Bijziendheid: de oorsprong van bijziendheid + hoe ziet verziendheid eruit?

Bijziendheid is een visuele stoornis waarbij lichtstralen het oog binnenkomen via een lens, die ze richt om een scherp beeld op het netvlies te vormen.

Bij bijziendheid vallen de lichtstralen samen voor het netvlies.

Je vraagt je vaak af:

Wat is bijziendheid en waarom komt het voor?

Wat zijn de symptomen en hoe verschilt het van hypermetropie?

Welke diopters/lenzen zijn er nodig voor bijziendheid?

Het resulterende beeld op het netvlies is niet scherp, maar wazig. Als gevolg hiervan wordt het zicht belemmerd wanneer er naar verre voorwerpen (veraf) wordt gekeken.

Bijziendheid komt voor bij ongeveer een derde van de bevolking.

Het is ook een van de meest voorkomende refractiefouten. Myopie kan mild, matig of ernstig zijn. De eerste twee vormen verschijnen meestal in de adolescentie en de verslechtering stopt als de ontwikkeling voorbij is.

De ernstigste vorm kan leiden tot degeneratieve schade aan het oog.

Wat zijn refractieafwijkingen?

Een refractiefout (ook wel ametropie genoemd) is een stoornis in de breking van licht. Bij deze fouten is het probleem dat de lichtstralen niet goed samenkomen. Het beeld wordt niet op het netvlies gevormd, maar erbuiten. Het kan ervoor of erachter ontstaan. Het resultaat is een onscherp beeld (visuele afwijking).

Als de stralen convergeren en een punt precies op het netvlies vormen, wordt een scherp beeld geproduceerd. Beroepsmatig wordt dit normale verschijnsel een emmetropisch oog genoemd (normaal, gezond ziende oog).

Bijziendheid wordt veroorzaakt doordat het beeld zich voor het netvlies vormt.

Hypermetropie (verziendheid) is de tegenovergestelde aandoening. Het brandpunt en het beeld worden achter het netvlies gevormd. Iemand met deze afwijking heeft moeite met zien op korte afstanden. We kennen ook astigmatisme, waarbij niet één maar twee brandpunten worden gevormd.

Bijziendheid kent drie stadia

Bijziendheid kent drie stadia. Het milde en tussenstadium komen het meest voor rond de leeftijd van 6-7. Het ontwikkelt zich geleidelijk tijdens de puberteit tot de leeftijd van 18 jaar.

Deze vorm wordt ook wel stationaire bijziendheid of schoolbijziendheid genoemd.

De ernstige fase treedt op wanneer het gezichtsvermogen blijft verslechteren met maximaal 4 dioptrie per jaar. Deze vorm wordt ook wel progressieve bijziendheid genoemd. Het verschijnt in het eerste levensjaar en gaat snel achteruit.

Milde en matige bijziendheid komen het meest voor op schoolleeftijd en in de puberteit. Ernstige vormen komen voor in de vroege kinderjaren en kunnen leiden tot degeneratieve schade aan het oog op volwassen leeftijd.

Het aantal mensen met deze ziekte neemt wereldwijd toe.

Een gevarieerd dieet bij kinderen en voldoende verlichting hebben ook invloed op de kwaliteit van het gezichtsvermogen. Als deze factoren gedurende een lange periode worden verwaarloosd, neemt de kwaliteit van het gezichtsvermogen af en begint de myopathie.

Bijziendheid kan worden veroorzaakt door een brekingsafwijking, maar ook door een axiale afwijking van de oogbol, waarbij de oogbol te lang is. Bij een brekingsafwijking heeft de oogbol een normale lengte en is de afwijking te wijten aan een grotere brekingsafwijking van de optische componenten van het oog.

Licht passeert het oog via verschillende structuren en elke structuur wordt gekenmerkt door zijn brekingsafwijking. Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor deze brekingsafwijkingen, bijvoorbeeld

• de positie van de elementen van het oogsysteem die licht breken
• onjuiste kromming van het brekingsoppervlak
• de positie van het brekingssysteem is scheef (slechte pasvorm van de lens of het netvlies)
• slechte brekingsindex
• afwezigheid van een element van het brekingssysteem, bijvoorbeeld afakie (afwezigheid van de lens in het oog).

Lichtstralen passeren verschillende structuren en elke structuur heeft zijn eigen brekingsindex

In de meeste gevallen is de oorzaak van bijziendheid een verlenging van de oogbol. Het gevolg is dat de lichtstralen voor het netvlies samensmelten. Het beeld is wazig, onscherp. Vooral als je in de verte kijkt.

Bijziendheid ontwikkelt zich op genetische basis, maar ook andere factoren kunnen de kwaliteit van het gezichtsvermogen beïnvloeden.

De meest voorkomende factoren die de kwaliteit van het gezichtsvermogen beïnvloeden zijn:

• Genetica en erfelijkheid
• slechte voeding
• ziekten van het oog, zoals
  • ziekten van het hoornvlies of de lens
  • staar
• andere ziekten
  • diabetes en diabetische retinopathie
• verhoogde vermoeidheid van de ogen
  • vaak lezen
  • slechte lichtomstandigheden bij het lezen
  • langdurig werken met beeldschermen (computer, monitor, televisie)
• besmettelijke ziekten
• omgevingsfactoren

Een symptoom van bijziendheid is een verslechtering van het gezichtsvermogen bij het kijken naar objecten in de verte. Iemand kan objecten dichtbij goed zien, kan lezen, maar naarmate de afstand toeneemt, verslechtert het vermogen van de ogen om duidelijk te zien.

De ogen hebben moeite om scherp te stellen op objecten die verder weg zijn. Deze zijn dan wazig en onscherp. Bij een persoon met bijziendheid is het mogelijk om waar te nemen

• de ogen sluiten bij het kijken in de verte - scheelzien
• niet kan zien wat er in de verte gebeurt
• bekende mensen niet herkent
• dicht bij een computer of televisie zit
• schrijft en leest dichter bij een schrift of boek - neus op papier
• objecten van dichtbij bekijkt

De afstand zelf wordt beïnvloed door de mate van slechtziendheid. Er zijn ook symptomen zoals hoofdpijn, vermoeidheid van de ogen. De ogen worden waterig, rood. De afstand van onscherpte hangt af van de mate van bijziendheid.

De tabel toont de verdeling van bijziendheid volgens het aantal dioptrieën

De term bijziendheid komt van het Griekse myein (sluiten, scheelzien) en ops (oog).

Bij kinderen gaat het gezichtsvermogen meestal geleidelijk achteruit, wat het kind in de eerste jaren misschien niet opmerkt of herkent. Als er een probleem wordt vermoed, is het het beste om je te laten onderzoeken door een oogarts. Een vroege diagnose zal het visuele probleem en de oorzaken ervan aan het licht brengen.

Ben je bekend met nachtbijziendheid?

We spreken van nachtbijziendheid wanneer zichtproblemen worden veroorzaakt door een verminderd lichtniveau of duisternis. De oorzaak is niet volledig bekend, maar het is wel een reden voor een verminderd vermogen om te werken en bepaalde beroepen uit te oefenen. Het veroorzaakt ook problemen bij het autorijden in de schemering en duisternis.

De ziekte wordt gediagnosticeerd door een oogarts op basis van een gespecialiseerd oogheelkundig onderzoek. De gezichtsscherpte wordt onderzocht. Eerst wordt de gezichtsscherpte van elk oog afzonderlijk (apart) getest en later wordt de gezichtsscherpte van beide ogen samen getest.

Het onderzoek omvat ook een meting van de zogenaamde minimale oplossingshoek. Hierbij wordt de hoek gemeten waarbij het oog nog in staat is om twee punten als afzonderlijk waar te nemen en niet als in elkaar overgaand, wat typisch is voor wazig zien.

Cycloplegie, het tijdelijk wegvallen van de accommoderende eigenschappen van het oog, wordt ook gebruikt in het onderzoek. Hiervoor worden mydriatische apparaten gebruikt. Automatische refractometers worden ook gebruikt voor het onderzoek. Voor zeer jonge kinderen hebben artsen ook handapparaten beschikbaar. Er wordt een vlakke spiegelretinoscopie uitgevoerd.

Het oogonderzoek is natuurlijk belangrijk voor vroegtijdige diagnose en daaropvolgende behandeling. De voorgeschiedenis is ook belangrijk bij het onderzoek. Differentiaaldiagnostiek is bedoeld om andere oorzaken van verminderd gezichtsvermogen aan het licht te brengen.

Tip: Artikel over de symptomen van slechtziendheid.

Naast de mate van symptomen is ook het verloop van de ziekte afhankelijk van de vorm. Bij schoolbijziendheid (statische bijziendheid) treden de symptomen bijvoorbeeld meestal op rond de leeftijd van 6. De ontwikkeling gaat echter door tijdens de puberteit.

De visuele beperking ontwikkelt zich langzamer, waardoor de ontwikkeling van dit type bijziendheid stopt nadat de groei is gestopt. Meestal is een mate van compensatie met dioptrieën in het bereik van 5-6 D nodig.

Bij de late vorm van bijziendheid treden de problemen meestal op na de leeftijd van 18. De behoefte aan dioptriecorrectie is echter niet groter dan 3 D. De progressieve vorm heeft een slechter verloop en wordt ook wel pathologische of kwaadaardige bijziendheid genoemd.

Progressieve bijziendheid verschijnt in het eerste levensjaar, ontwikkelt zich in de loop van het leven en kan tijdens de groei -20 D bereiken.