Wat geven levertests aan? Wat zijn verhoogde waarden?

Heb je verhoogde levertests, GMT, ALT, AST of andere parameters?

Leverziekte is de zesde doodsoorzaak in Europa. Verrassend genoeg is het virale hepatitis die veel voorkomt. Het is de nummer één oorzaak van leverziekte in het algemeen en daarom de meest voorkomende oorzaak van leverfalen en overlijden.

Direct na virale leverziekten komen metabolische schade, toxische schade (meestal toxische leverschade door alcohol en drugs) en tot slot kanker.

Al deze ziekten kunnen heel snel worden opgespoord tijdens een preventieve controle door een huisarts. Standaard worden basis bloedparameters, waaronder leverenzymen, onderzocht. Verhoogde waarden wijzen niet altijd op een ernstige ziekte, maar mogen nooit worden onderschat.

Tip: Virale hepatitis A en slechte hygiëne

Verhoogde levertests en hun betekenis

Verhoogde levertests komen vrij vaak voor bij patiënten. Ze wijzen misschien niet meteen op een ernstige aandoening, maar verdere differentiële diagnose is nodig in een polikliniek hepatologie of gastro-enterologie.

Het is belangrijk om follow-up bloedtests uit te voeren. Als de leverenzymen lange tijd verhoogd zijn, is dit een teken van chronische leverschade. Chronische leverziekten zijn bijvoorbeeld steatose (leververvetting) of cirrose. Acute oorzaken zijn bijvoorbeeld een leverabces, metastase of virale hepatitis.

Bij chronische leveraandoeningen worden deze tests regelmatig uitgevoerd en zijn ze een indicator voor het verloop van de ziekte. De frequentie ervan wordt bepaald door de arts op basis van de toestand van de patiënt.

Ze informeren ons over de achteruitgang of progressie van de aandoening en geven de effectiviteit van de bestaande behandeling aan. Andere manifestaties van leverziekte zijn even belangrijk.

Levertestwaarden geven de mate van leverschade weer

Levertests worden uitgevoerd door veneus bloed af te nemen. Patiënten komen meestal nuchter aan, maar dit is geen vereiste. Veneus bloed wordt in een buisje afgenomen en vervolgens naar een biochemisch laboratorium gestuurd.

Interessant:
Elke bloedtest kan door de patiënt worden aangevraagd. Deze test wordt meestal niet vergoed door de ziektekostenverzekering.
Dit geldt ook voor levertests.

Levertests en hun waarden weerspiegelen altijd de mate van beschadiging van het leverweefsel en geven de ernst van de aandoening aan. Ze maken het mogelijk om de ziekte in een vroeg stadium op te sporen en zo de behandeling te vergemakkelijken.

De ernstigste prognose geldt voor de relatief vaak voorkomende levercirrose die wordt veroorzaakt door alcohol of drugs, maar ook voor het minder vaak voorkomende hepatocellulair carcinoom.

Interessant:
Bijna alle medicijnen die worden gebruikt, verhogen de levertestwaarden.
De meest voorkomende zijn echter niet-steroïde antiflogistische geneesmiddelen, antibiotica, anti-epileptica en andere.
Er is ook ontdekt dat de lever vaak wordt belast door kruidenextracten, vooral Chinese thee. Daarom moet zelfs met homeopathische middelen voorzichtigheid worden betracht.

Normale waarden van de basisparameters van de lever:

De waarden in de tabel kunnen enigszins variëren, afhankelijk van het specifieke laboratorium en de leeftijd van de patiënt.

Aanvullende levertests

Naast de basislevertests die de bovenstaande AST-, ALT-, ALP-, GMT- en bilirubinewaarden laten zien, worden er specifieke levertests uitgevoerd. Dit zijn aanvullende tests die worden uitgevoerd als de basislevertests verhoogd zijn of als er een ernstige leverdiagnose wordt vermoed.

Specifieke levertests:

1. testen die de synthetische leveractiviteit meten (albumine, prealbumine, CHE, protrombine factoren).
2. Tests die de capaciteit en het vermogen van de lever meten om organische stoffen in de circulatie te transporteren en galvloeistof en bilirubine te verwijderen.
3. tests die de capaciteit en het vermogen van de lever meten om endogene en xenogene stoffen (ammoniak) te metaboliseren
4. andere niet-specifieke en aanvullende tests (antilichaamniveaus, serologisch onderzoek naar hepatitis).

Stijgingen in AST en ALT zijn een teken van schade aan de levercellen

AST (aspartaat aminotransferase) en ALT (alanine aminotransferase) zijn leverenzymen waarvan de verhoogde waarden ons vertellen over leverschade op cellulair niveau, d.w.z. hepatocellulaire schade.

Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van verhoogde aminotransferases?

Verhoogde aminotransferasen komen meestal voor bij chronische ziekten wanneer deze waarden gedurende langere tijd verhoogd zijn, dat wil zeggen langer dan 6 maanden.

Het belangrijkste is om in het begin virale hepatitis uit te sluiten, waarvan de prognose ernstig is als het niet behandeld wordt. Dit wordt gedaan door serologisch te testen op aanwijzingen voor antilichamen in het serum (anti-HBs, anti-HBc, anti-HBe, HBV DNA, anti-HCV, HCV RNA).

Ze zijn ook verhoogd bij bijvoorbeeld leversteatose, cirrose, door medicijnen veroorzaakte leverschade of hemochromatose (de serumijzerconcentratie wordt bepaald met behulp van differentiële dagnostiek).

De meest voorkomende oorzaak van langdurig verhoogde aminotransferases is meestal door alcohol veroorzaakte leverschade, waarbij AST tot twee keer zo hoog is als ALT. Er is ook een gelijktijdige verhoging of toename van GMT. Een gerichte geschiedenis van alcoholmisbruik is ook belangrijk, wat moeilijk toe te geven is. Lichamelijk onderzoek kan echter andere kenmerken van chronisch alcoholisme onthullen.

Verhoogde ALP- en GMT-waarden wijzen op galwegstoornissen

ALT (alkalische fosfatase) en GMT (gamma-glutamyltransferase) zijn leverenzymen waarvan de verhoogde waarden wijzen op leverschade ter hoogte van de galwegen, cholestatische leverschade genoemd.

Aan welke ziekten moet worden gedacht als ALP en GMT verhoogd zijn?

Een geïsoleerde verhoging van ALT vertelt ons dat de schade zich op het niveau van de galwegen bevindt, zoals obstructie van de galwegen door een steen. Dit is de richting van de diagnose, zelfs als ALT en GMT tegelijkertijd verhoogd zijn. Bij een geïsoleerde verhoging van GMT en normale ALP-waarden is er meestal geen sprake van een ernstige ziekte.

Er moet worden gedacht aan een hepatocellulaire oorsprong zoals cirrose, steatose, hepatocellulair carcinoom, waarbij AST en ALT ook verhoogd zijn.

Bloedonderzoek als ALP en GMT verhoogd zijn, moet worden aangevuld met andere onderzoeken zoals USG, röntgenfoto's, CT, MRI en ERCP. Deze onderzoeken worden gedaan voor een nauwkeurige diagnose en de juiste behandeling.

Galvloeistof bilirubine geeft het probleem op 3 niveaus aan

Verhoogde waarden van de galvloeistof en de daaropvolgende gele verkleuring van de huid en slijmvliezen wijzen op een probleem op het niveau van het hematopoëtische systeem, de lever en de galwegen. Hyperbilirubinemie en icterus alleen zeggen ons niets meer, dus er is altijd aanvullend onderzoek nodig (serologische tests, oncomarkers, sonografie, ERCP...).

Gele verkleuring van de huid, slijmvliezen en sclerae kan niet alleen een teken zijn van de ziekten die we kennen, maar ook van verschillende lichaamsvreemde infecties die uiteindelijk tot leverfalen en de dood leiden.

Tip: Vaccinatie, het belang ervan voordat je naar het buitenland reist - buitenlandse ziekten

Type icterus volgens de plaats van beschadiging:

1. Prehepatische icterus (⇑ n-Bil., norm. k-Bil.) treedt op ter hoogte van de bloedcellen. Er is een verhoogde afbraak van rode bloedcellen (erytrocytenhemolyse) en een verhoogde concentratie van geconjugeerde bilirubine. Het komt meestal voor bij pasgeborenen. Het wordt hemolytische icterus genoemd. Het kan ook voorkomen bij een volwassene door verschillende ziekteoorzaken (hemolytische koorts).
2. Hepatische icterus (⇑ n-Bil., ⇑ k-Bil.) ontstaat rechtstreeks in de lever door beschadiging van de levercellen - hepatocyten. De oorzaak is meestal levercirrose, alle soorten virale hepatitis (A, B, C) en andere ziekten. Laboratoriumonderzoek toont een verhoogde concentratie van geconjugeerde en ongeconjugeerde bilirubine.
3. Posthepatische icterus (norm. n-Bil., ⇑ k-Bil.) ontstaat ter hoogte van de galwegen. Deze zijn verwijd door obstructie. De obstructie kan bijvoorbeeld ontstaan door een galblaassteen of een drukproducerende tumor.

Interessant:
Reizigers opgelet!
Reizen naar exotische landen kunnen je lever kosten.
Naast een gebruind lichaam kun je ook een gele kleur meenemen van je vakantie.
Dit kan gebeuren als je besmet bent met virale hepatitis of zelfs gele koorts.

Albumine heeft weinig diagnostische waarde

Albumine is een plasma-eiwit dat bijna 60% van alle eiwitten in het lichaam uitmaakt. Verhoogde albuminespiegels hebben weinig diagnostische betekenis en daarom worden ze niet vaak vermeld in artikelen over de lever of levertests.

Albumine bindt echter bilirubine en is belangrijk bij het oplossen ervan. Het bindt ook verschillende giftige stoffen (zware metalen, medicijnen).

Verlaagde waarden duiden op sommige leverziekten, ook op nierziekten, andere ziekten van het spijsverteringskanaal, stofwisselingsstoornissen, maar ook op weefselschade (verwondingen, brandwonden).

+

Thuis lever testen?

Thuistests om de leverfunctie te controleren zijn ook te koop bij de apotheek en op internet. Maar vergeet niet dat geen enkele snelle test gelijk is aan een professioneel onderzoek.