Word je overweldigd door nervositeit en stress? Tijdens de zwangerschap is het noodzakelijk om ze te minimaliseren

Word je overweldigd door nervositeit en stress? Tijdens de zwangerschap is het noodzakelijk om ze te minimaliseren
Bron foto: Getty images

Zenuwachtigheid en stress hebben een grote invloed op mensen, of we ons dat nu realiseren of niet. Als het langdurige aandoeningen zijn, kunnen ze de gezondheid van zelfs een voorheen gezond individu beïnvloeden. Zwangere vrouwen zijn geen uitzondering! Zwangerschap is op zichzelf al stressvol en elke extra stress kan gevolgen hebben. Wat toont het nieuwste onderzoek aan over het effect van stress op de ontwikkeling van de foetus?

De onkunde en verkeerde informatie die via multimedia wordt verspreid is overweldigend en niet aflatend. Hetzelfde geldt voor de invloed van stress op de ontwikkeling van de foetus.

Je leest bijvoorbeeld dat stress geen effect heeft op de ontwikkeling van de foetus. Toch zijn er verschillende psychosomatische ziekten bekend en bewezen. Deze ziekten worden in de eerste plaats veroorzaakt door stress, maar ook door angst, onzekerheid, bezorgdheid of depressie. Deze mogelijke trivialiteiten kunnen een cascade van verschillende biochemische gebeurtenissen in het lichaam veroorzaken die niet zonder gevolgen blijven.

Het meest belachelijk is de informatie over hoe stress positieve effecten heeft op de foetus. We weten niet hoe de auteur tot deze conclusie is gekomen. Stress, biochemische gebeurtenissen en hun effecten op de vrouw en de foetus tijdens een acute of chronische stressrespons zijn te vinden in het artikel. Milde stress die de groei van het kind versnelt, komt echter niet overeen met rijping en een goede ontwikkeling.

Veel bronnen beschrijven dat het kind na de geboorte beter bestand is tegen stress, maar dit is een schrale troost in vergelijking met het risico op specifieke leerstoornissen in de ontwikkeling en andere psychiatrische stoornissen die kunnen ontstaan.

Interessant: al Plato respecteerde in zijn werken de integriteit tussen lichaam en ziel. Ook Cicero kende of veronderstelde een verband tussen lichamelijke ziekten en geestelijke gezondheid. S. Freud beschreef de psychologische oorzaken van sommige ziekten. F. Alexander was de eerste die somatische ziekten met een psychologische basis specificeerde (bronchiale astma, arteriële hypertensie, neurodermitis, reumatoïde artritis, colitis ulcerosa, thyrotoxicose, duodenale en maagzweer). De oosterse geneeskunde gaat nog steeds uit van een verband tussen geestelijke en lichamelijke gezondheid.

Zenuwachtigheid en stress - definitie van basisbegrippen

Zenuwachtigheid en stress zijn twee begrippen die zeer nauw verwant zijn. Zenuwachtigheid kan zich verdiepen in stress en omgekeerd manifesteren stressreacties zich vaak in een reeks symptomen die ook zenuwachtigheid omvatten. Hun nauwe verwantschap resulteert in overeenkomsten of overlapping van sommige manifestaties.

Tip: Angst, vrees, depressie of andere symptomen.

Zenuwachtigheid, waarom ontstaat het?

Het woord nervositeit komt van het Latijnse woord nervus (zenuw). Het is een gevoel of toestand van innerlijke spanning. Soms ontstaat het echt, andere keren komt het onverwacht zonder duidelijke oorzaak. Soms voelt de patiënt het in zijn of haar hele lichaam, soms specifiek in de benen of buik. Mensen beschrijven dit fenomeen vaak ook als druk, tintelingen of een innerlijke trilling.

In de meeste gevallen treedt het sporadisch op. Het doet zich voor wanneer iemand voor een test staat, een prestatie moet leveren of in een situatie verkeert waarvan hij of zij niet zeker is. Er is een dunne lijn tussen nervositeit en stress. Kortdurende nervositeit wordt als normaal beschouwd.

Langdurige, intense en vooral ongerechtvaardigde nervositeit is een medische aandoening. Volgens de International Classification of Diseases wordt het een neurotische aandoening genoemd, die vaak gepaard gaat met hyperventilatietetanie en andere symptomen. De oorzaken van deze aandoening worden gedefinieerd als mentale onevenwichtigheden.

Hoe uit nervositeit zich?

  • Onredelijke angst, fobieën
  • ongegronde angsten
  • gevoelens van angst en depressie
  • gevoelens van hopeloosheid
  • obsessies (opdringerige gedachten)
  • geheugenstoornissen, geheugenverlies
  • concentratiestoornissen
  • slaapstoornissen (slapeloosheid, vaak wakker worden, nachtmerries)
  • fladderend gevoel in de maag
  • vermoeidheid, misselijkheid, braken, constipatie, diarree
  • verhoogde hartslag
  • overmatig zweten
  • tremor (handen of hele lichaam)
  • onzinnige bewegingen, gewelddadig of schokkerig
  • verhoogde toon van de stem, trillende stem, stotteren

Positieve stress, is dat wel mogelijk?

Positieve stress wordt door psychologen eustress genoemd. Het treedt op wanneer het lichaam wordt blootgesteld aan stress die weliswaar een positieve ondertoon heeft, maar toch stressvol is voor het lichaam vanwege de verhoogde eisen.

Positieve stress ontstaat in situaties waarin het aanpassingsvermogen van een individu wordt aangetast door de komst van bepaalde veranderingen. Het heeft echter een positief effect op de persoon en creëert een soort drijvende kracht.

Eustress is een drijvende kracht die ons actiever, sterker en veerkrachtiger maakt. Situaties die dit uitlokken zijn bijvoorbeeld een huwelijk, de geboorte van een kind, de aankoop van een droomhuis, een felbegeerde baan en promotie, enz. Deze voorbeelden zijn positief, maar ze verhogen ook bepaalde eisen en veranderingen in de toekomst. Daarom oefent het een stressvolle invloed uit.

Manifestaties van positieve stress:

  • nervositeit, stress, explosiviteit
  • stemmingswisselingen, gevoelens van angst en vreugde tegelijkertijd
  • onterechte angsten voor op handen zijnde veranderingen
  • overmatige of verminderde empathie (vermogen om zich in te leven in de situatie van een ander)
  • obsessies (positieve opdringerige gedachten)
  • voortdurend herkauwen en afstompen van echt sociaal contact
  • geheugenstoornissen, amnesie
  • concentratiestoornissen vs. overmatige interesse
  • besluiteloosheid
  • slaapstoornissen (slapeloosheid, dagdromen)
  • vermoeidheid, uitputting afgewisseld met hyperactiviteit
  • verhoogde hartslag
  • overmatig zweten, droge mond
  • tremor (handen of hele lichaam)

Negatieve stress - de ergste eigenschap

Negatieve stress is logischerwijs erger dan positieve stress en ongetwijfeld erger dan nervositeit. Het staat bekend als distress. Negatieve stress heeft negatieve effecten op een persoon, houdt zijn geest bezig en put hem uit in verschillende mate (afhankelijk van de geestelijke gezondheid en veerkracht van het individu). Het is een veel voorkomende oorzaak van psychosomatische ziekten.

Psychosomatische ziekten (psyche - ziel, soma - lichaam) zijn ziekten of symptomen die voortkomen uit negatieve, psychologische omstandigheden. De psyche en het lichaam zijn twee verschillende systemen die onderling verbonden zijn.

Een verstoord evenwicht in het ene veroorzaakt een verstoord evenwicht of probleem in het andere. Een goed voorbeeld is pijn bij kanker, wat leidt tot lijden, verdriet, uitputting, gebrek aan levenslust, apathie en terugtrekking. Omgekeerd leidt depressie tot gebrek aan eetlust, overgeven, gewichtsverlies en uitdroging.

Manifestaties van negatieve stress:

  • Ongerechtvaardigde angst, fobieën
  • Ongerechtvaardigde en gerechtvaardigde angsten
  • gevoelens van angst, hopeloosheid en depressie
  • negatieve obsessies (opdringerige gedachten)
  • overmatige of afgestompte empathie
  • stemmingswisselingen, explosiviteit, agressiviteit
  • geheugen- en geheugenretentiestoornissen, geheugenverlies
  • concentratiestoornissen
  • slaapstoornissen (slapeloosheid, vaak wakker worden, nachtmerries)
  • fladderend gevoel in de maag
  • vermoeidheid, misselijkheid, braken, constipatie, diarree
  • duizeligheid, instorting
  • verhoogde hartslag, verhoging van de bloeddruk
  • snelle en oppervlakkige ademhaling
  • bleekheid in het gezicht, overmatig zweten
  • tremor (handen of hele lichaam)
  • onzinnige bewegingen, gewelddadig of schokkerig
  • verhoogde toon van de stem, trillende stem, stotteren

Hoe beïnvloedt stress een persoon?

Op het moment dat een stressfactor in werking treedt, verdedigt het lichaam zich. Dit is een soort verdedigingsreactie tegen een extern gevaar. Het kan worden waargenomen tijdens de verschillende stressfasen.

Er komen hormonen vrij in het bloed, die als een soort beschermende barrière fungeren in de eerste tot derde fase van stress. Echter, met de intensiteit en duur van de stress kunnen deze reserves en het hele organisme volledig uitgeput raken. Dit kan ernstige schade aan de gezondheid veroorzaken, en in uitzonderlijke gevallen de dood van het organisme.

Interessant feit: In tegenstelling tot mensen ondergaan dieren een stimulerende fase van stressmanagement. Activering van het sympathische zenuwstelsel zet hun organisme in beweging op een vergelijkbare manier als mensen (verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk, verhoogde spierspanning, verhoogde concentratie), maar het resultaat is ofwel aanval of vlucht als bescherming tegen het dreigende gevaar.

Tabel met stadia van stress

1. Alarmfase Onmiddellijke reactie op de stressfactor
  • afgifte van catecholaminen (adrenaline, noradrenaline)
  • mobilisatie van energiebronnen
  • verhoogde hart- en longactiviteit
  • mydriasis, verwijding van de pupillen
  • overmatig zweten
  • stijfheid
  • verbetering van concentratie en zintuigen
  • vermindering/afzwakking van pijngewaarwording
2. Aanpassingsfase reactie op een stressfactor of belasting
  • activering van stressverlichtende mechanismen
  • spoeling van glucocorticoïden en antidiuretisch hormoon
3. Compensatiefase de fase waarin de reserves van het lichaam worden aangesproken
  • de reserves van het lichaam zijn uitgeput
4. Decompensatiefase fase van uitputting van de lichaamsreserves
  • volledige uitputting van de orgaanreserves
  • dood

Belangrijke hormonen en veranderingen tijdens de stressreactie

Stress is de defensieve reactie van het lichaam op overmatige mentale of fysieke stress of een externe of interne bedreiging. Elke stressveroorzaker wordt een stressfactor genoemd. Een stressfactor kan een interne factor zijn, zoals een genetische aanleg, een stofwisselingsziekte of een andere ziekte. Een externe factor is een negatieve gebeurtenis. De volgende opeenvolging van gebeurtenissen wordt gemedieerd door het hormonale en zenuwstelsel.

De stressfactor activeert bepaalde mechanismen in het organisme. Als gevolg daarvan komen er overmatige hoeveelheden hormonen vrij in de circulatie. In sommige gevallen (minder vaak voorkomend) wordt de secretie van sommige hormonen verminderd. Hormonen worden geproduceerd door de endocriene klieren.

Activering in de hypothalamus (het onderste deel van het mesenchym dat de bodem van de derde hersenkamer vormt) resulteert in twee gelijktijdige reacties, de eerste heet sympatho-adreno-medullary, de tweede hypothalamo-hypofyse-bijnier.

De eerste reactie werkt rechtstreeks in op het sympathische systeem en activeert het. De tweede reactie resulteert in een verhoogde afscheiding van corticotrope hormonen uit de hypothalamus. Deze veranderingen beïnvloeden de andere endocriene en hormonale systemen door andere hormonen te activeren of te remmen.

Tabel van basis "stress" hormonen

Hormoon Producerende klier Functie
Adenocorticotroop hormoon Subcorticale klier (adenohypofyse)
  • Stimuleert de bijnierschors, de groei ervan
  • Neemt deel aan de verhoogde afscheiding van hydrocortison
  • Is betrokken bij de verhoogde afscheiding van glucocorticoïden
  • verhoogt de productie van melanine (huidpigment)
  • metaboliseert vetten
Bijnaline Bijniermerg (medulla glandulae)
  • activeert het sympathische zenuwstelsel
  • verhoogt de hartslag
  • verhoogt de bloeddruk
  • veroorzaakt mydriasis (verwijding van de pupillen)
  • verwijdt de bronchiën
  • onderdrukt het spijsverteringskanaal
Noradrenaline bijniermerg (medulla glandulae)
  • activeert het sympathische zenuwstelsel
  • verhoogt de hartslag
  • verwijdt bloedvaten
  • metaboliseert glycogeen tot eenvoudige suikers
Hydrocortison Bijnierschors (cortex glandulae)
  • metaboliseert suikers, vetten, eiwitten
  • onderdrukt het immuunsysteem
  • vermindert het aantal lymfocyten
  • verlicht symptomen van ontsteking
  • vermindert botvorming

Biochemische reacties bij acute of chronische stress

Tijdens acute of chronische stress worden het zenuwstelsel, het endocriene stelsel, het cardiorespiratoire stelsel en het bewegingsapparaat geactiveerd.

Het zenuwstelsel wordt alert op potentieel of dreigend gevaar. Cognitieve functies (denken, geheugen, concentratie, alertheid, reactietijd), zintuigen (zien, horen) verbeteren en pijngewaarwording vermindert.

Samen met de alertheid van het bewegingsapparaat is er een toename van de spiertonus van de gestreepte spieren.

Het cardiorespiratoire systeem werkt sneller. De hartslag neemt toe, waardoor de bloedtoevoer en zuurstoftoevoer naar de organen toeneemt. Tegelijkertijd vernauwen de perifere bloedvaten zich en stijgt de bloeddruk, de pupillen verwijden zich en de stollingstijd (bloedstollingstijd) wordt aanzienlijk verkort. De luchtwegen verwijden zich, de ademhaling wordt versneld en verdiept.

Het endocriene systeem weet niet van tevoren hoe lang het lichaam onder stress zal staan. Daarom mobiliseert het alle energiebronnen en bouwt het reserves op.

Aan de andere kant wordt de activiteit van de gladde spieren die deel uitmaken van het spijsverterings-, urineweg- en voortplantingssysteem ernstig geremd. De darmperistaltiek wordt verminderd, wat constipatie of, paradoxaal genoeg, diarree kan veroorzaken. De afscheiding van spijsverteringssappen wordt geremd. Ontspanning van de blaasspieren kan leiden tot urineren. De seksuele organen functioneren niet zoals het hoort tijdens stress. Erectiestoornissen treden bijvoorbeeld op bij mannen en vaginale droogheid bij vrouwen.

Interessant: Probeer je een baby te krijgen, maar lukt het op de een of andere manier niet? Een van de oorzaken kan ook stress zijn en het depressieve effect daarvan op het voortplantingssysteem. Een verminderde kans op conceptie is bewezen.

De hierboven genoemde "stress"-hormonen zijn betrokken bij deze processen in het lichaam. Ze beïnvloeden andere hormonen in het lichaam door hun overproductie.

  • Antidiuretisch hormoon - Wordt geproduceerd in de hypothalamus en in mindere mate in de bijnierschors en de geslachtsklieren. Werkt in op de vochtstofwisseling door het bij overproductie uit de cellen te houden. Absorbeert water in de nieren en beïnvloedt zo sterk hun functie. Verhoogt de bloeddruk.
  • Somatotroop hormoon - Het is een hormoon van de adenohypofyse. Het is een groeihormoon dat voornamelijk betrokken is bij de groei van botten, spieren en interne organen. De overproductie ervan veroorzaakt acromegalie (verhoogde groei van perifere delen zoals oren, neus). De verminderde productie ervan heeft een aanzienlijke invloed op de juiste groei en ontwikkeling.
  • Thyroxine - Dit is een van de hormonen die door de schildklier worden geproduceerd. Acute stress verhoogt de productie ervan, waardoor de glycogeenvoorraad in de lever afneemt en de hoeveelheid suiker en stikstof in de bloedbaan toeneemt. Het verhoogt de hartslag met wel 20%. Chronische stress verlaagt het niveau ervan. Het heeft een duidelijk effect op de groei van weefsels en organen omdat thyroxine de afscheiding van groeihormoon remt.
  • Follikelstimulerend hormoon, prolactine, luteïniserend hormoon, testosteron, oestrogenen (seksuele functie, voortplanting)
  • Glucagon, insuline - Deze hormonen worden geproduceerd in de alvleesklier. Onder acute stress neemt de hoeveelheid insuline toe en de hoeveelheid glucagon af. Dit veroorzaakt hypoglykemie tot hypoglykemisch coma bij diabetici. Onder chronische stress is het tegenovergestelde het geval en treden hyperglykemie en metabole verstoring op.
  • Aldosteron - Het wordt gevormd in de bijnierschors en beïnvloedt de doorlaatbaarheid van celmembranen. Het reguleert de water- en bepaalde zoutstofwisseling. Het stimuleert de natriumabsorptie en kaliumuitscheiding.

Zwangerschap en stress - wetenschap, onderzoek, experimenten en resultaten

Het effect van stress op mensen is al kort beschreven. Zwangere vrouwen vormen hierop geen uitzondering. Omdat ze nog een levend wezen in zich dragen, moeten ze in dit opzicht voorzichtiger zijn.

Intra-uteriene ontwikkeling van de foetus

Tijdens de intra-uteriene ontwikkeling is de foetus door de placenta aan de moeder verbonden en door de navelstreng aan de placenta. De navelstreng zorgt voor de nodige voedingsstoffen en zuurstof en voert de producten van de stofwisseling af. De placenta biedt ook een soort bescherming of barrière tegen het immuunsysteem van de moeder, dat het embryo anders als een vreemd lichaam zou beschouwen en ertegen zou vechten.

De placenta is een tijdelijk orgaan in het lichaam van de moeder dat bepaalde hormonen produceert die belangrijk zijn voor het behoud van de zwangerschap, zoals choriongonadotrofine (hCG), een bekend begrip bij elke vrouw die ooit een zwangerschapstest heeft gedaan, en oestrogenen, progesteron en lactogeen.

Het is ook doorlaatbaar (permeabel) voor hormonen die zich vormen en in de bloedbaan van de moeder terechtkomen. Als hormonen zo'n grote invloed kunnen hebben op een volwassene, hoe zit het dan met een kleine en gemakkelijk kwetsbare foetus?

Het effect van stresshormonen op de groei en ontwikkeling van de foetus

Stress als factor die zowel de moeder als de foetus beïnvloedt, is slechts een van de vele factoren die van invloed zijn op de intra-uteriene ontwikkeling. Er moet rekening mee worden gehouden dat de ergste en minst invloedrijke invloed op de goede ontwikkeling van de pasgeborene genetica is. De verhoogde concentratie van bepaalde hormonen in het vruchtwater is wetenschappelijk bewezen.

Belangrijke opmerking: Er moet ook worden opgemerkt dat de stress op de foetus ernstig, intens en langdurig moet zijn (verkrachting, aanranding, moord, verlies van een partner). Kortstondige stress uit het dagelijks leven zal niet leiden tot de geboorte van een kind met een mentale achterstand, open rug en onderontwikkelde organen.

Dan zijn er nog factoren zoals het misbruik van bepaalde geneesmiddelen, de onderliggende, voortdurende maternale (diabetes, hypertensie, schildklieraandoening), evenals verschillende infecties die tijdens de zwangerschap optreden (meningitis, pokken).

Tip: Griep tijdens de zwangerschap

Onderzoek naar de toediening van glucocorticoïden

Wetenschappers van de Universiteit van Cambridge, een van 's werelds meest gerenommeerde universiteiten, hebben in een onderzoek het effect van stress op de groei van de foetus bevestigd. Het testmonster bestond uit foetussen van muizen die geïnjecteerd waren met het stresshormoon glucocorticoïden. Ze waren aanzienlijk kleiner in vergelijking met foetussen van muizen die het hormoon niet toegediend hadden gekregen. Deze hormonen verstoren en verstoren het transport van suikers door de placenta aanzienlijk. Dit veroorzaakt intra-uteriene voedingsstoornissen, groeistoornissen en vervolgens een laag geboortegewicht.

Dieronderzoek (zoogdieren) toont duidelijk de invloed aan van stress en de blijvende gevolgen ervan op neuro-endocrien niveau en in het latere gedrag van het kind. Glucocorticoïden die vrijkomen bij stress hebben een effect op de ontwikkeling van de hersenen (adenocorticotroop hormoon, hydrocortison - kleinere hoofdomtrek). Dit gebied wordt natuurlijk voortdurend onderworpen aan verschillende onderzoeken.

Het effect van somatotroop hormoon op de foetus

De groei en het gewicht van de foetus hangen echter ook af van verhoogde of verlaagde hormoonspiegels in het lichaam van de moeder. Dit is voornamelijk het somatotroop hormoon. De concentratie ervan hangt af van het feit of er alleen sprake is van een acute stressreactie of van chronische stress. Een te hoge concentratie ervan kan leiden tot een te hoog foetaal gewicht en de daarmee gepaard gaande vroeggeboorte. Omgekeerd kan een verlaagde concentratie ervan leiden tot een laag geboortegewicht, vroeggeboorte en een slechte ontwikkeling van botten en inwendige organen.

Langdurige blootstelling aan stress en stresshormonen verhoogt het risico op een slechte ontwikkeling van bepaalde organen en vergroot de kans op geboorteafwijkingen van het hart, de longen, de darmen of het zenuwstelsel.

Steroïden en thyrotoxine

Lichte kruising van de placenta wordt opgemerkt met bijvoorbeeld steroïden of thyrotoxine. Deze werken op de foetus op een vergelijkbare manier als bij een volwassene. Thyrotoxine remt de groei van de foetus en interfereert aanzienlijk met de concentratie van glucose en insuline in het lichaam. Het kan een verminderde groei, een laag geboortegewicht en stofwisselingsstoornissen veroorzaken. Deze kunnen een goede ontwikkeling van de baby in de weg staan.

Secundaire invloed van hormonen op basis van stoornissen bij de moeder

Er zijn meer gevallen geregistreerd in de latere stadia van de zwangerschap waarbij plotseling optredende en ernstige stress vlak voor de bevalling een vroeggeboorte heeft veroorzaakt. Hoe is dit mogelijk? Stress en het effect ervan op het spierweefsel kunnen vroegtijdige samentrekkingen van de baarmoeder en dus natuurlijk weeën opwekken.

Hormonen zijn onvoorspelbaar en kunnen de foetus in tweede instantie beïnvloeden. In eerste instantie beïnvloeden ze de moeder. Ze veroorzaken bepaalde veranderingen in haar lichaam, zelfs ziekte, die in tweede instantie de ongeboren baby beïnvloeden.

Tabel van ziekten die tijdens de zwangerschap voorkomen en hun effect op de foetus

Arteriële hypertensie
  • aangeboren ontwikkelingsstoornissen
  • vroegtijdige placenta-abruptie
  • pre-eclampsie/eclampsie
  • vroeggeboorte
  • miskraam
  • verhoogde foetale hartslag
Zwangerschapsdiabetes
  • Aangeboren ontwikkelingsstoornissen
  • vroegtijdige placenta-abruptie
  • vroeggeboorte
  • miskraam
  • Gewichtsstoornissen bij de pasgeborene
Hyperemesis gravidarum
  • laag geboortegewicht van de pasgeborene
  • prematuriteit
  • stofwisselingsstoornissen
Depressie, stress
  • depressie
  • Agressie
  • psychologische en ontwikkelingsstoornissen
  • emotionele instabiliteit
  • relatieproblemen
  • andere psychiatrische diagnoses
  • hersenontwikkelingsstoornissen
  • mentale achterstand

Deze somatische ziekten van de moeder op psychologische basis kunnen een vroegtijdige placenta-abruptie, gynaecologische bloedingen en een verhoogd risico op een miskraam veroorzaken. Ze hebben ook invloed op het gewicht en de ontwikkeling van organen en weefsels bij de pasgeborene.

Tip: Hoe herken je zwangerschapsvergiftiging?

Over de precieze effecten van stress op de foetus wordt voortdurend gediscussieerd door moeders en deskundigen. Wat 100% zeker is, is dat stress een overwegend negatief effect heeft op de pasgeborene. Daarom moet stress tot een minimum worden beperkt en mag de baby niet in gevaar worden gebracht.

fdeel op Facebook

Interessante bronnen

Het doel van het portaal en de inhoud is niet om professionele onderzoek. De inhoud is voor informatieve en niet-bindende doeleinden alleen, niet adviserend. In geval van gezondheidsproblemen raden we aan om professionele hulp, een bezoek aan of contact opnemen met een arts of apotheker.