Hartklepaandoeningen: waarom komen ze voor en hoe uiten ze zich? + Distributie

Hartklepaandoeningen hebben verschillende oorzaken. Ze kunnen aangeboren zijn of tijdens het leven zijn ontstaan.

De manifestatie van klepafwijkingen kan in het begin minder uitgesproken gezondheidsproblemen zijn. Later gaan er andere, meer uitgesproken symptomen mee gepaard. Uiteindelijk kan deze ziekte leiden tot hartfalen.

Het hart is...

Het hart is een gespierd orgaan met als belangrijkste taak het pompen van bloed door het hele lichaam.

Deze pomp pompt ongeveer 5 liter bloed in één minuut. Het is ongeveer zo groot als een gebalde vuist en weegt ongeveer 250-350 gram.

Bij vrouwen weegt het hart 250-300 gram. Boven 350 gram spreekt men van hypertrofie. Bij mannen weegt het 300-350 gram. Boven 400 gram spreekt men van hypertrofie. Hartvergroting kan fysiologisch of pathologisch zijn.

Het hart bestaat uit hartspier (myocardium). De spier wordt aan de buitenkant omhuld door een membraan dat epicardium wordt genoemd. De buitenste zak waarin het hart zich bevindt, is het hartzakje (pericardium).

De binnenkant van de hartspier wordt bedekt door het endocardium. Dit membraan staat in contact met het bloed. Het vormt ook de hartkleppen. Het gaat vloeiend over in de binnenste laag bloedvaten.

Het hart is verdeeld in vier compartimenten - de hartkamers - en dit zijn de rechterboezem, de rechterkamer, de linkerboezem en de linkerkamer.

Het zuurstofarme bloed (bloed zonder zuurstof) wordt via de aderen naar het rechterhart geleid. Van hieruit gaat het via de longslagader (pulmonale arterie) naar de longen. In de longen krijgt het bloed weer zuurstof.

+

Vanuit de longen wordt het met zuurstof verrijkte bloed via de longaders naar het linkerhart geleid. Vanuit de linkerhartkamer via de aorta naar het hele lichaam.

Bloedvaten die het bloed naar het hart leiden = aders, aders. Bloedvaten die het bloed van het hart wegleiden = slagaders, slagaders.

Vanuit de linkerhartkamer komt de aorta, de grootste slagader in het lichaam. Het hart schiet er zuurstofrijk bloed in en het gaat verder naar het hele lichaam.

Deze circulatie van bloed wordt circulatie of bloedsomloop genoemd.

Circulatie tussen het hart en de longen = kleine (long)circulatie. A... Circulatie tussen het hart en andere organismen = grote (lichaams)circulatie.

Tijdens het pompen wisselen twee fasen elkaar af. Deze worden systole en diastole genoemd.

1. Systole is een toestand van samentrekking of contractie van de hartspier. Bloed wordt dan uit de hartholte gestoten. 2. Diastole daarentegen is een toestand van slapte van de hartspier. Tijdens deze toestand vult het bloed de hartholte.

Door de voortdurende activiteit van het hart pompt het bloed en stroomt het constant.

De kleppen bevinden zich tussen de hartkamers en ook tussen de hartkamers en de bloedvaten. Hun functie is ervoor te zorgen dat het bloed in één richting het hart in en uit stroomt.

Stel je een eenrichtingsklep voor. Ze openen en sluiten op basis van een drukgradiënt.

Tijdens het uitwerpen van bloed (systole) ontspannen ze zich en laten het bloed soepel stromen. Tijdens de diastole (ontspanning van de hartspier) sluiten ze zich en voorkomen zo dat het bloed terugstroomt.

Er zijn verschillende soorten kleppen:

• tricuspidalisklep (valva atrioventricularis dextra - tricuspidalis)
  • bevindt zich tussen de rechterboezem en de rechterhartkamer
  • voorkomt terugstroming van bloed uit de rechterhartkamer naar de rechterboezem
• pulmonale klep (valva trunci pulmonalis)
  • bevindt zich tussen de rechterkamer van het hart en de longslagader
  • voorkomt het terugstromen van bloed in de rechterhartkamer
• mitralisklep (valva atrioventricularis sinistra - bicuspidalis, mitralis)
  • bevindt zich tussen de linkerboezem en de linkerhartkamer
  • voorkomt het terugstromen van bloed van de linkerhartkamer naar de linkerboezem
• aortaklep (valva aortae)
  • bevindt zich tussen de linkerkamer en de aorta
  • voorkomt terugstroming vanuit de aorta naar de linkerkamer

Gezonde kleppen helpen om het bloed soepel te laten stromen. Ze gaan ongeveer 40 miljoen keer per jaar open. Ongeveer 2,5 miljard keer tijdens een mensenleven.

In het volgende artikel leer je: Wat klepaandoeningen zijn. Wat ze veroorzaakt. Hoe ze zich manifesteren. Wat de mogelijke behandelingen zijn.

Wat zijn de symptomen van hartklepaandoeningen?

De hartkleppen kunnen door verschillende ziekten worden aangetast. Deze zorgen ervoor dat ze niet goed functioneren, wat gezondheidsrisico's met zich meebrengt.

Ze zijn meestal aangeboren, zodat je er als kind mee geboren wordt, maar ze kunnen ook in de loop van je leven ontstaan.

In principe gaat het om een beschadiging van de structuur van de klep, met een verminderde functie als gevolg. Afhankelijk van de vorm worden klepafwijkingen onderverdeeld.

Klepaandoeningen worden onderverdeeld in twee hoofdgroepen, namelijk

1. Valvulaire stenose - vernauwing van het doorstroomgebied van het bloed
2. Valvulaire insufficiëntie - onvoldoende sluiting van de klep met terugstroming van bloed

De tabel toont de verdeling van hartklepaandoeningen

Individuele klepafwijkingen worden ook onderscheiden op basis van de vorm van de schade en de specifieke klep die is aangetast.

De tabel geeft een overzicht van de afzonderlijke klepaandoeningen

Samenvatting:

Wanneer de klep vernauwt, moet het hart een hogere druk overwinnen om het bloed uit de hartcompartimenten te verdrijven. De hartspier overbelast zichzelf. Bij verhoogde inspanning wordt de hartspier dikker (hypertrofie).

Als de klep niet sluit, stroomt het bloed gedeeltelijk terug. Het terugstromende bloed verhoogt de hoeveelheid bloed in het hart of de longen. Het bloed hoopt zich op (stagneert).

Het hart moet het bloed pompen dat van het lichaam komt, plus het bloed dat zich in het hart ophoopt door terugstroming. Deze situatie stelt hogere eisen aan de hartspier, waardoor deze uitzet (dilateert).

+

Er komt minder bloed in de circulatie.

Langdurige verhoogde belasting put het compensatievermogen van het hart uit. Het kan zich niet meer aanpassen aan de hoge eisen. Dit is aanvankelijk een probleem tijdens lichamelijke inspanning en later in rust.

Het hart verzwakt = functioneel faalt.

In de meeste gevallen treden deze twee klepafwijkingen samen op als een gecombineerd defect. Eén of meerdere kleppen kunnen beschadigd zijn.

Een speciaal type klepafwijking is atresie. Atresie = onjuiste ontwikkeling of afwezigheid van kleppen.

De oorzaken van hartklepaandoeningen zijn divers.

Bij kinderen komen aangeboren afwijkingen en defecten aan het licht. De oorzaak is bijvoorbeeld aangeboren en genetisch bepaalde inferioriteit van het bindweefsel.

De tweede groep zijn verworven afwijkingen die tijdens het leven van een persoon ontstaan.

Ouderdom en leeftijdsgerelateerde degeneratieve veranderingen die ontstaan als gevolg van slijtage en ischemie (te weinig poetsen).

Bijdragende risicofactoren zijn onder andere coronaire hartziekte, hartaanval of hoge bloeddruk.

Veranderingen in de grootte van de hartholte zijn ook een probleem, waarbij geometrische disproporties de klepfunctie negatief beïnvloeden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij cardiomyopathie.

Tegenwoordig heeft het degeneratieve proces de overhand, waarbij kalkafzetting en fibrotisering de functionele eigenschappen van de kleppen aantasten.

Klepaandoeningen kunnen echter ook andere oorzaken hebben.

Overzicht van oorzaken van klepafwijkingen:

• aangeboren afwijkingen en misvormingen
• degeneratieve veranderingen en afzetting van calcium en fibrotisatie van de kleppen
• ontstekingsziekten
  • reumatische koorts
  • endocarditis - ontsteking van de binnenbekleding van het hart en dus van de kleppen
    • bacteriële endocarditis
• reumatoïde artritis
• systemische, auto-immuun- en reumatische aandoeningen
  • gewrichtsontsteking, wervelkolom
    • ankyloserende spondylitis - ziekte van Bechterew, axiale spondylartritis
  • inflammatoire darmziekten, bijv. colitis ulcerosa
  • systemische lupus
• Marfan-syndroom
• borstletsels
• aortadissectie
• myxoom en harttumoren

Risicofactoren die tot het probleem kunnen leiden

• hoge leeftijd
• eerdere en onbehandelde infecties, vooral van de luchtwegen en de amandelen
• hartaandoeningen, zoals coronaire hartziekte
  • hartfalen
  • myocardinfarct
  • hartvergroting en cardiomyopathie
• hoge bloeddruk, verhoogd cholesterolgehalte
• diabetes
• andere stofwisselingsziekten
• bestraling van de borststreek
• roken
• zwaarlijvigheid
• gebrek aan lichaamsbeweging
• familiaire belasting
• aangeboren hartafwijkingen
• seksueel overdraagbare aandoeningen

Wanneer er sprake is van een hartklepaandoening, zijn er belangrijke symptomen. Deze omvatten vermoeidheid, kortademigheid en pijn op de borst. Deze drie symptomen kunnen de andere ook aanvullen.

Symptomen die optreden bij klepafwijkingen zijn onder andere:

1. Vermoeidheid
2. kortademigheid, vooral tijdens activiteit
3. pijn op de borst
4. hartruis, beoordeeld door de arts die naar het hart luistert met een fonendoscoop
5. hartkloppingen, gevoel van fladderen van het hart (hartkloppingen), hartritmestoornissen
6. duizeligheid
7. flauwvallen, syncope, collaps, kortdurend bewustzijnsverlies
8. frequente hoofdpijn
9. zwelling van de ledematen

Hartruis kan een teken zijn van een hartklepaandoening, maar...

Murmuren komen ook voor bij kinderen, jongeren, atleten of zwangere vrouwen. Dit is een niet-ernstig geruis dat geen ziektesymptoom is.

De tabel toont typische symptomen volgens de vorm van de ziekte

Bij een klepaandoening bestaat er een risico op de vorming van bloedstolsels in het hart. Deze stolsels kunnen losraken en als embolie in de bloedvaten terechtkomen.

Een ernstige complicatie is een beroerte.

Een hoog risico in een later stadium ontstaat door hartritmestoornissen of hartstilstand en overlijden.

Bij het stellen van een diagnose is de belangrijkste methode om valvulaire afwijkingen vast te stellen het luisteronderzoek.

De arts kan de fonendoscoop gebruiken om het mogelijke probleem vast te stellen aan de hand van de locatie en de aard van het hartgeruis.

Hartruisen worden meestal veroorzaakt door een klepaandoening.

Het samentrekken van de hartspier en het sluiten van de klep hebben een karakteristiek geluid. Wanneer de klep nauwer wordt of te weinig lucht krijgt, wordt een verandering in de bloedstroom gehoord als een geruis.

De systolische of diastolische ruis wordt dan beoordeeld. Deze wordt bepaald aan de hand van de intensiteit, van de zwakste 1 tot de sterkste 6.

Andere kenmerken van het geruis worden ook beoordeeld.

Onschuldig geruis

Komt vaak voor bij kinderen en verdwijnt op volwassen leeftijd.

Het is het geluid dat wordt geproduceerd door de bloedstroom die tegen de wanden van het hart en de bloedvaten wrijft. Het is een systolische ruis (wanneer de hartspier samentrekt) en heeft een lage intensiteit.

Een kinderarts kan het goed onderscheiden van pathologisch geruis.

Het komt voor bij ongeveer 80% van de kinderen.

Er zijn verschillende soorten niet-ernstig geruis beschreven.

In geval van twijfel worden natuurlijk onderzoeken uitgevoerd om ziekte uit te sluiten.

Andere diagnostiek

Vervolgens wordt een anamnese afgenomen en een lichamelijk onderzoek uitgevoerd. Een röntgenfoto van de borstkas, ECG, ECHO, eventueel een katheterisatieonderzoek, MRI of stresstest worden toegevoegd.

Het verloop van de ziekte hangt af van de mate van beschadiging van de kleppen. Hoe groter de beschadiging, hoe ernstiger de symptomen.

In sommige gevallen zijn er in het begin geen problemen en wordt de ziekte beschreven als asymptomatisch.

Na verloop van tijd zijn vermoeidheid, verhoogde uitputting, hoofdpijn, duizeligheid of flauwvallen symptomen van onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen.

Lichamelijke activiteit veroorzaakt duidelijke zwakte, duizeligheid, herhaaldelijk flauwvallen, kortademigheid of pijn op de borst.

Het hart kan deze defecten maar voor een beperkte tijd compenseren. Aanpassing heeft zijn grenzen en wordt beïnvloed door het type ziekte en de snelheid waarmee de ziekte begint.

De rechterkant van het hart is zwakker dan de linkerkant en faalt eerder. Als de linkerkamer faalt, kan dit in de nabije toekomst gepaard gaan met falen van de rechterhartkamer.

Het falen uit zich dan in zwelling van de longen of zwelling van de ledematen. Intolerantie voor lichamelijke inspanning, ademhalingsmoeilijkheden en andere symptomen.