Wanneer is zwarte ontlasting normaal en wanneer moet je naar de dokter? Bloed in de ontlasting

Zwarte ontlasting is geen alledaags verschijnsel. Het komt voor als een van de symptomen van de ziekte, maar ook als een uiting van het gebruik van bepaalde voedingssupplementen of geneesmiddelen.

Wat is ontlasting en wat zit erin?

Ontlasting is het eindproduct van de spijsvertering. Tot 70% van de ontlasting bestaat uit water, onverteerde voedselresten, dode darmcellen en natuurlijk bacteriën. Normaal gesproken is het bruin gekleurd door galkleurstoffen.

De basis van het verteringsproces

Het verteringsproces begint in de maag (gaster, ventriculus), die een bepaalde resorptiecapaciteit heeft. Hier wordt een bepaalde hoeveelheid water, zouten, sommige medicijnen en alcohol opgenomen. Het voedsel wordt gemengd door ritmische samentrekkingen van de maag. Er wordt een chymus (voedsel gemengd met maagsap) gevormd en dit gaat naar de twaalfvingerige darm (duodenum), waar de meeste vetten worden afgebroken.

Van daaruit gaat het naar de lagere delen van het spijsverteringskanaal. In de dunne darm (intestinum tenue) wordt het proces van afbraak van eiwitten, vetten, vetzuren, amylases, vitaminen en eenvoudige suikers voltooid. In de dikke darm (intestinum crassum, colon) bevinden zich de onverteerde voedselresten. Binnen ongeveer 6 tot 12 uur worden water, mineralen en suikers uit deze inhoud opgenomen. Aan de inhoud van de voedselresten wordt een slijmachtige afscheiding toegevoegd, die de ontlasting aan elkaar plakt en dus dikker maakt.

In het darmslijmvlies bevindt zich de natuurlijke darmmicroflora. Door haar werking vindt het proces van fermentatie en rotting plaats. De darmbacteriën fermenteren vetten, suikers en cellulose, die voor mensen anders moeilijk te verteren zijn. Als bijproduct van de fermentatie worden in de darm verschillende gassen geproduceerd, waaronder waterstof, kooldioxide en het gas waaraan we de typische geur van ontlasting 'te danken' hebben - methaan. Eiwitten worden op hun beurt onderworpen aan putrefactieve afbraak. Het resulterende product is ontlasting.

Ontlasting

Het uiterlijk van de ontlasting is afhankelijk van verschillende factoren. Het hangt voornamelijk af van het soort voedsel, de hoeveelheid en het soort vocht, ingenomen medicijnen en supplementen, levensstijl (fysieke activiteit), leeftijd, geassocieerde ziekten en huidige gezondheid en psychologische toestand (diarree bij stress). Het onthult niet alleen de toestand van het spijsverteringsstelsel, maar vertelt ons ook veel over de algemene gezondheidstoestand.

- In het geval van ontlasting moeten we onder andere letten op de hoeveelheid, die afhangt van de hoeveelheid ingenomen voedsel. Van een chronisch zieke persoon die nauwelijks voedsel tot zich neemt, kunnen we geen regelmatige ontlasting verwachten. Patiënten, vooral ouderen en voornamelijk liggend (verminderde darmperistaltiek), hebben een probleem met constipatie (obstipatie).

- De consistentie van de ontlasting hangt af van de hoeveelheid ingenomen vocht en de hoeveelheid vocht die wordt geresorbeerd in het spijsverteringskanaal. Ontlasting kan een waterige, papperige of gevormde consistentie hebben. Bacteriën en andere ziekten spelen ook een rol.

- De kleur van de ontlasting verraadt veel ziekten, niet alleen van de organen die betrokken zijn bij de spijsvertering. De ontlasting is normaal bruin van kleur. Bij leverziekte is het duidelijk bleek (cholisch), bij infecties, zoals salmonella, is de kleur groenachtig. Bij bloedingen uit de bovenste delen van het spijsverteringskanaal en andere bloedingen zien we zwarte ontlasting.

- Ontlasting wordt ontlasting genoemd en de frequentie ervan is individueel. Normaal gesproken hebben we 1-2 keer per 2 dagen tot 2-3 keer per week ontlasting. Als iemand regelmatig vaker ontlasting heeft, is er geen sprake van een pathologisch proces. Als je regelmatig één keer per week of minder ontlasting hebt, moeten we de mogelijkheid overwegen dat de reden een of ander ziekteproces is (coeliakie). We moeten alert zijn als de frequentie aanzienlijk verandert ten opzichte van de vorige norm.

- De geur is in de eerste plaats een indicator van de hoeveelheid darmbacteriën, putrefactieve processen, maar ook van ziekteprocessen in het lichaam (coeliakie, infecties, de ziekte van Crohn). Hoe meer de ontlasting stinkt, hoe ongezonder het dieet dat we eten. Bij langdurige consumptie van fruit en groenten wordt de geur minder.

- We kunnen ook verschillende onzuiverheden in de ontlasting vinden. Meestal is het een bijmenging van vers bloed, bijvoorbeeld bij aambeien of verwondingen aan de anus of het terminale deel van de darm. Bij sommige pathologische processen is er ook een bijmenging van slijm (constipatie, coeliakie, diverticulitis, ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, bacteriële oorzaken). Het bevat ook de resten van onverteerd voedsel (schillen van zaden, druiven, paprika's, enz.). Bij jonge kinderen vinden we soms een onverteerd, ingeslikt voorwerp in de ontlasting (een kraal, een deel van speelgoed).

TIP: Ontlasting - wat moeten we erover weten?

De meest voorkomende oorzaken van zwarte ontlasting

Zwarte ontlasting lijkt qua kleur op teer. Ze is meestal olieachtig, maar kan ook een normale consistentie hebben en alleen van kleur veranderen. Als het wordt veroorzaakt door een bloeding uit de bovenste delen van het spijsverteringsstelsel, ruikt het meestal onaangenaam. Als de oorzaak een dieet is, is de geur normaal zoals gewoonlijk.

Zwarte ontlasting bij pasgeborenen

Moeders die al een baby hebben gehad, weten dat zwarte ontlasting bij pasgeborenen heel normaal is. Het wordt smolka (meconium) genoemd. Het is zwarte, slijmerige tot groen gekleurde ontlasting, nogal papperig van consistentie. Omdat de darm van een pasgeborene geen bacteriën bevat, is deze ontlasting geurloos.

Het is te wijten aan alle stoffen die de foetus (pasgeborene) heeft ingeslikt tijdens zijn 'verblijf' in de baarmoeder, voornamelijk vruchtwater, dunne darm- en huidepitheel, galvloeistof (bilirubine), slijm en lanugo. Het vruchtwater wordt via de foetale darm weer opgenomen in het bloed en uitgescheiden in de urine.

Het is de eerste ontlasting van een pasgeborene en kan in sommige gevallen een paar dagen aanhouden. Als de zwarte ontlasting aanhoudt of verschijnt in de baby- of peutertijd, is het een pathologisch verschijnsel en moet een neonatoloog of kinderarts worden geraadpleegd.

Voedingsmiddelen die de ontlasting zwart kleuren

Ontlasting kan ook zwart worden als er te veel van bepaalde voedingsmiddelen wordt geconsumeerd. Dit zijn voornamelijk voedingsmiddelen die veel kleurstoffen bevatten. Kleurstoffen zijn ofwel van nature aanwezig in bepaalde vruchten of groenten, ofwel synthetisch (halffabrikaten).

• Rode biet
• bosbessen
• zoethout
• spinazie
• rode wijn

Geneesmiddelen en voedingssupplementen

• IJzer (Fe)
• carbosorb (zwarte kool)
• zeewier (als onderdeel van een ontgiftingskuur)

Ziekten van het spijsverteringsstelsel

Zwarte ontlasting (melena) is een teken van een bloeding uit het maagdarmkanaal, meer bepaald uit de bovenste delen van het maagdarmkanaal. Het is eigenlijk verteerd bloed, dat een onaangename geur heeft. Bij een bloeding uit de onderste delen van het maagdarmkanaal komt melena niet voor. In de ontlasting zit een bijmenging van vers bloed, dat door de plaats van zijn bron nog geen tijd heeft gehad om te verteren.

- Slokdarmvarices zijn vergroting van de slokdarmaderen. De oorzaak van het ontstaan ervan is meestal portale (lever)hypertensie bij leveraandoeningen zoals levercirrose, levertumor, alcoholische hepatopathie. Alcoholisme leidt meestal tot de ontwikkeling van deze aandoening. Bloedingen door slokdarmvarices zijn een zeer gevaarlijke aandoening, want als het slokdarmbloedvat scheurt, is er sprake van een massale bloeding die zelfs in een ziekenhuisomgeving moeilijk te stelpen is. Ze worden gekenmerkt door een hoog sterftecijfer. Als de patiënt het overleeft, wordt het ingeslikte bloed verteerd en uitgescheiden in de ontlasting met een typische zwarte kleur.

- De meest voorkomende oorzaak van melena is een bloeding door een gastroduodenale ulcus. Een gastroduodenale ulcus is een ulceratieve aandoening van de binnenbekleding van de maag of twaalfvingerige darm. Het ontstaat als gevolg van een erosief proces van de binnenbekleding door een ongezond dieet, het gebruik van grote hoeveelheden drugs, alcoholmisbruik, maar wordt ook veroorzaakt door bacteriën (Helicobacter pylori). Als gevolg van het scheuren van de ulcus braakt de patiënt massaal vers bloed (hematemesis). Het resterende, niet-uitgescheiden bloed gaat verder door andere delen van de darm tot het wordt uitgescheiden in de ontlasting.

- Ziekten die maagbloedingen kunnen veroorzaken zijn onder andere maagkanker. Een kwaadaardige tumor (maar ook goedaardige) kan door zijn druk en overgroeiing een bloedvat perforeren en scheuren. Het geperforeerde bloedvat bloedt, wat zich op een vergelijkbare manier manifesteert als maag- en twaalfvingerige darmzweren, met braken van bloed en hevige pijn in het epigastrium (maaggebied).

- Ontstekingsprocessen en de vorming van zweren (ulcera) of tumoren kunnen ook voorkomen in de dunne darm. Dit zijn meestal kleine zweren en een lokaal ontstekingsproces dat geen massale bloeding veroorzaakt. Dergelijke bloedingen komen alleen tot uiting door het vinden van hemoglobine in de ontlasting en worden occulte (verborgen) bloedingen genoemd. Wanneer hemoglobine in de ontlasting wordt gevonden, worden verdere diagnostische methoden gebruikt om de bron te zoeken (kanker van de dunne of dikke darm). Een tumor in de dunne darm kan, net als elke andere tumor in het lichaam, een bloedvat beschadigen met daaropvolgende bloedingen.

Andere ziekten en bloedingen die melena kunnen veroorzaken

• lupus erythematosus
• infectieuze mononucleose
• hemofilie
• gedissemineerde intravasale coagilopathie (DIC)
• hemolytische ziekte van de pasgeborene
• hemolytische anemie
• trombocytopenie
• trombocytopathieën
• trombocytopenische purpura
• ziekte van von Willebrand
• leukemie
• tumorziekten
• hemorragische koortsen

Advies ter afsluiting

Het is belangrijk om te onthouden dat zwarte ontlasting niet altijd een maag-darmbloeding betekent. De kleur wordt beïnvloed door voedselbestanddelen. Als je één keer zwarte ontlasting hebt gehad en de volgende keer was het prima, dan heb je geen problemen. De kleur was waarschijnlijk te wijten aan voedsel.

Melena veroorzaakt door bloedingen is meestal terugkerend, stinkt en gaat gepaard met andere ongemakken, afhankelijk van de ziekte die het heeft veroorzaakt. De meest voorkomende begeleidende symptomen zijn bijvoorbeeld pijn (maagzweer, tumor), andere bloedingssymptomen (lupus erythematosus), zwakte, malaise, vermoeidheid, verminderde fysieke activiteit (anemie, leukemie), kortademigheid (anemie), koorts (bacteriële infecties, hemorragische koorts) en andere.

In het asymptomatische verloop van de ziekte die melena veroorzaakt, die aanhoudt, verschijnen vroeg of laat symptomen veroorzaakt door bloedverlies (zwakte, malaise, vermoeidheid, slaperigheid, duizeligheid, bleekheid, zweten, lage bloeddruk, verhoogde hartactiviteit, flauwvallen, instorten, duisternis voor de ogen, later desoriëntatie, bewustzijnsstoornissen tot symptomen van shock, en andere...).