, vingertoppen
• roodheid in het laatste stuk
• de aanwezigheid van pijn in het getroffen gebied
• tintelingen, prikkelingen
• prikkelend gevoel, branderig gevoel
• gevoelloosheid in het deel
• zwelling
• bij herhaalde aanvallen en andere ziekten kan de huid glanzen, strak zijn

De duur van de aanval kan variëren, van enkele minuten tot uren.

Meestal wordt een duur van ongeveer 10-20 minuten gegeven. Na provocatie door kou, verbetert en verlicht het opnieuw verwarmen van de handen de klachten.

De symptomen komen meestal voor aan de bovenste ledematen. Het kan slechts één vinger, het topje van de vinger, het topje, maar ook meerdere vingers of een groter deel treffen.

In het geval van de secundaire vorm is een slechter beloop mogelijk met de aanwezigheid van complicaties zoals kritieke ischemie (induratie). Bij induratie ontstaat de kenmerkende ischemische pijn.

De huid wordt ook aangetast door defecten. Beschadiging van de huid met aanhoudende bloedingsstoornis wordt afgewisseld door necrose tot gangreen met de noodzaak om het beschadigde deel te amputeren.

De primaire vorm van het syndroom is belangrijk om te onderscheiden van de secundaire vorm. Het secundaire type kan ook een vroeg symptoom zijn van een andere ziekte.

Allereerst is de medische voorgeschiedenis (informatie van de patiënt zelf) belangrijk.

Informatie zoals:

• de frequentie van afwisselende aanvallen van niet-vermoeidheid
• duur van de aandoening in minuten tot uren
• het verloop van de aandoening en de aanwezigheid van symptomen, driekleur of pijn
• de aanwezigheid van andere reeds geïdentificeerde ziekten
• familiegeschiedenis
• gebruik van medicatie
• letsel of chemische blootstelling, enz.

Dit betreft voornamelijk de bloedsomloop. De aanwezigheid van pulsaties, bloeddruk in beide ledematen.

De Lewis-Prusik test wordt uitgevoerd, die bestaat uit het drukken op het nagelbed met kleuraanpassing binnen 6-10 seconden (binnen de norm). Er kan ook een koudetest worden uitgevoerd (bijvoorbeeld de koudetest volgens Rejsek).

Duplexsonografie is ook belangrijk om een atherosclerotisch proces uit te sluiten. Capillaroscopie is belangrijk om de toestand van kleine bloedfibrillen te beoordelen en de primaire of secundaire vorm te bepalen.

Het uiterlijk en de morfologie van de haarvaten worden geëvalueerd, meestal in het vinger- en nagelbedgebied of op een andere plaats waar aneurysma's voorkomen.

Bovendien...

In de differentiaaldiagnose zijn ook laboratoriumtests nodig, zoals bloedbeeld, biochemie, CRP, IG, enz. Natuurlijk worden reumatologisch of neurologisch onderzoek en andere onderzoeken toegevoegd.

Bij het syndroom van Raynaud is er sprake van een typisch driefasig verloop - driekleur - dat wordt aangegeven door de gekleurde huidveranderingen die optreden naarmate het syndroom zich ontwikkelt.

Soms zijn er echter maar één of twee kleurveranderingen (monofasisch/bifasisch beloop).

Het driekleurensyndroom wordt beschreven als:

1. fase - wit - de huid wordt bleek, als gevolg van vasoconstrictie, d.w.z. de vernauwing van de bloedvaten
2. fase - blauw - cyanose van de huid, als gevolg van stagnatie (ophoping) van bloed
3. fase - rood - als gevolg van het opnieuw uitrekken van de bloedvaten en een plotselinge toename van de bloedstroom, wordt de huid rood (hyperemie)

De aanval duurt enkele minuten tot uren. De huidkleurveranderingen kunnen gepaard gaan met voorbijgaande pijn of een eerder vaag ongemak, paresthesie (tintelingen), steken of gevoelloosheid in het getroffen gebied.

Een langdurige bloedaandoening wordt gekenmerkt door ischemische pijn, maar ook door het risico op huidbeschadiging en de vorming van huiddefecten, zweren en necrose van het niet-genezen deel. Het dode deel moet operatief worden verwijderd.

Deze complicatie komt alleen voor in de secundaire vorm.

Na verloop van tijd wordt een huiddefect necrotisch, necrotisch einddeel met de typische zwarte kleur = secundair syndroom van Raynaud.

De primaire vorm gaat niet gepaard met deze complicaties omdat de bloedsomloop niet organisch en structureel beschadigd is.