Adenovirusinfectie: wat is adenovirus, hoe wordt het overgedragen en wat zijn de symptomen?

Adenovirusinfectie: wat is adenovirus, hoe wordt het overgedragen en wat zijn de symptomen?
Bron foto: Getty images

Adenovirussen veroorzaken voornamelijk acute ademhalingsziekten bij mensen. Ze kunnen echter verschillende lichaamssystemen aanvallen. Wat is een adenovirus en hoe wordt de ziekte overgedragen? Wat is de juiste behandeling en wat zijn de preventieve maatregelen?

Kenmerken

Adenovirusinfectie is een acute infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus uit de familie van de Adenoviridae (adenovirussen).

Adenovirusinfectie is een relatief veel voorkomende ziekte, vooral bij jonge kinderen.

Het Adenovirus tast de primaire luchtwegen aan, maar kan ook het spijsverterings-, uitscheidings- of genitale systeem aantasten.

De eerste symptomen van infectie, diagnose, behandeling, preventie, vaccinatie en veel andere interessante informatie - dit alles is te vinden in het artikel.

Wat is een adenovirus?

Een virus is een klein deeltje dat bestaat uit een eiwitomhulsel. In het omhulsel is erfelijke informatie opgeslagen in de vorm van DNA of RNA.

Een adenovirus is een virus uit de DNA-virusgroep. Het is een dubbelstrengs DNA-virus zonder coating met een icosahedrale vorm, ongeveer 60-90 nm in diameter. Er zijn tot 50 verschillende subtypes adenovirus geïdentificeerd.

Virussen hebben andere (vreemde) levende cellen in het lichaam nodig om zich voort te planten.

Een groot deel van de adenovirussen veroorzaakt luchtwegaandoeningen door de luchtwegen aan te vallen. Symptomen zoals niezen, een verstopte neus, hoesten, keelpijn en een verhoogde lichaamstemperatuur komen vaak voor.

Hoewel deze virale ziekte meer typisch is voor de koudere maanden van het jaar, kan ze ook voorkomen in de lente of vroege zomer. In tegenstelling tot andere luchtwegvirussen is het adenovirus dus niet uitsluitend seizoensgebonden. Het is relatief resistent tegen verschillende oppervlakken en externe omgevingen.

Adenovirusvectoren behoren tot de meest gebruikte dragers van genetisch materiaal in gentherapie, genstudies en immuuntherapie.

Projecten

Bij een adenovirusinfectie worden gezonde gastheercellen aangevallen voor hun eigen virale replicatie. Als het virus onbehandeld en verwaarloosd blijft, kan het zich verspreiden naar andere delen van het lichaam en gezondheidscomplicaties veroorzaken zoals longontsteking of darminfecties.

Adenovirussen veroorzaken verschillende soorten infecties, zoals aandoeningen van de luchtwegen, het maagdarmkanaal, de conjunctiva van de ogen of, minder vaak, het urogenitale systeem. Adenoinfecties van het zenuwstelsel of verspreiding van de infectie naar andere organen zijn ook zeldzaam.

Ze komen vaker voor bij jonge kinderen, maar zowel volwassenen als ouderen lopen risico.

De incubatietijd van een adenovirusinfectie is meestal 5 dagen tot 2 weken.

De infectiebron is de geïnfecteerde persoon. Het adenovirus wordt van persoon tot persoon overgedragen door druppeloverdracht via afscheidingen die vooral vrijkomen bij hoesten of niezen.

Adenovirus wordt dus voornamelijk overgedragen via de lucht, en minder vaak via water en besmette voorwerpen. Fecaal-orale transmissie en seksuele transmissie zijn ook mogelijk.

Symptomen

De klinische symptomen hangen af van de infectie met een bepaald type adenovirus.

Adenovirusinfectie manifesteert zich afhankelijk van het betrokken serotype van het adenovirus. In de meeste gevallen van luchtweginfectie zijn de klinische symptomen vergelijkbaar met een gewone verkoudheid, met name keelpijn, hoest, loopneus, bindvliesontsteking, vermoeidheid en een verhoogde lichaamstemperatuur.

Als het virus zich verspreidt, kunnen bronchitis en longontsteking optreden. Dit gaat gepaard met verergering van ademhalingsmoeilijkheden, kortademigheid, benauwdheid op de borst of hoesten.

Adenovirale conjunctivitis die het bindvlies van het oog aantast, komt ook relatief vaak voor. Het is zeer besmettelijk door intermenselijk contact.

Als de infectie zich echter in het spijsverteringsstelsel ontwikkelt, is er sprake van buikpijn, misselijkheid, problemen met de stoelgang (diarree) en braken. Verhoogde lichaamstemperatuur, koorts, gebrek aan eetlust en malaise komen vaak voor.

Manifestaties van een adenovirusinfectie treden meestal vrij snel op.

Naast de specifieke symptomen komen ook minder specifieke symptomen voor. Voorbeelden van algemene symptomen zijn overmatige vermoeidheid, algemene zwakte, hoofdpijn, spierpijn, malaise en gebrek aan eetlust.

Veel voorkomende symptomen van een adenovirusinfectie

  • Pijn en roodheid van de keel
  • Pijn bij het slikken
  • Hoesten
  • Kortademigheid
  • Vergroting van cervicale lymfeklieren
  • Zwelling van de slijmvliezen van de bovenste luchtwegen
  • Slijmvorming in de neus
  • Niezen en jeuk in de neus
  • Ontsteking van het bindvlies van de ogen
  • Zwelling en tranende oogleden
  • Branden en jeuken van de ogen
  • Hoofdpijn en migraine
  • Toegenomen vermoeidheid
  • Algemene zwakte en malaise
  • Verhoogde lichaamstemperatuur
  • Koorts en rillingen
  • Buikpijn
  • Buikkrampen
  • Misselijkheid en braken
  • Moeite met ontlasten
  • Diarree en waterige ontlasting
  • Onlust

Adenovirussen en de luchtwegen

De ziekte van de luchtwegen duurt met de juiste behandeling niet langer dan 10 dagen. Sommige symptomen, zoals hoesten of toegenomen vermoeidheid, kunnen echter tot 4 weken na de uitbraak aanhouden.

Het risico van dit ademhalingsvirus is de verspreiding van de infectie naar de lagere stadia, namelijk de bronchiën en de longen. Een vroegtijdige start van de behandeling is daarom essentieel.

Hand in hand met de infectie van de luchtwegen is de ontwikkeling van conjunctivitis.

Adenovirussen en bindvliesontsteking van de ogen

Adenovirale conjunctivitis veroorzaakt lokale symptomen in de vorm van gezwollen oogleden, toegenomen tranen, een branderig gevoel en jeuk aan het oog. Roodheid van het bindvlies is typerend. Een karakteristieke afscheiding uit het oog is ook aanwezig.

Het is een zeer besmettelijke vorm van virale conjunctivitis. Ademhalingsmoeilijkheden worden vaak geassocieerd, vooral door zwelling van het neusslijmvlies.

Adenovirussen en het spijsverteringsstelsel

Infecties van het maagdarmkanaal gaan meestal gepaard met diarree, waterige ontlasting, braken, misselijkheid en buikpijn.

Vroegtijdige kuurmaatregelen, voldoende hydratatie en aanpassing van het dieet zijn noodzakelijk.

Intestinale virosis: hoe lang duurt het?

Adenovirussen en het uitscheidingssysteem

In minder frequente gevallen tast een adenovirusinfectie ook het urogenitale stelsel aan.

De symptomen zijn vaak plassen, een branderig en onaangenaam gevoel bij het plassen en pijn in de onderbuik. Troebele urine en de aanwezigheid van bloed in de urine zijn mogelijk. Een diagnose door een uroloog is dus noodzakelijk.

Urineweginfectie: wat zijn de symptomen en oorzaken + Preventie

Diagnostieken

De diagnose van virusziekten is voornamelijk gebaseerd op het afnemen van een uitgebreide anamnese van de patiënt en het beoordelen van de klinische symptomen.

De arts voert een fonendoscoop uit om naar de borstkas (hart en longen) te luisteren.

Bij aandoeningen van de luchtwegen onderzoekt de arts de bovenste luchtwegen door te kijken en de grootte van de lymfeklieren in de hals door te palperen.

Virus kan worden aangetoond door microbiologisch onderzoek van een bloedmonster (of ander monster). De aanwezigheid van antigeen of virus wordt dan aangetoond.

Sputum (slijm) uit de keel en neus wordt ook vaak afgenomen.

Als de omvang van het virus wordt vermoed, kan beeldvorming van de longen en bronchiën in de vorm van een röntgenfoto worden uitgevoerd.

In de context van een bepaald type adeno-infectie is het mogelijk dat de patiënt door de huisarts wordt doorverwezen naar pneumologie, gastro-enterologie, urologie, oogheelkunde en andere relevante segmenten.

Diagnose van de aanwezigheid van het virus uit het bloedmonster van een patiënt
Diagnose van de aanwezigheid van het virus uit een bloedmonster van een patiënt. Bron: Getty Images

Adenovirusinfecties bij kinderen

Vooruitgang

Acute luchtweginfecties behoren tot de meest voorkomende ziekten bij kinderen. ARI's maken ongeveer 50% uit van de veel voorkomende ziekten in de eerste vijf levensjaren van een kind, vooral luchtweginfecties.

De incubatietijd van een adenovirale infectie is ongeveer 2 tot 12 dagen, met een gemiddelde van 5-8 dagen. De ziekte begint meestal acuut.

Het eerste symptoom is een stijging van de algemene lichaamstemperatuur. De temperatuur stijgt geleidelijk tijdens de eerste dagen en kan een maximum van 39 °C (zelden 40 °C) bereiken.

Vanaf de eerste dagen van de ademhalingsziekte is er sprake van neusuitvloeiing (snot). Het neusslijmvlies is gezwollen en de neusademhaling is moeilijk. De keel is licht gezwollen en rood, vooral de amandelen en de voorste gehemelteboog. Er kan witte plaque aanwezig zijn.

Waar moet ik op letten?

De belangrijkste ademhalingsproblemen zijn kortademigheid en ademhalingsmoeilijkheden, wat een ernstiger symptoom is bij jonge kinderen. Een waarschuwend risicoteken van ademhalingsproblemen is cyanose - een blauwachtige verkleuring van de huid en slijmvliezen.

Abnormaal slaperig gedrag, moeilijk wakker worden van het kind, toevallen en tachycardie (verhoogde hartslag) zijn risicosignalen.

De ouder moet ongebruikelijke waarschuwingssignalen opmerken en op tijd naar de kinderarts gaan. De arts heeft als taak om het risico op een ernstige ziekte uit te sluiten door de algemene toestand van het kind te onderzoeken en te beoordelen. Hij of zij kiest voor specialistische behandeling onder professioneel toezicht of zelfmedicatie thuis.

Behandeling

De behandeling van een adenovirusinfectie bij kinderen is voornamelijk symptomatisch. Ontspanning van het neusslijmvlies met druppels zeezout voor kinderen.

Verlichten van het hoesten op zijn beurt door voldoende te hydrateren, de omgevingslucht te bevochtigen, warm te houden en eventueel door een arts voorgeschreven medicijnen voor kinderen toe te dienen.

Tijdens ARI is het belangrijk om het kind voldoende te hydrateren in de vorm van zuiver water, babythee en thee met honingzoet. In geval van koorts is het raadzaam om medicijnen met paracetamol en ibuprofen te geven, vooral in de vorm van zetpillen of tabletten (afhankelijk van de leeftijd van het kind).

De dosis koortswerende middelen moet echter worden aangepast aan de leeftijd en het gewicht van het individu. Overleg van de ouder met de arts is dus noodzakelijk.

Preventie van adenovirusinfectie

Er bestaat geen 100% preventie voor infectie met virussen. Het is echter wel mogelijk om het risico op overdracht aanzienlijk te elimineren.

Preventie bestaat dus uit het elimineren van contact met besmette personen, het vermijden van risicogebieden en het in acht nemen van hygiënemaatregelen.

De basisregel is schone handen.

Een sterk immuunsysteem en immuniteit zijn essentieel om virusziekten te overwinnen. Een regelmatig, voedzaam dieet met veel vitaminen en mineralen (vooral fruit en groenten) is noodzakelijk.

Regelmatige lichaamsbeweging en ondersteuning van het cardiovasculaire systeem zijn belangrijk. We mogen voldoende regeneratie van het lichaam en regelmatige slaap van goede kwaliteit niet vergeten.

Belangrijke preventie van bepaalde virussen is mogelijk door vaccinatie, d.w.z. vaccins.

De basisprincipes van viruspreventie:

  • Vermijden van contact met een zieke persoon
  • Voldoende handhygiëne
  • Hygiënemaatregelen naleven
  • Niezen en hoesten in een servet
  • Slijmvliezen (gezicht) niet aanraken met vuile handen
  • Sterk immuunsysteem en afweer
  • Vaccinaties (inentingen)
Basisregels en aanbevelingen voor viruspreventie
Basisregels en aanbevelingen voor viruspreventie. Bron: Getty Images

Hoe het wordt behandeld: titel Adenovirus-infectie

Behandeling van adenovirusinfectie: welke medicijnen helpen? Zijn antibiotica nodig?

Toon meer
fdeel op Facebook

Interessante bronnen

  • DRNKOVÁ, Barbora. Microbiologie, immunologie, epidemiologie en hygiëne: voor medische disciplines. Praag: Grada Publishing, 2019. Sestra (Grada). ISBN 978-80-271-0693-6.
  • solen.sk - Acute luchtweginfecties bij kinderen. Solen. PharmDr. Ladislav Dubán, PhD. et al.
  • Pediatriepropraxi.cz - Infectieuze conjunctivitis. Kindergeneeskunde voor de praktijk. Pavel Němec, MD
  • linkos.cz - Adenovirusvectoren in gentherapie. Regionaal centrum voor toegepaste moleculaire oncologie. Pjechová M. en spol.
  • medicalnewstoday.com - Wat te weten over adenovirussen. Medical News Today. Meredith Goodwin, MD