Aften: Wat veroorzaakt ze en zijn ze besmettelijk + Wat helpt bij de behandeling?

Aften, technisch gezien terugkerende aften, worden gekenmerkt door kleine blaasjes die vaak openbarsten en steenpuisten vormen. De ontsteking is niet besmettelijk en daarom niet overdraagbaar.

De ulceratie reikt slechts minimaal tot onder het niveau van het gezonde slijmvlies.

De kleur van de aften is eerst gelig, dan wit tot grijs. Na ruptuur is het ulcus scherp begrensd en is er roodheid achter de rand. Deze rode rand wordt ook wel de erythemateuze halorand genoemd.

Aften kunnen enkelvoudig of ulcererend zijn en komen ook in aantal voor. Ze hebben de vorm van een ovaal, een cirkel.

Aften zijn een van de meest voorkomende problemen in de mondholte.
Ze werden vroeger al beschreven door de Grieken.
De ziekte treft 20% van de bevolking - ongeveer 1 op de 5 mensen.

Ze worden gekenmerkt door pijn die erger wordt door irritatie, zoals bij eten, drinken of spreken.

Aften worden onderverdeeld in drie hoofdgroepen:

• kleine aften, ook wel kleine aften, stomatitis aphtosa minor of Mikulicz-zweren genoemd.
• grote aften, grote aften of stomatitis aphtosa major of de zweren van Sutton
• herpetiforme types

De tabel toont de verspreiding en beschrijving van aftenontstekingen

Kleine aften zijn dus kleinere zweertjes, tot 4 mm groot. Ze komen maximaal 6 keer voor en hun verloop is mild. Ze verdwijnen vaak spontaan binnen 10 dagen.

Grote aften zijn meestal 1 cm groot, maar ook tot 3 cm. Ze zijn ook kleiner in aantal. Het beloop is intenser en het duurt ongeveer een maand voor ze genezen zijn.

Hoewel herpetiforme aften qua uiterlijk lijken op een herpetische infectie, is niet aangetoond dat ze geïnfecteerd zijn met het herpesvirus. Hun beloop is het hevigst.

Als er maar één aftenzweer is, is een specialistisch onderzoek niet nodig. De situatie verandert echter als er meerdere zijn en het probleem terugkomt.

Dan zijn diagnose en het zoeken naar de oorzaak belangrijk, vooral in het geval van het herpetiforme type.

Je bent het meest geïnteresseerd in:
Waarom komen aften voor en zijn ze besmettelijk?
Hoe worden ze behandeld, wat helpt bij aften?
Zijn thuisrecepten effectief?
Hoe zit het met aften bij kinderen?

De oorzaak van deze ziekte is niet precies bekend. In het verleden werd een infectieuze basis verondersteld, maar noch bacteriële noch virale infecties werden bevestigd.

De ziekte komt vooral voor bij jonge mensen, kinderen en adolescenten, maar op elke leeftijd.

De oorzaak is niet volledig bekend, maar wordt wel verondersteld:

Een aften is een blaar die eerst gelig van kleur is en daarna wit tot grijs verkleurt. De blaar wordt bedekt door een membraan, dat in de meeste gevallen scheurt.

Wanneer het vlies, d.w.z. het membraan, scheurt, ontstaat er een ulceratie die slechts een minimale diepte heeft. De diepte van de beschadiging is echter groter bij de herpetiforme vorm.

Het ulcus wordt begrensd door een scherpe rand, die de erythemateuze halorand wordt genoemd.

Ulceraties komen afzonderlijk voor, maar ook als grotere groepen. Deze versmelten in de meeste gevallen niet met elkaar. Dit gebeurt alleen in het geval van de herpetiforme vorm.

Kleine aften zijn meestal tot 4 mm groot en grote aften zijn meestal 1 cm groot, maar kunnen tot 3 cm groot worden. Kleine aften verdwijnen meestal binnen 10 dagen, andere binnen een maand. Grote en herpetiforme aften kunnen na genezing een litteken vormen.

Zijn mondzweren overdraagbaar of niet?

Antwoord.

Welke problemen komen voor bij aften?

A: Geef een korte opsomming van de meest voorkomende problemen bij het ontstaan en optreden van aften:

• Pijn
  • verergerd door irritatie bij eten, drinken, praten
  • pijn in rust komt minder vaak voor
  • verergerd door zuur, zout of gekruid voedsel
• tintelingen of een branderig gevoel kunnen vóór de blaarvorming optreden
• zwelling
• gevoeligheid bij aanraking
• roodheid in het gebied

Waar ontstaan aften het vaakst?

Aften tasten de mondholte en het slijmvlies aan, maar ook de lippen of de tong.

Kleine aften ontstaan bij voorkeur op plaatsen zoals de binnenkant van de lippen, de wangen, de mondbodem, dat is het gebied onder de tong, maar ook op het zachte gehemelte. Ze ontstaan niet op het harde gehemelte. Ze ontstaan minder vaak op de tong (het bovenste deel van de tong, bekend als het dorsum, de rug).

Grote aften kunnen overal ontstaan, maar meestal op de lippen, de tong, het mondslijmvlies en het zachte gehemelte. Of zelfs in de keel.

Buccale mucosa = slijmvlies van de wang

Herpetiforme aften komen meestal voor op het onderste deel van de tong.

Heb ik een aften, vraag je?

Dan heb je waarschijnlijk gevonden:

1. Een klein en witachtig of gelig zweertje.
2. in de meeste gevallen met een rode rand
3. duidelijk afgebakend
4. De grootte varieert:
   • van kleiner met een diameter van een halve centimeter
   • tot grotere aften die twee of drie centimeter kunnen bereiken
5. Ze komen meestal voor op:
   • gehemelte
   • de binnenkant van de lippen
   • tong
   • aan de binnenkant van het wangslijmvlies in de mondholte
6. onaangename pijn op de plaats van de aften verschijnt zelfs enkele dagen (meestal 1-3) voordat ze daadwerkelijk verschijnen
7. de plek is in eerste instantie witter
8. de aften zijn duidelijk afgebakend
9. het voelt pijnlijk aan
10. de rand is lichtjes verhoogd
11. het centrum van de aften is hangend
12. In de meeste gevallen verschijnen ze niet in grote aantallen.
13. Soms kunnen ze ook zaadvormend zijn en dan is de ziekte heel vervelend en gecompliceerd.
14. Grotere aften veroorzaken ook pijn bij het kauwen van voedsel, drinken of bij normaal spreken
15. ze kunnen soms koorts veroorzaken
16. aften in de mond van jonge kinderen kunnen leiden tot weigering om te eten vanwege de pijn

De diagnose van een aftenontsteking is helemaal niet moeilijk. Er is geen speciale medische techniek of methode voor nodig. De diagnose wordt bevestigd door de voorgeschiedenis en het klinische beeld.

Wat wij zien, ziet de dokter ook. Of we voelen het eerst met de tong in de mond.

Een aften die vanzelf is ontstaan en binnen 10 dagen is verdwenen, niet terugkomt, hoeft niet door een specialist te worden onderzocht. De situatie verandert echter bij ander gedrag.

In veel gevallen komen aften in een tijdsvolgorde voor. De ene verdwijnt en de andere vormt zich. Dit is ook het geval als het er meer zijn en het verloop wordt bemoeilijkt door infectie met micro-organismen.

Of als het een herpetiforme vorm is. Of als men niet zeker weet of het om een aften gaat.

Ze kunnen ook verward worden met andere ziekten van de mond en mondholte.

De meest voorkomende oorzaken van deze problemen zijn

• virussen, zoals het herpesvirus
• bacteriën
• schimmels
• allergieën
• hormonale oorzaken
• als gevolg van een systemische ziekte
• genetische aanleg
• psychische stoornissen
• oncologische ziekten

Differentiaal diagnose betekent in dit geval het uitsluiten van een andere ziekte. Dit kan lijken op een aftenontsteking, maar is het niet. Een voorbeeld is herpetische tonsillitis, wat een ontsteking van de amandelen is (tonsillitis).

Hierbij wordt bloed afgenomen voor laboratoriumonderzoek, met name een bloedbeeld of vitamine- en mineralenanalyse. In sommige gevallen kan een biopsie van het aangetaste gebied worden toegevoegd.

Andere aanvullende onderzoeken worden natuurlijk door de specialist gekozen op basis van de aanwezige symptomen.

Als het beloop ernstiger is, worden er tests uitgevoerd zoals allergie, immunologie, genetica of microbiologie.

Het verloop van de ziekte hangt af van het type. Vóór de eigenlijke vorming van de blaar of zweer is het mogelijk om een tinteling of branderig gevoel van het slijmvlies te voelen op de plaats van de toekomstige aften.

Het ulcus is aanvankelijk geelachtig van kleur, maar verandert later in wit of grijs. De rand wordt begrensd door een scherpe rand die iets boven het vlak van het intacte slijmvlies uitsteekt, dat rood is rond de ulceratie.

De zweer ligt slechts iets onder het niveau van het gezonde slijmvlies. Het is pijnlijk en wordt verergerd door irritatie, zoals bij voedsel. Het is erger als het zout, pittig of zuur is. Er is slechts één zweer, maar niet meer dan zes.

De vorm van het zweertje lijkt op een cirkel of ovaal en is niet groter dan 4 mm. Deze problemen verdwijnen meestal binnen 10 dagen, zelfs zonder speciale behandeling.

Dit milde verloop wijst op een kleine aften.

In het geval van grote aften is het beloop intenser. De duur loopt op tot een maand. Na genezing vormt zich vaak een litteken op de plaats van het zweertje.

Dit type wordt gekenmerkt door frequente recidieven.

Het is gebruikelijk om slechts één slijmvliesdefect te hebben, of meerdere, maar een maximum van ongeveer 6. Het komt voor dat een ulceratie geneest en dat er dan een andere verschijnt.

De ulceratie kan 1 cm of meer zijn.

Herpetiforme aften komen het vaakst voor als het gaat om slijmvliesafwijkingen, vooral op de tong, waar zich kleine en talrijke zweren vormen die in elkaar kunnen overgaan.

De pijn is hevig en lijkt op een herpetische infectie, waaraan ze hun naam te danken hebben. Maar ze dragen het herpesvirus niet en zijn dus niet besmettelijk.

Het is moeilijk te voorspellen hoe een aftenontsteking zal verlopen. Ze komen voor bij kinderen of volwassenen. Ze kunnen maar één keer in het leven voorkomen, of maar één keer per jaar of herhaaldelijk. Deze factor beïnvloedt ook de latere diagnose en behandeling.

Ze komen het vaakst voor bij mensen tussen de 11 en 35 jaar.

Vrouwen en hormonale veranderingen of zwangerschap

We weten dat de exacte oorzaak van de vorming van aften onbekend is. Het is echter ook bekend dat ze kunnen ontstaan tijdens hormonale veranderingen - tijdens de menstruatiecyclus of zwangerschap.

Tijdens de zwangerschap is er een grotere behoefte aan mineralen en vitaminen. Het komt dus voor dat aften ontstaan door een tekort aan deze voor het lichaam noodzakelijke stoffen. Een andere oorzaak is de verandering in de immuunprocessen tijdens de zwangerschap.

Aften hebben geen negatief effect op de zwangerschap en de foetus.

Preventie is belangrijk

Preventie is wat we in overweging moeten nemen vóór het uitbreken van de ziekte zelf. En niet alleen in dit geval. Voor het begin van de problemen en tijdens het verschijnen van aften is een voldoende mate van mondhygiëne belangrijk.

Bij kinderen is een verhoogd risico te verwachten door een gebrek aan kennis en vaardigheden op het gebied van tandenpoetsen en mondhygiëne. Daarom is het belangrijk om het ze te leren.

Verwondingen en trauma's aan de mond kunnen worden veroorzaakt door slecht gebruik van de tandenborstel, maar ook door een slecht gemaakt kunstgebit of beugel.

Bekende oorzaken zijn

• traumatische verwondingen in de mondholte
  • door tandenpoetsen
  • met een tandenborstel
  • injectie door de tandarts
  • bijten op de binnenkant van de lip
  • tongbijten
• tekort aan mineralen en vitaminen
  • ijzer
  • vitamine B6
  • foliumzuur, ook vitamine B9
  • vitamine B12
• voedselallergieën - bijvoorbeeld voor appels, peren, erwten of wortelen

Het is goed om deze oorzaken te onthouden en preventieve en regulerende maatregelen te nemen.

Een goede en gezonde levensstijl is ook belangrijk. Een aangepast en gevarieerd dieet zorgt voor voldoende mineralen en vitaminen. Als het probleem een verzwakte immuniteit is, moet de oorzaak worden aangepakt.

Morbus Behcet, morbus = ziekte

Een ziekte waarvan de oorzaak onbekend is. Genetische aanleg, auto-immuunziekte of virusinfectie kunnen een voorwaarde zijn. Een combinatie van de twee kan overwogen worden. Het kan ook familiair voorkomen.

De ziekte uit zich door een triade van symptomen zoals:

1. talrijke aften in de mondholte
2. aftenzweren in het genitale gebied
3. hypopyoniritis - betrokkenheid van het oog

De ziekte is zeldzaam en treft vooral mensen in gebieden zoals Japan, China, Korea, Turkije en Tunesië. De ziekte komt het meest voor tussen 20 en 35 jaar, vooral bij mannen.

De manifestatie is het verschijnen van aften in de mondholte. Daarnaast vormen zich afwijkingen en zweren op de geslachtsorganen. Bij mannen is het vooral op het scrotum of balzak. Minder vaak op de penis. Bij vrouwen worden vooral de schaamlippen aangetast.

Vervolgens worden de ogen aangetast. Meestal zijn beide ogen aangetast. In de meeste gevallen binnen drie jaar na het begin van de ziekte.

Vervolgens worden ook andere orgaansystemen aangetast, zoals de huid, de bloedvaten, het neurologische systeem, het spijsverteringsstelsel en de gewrichten.