Artritis: wat zijn de symptomen van infectieuze of niet-infectieuze artritis?

Artritis is een ontstekingsziekte van het gewricht. Het woord komt van het Griekse arthro (gewricht) en itis (een achtervoegsel dat ontsteking aanduidt). Ontsteking veroorzaakt schade aan het gewricht, wat resulteert in vervelende symptomen van de ziekte.

De oorzaak van artritis is dus een ontsteking en niet een degeneratieve beschadiging of slijtage van het gewricht. Dit wordt artritis genoemd. Artritis wordt onderverdeeld in infectieus en niet-infectieus. Er worden dan ook verschillende vormen van deze ziekte onderscheiden.

De volgende vormen van artritis zijn bekend:

• artrose
• reumatoïde artritis, als auto-immuunziekte
• artritis psoriatica, al dan niet een auto-immuunoorzaak
• ankyloserende spondyloartritis, d.w.z. de ziekte van Bechterew
• juveniele idiopathische artritis, ook een auto-immuun oorzaak
• jicht, ook bekend als rachitis, een metabolische oorzaak
• septische artritis, d.w.z. infectieuze ontsteking van het gewricht
• reactieve artritis, ontsteking van het gewricht na een andere infectie in het lichaam (reumatoïde artritis, bijvoorbeeld na tonsillitis)
• Borreliaire artritis treedt op na een tekenbeet, als complicatie van de ziekte van Lyme

Een andere methode verdeelt artritis naargelang één of meerdere gewrichten aangetast zijn. Beroepsmatig worden deze aangeduid als monoartritis (ziekte van één gewricht) en polyartritis (aantasting van meerdere gewrichten).

Vervolgens kan artritis worden gelabeld op basis van welk gewricht is aangetast, namelijk

• coxitis, ontsteking van het heupgewricht
• gonitis, ontsteking van de knie
• omarthritis, ontsteking van de elleboog

Niet-infectieuze artritis

Niet-infectieuze artritis is een gewrichtsontsteking die kan ontstaan door auto-immuunprocessen. Dat wil zeggen wanneer het immuunsysteem zijn eigen weefsels om pathologische redenen aanvalt. In dit geval gaat het om zachte weefsels zoals spieren, pezen, kraakbeen en gewrichten.

Reumatoïde artritis is een van de auto-immuunziekten. Op dezelfde manier is psoriatische artritis een vorm van artritis psoriatica. Bij kinderen wordt deze vorm juveniele idiopathische artritis genoemd. Niet-infectieuze artritis omvat de ziekte van Bechterew.

Jicht is ook een ziekte die de gewrichten aantast. Het wordt geclassificeerd als een niet-besmettelijke ziekte. Een niet-besmettelijke ontsteking is een ontsteking die niet wordt veroorzaakt door een vreemde ziekteverwekker, d.w.z. een infectie, of dat nu een bacterie of een virus is.

Meer informatie over jicht in een apart artikel.

Artrose

Deze meest voorkomende vorm van artritis tast alle vrij beweegbare gewrichten aan.

Bijvoorbeeld knieën, heupgewrichten, maar ook gewrichten van de vingers en polsen. De precieze oorzaak is niet helemaal opgehelderd. Maar overbelasting, genetische aanleg of leeftijd hebben een negatief effect.

Het komt het vaakst voor op oudere leeftijd, namelijk na het 65e levensjaar.

Risicofactoren voor artrose:

• leeftijd vanaf 40 jaar
• familiegeschiedenis (voorgeschiedenis in de familie)
• genetische aanleg
• overgewicht, obesitas
• overbelasting van het gewricht, zoals tenniselleboog
• gewrichtsblessures
• komt vaker voor bij postmenopauzale vrouwen
• bij mannen jonger dan 45 jaar komt het vaker voor

Reumatoïde artritis

Reuma is een auto-immuun systemische ontstekingsziekte.

Het tast zachte structuren aan zoals spieren, pezen en zelfs gewrichten. Het komt vaker voor bij vrouwen. Het leeftijdsbereik is vrij breed, van 30 tot 60 jaar.

Ernstige vormen van deze ziekte tasten de ogen aan, maar ook de longen of bloedvaten en het hart.

Lees ook: Reumatoïde artritis.

Psoriatische artritis

Psoriatische artropathie is een auto-immuunziekte die chronisch is en voorkomt bij mensen met psoriasis. Het komt in ongeveer 40 procent van de gevallen voor.

Het treft vrouwen en mannen in gelijke mate.

Juveniele idiopathische artritis

De aanduiding 'juveniel' geeft aan dat de ziekte gerelateerd is aan de kindertijd. Juveniele ziekten zijn ziekten die zich ontwikkelden voor de leeftijd van 16. Anders kan het worden aangeduid als kinderidiopathische artritis.

Juveniel = puberaal, onvolwassen.

Het woord idiopathisch verklaart verder dat de oorzaak niet precies bekend is, maar het is in wezen een auto-immuunziekte die chronisch is en bijdraagt aan gewrichtsschade en invaliditeit.

Besmettelijke vormen van artritis

Bij infectieuze vormen van artritis kan het gaan om een ontsteking die wordt veroorzaakt door een streptokokbacterie of een virus. Dit zijn verschillende virusziekten zoals het herpesvirus of het hepatitis B-virus. Een infectie kan het gewricht binnendringen tijdens een open verwonding of vanuit de omgeving, bijvoorbeeld via de bloedbaan.

Reumatoïde artritis heeft een vergelijkbare naam als reumatoïde artritis. Maar het zijn verschillende ziekten, vooral wat betreft de oorzaken. De trigger is een eerdere bacteriële infectie in het lichaam. Anders worden deze artritis ook wel reactief genoemd.

Ze omvatten gewrichtsontstekingen die de gewrichten rechtstreeks aantasten, d.w.z. septische artritis, maar ook ontstekingen die ontstaan als gevolg van een infectie in een ander deel van het lichaam, zoals de complicaties van tonsillitis of de ziekte van Lyme.

De oorzaak van de ziekte in het gewricht is in dit geval een ontsteking. Deze kan ontstaan langs niet-infectieuze of infectieuze weg. Bij artritis is de risicofactor ook:

• erfelijkheid
• genetische aanleg
• hormonale stoornissen
• verkeerde levensstijl
• overmatige psychische belasting, d.w.z. stress
• allergieën
• frequente infecties, bacterieel of viraal
• verzwakte immuniteit
• diabetes
• gebruik van bepaalde medicijnen, zoals corticosteroïden (voor astma)
• kanker

Ontsteking kan ook ontstaan door overmatige fysieke inspanning of als gevolg van een gevorderde leeftijd. Soms hebben mensen met overgewicht ook problemen, maar dit is niet altijd een direct bevestigd verband.

Bij infectieuze artritis lopen infecties die hun oorsprong vinden in een ander deel van het lichaam gevaar, maar kunnen ze worden overgedragen op de gewrichten.

Dit is bijvoorbeeld het geval bij tonsillitis, maar ook bij verschillende herpetische infecties. Een typische infectieziekte die vaak gewrichtscomplicaties geeft, is de ziekte van Lyme. De veroorzaker is een insect, meestal een teek.

In tegenstelling tot artritis, dat ook een ziekte van het bewegingsapparaat en de gewrichten is, degenereert artritis het gewricht zelf niet. Iemand ervaart alleen symptomen en verschijnselen op basis van ontstekingsprocessen in het gewricht, niet op basis van de vernietiging of degeneratie ervan.

De meest voorkomende vorm van artritis is gewrichtspijn, die meestal gepaard gaat met zwelling en stijfheid.

Bij reumatoïde artritis is er ook ochtendstijfheid, die in de loop van de dag afneemt. Soms zijn er ook aanvallen van overmatige pijn.

Roodheid van de huid boven het gewricht en een verhoogde lichaamstemperatuur zijn ook symptomen van het ontstekingsproces. Iemand met artritis heeft problemen en stoornissen in het lopen en de beweeglijkheid van de gewrichten als gevolg van de ziekte.

Soms, bij reumatoïde artritis of jicht, kunnen lichte misvormingen optreden. Vermoeidheid en, in zeldzame gevallen, koorts komen natuurlijk voor.

De tabel geeft een overzicht van de meest voorkomende oorzaken van artritis en de uitingsvormen ervan

De diagnose is gebaseerd op de symptomen, d.w.z. de medische voorgeschiedenis.

Gewrichtspijn, zwelling en andere geassocieerde symptomen kunnen leiden tot een definitieve diagnose. Natuurlijk is een specialistisch onderzoek ook belangrijk.

Een huisarts, een reumatoloog of een orthopedisch chirurg worden betrokken bij de diagnose, gevolgd door andere specialisten, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en complicaties.

Verschillende vormen van artritis hebben ook verschillende oorzaken. De symptomen en het begin ervan zijn ook enigszins verschillend. Als de artritis wordt veroorzaakt door een auto-immuunproces, kan de diagnose van de onderliggende oorzaak moeilijker zijn.

In het geval van artritis als gevolg van een infectie in een ander deel van het lichaam, is het ook belangrijk om de onderliggende oorzaak te kennen. De juiste diagnose wordt dan gebruikt om de juiste behandeling te kiezen. De behandeling is verschillend voor elk type artritis.

De diagnose omvat ook bloedonderzoek in het laboratorium.

De arts zal een bloedbeeld of serologisch onderzoek van het bloed doen, evenals een kweek van het bloed of de gewrichtsvloeistof. De mate van reactie van het lichaam op de ontsteking wordt gecontroleerd, evenals verschillende andere componenten die iets kunnen zeggen over de specifieke vorm van artritis.

Er worden ook röntgenfoto's gemaakt om te zoeken naar mogelijke misvormingen en om veranderingen in het gewricht en de omgeving waar te nemen. Indien nodig kunnen CT- en MRI-scans worden toegevoegd. Geassocieerde complicaties en problemen in andere lichaamssystemen worden onderzocht door een specialist, bijvoorbeeld een oogarts, cardioloog of chirurg.

Natuurlijk hangt het verloop van de ziekte ook af van het type artritis. Bij reumatoïde artritis kan het eerst ochtendstijfheid van de gewrichten zijn of stijfheid bij inactiviteit. Ochtendstijfheid kan meer dan een uur aanhouden.

Dit geldt ook voor de pijn. Deze kan reageren op een warming-up en wordt dan verlicht door beweging. Het tegenovergestelde is pijn die wordt verergerd door beweging. Dit type pijn komt voor bij septische artritis.

De karakteristieke pijn die ook reumatoïde artritis kenmerkt, is gelokaliseerd in de kleine gewrichten van de vingers en tenen, maar ook in de pols, elleboog, knie of enkel. Bij jeugdreuma is het eerste dat zich voordoet een verminderde gewrichtsfunctie, gevolgd door pijn en dan zwelling.

De zwelling is meestal aanwezig ongeacht de oorzaak. Bijvoorbeeld, bij artritis psoriatica treft het meestal het hele vingergebied en niet alleen het gewrichtsgebied, zoals gebruikelijk is bij infectieuze ontstekingen.

Vervolgens zijn er vaak huidmanifestaties bij artritis. Op de huid kan roodheid in het gebied van het aangetaste gewricht worden waargenomen, evenals een lokale temperatuurstijging. Een ergere variant zijn huidafwijkingen of andere veranderingen zoals verdikking van de huid.

In de vroege stadia is het gewricht misschien niet beschadigd, maar langdurige problemen zijn meestal de oorzaak van de vervorming. Bij reumatoïde artritis en de ziekte van Bechterew worden de laatste stadia gekenmerkt door ernstige gewrichtsveranderingen en beperkte mobiliteit.

Lokale symptomen komen samen met algemene symptomen voor. Als eerste kunnen malaise en vermoeidheid optreden, maar ook een verhoogde temperatuur. Infectieuze artritis gaat vaak gepaard met koorts. Ook misselijkheid komt voor.

Het chronisch aanhouden van deze ziekten leidt tot schade aan andere lichaamssystemen. De ogen worden bijvoorbeeld vaak aangetast, vooral bij niet-infectieuze artritis, maar ook andere, zoals cardiovasculaire complicaties, problemen met het ademhalingssysteem of spijsverteringsproblemen.