Gastritis: wat veroorzaakt gastritis en hoe uit het zich + Behandeling

Gastritis, of ontsteking van het maagslijmvlies, is een relatief veel voorkomende ziekte. Het kan voorkomen in een acute vorm, wanneer het plotseling ontstaat. Het blijft ook bestaan als langdurige (chronische) gastritis. Deze vorm komt vaker voor.

De acute vorm ontstaat plotseling en verdwijnt meestal snel. Het maagslijmvlies kan geheel of gedeeltelijk aangetast zijn. Het oppervlakkige type wordt ook wel pangastritis genoemd. In mindere mate tast het meestal het antrale deel van de maag aan.

Het verschil in acute ontsteking is ook de diepte van de mucosale betrokkenheid. Het kan erosief of niet-erosief zijn. Erosie (beschadiging van het slijmvlies) kan oppervlakkig zijn. Maar het kan ook diep zijn, waar bloedingen optreden.

Acute gastritis ontstaat door verschillende oorzaken - na voedsel, alcohol, drugs en als gevolg van vergiftiging of ernstige stress. Het kan ook worden uitgelokt door Helicobacter pylori of andere virussen, bacteriën en parasieten. Afhankelijk van het type en de mate van ontsteking wordt de behandeling dan voortgezet.

Chronische gastritis is een langdurige aandoening, die enkele weken aanhoudt. Bij deze vorm zijn er langdurige veranderingen (atrofie, metaplasie) zichtbaar in het maagslijmvlies. Deze beïnvloeden het oppervlak van het slijmvlies, maar ook de diepere lagen van de maagwand. Ook de oorzaken zijn divers. Meestal gaat het om een infectie met Helicobacter pylori.

Wat we moeten weten over de maag

De maag is een hol, gespierd orgaan van het spijsverteringsstelsel. Het staat beroepsmatig bekend als de krop, de maag of de ventriculus. Het heeft een zakachtige vorm. Het bevindt zich in de buikholte, grotendeels onder het linkergewelf van het middenrif.

Een deel van de maag bevindt zich onder de onderste linker ribben en buigt vervolgens af naar rechts, naar het gebied tussen de linker en rechter ribbenboog, tot een punt onder het borstbeen (regio epigastrica). De maag is de verbinding tussen de slokdarm en de dunne darm.

In de tabel staan de belangrijkste delen van de maag

De maag grenst aan andere organen en lichaamsdelen zoals:

• middenrif
• de lever
• alvleesklier
• milt
• linker nier
• linker bijnier
• dwarsdarm
• voorste oppervlak van de buikwand

Het voedsel komt de maag binnen via de slokdarm in de vorm van een hap. Dit gebeurt vanuit de mondholte, waar het voedsel eerst wordt verwerkt door de tanden en de speekselsappen. Hier blijft het enige tijd en wordt het verder verwerkt. De maag is een sterke spier die het voedsel door zijn beweging mengt. Dit helpt bij de doorgang van de spijsverteringssappen.

De maag van een volwassene kan 1-2 liter inhoud bevatten.
Het voedsel blijft 4-5 uur in de maag.
Per dag wordt ongeveer 2-3 liter maagsap geproduceerd.

Maagsap wordt geproduceerd door het maagslijmvlies. De pH van het maagsap varieert van 1 tot 4, dus het is erg zuur. Het slijmvlies bevat een beschermende mucinelaag, die een barrière vormt tegen het zure milieu. Maagsap bevat verschillende componenten, zoals pepsinogeen, dat wordt geactiveerd tot pepsine, dat vervolgens eiwitten afbreekt.

De interne factor, glycoproteïne, is nodig voor de opname van vitamine B12. Het belangrijkste bestanddeel van maagsap dat verantwoordelijk is voor het zure milieu is HCl (zoutzuur). Dit heeft meerdere rollen, bijvoorbeeld

• onderhoudt een zure omgeving
• activeert pepsinogeen tot pepsine
• werkt in op eiwitten en vergemakkelijkt zo de vertering ervan
• reduceert ijzer tot een vorm die absorbeerbaar is
• beschermt vitamine C
• doodt vreemde organismen, voorkomt gistvermeerdering
• werkt in op onoplosbare zouten en zet ze om in oplosbare zouten

Het wordt verwerkt in een ander deel van het spijsverteringskanaal. Het verplaatst zich in stappen van de maag naar de dunne darm via de pylorus. De pylorus scheidt de maag van de twaalfvingerige darm en voorkomt dat het spijsverteringsmateriaal teruggaat naar de maag. Verdere vertering vindt plaats in de dunne darm.

Acute gastritis heeft verschillende oorzaken. Het ontstaat plotseling en verdwijnt in de meeste gevallen ook snel. Het tast meestal een deel van de maag aan dat bekend staat als het antrum. Het kan echter ook een pangastrische vorm aannemen waarbij het hele maagoppervlak wordt aangetast. Dit type ontsteking kan het maagslijmvlies al dan niet beschadigen.

Daarom wordt het ook niet-erosieve gastritis genoemd, waarbij het slijmvlies niet beschadigd raakt. De erosieve vorm kan oppervlakkig, diep en ook bloedend zijn. Het treedt op binnen 24 tot 48 uur. De belangrijkste oorzaken van acute gastritis zijn:

• Overmatig alcoholgebruik, vooral bij personen die niet gewend zijn aan alcohol
• roken
• geneesmiddelen
  • niet-steroïde ontstekingsremmers (aspirine)
  • corticosteroïden
  • cytostatica
• ernstige stress
  • brandwonden
  • verwondingen
  • postoperatieve toestand
• shocktoestand
• ischemie (bloedverlies), slechte bloedtoevoer
• psychologische stress
  • langdurige stress
    burnout syndroom
• ongepast eten en drinken
  • dieetfouten
  • gekruid voedsel
  • dierlijke vetten
• bedorven voedsel
• infecties
  • cytomegalovirus
  • herpes simplex
  • Helicobacter pylori
• intoxicatie met chemicaliën of drugs
• andere langdurige ziekten, zoals
  • schildklierziekte
  • diabetes
  • hormonale en immuunstoornissen
  • uremie
• bestraling

Chronische ontsteking van de maag ontwikkelt zich over meerdere weken en houdt aan. Het is het resultaat van langdurige beschadiging van het maagslijmvlies. Het wordt onderverdeeld in oppervlakkig of diep. De mildere vorm is oppervlakkige ontsteking. Bij endoscopie wordt ook de aanduiding van erosies als vlak en bol gebruikt.

In de tabel staan drie soorten chronische gastritis

Tip: Helicobacter pylori is ook verantwoordelijk voor maagzweren.

Chronische gastritis komt vaker voor dan acute gastritis. Het kan ook worden veroorzaakt door bloedarmoede, de ziekte van Crohn, voedselintolerantie of het natuurlijke verouderingsproces. Maar de hoofdoorzaak blijft Helicobacter pylori. Tegelijkertijd zal het grootste deel van de bevolking met Helicobacter pylori geen gastritis ontwikkelen. Dit is ook te wijten aan erfelijkheid en iemands algemene levensstijl.

Symptomen van gastritis zijn niet altijd specifiek, er wordt geen onderscheid gemaakt tussen acute en chronische vormen. Ze kunnen mild zijn, bijvoorbeeld bij chronische gastritis kunnen er geen problemen zijn. In dat geval is er sprake van asymptomatische chronische gastritis. Pas bij acute verergering van de langdurige ziekte manifesteert de ziekte zich als acute ontsteking. Chronische gastritis is dan een risico voor ulceratie (zweren) of kanker (MALT-lymfoom, maagkanker).

De volgende symptomen kunnen optreden bij gastritis:

• misselijkheid
• een zwaar gevoel in het gebied boven de maag (epigastrium)
• lusteloosheid, anorexia
• smaak in de mond, slechte adem
• gevoel van ongemak - een vaag negatief gevoel, maar geen pijn
• pijn in de bovenbuik, vooral in het epigastrium of boven de maag
  • voor het eten
  • na het eten
• gevoel van braken (misselijkheid)
• overgeven
  • gele maaginhoud zijn maagsappen
  • Braken van groene inhoud is gal
• gastro-intestinale bloeding
  • hematemesis is het braken van vers bloed, vooral bij alcoholisme
  • melena, dat is de aanwezigheid van verteerd bloed in de ontlasting, wat zich uit in zwarte, teerachtige ontlasting
• bloedarmoede als gevolg van bloedingen of vitamine B12-tekort
• winderigheid, opgeblazen gevoel
• gewichtsverlies
• gevoel van volheid

Denk eraan: onmiddellijk onderzoek is belangrijk als er een gastro-intestinale bloeding optreedt. Een bloeding kan levensbedreigend zijn.

Gastro-enteritis, dat is ontsteking van de maag en darmen, is ook een veel voorkomende oorzaak van gastro-enteritis, maar kan ook worden veroorzaakt door virussen, bacteriën of parasieten, zoals het rotavirus, salmonellose, shigella, E. coli of stafylokokken en andere.

Tip: artikel met informatie Hoe wordt salmonellose overgedragen en hoe kun je je ertegen beschermen?

Symptomen van gastro-enteritis zijn onder andere

• intolerantie voor voedsel- en vochtinname
• misselijk voelen, braken
• diarree, waterige ontlasting met slijm of pus
• uitdroging, wat vooral gevaarlijk is bij kinderen en ouderen
• koorts
• buikpijn, koliek
• verergering van de onderliggende ziekte

Diarree is de op twee na meest voorkomende doodsoorzaak bij kinderen jonger dan 5 jaar, vooral in ontwikkelingslanden.
Weet jij hoe je diarree bij kinderen aanpakt ?

Gastro-enteritis is een frequente oorzaak van ziekenhuisopnames, met name op de afdeling infectieziekten, omdat het een risico vormt voor complicaties zoals uitdroging, verergering van langdurige ziekten of de ontwikkeling van een systemische ontstekingsreactie van het lichaam. Daarom zijn professioneel onderzoek, vroegtijdige diagnose en behandeling belangrijk.

De diagnose gastritis is gebaseerd op de anamnese, die wordt aangevuld met het klinische beeld. De belangrijkste methode om de diagnostische conclusie te bevestigen is het verzamelen van materiaal. Zo wordt een histologisch onderzoek (biopsie) uitgevoerd. Dit bestaat uit het wegnemen van weefsel tijdens een endoscopische procedure (gastroendoscopie).

Een bloeding in het maagdarmkanaal is een indicatie voor een acute oesofagogastroduodenoscopie (EGD). Dit is een onderzoek met een endoscoop - een kleine camera. Er wordt gezocht naar de bron van de bloeding, wat een slokdarmvarix, een diepe erosie van het maagslijmvlies of een zweer in de twaalfvingerige darm kan zijn.

Een histologisch onderzoek wordt uitgevoerd op een weefselmonster dat door een patholoog is genomen. Een endoscopisch onderzoek wordt uitgevoerd door een specialist - een gastro-enteroloog. Tijdens een endoscopie ziet de arts veranderingen in het maagslijmvlies (gastropathie). In deze microscopische blik ziet hij veranderingen zoals roodheid, erosies, zweren en bloedingen.

Daarnaast kan gebruik worden gemaakt van beeldvormende methoden, zoals röntgenfoto's en CT-scans, die kunnen worden aangevuld met echografisch onderzoek. Er kunnen ook niet-invasieve tests worden gebruikt om de diagnose Helicobacter infectie te stellen, ofwel een ademtest (13C ureum) of ontlastingstest (HpSA), of laboratoriumbloedonderzoek (serologie).

Acute gastritis ontwikkelt zich zeer snel, zelfs binnen 24 uur, vooral wanneer de maag geïrriteerd is door alcohol, drugs of een onaangepast dieet. Het kan ook ontstaan als gevolg van stress of overmatige psychologische belasting. In het begin kunnen de problemen aspecifiek zijn, zoals misselijkheid tot een gevoel van braken. Iemand kan ook zwak zijn.

Later kan pijn in het epigastrium optreden. Een gevoel van kokhalzen wordt gevolgd door braken. De getroffen persoon braakt gele inhoud uit, wat eigenlijk maagsap is. Het braken van groene inhoud wijst op de aanwezigheid van gal. En een heldere tot dieprode kleur is een teken van een bloeding in het spijsverteringskanaal. Dit braken wordt ook hematemesis genoemd.

Bij het eten van voedsel dat rood kleurt (verschillende fruitsoorten, rode bieten, rode wijn, kleurstoffen), is een verkeerde diagnose van hematemesis mogelijk. Als er een bloeding in het bovenste deel van het maagdarmkanaal aanwezig is, is er ook sprake van melena (aanwezigheid van verteerd bloed in de ontlasting). De ontlasting is zwart tot teerachtig.

Een ander symptoom is vers bloed in de ontlasting, dat aanwezig kan zijn bij bloedingen uit het onderste deel van het spijsverteringsstelsel, bijvoorbeeld bij aambeien of diverticulitis. Niet-specifieke symptomen van gastritis kunnen zijn gebrek aan eetlust, een gevoel van volheid, een opgeblazen gevoel. Zelfs in het geval van chronische gastritis.

Chronische gastritis is asymptomatisch en alleen bij acute verergering kan het deze symptomen veroorzaken. Bij dit type gastritis is er ook sprake van bloedarmoede, wat het gevolg kan zijn van een bloeding, maar vaker wordt het veroorzaakt door een defect in de absorptie van vitamine B12. Er is sprake van pernicieuze anemie, d.w.z. bloedarmoede door een tekort aan vitamine B12.

Bij infectieuze gastro-enteritis is er ook sprake van braken en diarree. Als iemand langdurig braakt en diarree heeft, loopt hij risico op uitdroging. Een ander risico is de complicatie van een bloeding in de buikholte als de zweer geperforeerd is. Een ernstig risico van chronische gastritis en Helicobacter-infectie is maagkanker.

Ondersteunende behandeling van gastritis en aanpassing van levensstijl zijn ook geschikt.

Kruidenthee kan ook worden gebruikt bij gastritis. Munt- of gemberthee is geschikt, maar ook zoethoutthee. Voedingsmiddelen, grondstoffen en voedingssupplementen zoals

• vitamine B12
• vitamine A, C en E
• glutamine
• probiotica
• essentiële vetzuren
• honing
• olijfolie
• duindoorn olie
• weegbree
• calendula
• kamille
• venkel

De tabel laat zien wat wel en niet geschikt is bij maagklachten