Platvoeten: wat zijn de oorzaken en symptomen? Hoe kunnen ze worden verholpen?

Kenmerken

Pes planus is de technische naam voor een platvoet. Door verschillende factoren verdwijnt de voetboog en raakt de voet de grond volledig.

Platvoeten worden meestal veroorzaakt door overgewicht, obesitas en lang staan. Soms draagt verkeerd gekozen schoeisel bij tot platvoeten.

Platvoeten veroorzaken meestal pijn en dragen bij tot andere aandoeningen zoals chronische veneuze insufficiëntie (zwakte) van de onderste ledematen.

De voetboog is zowel longitudinaal als transversaal. Bij deze aandoening daalt of verdwijnt de hele voetboog geleidelijk naarmate de druk erop toeneemt.

De stand van de voet is afhankelijk van de stand van de botten, gewrichten en banden.

20-30% van de mensen lijdt aan een vorm van platvoet.

Platvoeten kunnen zijn:

• Aangeboren
• Verworven

Pes transversoplanus (dwarse platvoet) verschilt van echte pes planus. De boog is gebogen en wordt gevormd door de koppen van de middenvoetsbeentjes. De oorzaken van een dwarse platvoet zijn dezelfde als die van een platvoet. Vaak ontstaan blaren en likdoorns.

Er zijn nog andere vormen van veranderde voetpathologieën, zoals paardenvoet, gebogen voet of haakvoet.

Platvoetziekte kan al in de vroege kinderjaren voorkomen, maar wordt pas na het 30e levensjaar volledig duidelijk.

De patiënt kan last hebben van krampen en stijfheid in het been na langdurig lopen.

Platvoeten bij kinderen

Bij pasgeborenen en kinderen jonger dan 3 jaar is het voetgewelf onvoldoende ontwikkeld. Het kind staat pas op 1-jarige leeftijd op zijn voeten.

Sommige kinderen hebben structurele misvormingen die de normale stand van de voetbeentjes beïnvloeden.

Platvoeten bij kinderen worden in verband gebracht met genetische ziekten. Dit zijn de volgende ziekten:

• calcaneovalgus
• aangeboren verticaal hielbeen
• dyspraxie
• Ehlers-Danlos syndroom
• hypermobiliteit
• verlies van ligamenten
• metatarsus adductus
• aangeboren vergroeiing van de beenderen

Platvoeten worden vaak geassocieerd met obesitas bij kinderen. De problemen worden het duidelijkst op volwassen leeftijd.

Platvoeten bij volwassenen

De term 'klompvoet' verwijst naar beschadiging van de boog van de middenvoet. Het komt meestal voor bij vrouwen na de leeftijd van 40 jaar en bij mensen met overgewicht.

Hypertensie of diabetes kunnen de aandoening verstoren door de bloedtoevoer naar de voet te veranderen. Eerder letsel kan ook leiden tot een verzakte voetboog.

Sommige ziekten en aandoeningen bij volwassenen worden in verband gebracht met platvoeten:

• Zwangerschap - Verhoogde elastineproductie en hormonale veranderingen (ontspanning van de banden)
• Marfansyndroom - genetische bindweefselaandoening
• Reumatoïde artritis - auto-immuunziekte die de gewrichten aantast
• Scoliose - leidt tot eenzijdige platvoeten
• hersenverlamming
• Spierdystrofie
• Arteriële hypertensie
• Diabetes mellitus

De leeftijd van de patiënt kan de platvoet van een of beide beenbogen verergeren. Er kan een aandoening ontstaan die rigide pes planus (platvoet) wordt genoemd. Er is een beperking van de beweeglijkheid van het been.

Soorten platvoeten:

1. Flexor - Het is de meest voorkomende vorm. De voet is helemaal plat en doet geen pijn. Het komt voor vanaf de kindertijd.
2. Achillespeesvernauwing - De pees hecht aan het hielbeen. Pijn wordt gevoeld wanneer de pees vernauwt tijdens het lopen en rennen.
3. Disfunctie van de tibialis posterior - Geassocieerd met letsel, scheuren en zwelling. Veroorzaakt pijn in de enkel.

Oorzaken

De belangrijkste oorzaak is:

• Langdurig overgewicht tot obesitas. Er komt meer druk op de voetboog bij het staan.
• Een waarschuwingsteken is langdurig staan, bijvoorbeeld op het werk.
• Verkeerd gekozen schoeisel
• Enkelblessure, ontwrichting, enz.
• Reumatoïde artritis
• Veroudering
• Diabetes mellitus(suikerziekte)

Verschijnselen

De meeste mensen met een platvoet vertonen geen symptomen.

De platvoetpatiënt loopt op de hele voet. De voetboog verslapt. Er zijn veranderingen in het looppatroon. Pijn is soms niet aanwezig, maar wordt sterker na langdurig lopen. De patiënt weigert daarom langer te lopen.

Er is pijn aan de binnenzijde van de voet tot aan het scheenbeen. Er is valgusiteit van de hiel (knik).

Af en toe kan voetkramp optreden. Soms komt daar spierpijn bij.

De gang kan compenserend schuifelend of ontlastend zijn vanwege bovengenoemde pijn.

Meestal komt de ziekte aan beide voeten voor. Soms ontstaat het compenserend als reactie op stress bij andere ziekten, bijvoorbeeld bij ziekten van de grote gewrichten van de onderste ledematen.

Artritis (ontsteking van het gewricht) in het enkelgebied kan leiden tot platvoeten. Dit zijn compensatiemechanismen - asymmetrische houding enz.

Zonder pijn is behandeling niet nodig.

De ziekte veroorzaakt vooral moeilijkheden bij lang staan, lopen of rennen.

Interessante feiten

De diagnose platvoet wordt gesteld door routineonderzoek. De stand van de voet tijdens het staan, lopen, op de tenen en op de hielen wordt beoordeeld. Voor de diagnose worden podoscoop en plantografie gebruikt.

De podoscoop toont de punten waar de grootste druk op wordt uitgeoefend.

De plantografie onderzoekt de voetafdruk, waarbij de nadruk ligt op de voetboog.

Röntgenfoto's (X-ray), CT (computertomografie) en MRI (magnetic resonance imaging) worden soms gebruikt om de diagnose pes planus te stellen.

Een platvoet komt vaak voor bij kinderen voordat het voetgewelf volledig ontwikkeld is. Sommige mensen ontwikkelen geen voetgewelf en hebben al dan niet problemen.

Een platvoet gaat meestal gepaard met een overdreven (grote) pronatie. In dit geval is de hele voet geknikt. Deze toestand is onevenwichtig en leidt tot verdere schade aan de gewrichten van de onderste ledematen - enkel, knie en heup. Ook het scheenbeen is onnatuurlijk gebouwd.

De algemene gevolgen van platvoeten kunnen gepaard gaan met kniepijn en achillespeesontsteking.

Bij kinderen kan er sprake zijn van een gedeeltelijke correctie van de aandoening. Bij volwassenen daarentegen is de aandoening vaak onomkeerbaar (irreversibel).

De ziekte gaat soms gepaard met hersenverlamming of spierdystrofie.

Atleten en ouderen (als gevolg van letsel) zijn vatbaar voor platvoeten.

Behandeling en preventie

Een goede belasting van de voet, speciale oefeningen en geschikte orthopedische schoenen zijn belangrijk.

Verandering van levensstijl en vermindering van het gewicht helpen. De voeding moet vet- en suikerarm zijn. Ter voorkoming van een hogere bloeddruk wordt een mediterraan dieet aanbevolen. Vis, olijfolie en veel vezels worden aanbevolen.

Platvoeten kunnen aangeboren zijn. In het geval van een familiaal voorkomen is het onmogelijk om over preventie te spreken.

De behandeling is als volgt:

• Revalidatie - Dit omvat fototherapie, elektrotherapie, hydrotherapie, lichaamsbeweging, massage.
• Hulpmiddelen - Zachte en halfstijve orthopedische inlegzolen, actieve orthopedische inlegzolen of de Helfet hielcup worden gebruikt.
• Medicatie - Niet-steroïde ontstekingsremmers zoals ibuprofen of diclofenac worden gebruikt tegen de pijn. Ze bestaan ook in de vorm van gels.
• Chirurgische behandeling - De lagere stadia van de ziekte worden behandeld door het inbrengen van een resorbeerbare schroef. Het vierde stadium van de ziekte wordt geopereerd met een osteotomie. Postoperatieve complicaties zijn mogelijk. Soms wordt de achillespees verlengd. Dit helpt de patiënt tegen de pijn.

Complicaties van de operatie zijn infectie, verminderde beweeglijkheid van de enkel of aanhoudende pijn.

Oefeningen voor platvoeten

1. Oprekken van de hiel
2. Rollen met een tennis/golfbal
3. Verhogen van de voetboog
4. Kuitverhoging
5. Trapboogverhoging
6. Tenen optillen