Balantidiasis: wat zijn de oorzaken en symptomen van deze darmziekte?

Balantidiose is de naam van de ziekte die zijn oorsprong vindt in de veroorzaker van de ziekte, de parasiet Balantidium coli. Het is een zeldzame ziekte met een wereldwijde verspreiding, die voornamelijk de menselijke dikke darm aantast.

De kenmerken van de ziekte, symptomen, diagnose, huidige behandelingsmogelijkheden en veel andere interessante informatie vind je in dit artikel.

Een zeldzame infectieziekte die wordt veroorzaakt door een parasiet, een speciaal protozoön genaamd de darmworm - Balantidium coli. Het is een darminfectie die de dikke darm aantast en een ontstekingsproces en de vorming van specifieke diepe zweren veroorzaakt.

Als balantidiasis onbehandeld blijft, bestaat het risico op maag-darmbloedingen, scheuring (perforatie) van de darm en buikvliesontsteking.

Balantidium coli heeft twee basisvormen - een niet-besmettelijke beweeglijke vorm en een zeer besmettelijke niet-besmettelijke vorm die de dikke darm aantast.

De niet-besmettelijke vorm, trofozoiet genoemd, is het beweeglijke, ovale tot eivormige stadium van het protozoön. De gevaarlijkere besmettelijke vorm van de trechtercyste is daarentegen de nietbeweeglijke, karakteristiek ronde vorm, ook wel cystevorm genoemd.

Als de darmpokken het menselijk lichaam binnendringen, vestigen ze zich in de dikke darm in het spijsverteringskanaal. Ze produceren giftige stoffen voor het lichaam, wat de ontwikkeling van gezondheidsproblemen beïnvloedt - vooral die van de spijsvertering en de uitscheiding.

Het protozoön dringt de menselijke dikke darm binnen en de resulterende cysten veroorzaken een ontstekingsproces in de dikke darm, bloedingen en, in een later stadium, de geleidelijke vorming van diepe zweren in het gebied.

Belangrijke stoffen worden verwijderd uit het spijsverteringskanaal van het individu, zoals suikers, vetten, eiwitten en belangrijke vitaminen en mineralen.

Balantidium coli kan de afscheiding van toxines veroorzaken die het darmkanaal en de inwendige darmwand irriteren. Het gevolg is een verminderde absorptiecapaciteit van het spijsverteringskanaal - en dus een verminderde opname van de nodige voedingsstoffen in het lichaam.

Typische symptomen zijn diarree en ontlasting met een mengsel van bloed en slijm.

Het verloop van balantidiasis is bijzonder ernstig bij mensen met een verzwakt immuunsysteem (bijvoorbeeld mensen met HIV of AIDS).

Veel voorkomende symptomen zijn misselijkheid, gebrek aan eetlust, buikpijn of diarree en bloederige ontlasting. Er zijn echter ook gevallen waarbij de ziekte meestal asymptomatisch verloopt zonder duidelijke uiterlijke verschijnselen.

Zoals hierboven vermeld, is de veroorzaker van de infectie de protozoaire trechtercyste Balantidium coli. Deze parasiet treft voornamelijk varkens, maar kan ook mensen besmetten via zieke dieren of besmetting van vlees of water.

De besmettingsbron is dus voornamelijk het gedomesticeerde varken. De parasiet werd voor het eerst ontdekt in 1857.

Balantidium coli is een veel voorkomende parasiet van wilde en gedomesticeerde varkens, runderen en apen in tropische landen. Balantidium coli leeft in de dikke darm van het dier als een commensaal (een onschadelijke parasiet die zich voedt met voedselresten van zijn gastheer).

De ziekte komt vaker voor in subtropische tot tropische gebieden. Buiten deze gebieden lopen mensen die werken met varkens, vee en voedsel het meeste risico.

De ziekte wordt op mensen overgedragen door direct of indirect contact met varkensuitwerpselen.

Mensen raken voornamelijk besmet met de parasiet via besmette handen, water of voedsel.

De ziekte wordt daarom ook overgedragen door slechte hygiëne en het niet in acht nemen van voorzorgsmaatregelen op het gebied van arbeidshygiëne.

Bloederige ontlasting en diarree (waterige/arme ontlasting) zijn kenmerkend voor het ernstigere stadium van de ziekte. Diarree, buikpijn, misselijkheid, gebrek aan eetlust en braken zijn echter veel voorkomende symptomen.

Bij gezonde mensen verloopt de ziekte vaak mild tot asymptomatisch.

Geassocieerde symptomen zijn hoofdpijn, toegenomen vermoeidheid, algehele uitputting, malaise, verhoogde temperatuur en gewichtsverlies.

Het risico bestaat op uitdroging van het lichaam door diarree en braken.

Mogelijke symptomen en uitingen van balantidiasis:

• Diarree (losse/waterige ontlasting)
• Indigestie
• Bloed in de ontlasting
• Slijm in de ontlasting
• Misselijkheid en braken
• Misselijkheid
• Toegenomen vermoeidheid en algemene zwakte
• Malaise en uitputting
• Buikpijn
• Hoofdpijn
• Afname van lichaamsgewicht
• Uitdroging (waterverlies)
• Verhoogde lichaamstemperatuur
• Slapeloosheid

De diagnostische procedure bestaat uit het afnemen van een uitgebreide anamnese van de patiënt en het identificeren van zowel subjectieve als objectieve klinische symptomen. Ook de beroepsanamnese is belangrijk, evenals de identificatie van mogelijk contact met besmette producten of dieren.

Er wordt een vers ontlastingmonster van de patiënt genomen, dat in het laboratorium wordt onderzocht en geëvalueerd met als doel het specifieke oorzakelijke agens en de klinische symptomen te identificeren.

In sommige gevallen is een biopsie geïndiceerd, waarbij een klein weefselmonster direct uit de dikke darm wordt genomen van het darmslijmvlies (speciaal schraapsel).

Aanvullend onderzoek door een gastro-intestinoloog (palpatie, colonoscopie of andere fysieke beeldvorming) is mogelijk.

Interdisciplinaire samenwerking tussen de onderzoeksarts (gastro-intestinoloog) en de microbioloog en infectoloog is aangewezen.

Het doel van het onderzoek is om de aanwezigheid van de parasiet Balantidium coli in de ontlasting of het darmslijmvlies aan te tonen en door differentiële diagnose is het mogelijk om de ziekte van balantidiasis te bevestigen of uit te sluiten.

Na genezing en verbetering van de klinische symptomen is het raadzaam om de aanwezigheid van een resterende balantidiasisinfectie in het organisme van de patiënt opnieuw te controleren en uit te sluiten door biologisch onderzoek van de ontlasting.