Glaucoom of glaucoom: wat zijn de oorzaken, symptomen en behandeling?

Glaucoom, nauwkeuriger en technischer glaucoom, is een langdurige progressieve en onomkeerbare ziekte van de oogzenuw. Het is wereldwijd de op één na meest voorkomende oorzaak van blindheid.

Het grootste nadeel in de strijd ertegen is dat het lange tijd onopgemerkt en zonder typische symptomen verloopt. Daarom wordt het ook wel de stille dief van het gezichtsvermogen genoemd.

De ziekte tast de oogzenuw aan en leidt bij uitstel of verwaarlozing tot ernstige slechtziendheid en zelfs blindheid.

Naar verluidt zijn tot nu toe wereldwijd ongeveer 11 miljoen mensen blind geworden door deze ziekte.

Het is niet waar dat het alleen ouderen treft, hoewel het in deze periode van het leven het meest voorkomt.

Maar...

Daarom is het belangrijk om je ogen en gezichtsvermogen te laten onderzoeken, vooral na je veertigste.

Uw veelgestelde vragen: Wat is glaucoom en wat zijn de symptomen? Wat is het verschil met staar? Hoe wordt het behandeld, welke druppels helpen en zijn natuurlijke behandelingen en kruiden effectief? Antwoorden op de vragen en veel interessante informatie vindt u in het artikel.

Vaak wordt glaucoom glaucoom genoemd, maar pas op: deze ziekte veroorzaakt op geen enkele manier vertroebeling van de lens of andere oogstructuren.

Waarom heet het dan glaucoom?

De naam stamt uit het verleden. Omdat er een groene tint aanwezig is wanneer het oog ernstig is aangetast. De verklaring is de gelijktijdige grijze verkleuring van het hoornvlies en het vervagen van de iris. Samen geven deze de indruk van een groene tint aan het oog.

Bij cataract is er sprake van vertroebeling van de ooglens. Deze vertroebeling zorgt vervolgens voor een significante beperking van het gezichtsvermogen.

Hoe wordt glaucoom gedefinieerd? + basiskenmerken

Glaucoom is een ziekte van het oog en wordt gedefinieerd als:

Chronische, progressieve en onomkeerbare oogneuropathie met kenmerkende veranderingen in het doelwit van de oogzenuw en het gezichtsveld.

Chronisch = langdurig Progressief = progressief Onomkeerbaar = onomkeerbaar

Dit is schade aan de oogzenuw die een multifactoriële basis heeft.

In de meeste gevallen associëren mensen het met een verhoogde intraoculaire druk. Ja, voor het grootste deel is dat waar. Een verhoogde druk in het oog is echter geen voorwaarde voor het probleem.

De ziekte is wijdverspreid over de hele wereld. Naar verluidt heeft ongeveer 1,5 tot 4% van de bevolking boven de 40 jaar er last van. Dit percentage neemt toe met het stijgen van de leeftijd.

Glaucoom is geclassificeerd en onderverdeeld in verschillende vormen:

1. primair - de oorzaak is onbekend
2. secundair - komt voor bij ziekten van het oog, maar ook bij andere ziekten, na trauma en chirurgie, en na medicatie
3. aangeboren/kindertijd - aanwezigheid van glaucoom bij kinderen tot de volwassen leeftijd (congenitaal, juveniel)

Plus...

Er zijn structuren in het oog die zorgen voor de vorming en afvoer van vocht in het oog.

In het gebied waar de ventriculaire vloeistof wordt afgevoerd, bevinden het hoornvlies en de iris zich in een bepaalde positie. En afhankelijk van hoe ze in elkaar passen, is de hoek open of gesloten.

Dienovereenkomstig wordt primair glaucoom onderverdeeld in:

1. open kamerhoek
2. gesloten kamerhoek

Meestal is er sprake van primair glaucoom met een open hoek.

2. Plus...

Dit is de vorm waarbij de intraoculaire druk normaal is.

Plus, je hebt misschien gehoord van oculaire hypertensie. Dit wordt gemeld wanneer er een hogere druk in het oog is, maar de oogzenuw nog niet beschadigd is.

Deze ziekte tast de levenskwaliteit aan en heeft een psychologische impact door de progressie van de aandoening. Dagelijkse en langdurige behandeling, verminderd gezichtsvermogen en gezichtsveld, wat leidt tot beperkingen in dagelijkse activiteiten (zelfverzorging, boodschappen doen, autorijden, hobby's) kunnen ook worden beschouwd als een bepaald soort last.

Evenzo heeft glaucoom aanzienlijke economische gevolgen, zowel voor het individu als voor de maatschappij, zoals verlies van werk en de financiële kosten van behandeling.

Glaucoom bij kinderen

Glaucoom bij kinderen wordt onderverdeeld op basis van de leeftijd van het kind.

De eerste is aangeboren. Deze aangeboren vorm manifesteert zich tegen de 3e levensmaand. De tweede is infantiel, dat optreedt vanaf de 3e levensmaand tot het 3e levensjaar. Juveniel glaucoom treedt op vanaf het 3e levensjaar.

Glaucoom bij kinderen is, net als bij volwassenen, primair of secundair. Primair wordt veroorzaakt door een stoornis van de ventriculaire hoek. Secundair door een oculaire of andere systemische ziekte.

Wat kan hier achter zitten, vraag je je af, wat is de basis van glaucoom?

Waarom ontstaat er schade aan de oogzenuw? Er zijn verschillende oorzaken, daarom wordt het een multifactoriële ziekte genoemd.

Primair glaucoom heeft geen precieze oorzaak. Verschillende risicofactoren veroorzaken samen schade aan de oogzenuw.

Een van de belangrijkste is een verhoogde intraoculaire druk.

Intraoculaire druk...

In het oog bevindt zich de ventriculaire vloeistof die zowel de voorste (voor de lens) als de achterste (achter de lens) oogkamer vult. Het is om verschillende redenen belangrijk (het houdt de vorm van het oog vast en speelt een rol in de stroming van stoffen in het oog). Deze vloeistof wordt normaal gesproken gelijkmatig gevormd en afgevoerd.

De productie van intraoculaire vloeistof vindt plaats in de pars plicata van het corpus ciliare - de ciliaire spier (het achterste deel van de oogkamer). Het vloeit ook door de pupil naar de voorste oogkamer. De grootste hoeveelheid vloeit vervolgens weg via de ventriculaire hoek en kleine aderen. Een klein volume vloeit ook weg via de iris, het achterste deel van de oogkamer en het hoornvlies.

De ventriculaire vloeistof vormt de basis voor de intraoculaire druk.

Het heeft een individuele waarde voor elke persoon, variërend van 9 tot 21 mm Hg (met een gemiddelde van meestal 16).

Gedurende de dag stijgt en daalt de druk, zelfs met 8 mm Hg, en is meestal het hoogst in de ochtend.

De stijging van de intraoculaire druk veroorzaakt:

• cafeïne
• roken
• corticosteroïden
• duiken met duikbril
• stropdas en dichtgeknoopt overhemd
• omhoog kijken
• krachttraining en krachtoefeningen
• verandering van zittende naar liggende houding

Alcohol, marihuana of algemene verdoving dragen bij aan de verlaging, terwijl regelmatige en langdurige aerobe lichaamsbeweging en sauna de gezondere zijn. Maar dat geldt ook voor iritis en netvliesloslating.

Vrouwen, zwarten en Hispanics hebben een hogere intraoculaire druk.

Dus...

Intraoculair vocht wordt grotendeels afgevoerd via de uitstroombanen die zich tussen het hoornvlies en de iris bevinden.

Terug naar de oorzaken van glaucoom

Het wordt veroorzaakt door meerdere factoren.

Risicofactoren zijn onder andere:

• Verhoogde intraoculaire druk.
• verhoogde leeftijd
• vrouwelijk geslacht
• ras, komt vaker voor bij zwarten en Latijns-Amerikanen
• vaatziekte en verminderde bloedcirculatie bij de oogzenuw, maar ook
  • lage bloeddruk
  • schommelende bloeddruk
  • ook hoge bloeddruk
  • stoornissen van de bloedvatregulatie, vasospastisch syndroom
  • en ook stoornissen van de bloedstolling en bloedviscositeit (dichtheid)
• diabetes
• genetische aanleg en erfelijke factor (komt 15 keer vaker voor bij familiair voorkomen)
• refractieafwijkingen van het oog (vooral ernstige bijziendheid)
• anatomische verhoudingen van het oog (dikte van het hoornvlies, anatomische grootte van het oog)
• syndroom van Raynaud
• migraine
• en andere ziekten

Er zijn drie theorieën over het ontstaan van glaucoom naar voren gebracht:

1. mechanisch
2. vasculair
3. neuropathologisch

1. Open-hoek glaucoom

De drukverhoging in het oog wordt meestal veroorzaakt door een verstoring van de circulatie van de vloeistof of de overproductie ervan. Als gevolg hiervan stijgt de intraoculaire druk. De langdurige drukverhoging ligt ten grondslag aan de progressieve beschadiging van de oogzenuw.

Deze vorm is verantwoordelijk voor bijna 90% van alle glaucoomaandoeningen. Bilaterale betrokkenheid van het oog, maar in verschillende mate.

Wordt niet ontdekt, geen symptomen = stille dief van het gezichtsvermogen.

Beroepsmatig aangeduid als primair openhoekglaucoom. Het is een progressieve vorm. Het is langdurig. Het resultaat is beschadiging (neuropathie) van de oogzenuw.

2. Gesloten-hoek glaucoom

Ook wel acuut glaucoom genoemd, angulair glaucoom (angulus = hoek), PACG (primary angle closure glaucoma).

De afvoer van vocht wordt belemmerd door een vernauwde of afgesloten ruimte tussen het hoornvlies en de iris. Het vocht kan niet voldoende weglopen. Het hoopt zich op, wat leidt tot een plotselinge drukverhoging in het oog en acuut ongemak.

Het ontstaat vaak door een anatomische afwijking in het oog.

Voorbeelden hiervan zijn een kleinere voorste-posterieure lengte van het oog, een grotere straal van het voorste en achterste oppervlak van het hoornvlies, een kleinere straal van het voorste oppervlak van de lens, een grotere lens en de verschuiving ervan, of een lensscharnier dat te los zit.

Zo duwt vochtophoping de lens op de iris (posterior pupillary block) of de iriswortel op de kamerhoek (anterior block).

De druk in het oog kan oplopen tot 50-70 mm Hg. Dit uit zich in een glaucoomaanval.

Dit gaat gepaard met symptomen en verschillende ongemakken, zoals oogpijn, hoofdpijn, misselijkheid, enz.

Het komt vaker voor bij vrouwen, meestal na het 40e levensjaar en bij vooruitziende mensen.

Naast deze twee hoofdvormen van glaucoom worden er in de literatuur nog andere, secundaire vormen beschreven, zoals pseudoexfoliatief glaucoom, pigmentair glaucoom, lensgeïnduceerd glaucoom, na oogtrauma, bij oogontsteking, bij tumoren in het oog, bij bloedingen in het oog, na oogoperaties, steroïde glaucoom, aniridie, iridocorneale afwijkingen en andere.

+ Misschien bent u ook geïnteresseerd in: Kan vermoeide ogen, lezen, tv-kijken en werken met de computer glaucoom veroorzaken? Nee, geen van de bovenstaande oorzaken of verergert glaucoom.

Symptomen treden op afhankelijk van de vorm van de ziekte. De open-hoekvorm heeft geen typische problemen. De gesloten-hoekvorm daarentegen is acuut en wordt in de geneeskunde geclassificeerd als een acute aandoening.

Hoe weet ik of ik glaucoom heb?

Symptomen van de primaire open-hoek vorm:

• Chronisch verloop zonder pijn
• lange periode zonder problemen
• vaak incidenteel ontdekt tijdens een oogonderzoek
• frequente verandering in correctie van gezichtsscherpte
• met progressie van de aandoening en met gevorderde beschadiging van de oogzenuw
  • vage visuele stoornissen
  • gezichtsveldstoornissen
  • verslechtering van gezichtsscherpte
  • problemen met zien in de schemering
  • wazig zicht - kan leiden tot een verkeerde diagnose van cataract (staar)
  • hoofdpijn in het ooggebied

Symptomen bij acuut glaucoom (acute glaucoomaanval):

• acute aandoening
• kan worden uitgelokt door
  • verhoogde psychologische stress
  • mydriasis - pupilverwijding na medicatie, in het donker
  • langdurig vooroverbuigen
  • lezen op de buik en liggen op de buik
• intense pijn in het oog, soms ernstig, waardoor de persoon naar een oogarts gaat
• pijn rond het hoofd
• misselijkheid, misselijkheid of overgeven
• buikpijn (daarom wordt het vaak verward met indigestie)
• zweten
• bradycardie (vertraging van de hartslag)
• wazig zicht
• verhoogde gevoeligheid voor licht (fotofobie)
• visuele verstoring
• regenboogkleuren zien rond lichten (irisisatie)
• tot verlies van gezichtsveld en verlies van gezichtsvermogen (blindheid)
• roodheid van het oog, bindvlies van het oog
• verschillende verwijding van de pupillen van de ogen
• witachtig en gezwollen hoornvlies

Een glaucoomaanval kan voorafgegaan worden door subdrempelige symptomen, zelfs gedurende enkele maanden. Dit zijn niet-significante subjectieve klachten.

In de tabel staan 10 kenmerken van een glaucoomaanval

Vraag je je af of je blind kunt worden door glaucoom?

Ja.

Als de ziekte onbehandeld blijft, leidt ze tot ernstige beschadiging van de oogzenuw en daardoor tot slechtziendheid en zelfs blindheid.

Bij de meeste mensen is er sprake van een langzaam progressieve en klinisch stille (stomme) asymptomatische vorm. In dit geval wordt de diagnose vaak incidenteel gesteld tijdens een oogonderzoek. Daarom zijn preventieve oogonderzoeken ook van groot belang, vooral als men 40 is.

Anders zoekt men een arts tijdens een glaucoomaanval, wat subjectief zeer onaangenaam is.

De oogarts onderzoekt de ogen naast de medische voorgeschiedenis. Hij gebruikt methoden zoals:

• onderzoek van de intraoculaire druk
• gezichtsveldonderzoek - perimeter
• spleetlamponderzoek en onderzoek van het voorste segment
• gonioscopie - onderzoek van de iris-corneale hoek
• pachymetrie - meting van de dikte van het hoornvlies
• onderzoek van de oogzenuw - oogzenuwtargets
  • HRT - tomografie van de oogzenuw met Heidelberg retinale tomograaf
  • OCT - optische coherentie tomografie, onderzoek van de peripapillaire laag van zenuwvezels

Als alternatief wordt gezocht naar secundaire oorzaken en differentiaaldiagnostiek. Systemische ziekten zoals diabetes, hypertensie en andere risicofactoren zijn ook voorbeelden.

Cataract kan ook samengaan met glaucoom.

Onthoud: hoe eerder de ziekte wordt gediagnosticeerd en de behandeling wordt gestart, hoe beter de kans om de effecten en schade aan het gezichtsvermogen te minimaliseren.

Het verloop van de ziekte hangt af van de vorm. De open-hoekvorm heeft een langdurig en sluipend verloop met laat optredende problemen. Daarom wordt het ook wel de stille oogdief genoemd.

In dit geval voelt iemand de symptomen pas als de oogzenuw al ver is beschadigd.

Het tegenovergestelde geldt voor acuut glaucoom.

In dit geval voelt men subjectief ongemak zoals aangegeven door de symptomen. Een voorbeeld hiervan is het optreden van prodromen. Deze term omvat licht subjectief ongemak veroorzaakt door een lichte verhoging van de oogdruk.

De oogpijn gaat gepaard met hoofdpijn. Plotselinge visuele stoornissen, visusstoornissen en blindheid worden geassocieerd.

Volledig verlies van het gezichtsvermogen = absoluut glaucoom.

Daarnaast is het mogelijk om een zwaar gevoel op de maag, misselijkheid tot braken en buikpijn te voelen. Deze moeilijkheden worden veroorzaakt door irritatie van het parasympathische zenuwstelsel.