Welke vormen van kanker bij vrouwen kennen we? (symptomen + behandeling)

Kanker verwijst naar een breed scala van ziekten van verschillende delen van het lichaam en organen. Het gemeenschappelijke kenmerk is dat de lichaamseigen cellen "gek" worden en ongecontroleerd beginnen te groeien.

De cluster van kankercellen infiltreert in het omliggende gebied, maar kan zich ook verspreiden naar verre delen van het lichaam - metastaseren. Kanker kan dus in elk deel van een levend organisme voorkomen.

Kanker komt meestal voor op plaatsen waar normaal gesproken de meeste celdeling plaatsvindt (bijv. luchtpijp, longen, darmen) of op plaatsen waar cellen door hormonen worden gestimuleerd (bijv. prostaat, eierstokken, borst).

Tabel van factoren die celmutatie en tumorgroei veroorzaken

Verschillen in het lichaam van vrouwen leiden ook tot verschillende soorten kanker

De structuur van het menselijk lichaam van vrouwen en mannen verschilt op bepaalde punten. Daarom weten we welke soorten kanker uitsluitend bij een bepaald geslacht voorkomen vanwege anatomische bijzonderheden.

Zo kunnen alleen mannen prostaatkanker krijgen, terwijl vrouwen kanker van de vrouwelijke geslachtsorganen of de minder bekende placentakanker kunnen krijgen.

Borstkanker kan ook worden beschouwd als een vrouwenkanker, gezien de hoge incidentie bij vrouwen, maar het kan beide geslachten treffen.

Meer weten?
Lees met ons mee.

Kanker van de vulva

Vulvarkanker verwijst naar een kankerproces dat de uitwendige vrouwelijke genitaliën aantast.

Deze tumoren worden histologisch onderverdeeld in verschillende subgroepen, afhankelijk van het specifieke weefsel waarin ze ontstaan.

Histologische classificatie van tumoren van de vulva:

• Epitheliale tumoren - maken tot 85% uit van alle vulvarale tumoren. Ze worden gevormd uit huidepitheel, plaveiselepitheel, klierepitheel of dermale adnexa.
• Mesenchymale tumoren - tot deze groep behoren tumoren die hun oorsprong vinden in weke delen (liposarcoom, angiomyxoom, leiomyoom...)
• melanocytaire tumoren - treft gemiddeld 2 tot 10% van de meestal oudere patiënten.

Hoe manifesteert vulvarkanker zich?

Ondanks de verscheidenheid aan weefsels waaruit vulvarale tumoren kunnen ontstaan, hebben ze gemeenschappelijke kenmerken.

Het typische symptoom is langdurige jeuk in het uitwendige genitale gebied. Dit symptoom kan door de patiënt in eerste instantie worden verward met een andere - meestal infectieuze - ziekte, zoals een schimmelinfectie.

Minder vaak is afscheiding ook een veel voorkomend symptoom van veel gynaecologische aandoeningen.

In sommige gevallen is er ook pijn in het getroffen gebied of een gynaecologische bloeding buiten de cyclus.

Jeuk en daaropvolgend krabben kunnen infectie en lokale zwelling veroorzaken, met urologische problemen en plasproblemen tot gevolg.

Laesies met karakteristieke kenmerken

Zwelling van de vulva komt niet alleen voor als gevolg van pruritus, maar ook in combinatie met huidlaesies.

Kwaadaardige laesies hebben karakteristieke kenmerken, namelijk leukoplakie, gezwellen en lokale bloedingen. Er kan ook ulceratie optreden in het aangetaste gebied.

Het wordt meestal aangetroffen op grote puistjes, maar kan ook gezien worden op kleine puistjes, uitwendige genitaliën of clitoris.

Heb je een neoplasma op je vulva gezien?

Als je een nieuwe formatie op je vulva hebt gepalpeerd, moet je naar je gynaecoloog gaan (tenzij het om uitslag en verwondingen gaat).

Een arts die gespecialiseerd is in gynaecologie kan uit ervaring al een neoplasma beoordelen op basis van het uiterlijk.

Het basisonderzoek wordt aangevuld met histologie, dat de basis vormt voor de uiteindelijke diagnose. Er moet een biopsie worden genomen van elke verdachte plek in het uitwendige genitale gebied.

Wat zijn de behandelingsmogelijkheden voor vulvarkanker?

Als de ziekte in een vroeg stadium wordt gediagnosticeerd en er geen uitzaaiingen zijn, is chirurgische verwijdering van de tumor het meest geschikt. Deze methode verhoogt de overlevingskans van patiënten tot 60%.

Radiotherapie is effectief gebleken bij patiënten met liesknopen. Positiviteit van de knopen duidt meestal op uitzaaiingen in dit gebied.

Vaginale kanker

De vagina is een musculo-vasculaire buis, een orgaan dat de baarmoeder en de uitwendige geslachtsorganen van een vrouw verbindt.

Vaginale kanker met een oorzaak direct in de vagina is zeer zeldzaam.
Het vormt slechts ongeveer 1,5% van alle gynaecologische kankers.
Kanker tast meestal cellen aan op het oppervlak van het vaginale slijmvlies, het geboortekanaal.

Het wordt vaker aangetroffen samen met baarmoederhalskanker of als een tumor die uit de baarmoeder of vulva groeit.
Het risico om het te ontwikkelen neemt toe met de leeftijd of wordt veroorzaakt door HPV.

De meest voorkomende soorten vaginale kanker:

• Vaginaal plaveiselcelcarcinoom (het meest voorkomende type vaginale kanker van epitheelcellen).
• Vaginaal adenocarcinoom (kanker van de kliercellen)
• vaginaal melanoom (een tumor van pigmentproducerende cellen - melanocyten)
• vaginaal sarcoom (tumor van bindweefsel of spierweefsel)

Stadia van vaginale kanker:

• Stadium I - omcirkelde kanker, die de vaginale wand aantast
• Stadium II - kanker die is uitgezaaid naar de omliggende weefsels
• Stadium III - kanker die is uitgezaaid naar het bekken
• Stadium IV.A - de kanker breidt zich uit naar de omliggende organen (blaas, rectum)
• Stadium IV.B - kanker die buiten de vagina groeit (metastase naar afgelegen organen zoals de lever)

Behandelingsopties voor vaginale kanker zijn afhankelijk van het specifieke type tumor en het stadium van de ziekte!

Symptomatologie van vaginale kanker

De vroege stadia van de ziekte zijn asymptomatisch. Daarom spelen regelmatige gynaecologische onderzoeken een belangrijke rol bij een vroege diagnose.

Symptomen van vaginale kanker zijn onder andere specifieke symptomen zoals pijn in het vaginale gebied die uitstraalt naar de onderbuik, onregelmatige menstruatie, gemiste menstruatie, bloedingen buiten de cyclus, bloedingen na het vrijen, menopauzale bloedingen en waterige afscheiding.

Niet-specifieke symptomen zijn onder andere problemen met plassen. Tumorgroei veroorzaakt pijn bij het plassen, pijn in de buik en het bekkengebied en veroorzaakt vaak constipatie.

Wat moet je doen als je risicosymptomen ontwikkelt?

Als de symptomen op vaginale kanker wijzen, is het essentieel om naar een gynaecoloog te gaan.

De basis van het onderzoek is om niet alleen de vagina te controleren, maar ook de baarmoederhals, van waaruit de tumor in sommige gevallen in de vagina afdaalt.

Het gynaecologisch onderzoek wordt aangevuld met een echografie, soms met een röntgenfoto. Laboratoriumresultaten zijn even belangrijk.

Kanker van de baarmoederhals en het baarmoederlichaam

Kanker van de baarmoederhals is een bekende ziekte. Over kanker van het baarmoederlichaam wordt minder gesproken. Beide ziekten zijn oncologische ziekten van de baarmoeder. Ze verschillen naargelang de plaats waar de tumor is begonnen.

Baarmoederkankers naar plaats van oorsprong:

• kwaadaardige tumor van de endocervix
• kanker van de exocervix
• kwaadaardige tumor van de isthmus
• endometriumkanker
• myometriale maligniteit
• kwaadaardige tumor van de fundus van de baarmoeder
• kwaadaardige tumor die meer dan één regio van het baarmoederlichaam overlapt

Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door HPV

Baarmoederhalskanker (carcinoma cervix utheri) is een tumor die ontstaat in het weefsel van de baarmoederhals. Het treft jongere leeftijden, voornamelijk in ontwikkelde landen.

Het wordt veroorzaakt door infectie van het epitheel in dit gebied met het humaan papillomavirus, ook bekend als HPV. In sommige gevallen geneest het spontaan. In andere gevallen verandert de infectie in een carcinoom.

Het risico op kanker neemt toe in combinatie met andere risicofactoren zoals seksuele promiscuïteit, slechte hygiëne, verminderde immuniteit, meerdere zwangerschappen, langdurig of onjuist gebruik van anticonceptie, genetica, alcohol, roken.

Interessant:
Het aantal sterfgevallen als gevolg van baarmoederhalskanker neemt af.
Dit is te danken aan cytologische screening, waarmee voorstadia van kanker vroegtijdig worden opgespoord, en HPV-vaccinatie.
Vervolgbehandeling zorgt ervoor dat de ziekte zich niet ontwikkelt tot het stadium van invasieve kanker.

Wat zijn de oorzaken van baarmoederkanker?

Baarmoederkanker (carcinoma corpus uteri) is een tumor die ontstaat uit het baarmoederslijmvlies (de binnenbekleding van de baarmoeder). Daarom wordt het ook endometriumkanker genoemd. Het komt voor op oudere leeftijd, voornamelijk na de menopauze.

Het wordt veroorzaakt door een overmatige hoeveelheid oestrogeen (vergelijkbaar met het effect van testosteron bij prostaatkanker). De risicogroepen van vrouwen zijn daarom postmenopauzale patiënten met een laat begin, patiënten die hormonale anticonceptiemiddelen gebruiken, patiënten die nog niet bevallen zijn en patiënten die onvruchtbaar zijn.

Er is ook een hoog risico voor obese patiënten en patiënten met hoge bloeddruk of diabetes.

Eierstok- en eileiderkanker

Eierstok- en eileiderkanker treft vrouwen van alle leeftijden. De incidentie van de ziekte neemt echter toe met de leeftijd. Tot 80% van deze maligniteiten wordt gediagnosticeerd bij patiënten ouder dan 50 jaar.

Verdeling van tumortypes volgens lokalisatie:

• eierstokkanker
• kanker van het brede ligament van de baarmoeder
• kwaadaardige tumor van het ronde ligament van de baarmoeder
• parametriale maligniteit
• baarmoeder adnexale maligniteit
• kwaadaardige tumor van meerdere gebieden van de eileider

Indeling van tumortypes volgens het weefsel waaruit ze ontstaan:

• epitheliale tumoren - ontstaan uit het oppervlakkige epitheel
• kiemceltumoren - ontstaan uit cellen die betrokken zijn bij de vorming van de foetus
• gonadostromale tumoren - ontstaan uit een gespecialiseerde middenlaag van kiemcellen

Epitheliaal ovariumcarcinoom is de meest voorkomende vorm van eierstokkanker en omvat eierstokkanker, eileiderkanker en buikvlieskanker. Het is een veel voorkomende oorzaak van kankersterfte bij vrouwen.

Wanneer moeten we aan eierstok- en eileiderkanker denken?

Deze vorm van kanker kan iedereen treffen. Zoals gezegd neemt het risico toe met de leeftijd, maar dat is niet de enige risicofactor.

Risicofactoren voor eierstok- en eileiderkanker:

• Leeftijdscategorie
• genetische aanleg
• ongezonde levensstijl (roken, alcohol, andere)
• anticonceptie (onjuist en herhaald gebruik)
• hormoonvervangingstherapie

Hoe openbaart het zich?

Eierstok- en eileiderkanker manifesteert zich, zoals de meeste ziekten, niet meteen. Daarom wordt het vaak te laat ontdekt in een vergevorderd stadium.

Regelmatige gynaecologische onderzoeken helpen om de meeste gevallen willekeurig op te sporen.

Niet-specifieke symptomen zijn vermoeidheid, malaise, misselijkheid, braken, een opgeblazen gevoel, gebrek aan eetlust, verschillende spijsverteringsproblemen of moeite met plassen.

De eerste symptomen duiden vaak op een hoog stadium van de ziekte, zoals buik-, bekken- en sacrale pijn, buikvliesirritatie, onregelmatige menstruatiecyclus, bloedingen na of tijdens het vrijen en menopauzale bloedingen.

Een van de symptomen, vooral bij eierstokkanker, is zogenaamde virilisatie. Dit betekent mannelijke kenmerken bij een vrouw, zoals mannelijk schaamhaar, verdikking van de stem, enz.

Kan eierstokkanker genezen worden?

Na de diagnose, d.w.z. nadat het weefsel is afgenomen voor histologie met bevestiging van kanker, wordt bij jonge vrouwen een gedeeltelijke resectie van het aangetaste deel van de eierstok uitgevoerd om de vruchtbaarheid te behouden.

Dit is niet altijd mogelijk. Er is een risico op onvruchtbaarheid omdat de eierstokken vaak volledig moeten worden verwijderd. Als de tumor in de baarmoeder is gegroeid, moet de hele baarmoeder worden verwijderd (hysterectomie).

Behalve voor borderline eierstoktumoren is chemotherapie altijd geïndiceerd.

Placentakanker

Zwangerschap wordt beschouwd als de mooiste periode in het leven van een vrouw. Het gevoel moeder te zijn is onbeschrijfelijk.

Zwangerschap heeft echter ook nadelen. Het gaat gepaard met ochtendmisselijkheid, gewichtstoename, zwellingen en pijn in de benen. Er zijn ook verschillende ziekten zoals hoge bloeddruk, zwangerschapsdiabetes, depressie en lactatiepsychose.

Weinig mensen zullen geloven dat tijdens deze wonderbaarlijke periode ook het risico op kanker toeneemt. Om precies te zijn placentakanker, waaraan ongeveer één op de 20 000 vrouwen lijdt.

Het ontstaat uit verschillende delen van de trofoblast, wat de basis is voor de verdeling in drie basistypen kanker:

1. choriocarcinoom (de meest voorkomende).
2. placentabed tumor
3. epithelioïde trofoblastische tumor

Wanneer de placenta sterft

Placentakanker (choriocarcinoom) is een zeer zeldzame vorm van kanker die uitsluitend vrouwen treft en die optreedt tijdens de zwangerschap of kort na de bevruchting.

Topografisch voorkomen: Choriocarcinoom komt vaak voor in Azië, Vietnam en Zuid-Amerika. In Europa is het zeldzamer. Dit topografisch voorkomen is nog niet opgehelderd.

Dit type kanker ontstaat uit het trofoblast. Het trofoblast is een dunne laag platte en kubusvormige epitheelcellen van de blastocyste die zich ontwikkelt door celdeling vanuit de morula op ongeveer dag 5 na de bevruchting van de eicel.

Het is een embryonaal weefsel dat op de 14e dag het baarmoederslijmvlies, de spieren en de bloedvaten binnendringt en via de bloedbaan de hersenen, longen, lever en andere organen bereikt. Dit proces wordt trofoblastische invasie genoemd.

Tijdens dit proces loopt het embryonale weefsel het risico om te ontaarden in kankerweefsel. Omdat de trofoblastische invasie in de baarmoeder optreedt, treedt tot 80% van de choriocarcinomen ook daar op. De trofoblastische invasie kan echter ook in andere organen optreden waarin de trofoblast binnendringt.

Het risico op placentakanker blijft gedurende de hele zwangerschap bestaan, maar het ontstaat meestal vroeg in de zwangerschap!

Kan choriocarcinoom vroeg worden gediagnosticeerd?

De diagnose van choriocarcinoom is gebaseerd op een bloedtest, waarbij het zwangerschapshormoon hCG aanwezig is, zelfs na het einde van de zwangerschap. Dit hormoon blijft door de tumor geproduceerd worden.

Tijdens de zwangerschap kunnen bloedingen of een miskraam op kanker wijzen. Andere mogelijke onderzoeksmethoden zijn echografie of röntgenonderzoek.

De abnormale morfologie van de placenta is duidelijk: ze is gezwollen en de darmvlokken zijn met het blote oog zichtbaar - normaal zijn ze microscopisch klein.

Behandelingsmogelijkheden voor chorioncarcinoom

Vroeger betekende de diagnose chorioncarcinoom de dood van de patiënt. Tegenwoordig zijn de meeste van deze tumoren relatief goed te behandelen.

Er zijn verschillende zeer effectieve medicijnen die voor elke patiënt afzonderlijk worden gekozen. Het medicijn methotrexaat, dat het foliumzuur blokkeert dat de tumor doet groeien, blijft voorop staan.

Interessant:
Tijd speelt een grote rol in het succes van de behandeling. Een juiste diagnose en start van de behandeling binnen drie maanden na de bevalling levert een laag gezondheidsrisico op. Een diagnose na zes maanden en met hoge hCG-niveaus wijst niet alleen op een grote tumor, maar ook op de ontwikkeling van uitzaaiingen en weinig kans op genezing. Elke vrouw kan haar hCG-niveaus thuis na de bevalling individueel controleren met een zwangerschapstest en vroegtijdig medische hulp zoeken.

Borstkanker

Hoewel we borstkanker begrijpelijkerwijs meestal associëren met het vrouwelijke geslacht en roze linten, treft het ook mannen.

Bij vrouwen is het echter de op één na meest voorkomende vorm van kanker. In het verleden werden vooral oudere vrouwen getroffen door borstkanker, maar tegenwoordig worden steeds meer jongere patiënten tussen de 25 en 45 jaar gediagnosticeerd.

De vooruitzichten voor de behandeling van borstkanker zijn zeer gunstig als de ziekte in een vroeg stadium wordt ontdekt.

De ziekte betekent echter vaak de verwijdering van een borst, wat ook een psychologische impact heeft op de patiënt. Borsten zijn altijd een symbool van vrouwelijkheid geweest. De verwijdering van een borst tast de levenskwaliteit van een vrouw aan en kan gevoelens van minderwaardigheid, verlies van vrouwelijkheid, depressie of andere psychologische problemen veroorzaken.

Borstkanker tast verschillende delen van de borst aan

De borst is een klierorgaan dat zich bilateraal aan de voorkant van de borst bevindt en vasthecht aan de borstspier.

Ze bestaat voornamelijk uit vet- en melkklieren die op druiven lijken. Bij mannen zijn de klieren kanaalloos en afgestompt. Ze eindigen aan de voorkant met de tepel en het tepelhof.

Borstkanker is een algemene naam voor verschillende kwaadaardige tumoren van de borst of voor tumoren van verschillende delen van de borst.

Het kankerproces tast verschillende delen van de borst aan:

• kanker van de tepel en het tepelhof
• kanker van het midden van de borst
• kanker van het bovenste binnenste kwadrant van de borst
• kwaadaardige tumor van het onderste binnenste kwadrant van de borst
• kwaadaardige tumor van het bovenste buitenste kwadrant van de borst
• kwaadaardige tumor van het onderste buitenkwadrant van de borst
• kwaadaardige tumor van het okselgebied van de borst
• kwaadaardige tumor die meer dan één deel van de borst overlapt

Interessant:
Niet elk knobbeltje in de borst is kanker. Elk nieuw knobbeltje moet echter door een arts worden onderzocht.
In de borst van een vrouw vormen zich knobbeltjes van verschillende grootte die bestaan uit bindweefsel of cysteuze formaties.
Deze fibrocysteuze veranderingen worden veroorzaakt door de cyclus van de vrouw. Ze verdwijnen meestal spontaan, uiterlijk in de menopauze.

Preventie en vroegtijdige opsporing van de ziekte

Bij borstkanker is het belangrijk om patiënten voor te lichten over wat de ziekte inhoudt, hoe ze er vroeg bij kunnen zijn en wat de behandelingsmogelijkheden zijn. Meer vrouwen moeten worden ontdaan van de misvatting dat borstkanker een ongeneeslijke en noodzakelijkerwijs fatale ziekte is.

Alle vrouwen moeten aan borstkanker denken, vooral vrouwen in de risicogroep.

Vrouwen in de risicogroep:

• Vrouwen die in het verleden borstkanker hebben gehad
• patiënten met een positieve familieanamnese (d.w.z. een naast familielid heeft borstkanker gehad)
• patiënten die nog niet zijn bevallen of voor het eerst zwanger zijn geworden na de leeftijd van 30 jaar
• Patiënten met een hoog risico (> 50 jaar)

Regelmatig gynaecologisch onderzoek en borstzelfonderzoek zijn ook essentieel voor preventie.
Als onderdeel van het gynaecologisch onderzoek is mammografie de meest betrouwbare diagnostische methode voor deze ziekte.

Het is niet bewezen dat mammografie en de röntgenstralen die ze uitzendt kanker veroorzaken. Daarom is de angst voor kanker na het onderzoek ongegrond.

Zelfonderzoek van de borsten:

• Borstonderzoek thuis moet minstens één keer per maand worden uitgevoerd.
• de beste tijd is de eerste paar dagen na het einde van de menstruatie
• om bijvoorbeeld met het blote oog zichtbare knobbels, bobbels, veranderingen in de grootte, vorm en kleur van de borsten en tepels waar te nemen
• het is het beste om het onderzoek door palpatie onder de douche uit te voeren, omdat het gemakkelijker is om een vochtige huid te palperen