De testikel zonder zaadbal: wat is cryptorchisme en wat zijn de gevolgen?

Het niet indalen van de testikels wordt cryptorchidisme genoemd.

Het is een ziekte die alleen het mannelijk geslacht treft.

Een niet ingedaalde zaadbal verwijst naar een zaadbal die tijdens de intra-uteriene ontwikkeling niet is ingedaald in de huidzak onder de penis, het scrotum.

Het komt het meest voor bij te vroeg geboren jongens, maar bij de meeste van deze baby's komt de zaadbal na de geboorte in de eerste levensmaanden in het scrotum terecht.

Ontwikkeling van de zaadbal

Tijdens de foetale ontwikkeling van een jongen vormen de testikels zich in de buikholte. Dan, tussen één en twee maanden voor de geboorte, verplaatsen ze zich en dalen af in het scrotum via een buisvormige doorgang in de lies, ook wel het lieskanaal genoemd.

Als de indaling van de testikels stopt of vertraagd is, dalen de testikels niet in het scrotum in.

Het kan eenzijdig of tweezijdig voorkomen.

Bij jongens komen undescended testikels voor bij gemiddeld 1 op de 25. Slechts ongeveer 1 op de 100 jongens die niet behandeld worden, zal undescended testikels hebben.

Bij de diagnose van achtergebleven testikels kun je de volgende termen tegenkomen:

Cryptorchidisme

Cryptorchidisme is de exacte naam voor achtergebleven testikels in de buikholte.

Pseudocryptorchidisme

Pseudocryptorchidisme is een aandoening waarbij de indaling van de testikel stopt en de testikelafzetting in het lieskanaal achterblijft.

Intrekbare zaadbal - retractable testicle

Dit type komt heel vaak voor.

Het kind wordt geboren met een ingedaalde testikel en tijdens de ontwikkeling tijdens de groeiperiode tot de prepuberale leeftijd kan het lijken alsof de testikel ontbreekt.

Dit kan duiden op een intrekbare testikel die mobiel is en tussen het scrotum en de lies beweegt.

Dit type testikel kan tijdens het onderzoek gemakkelijk met de hand worden bewogen.

Zulke testikels veranderen door temperatuur, opwinding, angst.

Dit komt door de reflex van de scrotale spier. Deze reflex verdwijnt meestal tijdens de puberteit.

Ectopische testikel

Is een aandoening waarbij de testikel op de verkeerde plaats zit, buiten de normale afdaling van de testikel en buiten het scrotum.

Dit type is een van de zeldzame testiculaire afwijkingen.

Vanaf de 33e week van de zwangerschap ondergaat de mannelijke foetus testiculaire indaling.

Testiculaire indaling treedt op tijdens de intra-uteriene ontwikkeling, 1-2 maanden voor de geboorte.

De oorzaak is niet precies bekend. Er wordt ook gedacht dat het een effect heeft:

• Genetica
• maternale gezondheid
• hormonen
• zenuwactiviteit, die ook de ontwikkeling en indaling van de testikels beïnvloedt.

Niet-afname van de testikels kan ook worden veroorzaakt door:

• stoornissen in de ontwikkeling van de testikels
• testikelprolaps buiten het scrotum - ectopische testikels
• onvoldoende stimulatie van hormonen die de indaling van de testikels beïnvloeden

Het komt voor dat de testikels wel indalen, maar zich niet aan het scrotum hechten. Deze aandoening wordt vaak pas op volwassen leeftijd ontdekt.

Risicofactoren voor achtergebleven testikels

• Vroeggeboorte van een baby
• Laag geboortegewicht
• Familiegeschiedenis van achtergebleven testikels of ontwikkelingsstoornissen van de genitaliën
• Foetale ontwikkeling die beperkt kan zijn door een buikwanddefect of het syndroom van Down
• Verkeerde leefgewoonten van de moeder tijdens de zwangerschap, zoals alcoholgebruik, roken

Een symptoom van een achtergebleven zaadbal is de afwezigheid van de zaadbal in het scrotum.

Een rechtsdraaiende zaadbal komt vaker voor.

De testikel is niet palpabel en niet zichtbaar.

Het enige symptoom van een ongegroeide zaadbal is de afwezigheid ervan in het scrotum.

In het geval van een beweeglijke testikel wordt de testikel bij lichte druk naar de lies verplaatst. Deze aandoening kan een gevoel van druk, spanning en pijn in de lies en genitaliën veroorzaken.

In de puberteit, als het niet behandeld wordt, zullen de testikels stoppen en het onmogelijk maken om gezond sperma te produceren. Dit leidt tot onvruchtbaarheid.

Lees ook ons artikel.

Kort na de geboorte, tijdens het eerste onderzoek door een neonatoloog, wordt vastgesteld dat de baby is ingedaald in het scrotum.

Tijdens de ontwikkelingsperiode worden de testikels regelmatig onderzocht door palpatie en visueel onderzoek door de kinderarts tijdens routinecontroles.

Bij verdenking wordt genetisch en hormonaal onderzoek, sonografie, bekken-MRI en, bij een onduidelijk resultaat, diagnostische laparoscopie uitgevoerd om de aanwezigheid van testikels aan te tonen.

Als de aanwezigheid van testikels wordt bevestigd, wordt het kind opgevolgd tot de leeftijd van 6 maanden. In deze periode is de kans groot dat de testikels spontaan indalen.

Als de testikel niet binnen de eerste paar maanden indaalt, zal het probleem zich waarschijnlijk niet vanzelf oplossen en is behandeling noodzakelijk.

Voor een goede ontwikkeling en voortplantingsfunctie moeten de testikels in het scrotum worden geplaatst, omdat de temperatuur in het scrotum lager is dan in de buikholte.

In de puberteit beginnen de testikels sperma te produceren. Voor een gezonde ontwikkeling van het sperma moeten de testikels worden bewaard op een plek waar de temperatuur twee tot drie graden lager is dan in de buikholte.

Daarom worden ze in het scrotum onder de penis bewaard.

Als de zaadbal ongescheiden is, nemen de zaadcellen die sperma produceren en voeden in functie af en krimpen ze. Dit leidt tot steriliteit en ook tot woekering van de Leydig cellen van de zaadbal. Deze cellen produceren het hormoon testosteron. Hun woekering kan leiden tot de vorming van tumoren.

Lees ook: Wat is het hormoon testosteron en hoe beïnvloedt het het mannelijk lichaam?

Bij cryptorchidisme is de kans vier keer zo groot dat er een tumor ontstaat in een niet-gedaalde zaadbal dan in een ingedaalde zaadbal.

Een ingedaalde zaadbal loopt bij deze diagnose ook meer risico op het ontwikkelen van een tumor in vergelijking met een fysiologisch ingedaalde zaadbal die tijdens de foetale ontwikkeling is ontstaan.

Bij bilaterale undescended testis treden steriliteit en een verhoogd risico op tumoren op.

Complicaties van undescended testikels zijn onder andere:

• Verhoogd risico op zaadbalkanker
• Vruchtbaarheidsproblemen door een verminderd aantal zaadcellen en een slechte kwaliteit van het sperma
• Torsie van de zaadbal. Verdraaiing van de zaadstreng, die zorgt voor de beweging van het sperma van de zaadbal naar de penis. Bij verdraaiing is er onvoldoende bloedtoevoer naar de zaadbal, wat zich uit in plotselinge pijn. Als dit niet wordt behandeld, kan dit leiden tot zaadbalnecrose en moet de zaadbal later worden verwijderd. Een dergelijke verdraaiing van de zaadstreng komt 10 keer vaker voor dan bij ingedaalde zaadballen.
• Verwonding van de testikel, die wordt samengedrukt in de kanalen en kan worden beschadigd door druk, bijvoorbeeld door bot.
• Hernia in de liesstreek. Bij een los lieskanaal ontstaat er een opening tussen de lies en de buik waardoor delen van de darm in de lies geduwd kunnen worden.