Auto-immuunschildklierontsteking: ziekte van Hashimoto. Oorzaken, symptomen

Bij auto-immuunschildklierziekte is er sprake van een immuunmechanisme dat de cellen van de schildklier aanvalt. Er treedt chronische ontsteking en een slechte klierfunctie op.

Wat zijn de risicofactoren voor het ontwikkelen ervan, etiologie, symptomen, behandelingsmogelijkheden en nog veel meer, leer je in het artikel.

Het belang en de functie van de schildklier

De schildklier is een belangrijk klein orgaan dat zich aan de voorkant van de hals op het schildkraakbeen bevindt. Het bestaat uit 2 lobben en lijkt qua vorm op een vlinder. De follikels van de lobben bevatten cellen die schildklierhormonen produceren, schildklierhormonen - triiodothyronine en thyroxine.

• Triiodothyronine bevat 3 atomen jodium en wordt afgekort als T3.
• Thyroxine bevat 4 atomen jodium en wordt daarom T4 genoemd.

Schildklierhormonen zijn betrokken bij:

• Regeling van de stofwisseling
• Zuurstofverbruik in het lichaam
• Thermoregulatie
• Groei en ontwikkeling
• Werking van het zenuwstelsel
• Werking van het bewegingsapparaat
• Cardiovasculaire activiteit
• Vruchtbaarheid en zwangerschap

Een ander hormoon dat door de schildklier wordt geproduceerd is calcitonine, dat calcium en fosfor in het bloed reguleert.

Voor een goede werking onttrekt de schildklier jodium aan het lichaam, dat wordt omgezet in schildklierhormonen.

De schildklierfunctie wordt geregeld door het thyrotropinehormoon TSH, dat wordt geproduceerd door de adenohypofyse (voorkwab van de hypofyse). Dit wordt op zijn beurt geregeld door de hypothalamus en TRH (thyrotropine releasing hormoon). De schildklier wordt dus aangestuurd door het centrale zenuwstelsel.

Hashimoto schildklierontsteking

De ziekte komt voor bij 5% van de bevolking. 80% hiervan zijn vrouwen.

De ziekte werd al in 1912 ontdekt en beschreven door de Japanse arts Hasmitoto Hakaru.

De ziekte van Hashimoto, ook bekend als Hashimoto's thyroiditis, is een chronische auto-immuunontsteking van de schildklier. Het lichaamseigen immuunsysteem valt de cellen van het klierweefsel aan. Er is een geleidelijke afname van de activiteit en functie van de klier.

Het immuunsysteem van een persoon beoordeelt sommige lichaamseigen onderdelen als schadelijk of gevaarlijk. In het geval van Hashimoto's thyroïditis gaat dit gepaard met de productie van antilichamen tegen receptoren en enzymen op de wanden van de schildkliercellen.

Het resultaat is een chronische ontsteking van de schildklier. De beschadigde schildklier is niet in staat om zijn fysiologische functie uit te voeren, wat resulteert in een toestand van hypothyreoïdie (verminderde schildklierfunctie).

De ziekte verloopt lange tijd asymptomatisch. De symptomen zijn voornamelijk struma (vergroting van de klier), gewichtstoename, toegenomen vermoeidheid, spierzwakte, constipatie, psychologische problemen en vele andere.

Het exacte mechanisme en de etiologie van Hashimoto's thyroïditis zijn onbekend. De ziekte wordt geclassificeerd als een immunopathologie, wat een door Th-lymfocyten gemedieerde ziekte is. Er is een verlies van immunologische tolerantie voor het eigen weefsel.

T-lymfocyten infiltreren de schildklier. Ze kunnen macrofagen activeren, die de bron zijn van cytotoxische T-lymfocyten die betrokken zijn bij de vernietiging van de schildklier.

De aanwezigheid van lymfocytaire infiltratie is verantwoordelijk voor de productie van antilichamen tegen de schildklier. Daarom wordt de ziekte ook wel chronische lymfocytaire thyreoïditis genoemd.

Genetische aanleg is de belangrijkste risicofactor voor de ontwikkeling. Het is echter geen voorwaarde voor de ontwikkeling. Externe factoren spelen ook een rol.

Risicofactoren:

• Genetische aanleg
• Vrouwelijk geslacht
• Middelbare leeftijd
• Andere auto-immuunziekten
• Bepaalde ernstige bacteriële en virale infecties
• Blootstelling aan stress
• Blootstelling aan straling
• Tekort aan selenium, vitamine C en D

De ziekte ontwikkelt zich meestal geleidelijk en langzaam.

Er zijn veel klinische symptomen geassocieerd met Hashimoto's thyreoïditis, waarvan sommige kunnen wijzen op andere ziekten, dus een grondige diagnose is noodzakelijk.

Aanvankelijk kan de ziekte een korte hyperthyreoïdie (hashitoxicose) veroorzaken. De symptomen van auto-immuunontsteking van de klier zijn zowel fysiek als psychologisch van aard.

De meest voorkomende symptomen en uitingen

• Gewichtstoename
• Vergrote schildklier
• Koud gevoel en rillingen
• Toegenomen vermoeidheid
• Spierpijn
• Gewrichtspijn en zwelling
• Hartkloppingen
• Hoge bloeddruk
• Constipatie
• Dunner wordend haar
• Droge huid
• Gezichtszwelling
• Onregelmatige menstruatie
• Zware menstruatie
• Vruchtbaarheidsstoornissen tot onvruchtbaarheid
• Depressie

De diagnose van schildklieraandoeningen bestaat uit een endocrinologisch onderzoek, dat vaak door een huisarts wordt geïndiceerd.

De arts onderzoekt de familiegeschiedenis, ziekten en diagnoses, gebruikte medicijnen, levensstijl, symptomen en nog veel meer.

De arts onderzoekt de schildklier, lymfeklieren en het omliggende gebied door middel van zicht- en palpatieonderzoek. Hij onderzoekt op eventuele vergroting van de klier en de aanwezigheid van knobbeltjes.

De diagnose bestaat voornamelijk uit laboratoriumbepalingen van de concentratie schildklierstimulerend hormoon, thyroxine en triiodothyronine en de aanwezigheid van auto-immuunantilichamen uit het bloedmonster van de patiënt.

Bij een hypofunctionerende schildklier is een afname van de schildklierhormonen kenmerkend. Daarentegen is het TSH (thyrotroop hormoon) dat in de hypofyse wordt geproduceerd, verhoogd.

Bij een hyperfunctionerende schildklier zijn de bloedwaarden van de hormonen T3 en T4 verhoogd.

In het bloed worden antilichamen tegen de schildklier gevonden, meestal schildklierperoxidase (TPO-antilichamen). Schildklierperoxidase is een schildklierenzym dat een belangrijke rol speelt bij de eigenlijke productie van hormonen.

Het onderzoek omvat een echografie van het oppervlak, die geluidsgolven gebruikt om de interne structuren van het klierweefsel te tonen.

Een biopsie van het schildklierweefsel kan geïndiceerd zijn, waarbij een monster van de klier wordt genomen met behulp van een speciale dunne biopsienaald en echografie. Het monster van het klierweefsel wordt vervolgens naar een laboratorium gestuurd voor histologische verwerking.

Bij schildklierscintigrafie wordt een radioactieve stof geïnjecteerd. Met een speciale scintillatiecamera die de straling van de geïnjecteerde stof opvangt, kan een gedetailleerd beeld van de interne structuren van het klierweefsel worden gemaakt.

Gezondheidsrisico's van onbehandelde Hashimoto thyroïditis

Naast de kenmerkende klinische symptomen zoals gewichtstoename, vermoeidheid, spier- en gewrichtspijn of constipatie en vele andere, kan onbehandelde auto-immuun thyroïditis ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken.

Het risico is struma (vergroting van de schildklier), wat slik- of ademhalingsproblemen veroorzaakt.

Hashimoto's ontsteking wordt vaak in verband gebracht met hart- en vaatziekten door een verhoogde bloeddruk en LDL-cholesterol.

Psychische problemen, zoals depressie of angst, zijn een veelvoorkomend gevolg van klinische symptomen.

Myxoedeem coma is een ernstige, levensbedreigende aandoening die kan optreden bij langdurige onbehandelde hypothyreoïdie. De uitlokkende factoren zijn voornamelijk infecties of andere overmatige belasting van het lichaam.

Myxoedeemcoma uit zich aanvankelijk in een verlaagde lichaamstemperatuur, koude rillingen, vertraagde ademhaling, toegenomen vermoeidheid en slaperigheid. Dit resulteert uiteindelijk in bewusteloosheid tot coma zelf.

Geboorteafwijkingen en ontwikkelingsstoornissen bij kinderen van moeders met onbehandelde hypothyreoïdie van Hashimoto hebben een hoger risico.

Er is een mogelijk verband gesuggereerd tussen zwangerschap met onbehandelde hypothyreoïdie en het optreden van gespleten gehemelte of hart-, hersen- en nieraandoeningen bij kinderen.

Dieet bij hypothyreoïdie

Aangezien schildklierhypofunctie door vele oorzaken kan worden veroorzaakt, is het raadzaam om een arts en eventueel een voedingsdeskundige te raadplegen voor voedingsadvies.

Vanwege de mogelijke initiële hyperthyreoïdie van Hashimoto, de daaropvolgende hypothyreoïdie, de progressie van de ziekte en de medische toestand van de patiënt, moet het dieet worden overlegd met een arts.

De schildklier heeft jodium nodig om voldoende schildklierhormonen te produceren. Daarom is het raadzaam om voldoende jodium te consumeren, maar geen overmatige hoeveelheden. Goede bronnen zijn vis, eieren of zeewier.

Selenium en zink zijn belangrijke elementen voor de schildklierstofwisseling. Ze zitten vooral in volkorenproducten, peulvruchten, vlees of vis. Groenten (peterselie, wortelen, selderij), vis, olijfolie, avocado's, fruit en zaden en noten zijn ook goede bronnen.

Patiënten met hyperthyreoïdie wordt aangeraden aandacht te besteden aan regelmaat in de voeding, voldoende inname van eiwitten, vitaminen en mineralen (calcium, magnesium, selenium en zink).

Overmatige consumptie van sojaproducten wordt afgeraden voor hypothyreoïden, omdat het de functie en activiteit van schildklierhormonen negatief kan beïnvloeden.

Strumigenen (een stof die het risico op struma verhoogt) worden best met mate gegeten, zoals broccoli, koolrabi, bloemkool, boerenkool, kool, sojabonen, maïs, bonen, gerst, mosterdzaad en canola.