Wat zijn aambeien, wat zijn de oorzaken, symptomen en behandeling?

Aambeien zijn ongemakkelijk, jeukend en pijnlijk. Patiënten voelen druk in het rectum en bloeden vaak. Ze beperken hun drager waar hij ook is. In bepaalde gevallen is een operatie noodzakelijk.

Het klinische beeld van de ziekte is gevarieerd. Bij sommigen manifesteert de ziekte zich niet naar buiten toe, bij anderen juist met hevige pijn en bloedingen.

Het verloop en de prognose zijn in de meeste gevallen gunstig, maar er komen ook ernstige complicaties voor.

De meest voorkomende reden om geen hulp te zoeken is verlegenheid vanwege de te intieme locatie.

Wat zijn aambeien en waarom komen ze voor? Hoe weet je dat je ze waarschijnlijk hebt?

Wat zijn aambeien?

De term aambeien (van Latijn nodus haemorrhoidalis, van Grieks haemorides flebes - bloedende aderen) verwijst naar aandoeningen van de veneuze toevoer in het rectum en de anus.

Het is een verzwakking van de vaatwand door verschillende oorzaken, uitpuilen, bloeden uit het aangetaste vat en naar beneden zakken (prolaps).

Het rectum en de anus en hun bloedvoorziening

Het rectum is in wezen het eindgedeelte van de dikke darm. Het is ongeveer 10 tot 12 cm lang en bestaat uit het rectumslijmvlies dat gevouwen is in dwarse cilia. Deze gaan over in het volgende deel, de ampulla recti.

In dit deel bevindt zich de plexus haemorrhoidalis (vaatcomplex), een wirwar van bloedvaten gevormd door de rectale vaten - venae rectales superiores et inferiores.

Het slijmvlies van dit gebied is weinig geïnnerveerd en is niet gevoelig voor pijn. Het uiteinde van het rectum wordt gevormd door drie sluitspieren, waarvan de laatste twee zich in de uitwendige opening van het anale kanaal bevinden.

Ze vormen de overgang van het rectum naar de anus.

Het rectum eindigt in de anus, waarvan het slijmvlies en de huid rijkelijk voorzien zijn van zenuwen. Daarom zijn uitwendige aambeien meestal pijnlijker en hebben ze ook bloedvaten. Het complex van deze vaten wordt de plexus hemorroïdale inferior genoemd en wordt gevormd door de anale vaten venae analis.

De pathofysiologie van aambeien - hoe ze ontstaan

De vorming van aambeien wordt veroorzaakt door een stoornis in het ophangapparaat van de bloedvaten, dat normaal gesproken ook de functie heeft om de anale sluitspier af te sluiten en de continuïteit ervan te waarborgen.

De bloedvaten raken gezwollen en hun wand verzwakt. Ze beginnen uit te puilen en te zakken. De daling kan het stadium bereiken waarin ze een obstructie in de anus vormen en permanent worden.

Deze aandoening gaat gepaard met pijn. Een uitstekende aambei verstoort het normale comfort van de patiënt en beperkt hem in veel dagelijkse activiteiten.

Classificatie van aambeien

Inwendige aambeien (ook wel bovenste aambeien genoemd) zijn gelokaliseerd in het gebied van de overgang van de rectale ampulla naar de anus boven de lijn van de denta anus. Ze zijn niet zichtbaar met het blote oog.

Ze worden ontdekt op basis van de anamnese met daaropvolgend rectoscopisch onderzoek, maar ook bij een steekproefsgewijs rectoscopisch onderzoek. De aders van de venae rectalis superiores et inferiores zijn aangetast.

Uitwendige aambeien (ook wel onderste aambeien genoemd) bevinden zich in het gebied van de anus.

Ze zijn met het blote oog zichtbaar rond de anale opening als blauwachtige elastische knobbels. De aders van de vena analis zijn aangetast.

Stadia van aambeien

Aambeien worden onderverdeeld in vier basisstadia op basis van hun uiterlijke manifestaties, die met elkaar samenhangen. Het klinische beeld wordt intenser naarmate de aderuitgang groter wordt, wat duidt op progressie van de ziekte en de overgang van een lager naar een hoger stadium.

Stadium 1 - In dit stadium is er alleen een lichte uitstulping van de ader door druk of verzwakking van de vaatwand.

Het beloop is meestal asymptomatisch of met milde, subtiele manifestaties. Het manifesteert zich met af en toe jeuk aan de anus of milde spanning (gevoel van druk/spanning). De veneuze uitstulping kan licht bloed lekken.

Daarom verschijnt er sporadisch een kleine hoeveelheid bloed op toiletpapier.

Stadium 2 - Er is een meer uitgesproken uitstulping van de ader en ook de vorige symptomen worden regelmatiger.

De jeuk en druk zijn intenser en de bloeding is heviger. Sporadisch verzakt het bloedvat en verschijnt het spontaan in het rectum. Dit gebeurt meestal bij constipatie en zware druk op de ontlasting.

Ontlasting gaat gepaard met pijn.

Stadium 3 - Het is opvallend en hinderlijk voor de patiënt. De uitpuilende ader is pijnlijk, bloedt regelmatig en er is meer bloed op het wc-papier dan voorheen. Jeuk belemmert het comfort enorm en komt vaak voor.

De ontlasting is pijnlijk en na afloop heeft de patiënt nog steeds het gevoel dat de ontlasting onvoldoende is. Het verzakte bloedvat komt terug, maar niet spontaan zoals voorheen. Er moet mechanisch op worden gedrukt - met een vinger. Mechanische druk is niet altijd succesvol.

Stadium 4 - Er is een dunne lijn tussen stadium 3 en stadium 4. Dit uit zich door een grote, licht voelbare vaatuitstulping, hevige regelmatige bloedingen van grotere intensiteit, jeuk, een drukgevoel en een vreemd voorwerp in het rectum. De pijn is hevig, het verzakte bloedvat kan niet langer mechanisch ingedrukt worden en is blijvend.

Vermoedelijke oorzaken van aambeien

Er is geen exacte oorzaak van aambeien. We kennen alleen de vermoedelijke oorzaken op basis van jarenlange observatie en onderzoek van patiënten. In de meeste gevallen is het een combinatie van verschillende ongewenste factoren tegelijkertijd.

Daarom kunnen we zeggen dat een multifactoriële etiologie (oorzaak) betrokken is bij het ontstaan van aambeien.

Waarom komen ze het vaakst voor?

• Genetica - Genetische aanleg is vermoedelijk betrokken bij 10% van de aambeien.
• Leeftijd - Met toenemende leeftijd worden de wanden van de bloedvaten zwakker, net als de rectale en anale veneuze plexus. Hierdoor wordt de verplaatsing van het bloedvat vermenigvuldigd.
• Zwangerschap - Naarmate de foetus groeit, neemt de druk in de buikholte toe. Zwangerschap heeft niet alleen invloed op de ontwikkeling van aambeien, maar ook op andere complicaties zoals constipatie, vaak plassen, brandend maagzuur of braken.
• Harde ontlasting of frequente constipatie - Veroorzaakt zowel mechanische irritatie van het rectum als, in sommige gevallen, kleine scheurtjes in het rectum. De vorming van aambeien vermenigvuldigt ook de druk op de ontlasting, die we harder moeten uitoefenen tijdens obstipatie.
• Frequente diarree - Veroorzaakt herhaaldelijke irritatie van het rectum waardoor aambeien ontstaan.
• Aangeboren verzwakking van de vaatwand, verworven - Morbide verzwakking van de vaatwand.
• Ontsteking, infectie en kou - Veroorzaken verzwakking van de vaatwand door ontstekingsproces en daaropvolgende vorming van aambeien.
• Mechanische irritatie van het rectum - Naast harde ontlasting kan anale seks een bijzondere oorzaak zijn.
• Zittend beroep/gebrek aan beweging - Veroorzaakt een verhoogde bloedstroom en ophoping van bloed in het kritieke gebied van het rectum, wat resulteert in de vorming van aambeien.
• Psychologische factoren (spanning, stress, pijn...)

Wat moet je vermijden?

• sedentaire levensstijl
• gebrek aan lichaamsbeweging (overmatige inspanning is ook ongepast)
• onregelmatige en gewelddadige ontlasting
• slechte hygiënische gewoonten
• infectie (gerelateerd aan hygiënische gewoonten)
• kou - slechte of onvoldoende kleding
• ongezonde levensstijl - slechte voeding
• alcohol, suikerhoudende dranken
• anale seks en andere mechanische irritatie van de anus
• stress en andere psychologische factoren
• verwondingen aan het rectum en de anus

Heb ik aambeien? Wat zijn de klinische symptomen?

De manifestaties van de ziekte, hun intensiteit en frequentie zijn afhankelijk van het stadium waarin de ziekte zich bevindt. In sommige gevallen, vooral in het begin, manifesteren aambeien zich helemaal niet.

De symptomen kunnen subtiel en sporadisch zijn. De patiënt merkt ze misschien niet eens op of neemt ze niet serieus. Dit resulteert in de ontwikkeling van de ziekte. In latere stadia, wanneer de behandeling moeilijker is, zijn de symptomen volledig naar buiten toe manifest, onaangenaam, hinderlijk en vooral pijnlijk.

Asymptomatisch verloop van de ziekte

Net als bij veel andere ziekten is het begin van aambeien soms helemaal niet zichtbaar.

Het uitsteeksel van de vaatwand is een klein knobbeltje dat in het rectum of de anus kan worden gepalpeerd. Het kleine knobbeltje veroorzaakt geen druk of pijn.

Mild verloop van de ziekte - symptomen

- Het meest voorkomende symptoom van aambeien is bloeden. Het is een van de eerste manifestaties van de ziekte. Het treedt zelfs op voordat de pijn begint.

Het kan gezien worden tijdens constipatie of hardere ontlasting, waarbij we meer druk uitoefenen om te poepen. Sporen van bloed kunnen zelfs gezien worden na het schoonmaken van de billen op toiletpapier of in grote hoeveelheden in de toiletpot.

Het bloed is helderrood, soms is het gewoon bloederige slijmerige inhoud.

- Naast bloeden kan de druk op de ontlasting ook een verzakking (prolaps) van de aambei veroorzaken die in de anus terechtkomt. Daar is hij met het blote oog zichtbaar, in sommige gevallen gevoelig en pijnlijk om aan te raken.

Dit is echter niet de regel. Het is blauw tot blauwpaars gekleurd door de plas bloed. Na de ontlasting heeft de patiënt nog steeds het gevoel dat hij niet voldoende heeft ontlasting.

- Een aambeienknobbel veroorzaakt jeuk in het gebied rond de anus, ongeacht goede hygiënische gewoonten, en voelt een lichte spanning of druk.

Grote aambeien overvallen de patiënt al met pijn van verschillende intensiteit, van milde tot zeer hevige pijn.

Ingewikkeld verloop van de ziekte

- Aambeien worden vaak gecompliceerd door hevig bloedverlies. Als het bloedverlies zeer frequent is, ontwikkelt het zich tot een chronische aandoening. Chronisch bloedverlies veroorzaakt hyposideremische anemie door een gebrek aan erytrocyten (rode bloedcellen) en hemoglobine (rood bloedpigment).

Anemie veroorzaakt algemene zwakte, malaise, verhoogde vermoeidheid, slaperigheid, bleekheid, duizeligheid en frequente kortademigheid na de geringste fysieke activiteit.

- Bij aanhoudende verzakking van het aambei treedt vaak trombose (vorming van bloedstolsels) op. Het aambei heeft de vorm, grootte en vaak de kleur van een kers met plaatselijke zwelling en oedeem in de anus.

Patiënten met hemorroïdale plexus trombose hebben last van stekende pijn. De intensiteit van deze pijn verhindert normale activiteiten zoals zitten en poepen. Het bemoeilijkt ook het rectale onderzoek van de patiënt, dat wordt uitgevoerd met verdoving (gevoelloosheid).

- Een van de pijnlijke complicaties is een infectie die een ontsteking veroorzaakt, die klinisch op sommige punten op trombose lijkt.

De anale opening is gezwollen, ontstoken, gezwollen en zeer pijnlijk. De ontstoken ader is pijnlijk en verslapt en bloedt vaak.

De ontsteking gaat gepaard met hoge temperaturen van meer dan 38 °C. De meest voorkomende oorzaak van de ontsteking is de plaats waar de aambei zich bevindt. We mogen niet vergeten dat het darmslijmvlies vol bacteriën zit, die dit meestal veroorzaken.

Wanneer moeten we aan aambeien denken?

• Als je sporen van helderrood bloed of bloederig slijm op je toiletpapier hebt gevonden (vooral herhaaldelijk)
• Als je sporen van helderrood bloed in de toiletpot vindt na het poepen
• Als we jeuk voelen in het anale gebied (jeuk alleen kan een symptoom zijn van slechte hygiëne, ontsteking, seksueel overdraagbare aandoening, genitale herpes, dus er moet minstens één ander symptoom aanwezig zijn samen met de jeuk om te denken aan of een diagnose van aambeien te vermoeden)
• Als je een vreemd voorwerp in je rectum voelt
• Als je een strak gevoel of druk voelt in het rectum
• Als je aandrang voelt om te ontlasten, ook al heb je dat net gedaan
• Als je pijn hebt bij het ontlasten (legen)
• Als je pijn hebt in het rectale gebied buiten de ontlasting om
• Als je een klein, elastisch knobbeltje voelt in je rectum dat blauwachtig tot paars van kleur is.

Behandelingsmogelijkheden voor aambeien

Ongecompliceerde aambeien en vroege stadia kunnen conservatief of instrumenteel worden behandeld.

Instrumentele behandeling is eigenlijk een kleine chirurgische of andere ingreep zonder dat verdoving nodig is.

Voor latere stadia en secundaire complicaties komt een meer ingrijpende oplossing, namelijk chirurgie, in beeld. De verschillende behandelopties worden meestal ook gecombineerd uitgevoerd.

Conservatieve behandeling

Aangezien een van de waarschijnlijke oorzaken van aambeien constipatie en harde ontlasting is, is het reguleren van de ontlasting essentieel. Het doel is om de ontlasting zachter te maken. Uitdroging is vaak de oorzaak, daarom is drinken van groot belang.

Aanpassing van het dieet is ook noodzakelijk. Het dieet moet rijk zijn aan vezels, fruit en groenten. In ergere gevallen zijn laxeermiddelen (laxantia) nodig. Patiënten met aambeien moeten alcohol volledig vermijden.

Intieme hygiëne speelt ook een belangrijke rol. Patiënten met aambeien moeten regelmatig na elke ontlasting hun billen grondig wassen met water en zeep. Bij bestaande aambeien kan reinheid infectie voorkomen.

Waterbaden worden aanbevolen voor slechte aambeien gedurende minstens 20-30 minuten per dag. Ze zijn gebaseerd op de directe werking van natuurlijke, plantaardige stoffen uit een afkooksel van verschillende kruiden. Van eikenschors is aangetoond dat het de beste genezende effecten heeft bij de behandeling van aambeien.

Kamille of een afkooksel van klis of muizenstaart heeft een even heilzame werking. Andere kruiden met ontstekingsremmende en bloedstelpende effecten dan de al genoemde zijn ook geschikt.

Zittende baden, evenals algemene baden, moeten uitsluitend met lauw water worden genomen. Het rectale gebied moet zelfs met koud water worden gewassen. Kou heeft een vernauwend effect op de bloedvaten. Dit geldt ook voor aambeien.

Een heet bad, zittend of in bad, verergert de toestand van de aambeien. Het doet ze meer uitpuilen en bevordert infectie. Het verergert ontstekingen die al zijn ontstaan.

Er zijn veel zalven en zetpillen van geneeskrachtige kruiden verkrijgbaar in de apotheek, die goed zijn om op de anus te wrijven. Als ze in zetpilvorm zijn, kunnen ze ook rectaal worden aangebracht. Deze zalven en geneesmiddelen werken ontstekingsremmend, bloedstelpend, jeukstillend en samentrekkend.

Voor ernstige pijn kun je ook producten kopen met pijnstillende, verdovende, adstringerende en ontstekingsremmende eigenschappen. Venotonica (om de vaatwand te versterken en de elasticiteit van bloedvaten te verbeteren) of bioflavonoïden (om bloedvaten te regenereren, ontstekingsremmend) zijn geschikt.

Tijdens de behandeling van aambeien moeten we een zittende levensstijl zoveel mogelijk vermijden. Als je een zittend beroep hebt, moet je een speciaal kussentje - een zitkussen onder je kont - aanschaffen.

Zitkussens voor aambeienpatiënten zijn anatomisch gevormd met een opening in het anusgebied. De opening dient om de druk in het aangetaste gebied te verminderen, waardoor de pijn wordt verlicht en het comfort van de patiënt toeneemt.

Regiemaatregelen die gericht zijn op regelmatige lichaamsbeweging zijn van groot belang. Enkele eenvoudige oefeningen of op zijn minst proberen om waar mogelijk meer te bewegen op het werk heeft een grotere invloed op het verloop van de ziekte dan je zou denken.

Als je een zittend beroep hebt, probeer dan regelmatig te staan, te lopen of op zijn minst een paar squats te doen.

Instrumentele behandeling

Een bekend apparaat heet de Hemoron, dat infrarood licht in verhoogde concentratie produceert. Het licht wordt gedurende meerdere sessies herhaaldelijk toegepast op de basis van de aambei op de plaats van de vaataanvoer, waardoor infraroodcoagulatie wordt bereikt.

Vergelijkbare effecten kunnen worden bereikt met een laserstraalapparaat. Dit is lasercoagulatie. Elektrocoagulatie wordt uitgevoerd met een elektrocoagulatieapparaat.

Een van de instrumentele procedures waarbij geen algehele analgesie nodig is, is de Barron ligatuur. Een speciale applicator endoscoop (in dit geval een anoscoop) wordt gebruikt om de aambei in het apparaat te trekken. Een rubberen band wordt aangebracht op de pedikel van de aambei om deze in het pedikelgebied af te knellen.

Het vat dat zo wordt afgekneld, wordt niet gevoed, sterft af en wordt samen met het elastiekje verwijderd.

Een goede manier om zelfs meerdere aambeien tegelijk te verwijderen, in tegenstelling tot Barron's ligatuur, is de gerichte ligatie van de aambeiensteel om bloedtoevoer en daaropvolgende necrose te voorkomen.

De procedure wordt ook uitgevoerd zonder algehele anesthesie, met behulp van een speciale anoscoop en gelijktijdig ultrasoon onderzoek naar aambeien.

Het gebruik van aderbevriezing met vloeibare stikstof (zogenaamde cryotherapie) is momenteel een veelgebruikte methode. De vorige opties worden echter op grotere schaal gebruikt bij de behandeling van aambeien en cryotherapie is onlangs afgeschaft.

Chirurgische behandeling

Chirurgische behandeling bestaat uit het operatief verwijderen van aambeien.

Deze is echter alleen geïndiceerd voor ernstige aambeien met een groot volume, permanente onomkeerbare (mechanisch onomkeerbare) anale prolaps, ernstige pijn en ernstige bloedingen.

De grootte van de aambei en de prolaps zorgen voor huidplooien in het anale gebied.

De chirurgische oplossing is niet ingewikkeld, maar de genezingstijd is meestal 1 maand tot 1,5 maand. De reden voor de langere genezingstijd is juist de locatie van de operatiewond, die secundair geïnfecteerd kan raken met bacteriën.