Wat kan geel oogwit veroorzaken?

Geel oogwit is meestal een symptoom van verhoogde bilirubine in het bloed. Dit is een kenmerkend symptoom van geelzucht, hepatitis. Hepatitis gaat meestal ook gepaard met vergeling van de huid. Deze vergeling wordt icterus genoemd.

Daarnaast kan bilirubine ook verhoogd zijn bij andere ziekten, bijvoorbeeld bij het syndroom van Gilbert of het syndroom van Crigler-Najjar. Meestal zijn er naast het geel worden van het oogwit nog andere symptomen. Als dit niet het geval is, kun je het beste toch naar een arts gaan om de vergeling vast te stellen.

Hepatitis als oorzaak van icterus

Meestal wordt geel oogwit in verband gebracht met hepatitis of geelzucht van het infectieuze type. Beroepsmatig wordt dit symptoom icterus genoemd en is er sprake van een kenmerkende vergeling. De huid en slijmvliezen verkleuren en er is ook sprake van geel oogwit.

Deze geelverkleuring wordt veroorzaakt door de eerder genoemde bilirubine, die bij geelzucht in verhoogde concentraties in het bloed aanwezig is. Hepatitis is geen huidziekte, maar een infectieziekte van de lever. De lever wordt aangevallen door een virale infectie die ervoor zorgt dat de lever niet goed functioneert.

Er zijn verschillende typen hepatitisvirussen. De meest voorkomende zijn type A, B en C. Terwijl type A het minst ernstig is, kan type B al overgaan van acute hepatitis naar chronische hepatitis. Het meest riskant in dit opzicht is type C, dat in de meeste gevallen overgaat in het chronische stadium.

In elk geval duurt de ziekte vrij lang. Behandeling met medicijnen is noodzakelijk, afhankelijk van het specifieke ziektetype en het virus dat de ziekte heeft veroorzaakt. Ziekenhuisopname is noodzakelijk, vooral voor een grondige diagnose en ook om de mate van aantasting van de leverfunctie vast te stellen.

Galprobleem en icterus

Een bilirubineprobleem kan ook worden veroorzaakt door andere ziekten. Een goed voorbeeld is de verstopping van de galwegen. Een steen in de galwegen maar ook in de galblaas kan verstopping veroorzaken.

Dit veroorzaakt een verstoring in de uitstroom van gal uit de lever. Vervolgens veroorzaakt deze ophoping van gal over de obstructie een aantal symptomen. Naast de typische pijn die optreedt bij galblaasstenen, wordt ook gele verkleuring van de huid, slijmvliezen en het oogwit geassocieerd.

Uitval van de leverfunctie

Hepatitis is niet de enige reden voor leverfalen. Een van de symptomen van leverfalen is gewoon icterus, namelijk de ophoping van bilirubine in het bloed, de organen, de slijmvliezen en ook in de huid of het oogwit.

De leverfunctie faalt bij cirrose, tumoren en ook door de inwerking van gifstoffen. Zo'n vergiftiging treedt bijvoorbeeld op na het eten van giftige paddenstoelen.

Het komt voor bij alcoholisme, wat de oorzaak is van cirrose. Maar ook na een overdosis paracetamol, wat de werkzame stof is van sommige medicijnen tegen pijn of hoge lichaamstemperatuur.

Paracetamol zit ook in sommige combinatiepreparaten tegen verkoudheid en griep. Lees daarom goed de verpakkingsinformatie en dosering.

Overdosis paracetamol

Paracetamol is een vrij verkrijgbaar geneesmiddel voor het verlagen van de lichaamstemperatuur, koorts. Daarnaast heeft het een werking tegen pijn. Paracetamol is de naam van de werkzame stof. Het geneesmiddel wordt door verschillende fabrikanten geproduceerd en elke fabrikant geeft zijn eigen naam aan het geneesmiddel. Er bestaat een risico op overdosering als je niet oppast.

Paracetamol bevat verschillende medicijnen, combinatiemedicijnen, voornamelijk voor griepverschijnselen en verkoudheid. Het is belangrijk om te proberen de aanbevolen dosering niet te overschrijden. Bij een overdosis bestaat het risico op leverfalen.

Bij een gezond persoon is de toxische dosis bij gebruik van paracetamol 140 mg per kilogram lichaamsgewicht. Deze toxische dosis wordt ook wel de hepatotoxische dosis genoemd. Bij mensen zoals alcoholisten, maar ook bij mensen met chronisch leverfalen is de dosis voor leverschade nog lager. Hetzelfde geldt voor mensen die geneesmiddelen uit de groep van de anti-epileptica gebruiken.

Het risico op leverschade neemt toe bij alcoholgebruik.

Voorbeeld: Een persoon heeft een lichaamsgewicht van 70 kg. 70 kg (lichaamsgewicht) x 140 mg (toxische dosis) = 9 800 mg paracetamol, wat neerkomt op 9,8 g paracetamol. Dit betekent dat het innemen van ongeveer 20 tabletten een hepatotoxische dosis is.

De volgende symptomen treden op bij een overdosis paracetamol:

• pijn in de bovenbuik
• gevoel van braken
• braken
• na 48 uur tekenen van leverfalen (icterus en geel gekleurd oogwit)
• verminderde hersenfunctie

Met verhoogde afbraak van rode bloedcellen

Icterus treedt ook op bij verhoogde afbraak van rode bloedcellen als er sprake is van hemolyse. Verhoogde afbraak van rode bloedcellen kan verschillende oorzaken hebben. Het kan worden veroorzaakt door blootstelling aan giftige stoffen, vergiftiging, slangengif, zware metalen (lood) en sommige ziekten. Lees meer over hemolyse.

Andere oorzaken

Geel oogwit is ook een symptoom van andere ziekten, bijvoorbeeld tumoren in de lever, gele koorts, stoornissen in de bloedtoevoer en -circulatie direct in de lever, of genetische of toxische leveraandoeningen.

Een van de genetische aandoeningen waarvoor geel oogwit een vrij typisch symptoom is, is het syndroom van Gilbert. Dit syndroom wordt ook gekenmerkt door een verhoogd bilirubinegehalte. In dit geval is het ongeconjugeerde bilirubine dat vrij is en in de lever terechtkomt.

Hier zou het geconjugeerd (samengevoegd) moeten worden door het enzym. Als er echter sprake is van een stoornis van de lever en het enzym daarin, is deze bilirubine aanwezig in het bloed. Typisch is vergeling van het oogwit.

Het Crigler-Najjar syndroom is een relatief zeldzame erfelijke en genetische aandoening die problemen veroorzaakt in het metabolisme van bilirubine, specifiek door mutatie van het enzym dat bilirubine conjugeert in de lever.

Verstoring van dit enzym leidt tot verminderde conjugatie, waardoor bilirubine niet via de gal uit het lichaam kan worden uitgescheiden. Het hoopt zich op in het lichaam en in het bloed. Als gevolg hiervan is er een onnatuurlijke vergeling van zowel de huid als de aanwezigheid van geel oogwit.

Een voorbeeld van wanneer het oogwit zijn kleur verliest, is ook een kwaadaardig proces van het bindvlies of melanoom van het oog. Melanoom heeft verschillende vormen. Het verschijnt op het oogoppervlak, in het bindvliesgebied, maar ook in het binnenste deel van het oog.

Het type melanoom dat voorkomt in het binnenste gedeelte van het oog is gevaarlijk, vooral vanwege de verborgen vorm en de late diagnose. Het risico om het te ontwikkelen is al vanaf de leeftijd van 25 jaar.

De gedeeltelijke verkleuring van het oogwit wordt veroorzaakt door pinquecula en pterygium, beide hyperplastische veranderingen van het bindvlies. De eerste is driehoekig van vorm en meestal lichtgeel van kleur. De tweede is vergelijkbaar, maar meer grijs van kleur.

Een goed voorbeeld van wanneer de kleur van het oogwit verandert, is ook een slechte levensstijl en vermoeidheid van de ogen. Onevenwichtige voeding, verhoogde consumptie van zout, gekruid, gefrituurd voedsel en alcohol. Vermoeidheid, langdurig computerwerk, slaapgebrek, droge lucht.

De verkleuring en vergeling is echter niet zo uitgesproken als bij leveraandoeningen of andere ziekten. Het oogwit verliest zijn witte kleur en kan een vage gele tint hebben.

Neonatale icterus

Dit wordt ook wel neonatale icterus genoemd. Het duidt niet op een ziekte in deze periode. Het kind voor de geboorte (foetus) heeft een ander hemoglobine, ook wel foetaal hemoglobine genoemd. Dit begint voor de geboorte te veranderen in wat volwassen hemoglobine wordt genoemd.

Het is aanwezig in ongeveer 45-65% van de pasgeborenen. Bilirubine wordt in dit geval ook geproduceerd. Dit wordt geconjugeerd in de lever en vervolgens uitgescheiden in de gal. Als het bilirubinegehalte bij pasgeborenen hoog is en lang aanhoudt, kan deze aandoening tot gezondheidsproblemen leiden.