Wat is vuile handen-ziekte? Dysenterie, rodehond, dysenterie, shigellose

Bacillaire dysenterie is een bacteriële ziekte die voorkomt in armere landen, maar ook in ontwikkelde landen.

De ziekte komt sporadisch gedurende het hele jaar voor, maar komt vaker voor in de hete zomermaanden. De vector is een zieke persoon of een herstellende drager. De ziekte wordt het vaakst verspreid in collectieve voorzieningen met lage hygiënenormen.

Bacillaire dysenterie - vuile handen ziekte

Bacillaire dysenterie (dysenteria bacillaris) is een zeer besmettelijke bacteriële ziekte die wordt veroorzaakt door bacteriën van het geslacht Shigella. Het wordt specifiek veroorzaakt door Shigella sonnei (50%), Shigella flexneri (40%) en minder vaak door Shigella boydii (10%).

Shigella zijn niet-mobiele, staafvormige bacteriën. Ze hebben geen kapsel en zijn zeer gevoelig (thermolabiel) voor de externe omgeving, vooral voor droogte. Ze kunnen gedood worden door gewone ontsmettingsmiddelen.

Hoe raak je besmet?

Shigella is een zeer gevoelige bacterie. Als de omstandigheden niet ideaal zijn, overleeft de bacterie niet. Daarom komt de ziekte het meest voor bij mensen met een lage hygiënestandaard.

Ondanks de gevoeligheid van Shigella voor de externe omgeving, is de ziekte zeer besmettelijk. Waarom? Een zeer lage besmettelijke dosis van 10 tot 1.000 microben is genoeg om ziek te worden.

Aangezien deze bacteriën een typisch menselijk pathogeen (microbe) zijn, is de bron van infectie de zieke persoon die ze in de ontlasting uitscheidt. Op dezelfde manier kan iemand ziek worden van een herstellende. Dit is iemand die herstelt van de ziekte, zich niet uiterlijk ziek manifesteert, maar wel drager is van de ziekte. Dit gebeurt zelfs weken na herstel.

Wat zijn de valkuilen van de zomer voor onze gezondheid?

De overdracht van de ziekte is fecaal-oraal (van ontlasting naar mond). Dit betekent dat het niet volgen van hygiënerichtlijnen, zoals handen wassen na het toilet, en het daaropvolgende contact van vuile handen met de mond het moment van besmetting kan zijn. De ziekte wordt dan gemakkelijk verspreid door direct contact met de zieke persoon (handen schudden), via besmette voorwerpen (geld bij het betalen), besmet voedsel of water. Vliegen zijn ook een risicofactor bij de verspreiding van de ziekte.

Wat gebeurt er in het spijsverteringskanaal na infectie?

Als de bacteriën in de mond komen, reizen ze door het spijsverteringskanaal naar de dikke darm, waar ze zich nestelen en enterotoxine produceren, dat het slijmvlies binnendringt en een destructief effect heeft op de cellen. Het veroorzaakt ontsteking van de darm, kleine zweren en in sommige gevallen zelfs necrotische veranderingen (weefseldood). Het beschadigde slijmvlies is gevoelig, bloedt en scheurt sporadisch (barst).

Manifestaties van dysenterie

De incubatietijd van de ziekte is 1 tot 7 dagen. Meestal beginnen de eerste symptomen op de tweede of derde dag na besmetting. De ziekte wordt aanvankelijk gekenmerkt door vermoeidheid, malaise, gebrek aan eetlust, misselijkheid en braken. De temperatuur stijgt tot ongeveer 38 °C tot 39 °C, zweten, rillen en rillen. De temperatuur komt niet boven deze drempelwaarde uit.

Enkele uren na het begin van de eerste symptomen treedt kramperige buikpijn op. De pijn is het hevigst in de rechter liesstreek. Er ontstaat diarree, die aanvankelijk papperig is, maar later in het verloop van de ziekte dunner en minder volumineus wordt. De patiënt ervaart frequente en pijnlijke aandrang om te ontlasten - tenesmus. De ontlasting is frequent, 15 tot 30 keer per dag, met een mengsel van bloed en slijm.

De patiënt is pijnlijk en uitgeput. Hij verliest grote hoeveelheden vocht door voortdurende, aanhoudende diarree, wat hem vaak erg zwak maakt. Vochtverlies en uitdroging zijn vooral gevaarlijk voor jonge kinderen, ouderen of zieke mensen.

Basisverschijnselen:

1. malaise, vermoeidheid, zwakte
2. gebrek aan eetlust
3. misselijkheid braken
4. hoge temperaturen niet hoger dan 39 °C
5. zweten, rillen, koude rillingen
6. krampachtige buikpijn
7. purulente en later waterige diarree (15-30 keer/dag)
8. vermenging van bloed en slijm in de ontlasting
9. pijnlijke tenesmus (aandrang tot ontlasting)
10. sporadisch spontaan lekken van ontlasting (incontinentie)

Ernstige vorm van dysenterie

De ernstige vorm van dysenterie is zeldzaam en gaat gepaard met hoge koorts, zelfs boven 38 °C, hevige krampachtige buikpijn, frequente pijnlijke tenesmus, frequente waterige diarree met bijmenging van bloed, slijm, pus en necrotisch weefsel. De ontlasting is sterk stinkend (rottende geur) en lekt - fecale incontinentie en rectale prolaps.

De patiënt is bleek, slap en bezweet. Hik, choreatische (kronkelende) bewegingen, stuiptrekkingen en soms tekenen van falen van de bloedsomloop en exsiccatie (uitdroging) komen voor. Deze vormen eindigen met de dood in de eerste dagen van de ziekte.

Dysenterie bij kinderen

Bij jonge kinderen is het verloop van de ziekte ernstiger. Uitdroging van het lichaam komt eerder voor, afhankelijk van de hoeveelheid vocht die per dag verloren gaat dan van het aantal ontlasting. Uitdroging en vaak hypoglykemie (lage bloedsuikerspiegel) leidt tot bewustzijnsstoornissen (slaperigheid, desoriëntatie, delirium), bewusteloosheid en de dood. Een hoge temperatuur is vaak de oorzaak van koortsachtige convulsies en meningeale symptomen.

Zuigelingen hebben een atypisch ziekteverloop. Er kan helemaal geen sprake zijn van diarree of darmsymptomen. Misselijkheid, hevig, terugkerend braken en convulsies zijn prominent aanwezig. Tekenen van toxische leverbeschadiging en zuigelingensterfte komen voor.

Hoe dysenterie goed behandelen

Behandeling is mogelijk in de thuissituatie. Alleen in uitzonderlijk moeilijke omstandigheden is opname in een ziekenhuis nodig. Het is belangrijk om de patiënt te isoleren zodat de infectie zich niet verder verspreidt. Hij moet bedrust houden. De juiste behandeling is gericht op rehydratatie van het lichaam - dat wil zeggen, het aanvullen van verloren vocht.

Belangrijk: Omdat shigella wordt uitgescheiden in de ontlasting, is het belangrijk om geen antidiarreemiddelen toe te dienen. Dit zou voorkomen dat de bacterie het lichaam verlaat en het verloop van de ziekte verlengen.

Tien regels voor de behandeling van dysenterie

1. isolatie van de patiënt
2. bedrust
3. rehydratie met vloeistoffen
4. rehydratie met infuustherapie
5. dieet
6. temperatuurverlaging door koeling
7. verlaging van de temperatuur met medicijnen
8. pijnbestrijding
9. anti-emetica voor aanhoudend braken
10. desinfectie, anti-infectietherapie

Interessant weetje: In ontwikkelde landen is dysenterie gemakkelijk thuis te behandelen. In arme en overbevolkte landen met slechte sanitaire voorzieningen en problemen om in het levensonderhoud te voorzien, veroorzaakt het echter tot 600.000 sterfgevallen per jaar.

Preventieve maatregelen tegen vieze handen ziekte

De neerwaartse trend in dysenterie kan vooral worden gegarandeerd door de hygiënestandaarden te verbeteren en door preventieve maatregelen te ontwikkelen tegen het optreden van dysenterie en andere ziekten.

Preventieve basismaatregelen voor de samenleving

• sanitaire voorzieningen en hygiënische verwijdering van uitwerpselen
• bescherming van waterbronnen
• consumptie van veilig drinkwater
• consumptie van veilig voedsel
• bescherming tegen vliegen
• opvoeding van de bevolking
• ontwikkeling van hygiënische gewoonten door voorlichting

Preventieve basismaatregelen voor het individu

• Bewustwording
• goede hygiënische gewoonten
• kinderen voorlichten over hygiëne
• handen wassen na elke stoelgang
• handen wassen voor elke maaltijd
• voldoende afstand tot de zieke persoon

Mensen met slechte hygiënische gewoonten en sociaal zwakkeren lopen het grootste risico op dysenterie. De ziekte verspreidt zich vooral in collectieve omgevingen zoals scholen, kleuterscholen, kinderkampen, slaapzalen, militaire faciliteiten en hostels.