Wat veroorzaakt chronische bekkenpijn en hoe wordt het behandeld?

Het chronische bekkenpijnsyndroom verwijst naar een aantal symptomen die verband houden met het prostaatgebied, d.w.z. de omliggende structuren en organen of de prostaat zelf.

Deze problemen worden chronisch bekkenpijnsyndroom genoemd.

Als iemand vraagt wat dan het prostaatsyndroom is, is het antwoord: dat is precies hetzelfde. Net als chronische prostatitis of chronische pancreatitis.

Namen achter ons, laten we kijken naar de essentie.

Anatomisch gezien is de prostaatklier in het menselijk lichaam direct verbonden met het onderste deel van de blaas. Andere contactgebieden zijn de voorkant van het rectum en de bekkenbodem.

Hier begint het directe verband met chronische bekkenpijn.

Bij mannen heeft de bekkenbodem een dubbele functie. Hij dient als ondersteuning voor het afsluitmechanisme van het rectum en de urinebuis en draagt bij aan een correcte lichaamshouding.

Pathofysiologie van chronische bekkenpijn

Duidelijke feiten komen naar voren uit de eerste functie van de bekkenbodem. Tijdens het legen van urine uit de blaas of ontlasting uit het rectum moet dit gebied ontspannen, dat wil zeggen zich ontspannen.

Zelfs tijdens geslachtsgemeenschap is de rol van de bekkenbodem er een van samentrekken en ontspannen.

De tweede belangrijke functie van de bekkenbodem is zijn betrokkenheid bij de houding zelf. Hij ondersteunt de romp, het bekken en de spieren van het interne stabilisatiesysteem, de zogenaamde kern.

Bij mannen is de kans groter dat de activiteit in dit gebied van het lichaam toeneemt in plaats van afneemt, simpelweg vanwege mictieproblemen.

Dit zijn problemen die te maken hebben met urineren. Specifiek:

• Vertraagde doorstroming
• gebruik van de buikspieren tijdens het urineren
• frequent urineren
• de aanwezigheid van resturine na het urineren
• problemen met ontlasting
• onvermogen om een erectie te krijgen

Dit alles ontstaat op basis van bepaalde risicofactoren.

Het houdt rechtstreeks verband met het voortdurend en vaak ophouden van urine. Vooral bij mensen die op hun werk niet de mogelijkheid hebben om weg te gaan voor een kleine behoefte wanneer ze die nodig hebben.

Ze plassen niet wanneer het moet, maar wanneer ze tijd hebben.

Ze houden hun urine vast door hun bekkenbodemspieren samen te trekken. Als ze dan plassen, is het meestal in een zwakke stroom. Dan proberen ze het proces te versnellen door hun buikspieren te gebruiken. Dit verhoogt de tonus, of spanning, in het bekkenbodemgebied.

Lees meer in dit artikel:
Meer over de oorzaak van chronische bekkenpijn.
Classificatie van prostatitis.
Behandeling van prostatitis.

Als het plassen als het ware wordt geforceerd tegen gespannen bekkenbodemspieren in, neemt het risico op het ontwikkelen van een coördinatiestoornis toe. Dit gaat gepaard met andere problemen.

Dit is een aandoening waarbij het urineren zwak verloopt en alsof er een obstructie is. De obstructie betreft de urinewegen die verbonden zijn met het onderste deel van de blaas.

Dit gaat gepaard met urineretentie, d.w.z. het onvermogen om te urineren en dus het vasthouden van urine in de blaas.

Er treedt paradoxale ischurie op, dat wil zeggen urineverlies door het achterhouden van urine als de blaas vol is. Na verloop van tijd komen daar andere ongewenste complicaties bij: ontstekingen, bloed in de urine of verminderde nierfunctie.

De aandoening ontstaat vooral in het blaassysteem en breidt zich vervolgens uit naar het rectum en de geslachtsorganen.

Oorzaak en definitie van bekkenpijnsyndroom

De oorzaak is niet helemaal duidelijk.

De innervatie van de bekkenbodemspieren en het genitale gebied vindt zijn oorsprong in hetzelfde segment van het ruggenmerg. Bij pijn in dit gebied kan echter niet precies worden bepaald van welke kant de pijn afkomstig is. De bekkenbodemspieren hebben niet zoveel lateralisatie als bijvoorbeeld de spieren van de benen of de rug.

Dit leidt tot verdere verstoringen en creëert een gesloten cirkel van oorzaak en gevolg.

Bekkenorganen zoals de blaas, plasbuis, endeldarm en geslachtsorganen worden door hetzelfde netwerk van zenuwen gevoed. Daarom sluit bekkenpijn aan op dezelfde zenuwbanen. Vaak lijken deze symptomen op prostaatproblemen, hoewel de bron elders kan liggen.

Het bekkenpijnsyndroom kent twee definities.

De International Continence Society (ICS) omschrijft het als aanhoudende episodes van bekkenpijn die gepaard gaan met symptomen die wijzen op een inadequate functie van de lagere urinewegen en darm- of seksuele problemen.

Deze definitie is gebaseerd op een andere definitie van de International Association for the Study of Pain (IASP).

Hierin staat dat chronische bekkenpijn niet-maligne pijn is die gevoeld wordt in structuren die geassocieerd zijn met het bekken. Pijn die evolueert naar chroniciteit moet minstens zes maanden aanhouden of terugkeren. De pijn moet gepaard gaan met negatieve psychologische en sociale gevolgen.

De specificiteit van de aandoening van de getroffen persoon hangt af van de mogelijkheid van betrouwbare bevestiging van een specifieke aandoening. Deze moet overeenkomen met:

• systemisch - somatisch, visceraal (waarbij interne organen betrokken zijn), neuropathische aandoening
• orgaan - spier, blaas
• een specifieke ziekte - cystitis (blaasontsteking), endometriose, fissuur, enz.

Lijders bezoeken de polikliniek van een uroloog met allerlei aspecifieke verschijnselen.

Pijn in de onderbuik, perineum, testikels, liespijn, uitstralend naar de lenden- en heiligbeenstreek of penis. Vaak is er in het klinische beeld sprake van pijnlijk urineren (beroepsmatig strangurie), frequent urineren, pijn tijdens de ontlasting of druk in het rectum.

Seksuele disfunctie (afname van libido, erectiestoornissen) kan hieraan worden toegevoegd.

Deze aandoeningen reageren vaak op externe en interne omgevingsstimuli (temperatuurveranderingen, fietsen, langdurig zitten, geslachtsgemeenschap, alcohol). Psychologische invloeden komen ook vaak voor.

De impact en de duur van deze problemen veranderen de levenskwaliteit van patiënten.

Lees ook: Chlamydia-infectie: waarom komt het voor en hoe uit het zich bij mannen of vrouwen?

Prostatitis en zijn classificatie

Als we naar het chronische bekkenpijnsyndroom kijken vanuit het oogpunt van de mannelijke populatie, is de meest voorkomende reden gewoon prostatitis, simpelweg een ontsteking van de prostaatklier.

Qua incidentie ligt het bijna op het niveau van diabetes mellitus, oftewel suikerziekte.

Interessant artikel over diabetes en de complicaties ervan.

De diagnose prostatitis zelf omvat een groep ontstekingsziekten van de prostaat. Het wordt prostaatsyndroom genoemd. De chronische versie ervan wordt chronische bekkenpijn genoemd.

De prevalentie van prostatitis in de bevolking is tot 11%.

Het kan worden gedefinieerd als een koortsachtige aandoening die gepaard gaat met moeilijk en pijnlijk urineren, pijn in de onderbuik en het perineum. Het kan plotseling ontstaan, vaak in combinatie met obstructieve symptomen in de lagere urinewegen en urineretentie, dat wil zeggen het vasthouden van urine doordat men niet kan urineren.

Dit is meestal het gevolg van pijn of de eerder genoemde obstructie.

Het wordt geclassificeerd als een urologische infectie.

Volgens de classificatie van het National Institute of Health (NIH) wordt het onderverdeeld in vier groepen.

De onderstaande tabel toont de NIH-classificatie van prostatitis

Acute prostatitis

Acute prostatitis wordt meestal veroorzaakt door verschillende bacteriën. Bij patiënten met een verminderde immuniteit door medicijnen of om andere redenen, zijn mycobacteriën of schimmels ook de veroorzakers.

Deze infecties ontstaan vaak in een oplopend patroon na een verstopping van de urethra of in omgekeerde richting na een urineweginfectie.

Het komt ook vaak voor na het langdurig inbrengen van een verblijfskatheter.

Het klinische beeld is er een van koorts en buikpijn. De patiënt kan niet goed plassen. Dit komt door beperkende pijn die dit verhindert.

Dit resulteert in urineretentie en andere bijbehorende problemen.

Als het zich volledig ontwikkelt, kan sepsis optreden. In dit geval is ziekenhuisopname en complexe behandeling noodzakelijk.

Bij onderzoek via het rectum is er een duidelijke zwelling en gevoeligheid van de prostaat. In sommige gevallen is dit onderzoek moeilijk uit te voeren vanwege de hevige pijn in het rectale gebied. Palpatie gaat gepaard met pijn in de onderbuik.

De behandeling bestaat uit antibiotica en duurt 4 tot 6 weken.

Chronische bacteriële prostatitis

Aangezien dit een chronische ziekte is, moeten de problemen langer duren.

In dit geval duren de verschijnselen meer dan drie maanden in de laatste zes. Een grote groep van deze patiënten heeft een terugkerende ontsteking van de urinewegen.

De veroorzakende bacteriën zijn dezelfde als bij de acute vorm (E. coli, enterokokken en andere).

Vaak zijn er acute terugvallen na een eerdere verbetering van de ziekte. Afhankelijk van het stadium waarin de ziekte zich bevindt, kan het klinische beeld veranderen. Het kan zowel op de acute vorm als op de normale toestand lijken.

Het is belangrijk om de patiënt opnieuw te onderzoeken om de onderliggende oorzaak vast te stellen.

De behandeling bestaat meestal uit antibiotica gedurende twee weken, gevolgd door nog eens 4 tot 6 weken na het afbouwen van de medicatie.

Chronische niet-bacteriële prostatitis

Dit is precies het chronische bekkenpijnsyndroom waarover we aan het begin van dit artikel schrijven.

Het gaat om bekkenpijn, ongemak en seksuele disfunctie. Het duurt minstens 3 van de laatste 6 maanden, omdat het chronisch is.

Er zijn twee categorieën: III A is inflammatoir en III B is niet-inflammatoir.

De symptomen omvatten ongemak en pijn in het bekkengebied. Vaak is de pijn gelokaliseerd in het perineum (ruggenmerg) en de testikels of penis.

Seksuele disfunctie gaat ermee gepaard. In veel gevallen lijken de symptomen op een ontsteking van de lagere urinewegen.

Omdat dit een langdurig probleem is waar patiënten zich tegen moeten verzetten, laat het vaak zijn sporen na in hun psychologische toestand. Het uit zich door veranderingen in stemming en gedrag.

Bij het stellen van de diagnose moeten eerst andere ziekten worden uitgesloten, zoals ontstekingen aan de urinewegen, neurologische aandoeningen en anatomische afwijkingen. Even belangrijk is het onderzoek naar zogenaamde triggerpoints in het kleine bekken.

Dit zijn plaatsen in de spierscheden waar, om verschillende redenen, het onvermogen is ontstaan om de spier samen te trekken en te ontspannen.

Op de voorgrond staat het klassieke urologische onderzoek van de buik, de uitwendige genitale organen en het onderzoek per rectum, d.w.z. via de endeldarm.

Het rectumonderzoek wordt niet alleen gebruikt om de prostaat zelf te onderzoeken, maar ook om de tonus en contractiliteit te bepalen, d.w.z. het vermogen om de rectale sluitspier terug te trekken.

Het urodynamisch onderzoek wordt uitgevoerd bij patiënten die problemen hebben met plassen. Het wordt gebruikt om de functionele toestand van de blaas en de plasbuis te beoordelen. Het meet de druk in dit gebied tijdens het plassen.

Wat laboratoriumonderzoek betreft, is de belangrijkste parameter kweek en microscopisch onderzoek van de urine. Daarnaast worden afscheidingen van de prostaat of het ejaculaat afgenomen.

Echografie wordt gebruikt als beeldvormende onderzoeksmethode. Dit is echter vooral nodig bij patiënten met mictieproblemen of ejaculatiestoornissen, vooral als deze niet reageren op behandeling.

Cystoscopie wordt gebruikt als uitscheidingsmethode om obstructie in de urinewegen op te sporen.

De behandeling van het chronische bekkenpijnsyndroom wordt momenteel beïnvloed door het gebrek aan kennis over deze ziekte.

De behandeling is langdurig en slaagt er niet altijd in om de patiënt volledig van het probleem te verlossen. Het doel is daarom om de symptomen te verlichten zonder verdere complicaties.

Algemene aanbevelingen zijn onder andere

• het dieet beperken tot irriterende voedingsmiddelen zoals paprika en peper
• vermijden van harde alcohol
• vermijden van langdurig zitten of fietsen
• regelmatige lichaamsbeweging is belangrijk
• regelmatige stoelgang handhaven en darmstoornissen behandelen

Farmacotherapie en de keuze van medicatie moeten worden afgestemd op de problemen van de patiënt.

Antibiotica worden gebruikt als er al enige ontsteking is, evenals geneesmiddelen die de lagere urinewegen beïnvloeden. Analgetica, die worden gebruikt om de pijn te verlichten, en antiflogistieke middelen, die een ontstekingsremmend effect hebben, zijn ook belangrijk.

Fysieke behandeling is gebaseerd op regelmatige massage van de prostaat, twee tot drie keer per week gedurende 4 tot 6 weken.

Regelmatige prostaatmassage heeft een positief effect bij tot twee derde van de patiënten die deze behandelmethode gebruiken.

Asymptomatische prostatitis

Bij deze diagnose heeft de patiënt geen symptomen en is behandeling niet geïndiceerd.

Tot slot moet worden toegevoegd dat dit een groep ziekten is met verschillende symptomen. Groep III, d.w.z. chronische niet-bacteriële prostatitis of chronisch bekkenpijnsyndroom, is het meest problematisch.

Deze diagnose is voornamelijk gebaseerd op de identificatie van andere oorzaken van het probleem. Volgens het onderzoek moet prostaathyperplasie (vergroting van de prostaat) worden uitgesloten. Verder moeten andere ontstekingsziekten, een pijnbron uit een ander gebied die wordt overgedragen naar het bekken, oorzaken van obstructie in de urinewegen, neurogene of psychogene oorzaken worden uitgesloten.

Lees ook het artikel over urinewegontsteking bij vrouwen