Diabetische retinopathie: Wat is het, waarom treedt het op en hoe uit het zich?

Diabetische retinopathie tast de ogen en het gezichtsvermogen aan. Het is een ziekte die zijn oorsprong vindt in diabetes.

Beide aandoeningen samen hebben een negatieve invloed op de levenskwaliteit, aangezien diabetes zelf een stofwisselingsziekte is waarbij meerdere organen betrokken zijn, en retinopathie zich uit in verschillende gradaties van slechtziendheid en zelfs blindheid.

Naar verluidt is diabetes verantwoordelijk voor een groot percentage van de blindheid in ontwikkelde landen.

Net als diabetes zelf heeft slechtziendheid natuurlijk een aanzienlijk effect op de psyche van de getroffen persoon, vooral op jongere leeftijd. Bovendien kan het worden gecompliceerd door een pijnlijke aandoening die glaucoom veroorzaakt.

Het algemene beloop wordt beïnvloed door de duur van de diabetes, het type diabetes en andere risicofactoren.

Feiten over diabetische retinopathie:

• mannen ontwikkelen het voor hun 45e, vrouwen iets later
• komt voor bij beide typen diabetes mellitus, namelijk type I en type II.
• Type I diabetes mellitus komt vaker voor en heeft ook een ernstiger verloop
• meer dan 25% van de getroffenen heeft een ernstige vorm van diabetische retinopathie
• de proliferatieve vorm van diabetische retinopathie is ernstiger
• is een van de meest voorkomende oorzaken van blindheid in ontwikkelde landen
• de aanwezigheid van hypertensie, verhoogde bloedstroom, nierziekte en bloedarmoede zijn verergerende factoren
• wanneer diabetes langer dan 20 jaar bestaat, tast het het gezichtsvermogen aan bij 80 tot 100% van de type I-diabetici en meer dan 60% van de type II-diabetici
• kan pijnloos en asymptomatisch zijn
• Het is dus een taaie vijand met een voordeel

Diabetes is een stofwisselingsziekte met als belangrijkste wapen een verhoogde bloedsuikerspiegel. Dit is de oorzaak van de progressieve schade in het hele lichaam. Je hebt vast wel gehoord van complicaties zoals diabetische neuropathie, diabetische nefropathie, angiopathie, diabetische voet enzovoort. Toch zijn dit slechts een deel van de complicaties.

Diabetes mellitus veroorzaakt na jaren onomkeerbare veranderingen en schade in het lichaam. Lees meer in het artikel:Welke gezondheidscomplicaties veroorzaakt diabetes? Ook verwaarloosd en onbehandeld

Bij diabetische retinopathie is het belangrijkste probleem hyperglykemie, d.w.z. een verhoogde bloedsuikerspiegel. Dit heeft een negatief effect op de wanden van de bloedvaten. Na verloop van tijd beschadigt het de kleinste bloedvaatjes in het oog, waaronder die in het netvlies. Dit leidt tot slechtziendheid en zelfs blindheid.

Diabetisch = heeft te maken met diabetes. Retino = heeft te maken met het netvlies. Patrhia = verwijst naar een ziekte, een medische aandoening.

Deze ziekte kan helemaal geen pijn doen of zich manifesteren. Zelfs in dit asymptomatische stadium veroorzaakt het microscopische schade aan de kleinste bloedvaatjes in het menselijk lichaam en ook in het oog.

Later, als de veranderingen ernstig genoeg zijn, beginnen de zichtproblemen.

De vernietigde bloedvaten worden aangetast door microaneurysma's. Vloeistoffen dringen door de beschadigde bloedvatwand, waardoor zwelling ontstaat in het netvliesgebied met mogelijke bloedingen en de vorming van nieuwe bloedvaten.

Dienovereenkomstig wordt retinopathie bij diabetes ook onderverdeeld in:

1. niet-proliferatieve retinopathie
2. gevorderde niet-proliferatieve retinopathie
3. proliferatieve retinopathie
4. diabetische maculopathie

Wat veroorzaakt slechtziendheid, vraag je?

Ja. Het is diabetes.

Bij diabetische retinopathie zijn niet zozeer de schommelende suikerspiegels het probleem, maar de hoge bloedsuikerspiegel.

Lees ook het artikel:Hyperglykemie: hoe manifesteert een te hoge bloedsuikerspiegel zich en wat is de behandeling ?

De oorzaak van slechtziendheid zijn kapotte haarvaatjes, enkele van de kleinste bloedvaatjes in de achtergrond en het netvlies van het oog.

De onderliggende oorzaken zijn negatieve veranderingen in de bloedvaten en vaatwanden, verminderde doorbloeding en bloedtoevoer naar het netvlies. Verminderde doorbloeding tot volledige afsluiting van de haarvaten. Het is dus een stoornis in de bloedtoevoer met de aanwezigheid van zwellingen en bloedingen in het netvlies en de achterkant van het oog.

In principe is er sprake van

1. occlusie van de haarvaten (afsluiting van kleine vaten), wat leidt tot bloedeloosheid in het gevoelige deel van het oog
2. verwijding van de bloedvaten met vochttransport naar de omgeving en vorming van oedeem
3. vorming van nieuwe bloedvaten (proliferatie van bloedvaten)

De tabel toont de verdeling van diabetische retinopathie in typen

Naast hyperglykemie zijn ook een hoge bloeddruk, een verhoogd vetgehalte in het bloed, bloedarmoede (anemie) en nieraandoeningen betrokken bij het schadelijke effect.

Oxidatieve stress en bloedarmoede van het netvlies, vorming van inferieure en verzwakte bloedvaten en permeatie van vocht uit het bloed tot bloedingen = onomkeerbare visuele beschadiging tot blindheid.

Risicofactoren voor ontwikkeling:

• Diabetes (duur van de diabetes)
• ontoereikende of verwaarloosde behandeling, gedecompenseerde diabetes mellitus
• hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte, bloedarmoede
• hematologische en stollingsstoornissen, verhoogde bloedviscositeit (dichtheid)
• nierziekte
• oogoperatie, zoals staaroperatie
• bestraling
• trauma aan het oog
• ontsteking van het oog
• tumoren
• roken
• alcohol
• hormonale anticonceptiemiddelen
• zwangerschap

Complicaties van retinopathie in het kort:

1. netvlies- en glasvochtbloedingen
2. netvliesloslating
3. glaucoom en verhoogde intraoculaire druk
4. blindheid

Zwangerschap en diabetische retinopathie

In dit geval is het een risicoperiode die de progressie van de ziekte aanzienlijk beïnvloedt.

Natuurlijk zijn dit individuele factoren. Bij een mild stadium van de ziekte is er geen risico op verergering van de aandoening.

Maar integendeel, zwangere vrouwen met een matig gevorderde vorm van diabetische retinopathie lopen tot 50% risico op progressie. En bij ernstige aandoeningen is er meer dan 50% kans op verslechtering.

Tegelijkertijd wordt echter gemeld dat er na de bevalling in een bepaald percentage van de gevallen verbetering kan optreden.

Daarom is oogonderzoek aan te raden bij vrouwen met diabetes voordat ze een zwangerschap plannen en tijdens de zwangerschap. Tijdens deze periode wordt het met bepaalde tussenpozen gedaan, tijdens trimesters of zelfs elke maand.

Er is geen risico op retinopathie bij zwangerschapsdiabetes.

U vraagt: Is diabetische retinopathie een indicatie voor een sectio (keizersnede)? Deze beslissing is aan de beoordeling van de arts op basis van de aandoening en de uitgebreidheid van de ziekte.

De ziekte manifesteert zich mogelijk helemaal niet in het milde stadium, wat het geheime wapen van diabetische retinopathie is.

Bij deze ziekte kunnen verschillende symptomen optreden, zoals:

• verminderde gezichtsscherpte, refractie
• wazig zicht
• golvend zicht, vervormde beelden
• verminderde kleurgevoeligheid
• gezichtsvelduitval, donkere en lege gebieden in het gezichtsveld
• aanwezigheid van lichtflitsen
• zwevende vlokken in het gezichtsveld, vliegen, vlekken, zwarte stippen
• geleidelijke pijnloze verzwakking van de gezichtsscherpte gedurende weken, jaren
• tot volledig verlies van gezichtsvermogen en blindheid
• pijn in het oog en in de oogkas

De aandoening treft meestal beide ogen.

Vroegtijdige diagnose is bij deze ziekte van groot belang. Dit is ook de reden waarom diabetici hun ogen laten controleren. De screening van diabetische ogen wordt (om de twee jaar) uitgevoerd.

Het onderzoek wordt uitgevoerd door een specialist, namelijk een oogarts.

Hij controleert de gezichtsscherpte, de intraoculaire druk en de aanwezigheid van cataract of glaucoom. Daarom is het belangrijk om een uitgebreid oogonderzoek te laten uitvoeren, evenals een onderzoek van het voorste segment van het oog, bijvoorbeeld met een spleetlamp en andere methoden.

Tekenen van oedeem, bloeding en beschadiging van het netvlies, de macula, de oogzenuw, de aanwezigheid van abnormale bloedvaten, vettige afzettingen in het netvlies of fibrotisch littekenweefsel en zelfs glasvochtbloeding worden gezocht.

Andere methoden zijn:

• Ophthalmoscopie
• optische coherentie tomografie
• fluorescentie-angiografie
• netvliesvasculaire analyse

Omdat deze ziekte onopgemerkt kan blijven, zijn regelmatige onderzoeken belangrijk voor een vroegtijdige behandeling en om het gezichtsvermogen te behouden.

De ziekte kan asymptomatisch zijn tot een relatief vergevorderd stadium, wanneer het te laat is om de kwaliteit van het gezichtsvermogen nog te redden.

Vroegtijdige behandeling kan de progressie van de ziekte en gezichtsverlies voorkomen. Vroege stadia en zelfs maculaire zwelling leiden mogelijk niet tot problemen.

Macula = de plaats van het scherpste zicht.

Vervolgens worden problemen met de gezichtsscherpte, wazig zien, de waarneming van kankers en vliegen, flitsen voor de ogen geassocieerd. Men kan vervormde beelden waarnemen of beelden die niet hetzelfde zijn in beide ogen. Gezichtsveldverduisteringen worden geassocieerd.

Gedurende de dag kan de ernst van de problemen variëren, geleidelijk verergerend of verbeterend.

Oog- en orbitale pijn kunnen aanwezig zijn.

Latere complicaties zijn glaucoom, verhoogde intraoculaire druk en netvliesloslating. Deze dragen bij aan een ernstige mate van slechtziendheid. Ernstige slechtziendheid, tot volledige blindheid, kan optreden.

Je vraagt: Hoe lang kan de ziekte duren? Weken, maanden of jaren....