Wat is een zweer, soorten zweren, hun oorzaken, symptomen en behandeling?

Kenmerken - wat zijn zweren en in welke soorten zijn ze onderverdeeld?

Zweren in het algemeen

Een zweer (ulceratie) is een afwijking van de huid of het slijmvlies die gekenmerkt wordt door een gebrek aan genezing.

Een ulcus is een breuk of verwonding van de huid of het slijmvlies, veroorzaakt door de afbraak van het oppervlakkige epitheelweefsel.

Een ulcus kan oppervlakkig of diep zijn.

Het komt voor in verschillende lagen van de huid of ander weefsel (maag, darm...). Het is een verzonken basis of krater omgeven door scherp afgebakende randen. De randen steken soms boven het oppervlak van het omringende weefsel uit.

De zweer uit zich vooral door pijn.

De belangrijkste oorzaken van zweren zijn infectie, verminderde bloedtoevoer, zenuwbeschadiging of trauma. Soms worden zweren veroorzaakt door een vitaminetekort (avitaminose), met name thiamine - vitamine B1.

Ook kanker kan tot maagzweren leiden.

Tuberculose of syfilis kunnen leiden tot zweren op elk oppervlak van het menselijk lichaam.

Andere infecties kunnen leiden tot een huidzweer.

Drukzweren worden veroorzaakt door verzwakking van de bloedcirculatie door de aderen van de onderste ledematen.

Bij patiënten met diabetes zijn de bloedvaten van de ledematen en de zenuwen beschadigd. Dit is een predispositie voor de ontwikkeling van een tibialis ulcus.

Bij immobiele patiënten kan decubitale ulceratie optreden, d.w.z. het ontstaan van drukzweren.

Peptische zweren ontstaan in de maag en het begin van de dunne darm, in de twaalfvingerige darm (duodenum). Zij worden veroorzaakt door een onevenwichtige samenstelling van het maagsap.

De maag en de twaalfvingerige darm hebben een slijmvlieslaag die hen beschermt tegen vertering. Soms ontstaat er echter, om verschillende redenen, een onevenwichtigheid die leidt tot het ontstaan van een maagzweer.

Soms ontstaan zweren na brandwonden of bevriezing.

Als een huidzweer niet geneest of pijnlijk aanvoelt, moet de mogelijkheid van huidkanker worden overwogen. Er wordt dan rekening gehouden met de leeftijd. Kanker komt in dit geval vaker voor bij patiënten van middelbare leeftijd.

Zweren aan de rand van de onderlip bij oudere mannen hebben meer kans op kanker. Er moet rekening worden gehouden met de prognose en de ziekte moet zo snel mogelijk worden geopereerd.

Soms worden zweren veroorzaakt door virussen, vooral die op de lippen.

Zweren in de mond hebben een soortgelijke prognose. Ze kunnen leiden tot kanker, maar meestal gaat het om een infectie.

Kankerzweren kunnen ook voorkomen in de maag, de dunne of dikke darm en het rectum.

Ulcus cruris is een wond tussen de knie en de enkel. Het duurt soms lang voordat de wond genezen is. De wond kan purulente afscheidingen produceren. Ook het weefsel rond de zweer is aangetast. Het kan tot op het bot te zien zijn.

Mensen met spataders (spataderen) zijn vatbaarder voor het ontwikkelen van een tibiaal ulcus.

Gemengde ulcus cruris komt voor bij ziekten als diabetes, systemische lupus erythematosus of reumatoïde artritis.

Er bestaat ook arteriële ulcus cruris (ischemisch - niet bloedend, bijvoorbeeld door afsluiting van een bloedvat) en ulcus cruris als gevolg van een kwaadaardig proces (huidkanker).

Bij mensen met diabetes ontstaan zweren aan voet en vingers als gevolg van diabetische neuropathie.

Soms is het nodig om de tenen of een deel van de voet te amputeren. Zweren worden ook in verband gebracht met andere ziekten zoals obesitas of hartziekten. Misvormingen en verwondingen zijn een voorwaarde.

Tabak en alcohol zijn risicofactoren voor zweren in het algemeen.

Zwerenziekte van het scheenbeen en het been wordt gedefinieerd door een schaal van zes graden, van milde veranderingen tot gangreen. In het geval van gangreen is amputatie noodzakelijk.

De huid is vaak droog, gebarsten, schilferig, rood en uitslagachtig.

Complicaties van scheen- en beenzweren zijn zichtbaar bot en een sterke geur.

Ulcus durum (harde zweer) komt voor als een zweer op de penis in het eerste stadium van syfilis. Het is een seksueel overdraagbare ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum.

Verval

Zweren kunnen op verschillende plaatsen ontstaan en verschillende oorzaken hebben.

Dienovereenkomstig worden ze onderverdeeld in:

1. Maag- en twaalfvingerige darmzweer - bij een ulceratieve ziekte van de maag en twaalfvingerige darm, peptisch
2. Ulcus cruris - een typische zweer van de tibia
3. Ulcus durum - harde zweer bij syfilis
4. Zweer aan de voet en aangrenzende tenen
5. Zweer aan het hoornvlies
6. Colitis ulcerosa - zwerende ziekte van de dikke darm
7. Andere - huidzweren en onderhuidse zweren die op verschillende plaatsen op het lichaam voorkomen.
   • Lees ook meer in het artikel Furuncle: wat is een furuncle en onderhuids ulcus?

Oorzaken

Infectie met de bacterie Helicobacter pylori kan leiden tot een maag- of twaalfvingerige darmzweer.

Niet-steroïde ontstekingsremmers zoals ibuprofen, acetylsalicylzuur kunnen leiden tot een maag- of twaalfvingerige darmzweer.

Het Zölinger-Ellison syndroom kan ook leiden tot maagzweren. De alvleesklier produceert bij het Zölinger-Ellison syndroom verhoogde hoeveelheden van het enzym gastrine, dat de productie van maagsap stimuleert.

Pittig voedsel en stress veroorzaken geen maagzweer, maar verergeren de toestand wanneer een maagzweer ontstaat.

Oorzaken van ulcus cruris (drukzweer) zijn verwondingen aan het onderste lidmaat of stagnatie van het bloed in de aderen van het onderste lidmaat bij gebrek aan beweging. Ook is er sprake van een verhoging van de bloeddruk.

Oorzaken van ulceratie van de voet en aangrenzende tenen zijn diabetische neuropathie (zenuwbeschadiging), trauma, verminderde bloedtoevoer door de bloedvaten van de voet, cellulitis en overlappende infectie of abnormaal gevormde tenen.

Zie voor meer interessante informatie de artikelen:Welke gezondheidscomplicaties veroorzaakt diabetes? Ook verwaarloosd en onbehandeld enDiabetische voet als complicatie van diabetes?

Manifestaties

Veel mensen met een ulcus tibialis hebben geen manifestaties van de ziekte.

Bij een gastroduodenaal ulcus is er meestal een hevige brandende pijn in het maaggebied. Deze pijn straalt niet uit. Er is ook een gevoel van verzadiging of intolerantie voor vet voedsel. Soms is er geassocieerde misselijkheid (gevoel van braken).

De pijn kan enkele minuten duren, maar ook uren of dagen.

Symptomen van een maagzweer kunnen zijn: braken van bloed of zwart gekleurd bloed in de ontlasting. Er is ook een gevoel van zwakte of gewichtsverlies en verandering van eetlust.

Dyspepsie (veranderde spijsvertering) komt ook voor bij maagzweer.

Ulcus cruris (zweer van het scheenbeen) gaat gepaard met pijn, een branderig gevoel en zwelling.

Interessante feiten

Een maagzweer is een verwonding van het slijmvlies van de maag of de twaalfvingerige darm (duodenum).

Predisponerende factoren voor de ontwikkeling van een maagzweer zijn een verhoogde inname van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen, genetische aanleg en roken.

Een oesofagogastroduodenoscopie wordt gebruikt om de diagnose maagzweer te stellen.

Een maagzweer kan ook optreden bij GERD (gastro-oesofageale refluxziekte).

Het grootste risico is perforatie van de maagwand op de plaats van de zweer.

De pijn bij een maagzweer ontstaat tussen de navel en het borstbeen.

Meestal ontstaat een maagzweer na het 80e levensjaar.

Ulcus cruris komt vaker voor bij mensen met een diep-veneuze trombose, trauma, artrose, verlamming, obesitas of immobiliteit.

Ulceratie van de tibia en het been kan leiden tot gangreen. Het weefsel bij gangreen is zwart van kleur en dood (necrotisch).

Magnetische resonantie beeldvorming (MRI), computertomografie (CT) of röntgen wordt gebruikt om de diagnose scheenbeen- en beenzweren te stellen.

Scheen- en voetzweren zijn over het algemeen niet besmettelijk, maar een van mens tot mens overdraagbare infectie kan zich op de wond vestigen.

Preventie en behandeling

De belangrijkste doelen van preventie van een scheenbeenulcus zijn beperking van alcohol en sigaretten. Het is belangrijk gekruid voedsel en citrusvruchten te vermijden. In de literatuur voegen de auteurs de voorwaarde toe om twee uur voor het slapen gaan niet te eten.

Stop, indien mogelijk, volledig met het gebruik van niet-steroïde ontstekingsremmende pijnstillers zoals ibuprofen, diclofenac, acetylsalicylzuur, enz. bij patiënten met een maagzweer.

Protonpompremmers zijn het geneesmiddel van eerste keuze voor patiënten met een maagzweer. Zij verminderen de productie van maagzuur in de maag. Hiertoe behoren omeprazol en dergelijke.

Soms wordt een antibioticabehandeling toegepast wanneer een Helicobacter pylori-infectie is aangetoond.

Bij een maagzweer wordt soms gebruik gemaakt van chirurgische technieken. Er zijn echter ook complicaties, zoals perforatie (doorboring) van de maagwand en bloedingen.

Ulcus cruris is een behandelbare ziekte. Slechts weinig gevallen zijn ongeneeslijk. De belangrijkste behandelingsaanpak bestaat uit het schoonmaken van de wond. Ook wordt compressie met een elastisch verband toegepast.

Van de medicijnen worden antibiotica gebruikt om te voorkomen dat een infectie de open wond binnendringt.

Preventie van een scheenbeenzweer bestaat uit stoppen met roken, afvallen en regelmatige lichaamsbeweging.

Antiplateletica (bloedplaatjestherapie), die de vorming van bloedvatverstoppingen (trombi) in het gewonde been voorkomen, werken ook preventief.

Het wordt aanbevolen het been regelmatig liggend boven het niveau van het hoofd te houden.

Soms wordt ook gebruik gemaakt van chirurgische behandeling van zweren in het scheenbeen, vooral in gecompliceerde gevallen.

Genezing van een zweer in het scheenbeen en het been duurt weken tot enkele maanden. Soms lukt het niet om te genezen.