Separatieangst bij kinderen: hoe ga je ermee om en welke houding moet een ouder aannemen?

Separatieangst bij kinderen: hoe ga je ermee om en welke houding moet een ouder aannemen?
Bron foto: Getty images

Ieder mens doorloopt in zijn leven bepaalde ontwikkelingsfasen. Deze fasen hebben hun eigen specifieke kenmerken. In de babytijd is verlatingsangst er daar één van. Het verschijnt op het moment dat het kind zich begint te hechten aan andere mensen. De meest naaste persoon is meestal de moeder of een andere naaste, dus het kind wil voortdurend met haar in contact zijn. De afwezigheid van deze persoon veroorzaakt een natuurlijke staat van angst. Dit gaat gepaard met onzekerheid en angst om niet terug te keren. Het uit zich soms in hysterisch huilen.

Al die commentaren en opmerkingen op je persoon over slecht ouderschap in verband met de uitingen van verlatingsangst zijn ongegrond. De buurt ziet de gehechtheid van de kleine man aan zijn moeder en de hysterische taferelen als hij zelfs maar een paar minuten weg is. Maar dat betekent niet dat hij verwend is. Wat is het dan?

Wat betekent verlatingsangst in de psychologie?

Verlatingsangst is een volkomen natuurlijke angsttoestand die verband houdt met de ontwikkeling van het kind en zijn perceptie van mensen en objecten (het begin van veranderingen in hun perceptie). Tot het stadium van verlatingsangst leven kinderen alsof ze in het heden leven. Ze kunnen geen tijd waarnemen, ze leven in het moment.

Een goed voorbeeld is wanneer een baby met een speeltje speelt (leeft voor het moment) en niet waarneemt dat de moeder is weggegaan (de wieg heeft verlaten). Het is zich niet bewust van de permanentie of vergankelijkheid van objecten. Het is niet bang dat ze voor altijd zullen verdwijnen. Dit begint echter te veranderen en zich te manifesteren tijdens deze periode.

  • Afscheiding betekent de afscheiding, onthechting of afzondering van een individu.
  • Angst wordt in de psychologie gedefinieerd als een negatieve ervaring of emotionele toestand als gevolg van een stressvolle situatie (zich bedreigd, achtergesteld, onzeker voelen).

Ontwikkelingsperioden van verlatingsangst

een huilende baby die zijn armen uitstrekt
Scheidingsangst is natuurlijk. Foto: Getty Images

Deze angsttoestand ontstaat niet bij elk kind op precies hetzelfde moment. Zelfs de meningen van deskundigen lopen enigszins uiteen. Dit is echter niet te wijten aan de onwetendheid van psychologen en artsen, maar aan de uniciteit van de mens als wezen.

Elke persoon of klein persoon is uniek, origineel. Hij of zij verschilt extern en intern (interne ervaring, perceptie van de externe omgeving).

De periode van verlatingsangst treedt over het algemeen op rond de 6e levensmaand tot de 18e maand. Het kan natuurlijk ook iets eerder of zelfs later beginnen. In dit tijdsbestek begint het niet alleen, maar trekt het zich na een paar weken ook weer spontaan net zo snel terug als het gekomen is. De terugtrekkingsperiode zou niet langer dan drie maanden moeten duren.

Oorzaken van verlatingsangst

Rond de 5e tot 7e maand beginnen kinderen te beseffen dat andere personen en levenloze voorwerpen bestaan, of ze nu in het zicht zijn of niet. De periode van leven voor het huidige moment vervaagt en de fase van tijdsbesef treedt in. Ze beginnen ook te beseffen dat het voorwerp blijvend is, ook al zien ze het nu niet.

Voor het kind betekent dit ook dat het zich bewust wordt van een geliefde en haar bestaan wanneer ze niet in zijn gezichtsveld is. De moeder is een soort veiligheid en stabiliteit voor hem. Haar afwezigheid betekent spanning, onzekerheid en angst of hij haar ooit nog zal zien.

Het kind is zich niet bewust van het feit dat ze hem niet echt heeft verlaten, maar gewoon is weggelopen.

Manifestaties van verlatingsangst bij kinderen

De reactie op de afwezigheid van een geliefde is vaak hysterisch. Dit is heel normaal. Vraag jezelf eens af hoe jij zou reageren als je al je zekerheid in het leven zou verliezen?

Zou dit gevoel prettig voor je zijn, of zou het je tot wanhoop en angst voor de toekomst brengen?

Zelfs een volwassene is in staat om alles te doen om de zekerheden in het leven te behouden. Een kind doet hetzelfde. Hij probeert koste wat het kost zijn moeder niet te verliezen en daarom is de reactie op haar vertrek (haar uit het oog verliezen) soms "overdreven".

huilende baby - kleine jongen
De meest voorkomende uiting van verlatingsangst is onophoudelijk huilen. Foto: Getty Images

De reactie van het kind op het vertrek van de moeder:

  • Angst
  • onzekerheid
  • angst om veiligheid te verliezen (scheiding van de moeder)
  • wanhoop en boosheid
  • de hand van de moeder vasthouden (niet willen loslaten)
  • achter de moeder aan rennen (kruipen)
  • achterom kijken (moeder zoeken)
  • zichzelf op de grond gooien
  • slaan (krabben)
  • stijfheid
  • hysterisch huilen en schreeuwen
  • stikken tijdens zittend huilen
  • schreeuwen om de moeder
  • moeite om de baby te kalmeren

De juiste houding van de ouder tijdens perioden van verlatingsangst

Het is noodzakelijk om te begrijpen dat deze periode stressvol is voor het kind. Daarom is het niet juist om het te negeren. Integendeel - je kleintje heeft meer aandacht nodig, die hij ook moet krijgen.

Interessant:
Het is noodzakelijk om vooral voorzichtig te zijn als het kind een broer of zus heeft. Manifestaties van agressie tijdens verlatingsangst kunnen op hem gericht zijn. Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat er geen ernstig letsel optreedt. Ook is er heel vaak sprake van jaloezie van het broertje of zusje en het afdwingen van de aandacht van de moeder, waaraan hij gewend was.

moeder kust haar gelukkige kind
Het belangrijkste aspect om verlatingsangst te overwinnen is de juiste houding van de ouder. Foto: Getty Images

Principes voor het overwinnen van verlatingsangst met minimale stress:

  1. Wees in deze periode zo dicht mogelijk bij de baby.
  2. Toon genegenheid door te knuffelen, kussen of anderszins.
  3. Ga zo min mogelijk weg als dat niet nodig is (tijdens deze fase)
  4. neem de baby zo mogelijk mee
  5. als je weg moet lopen, probeer dit dan uit te leggen aan de baby
  6. ga niet achter de rug van het kind om als hij of zij je niet kan zien
  7. kweek vertrouwen, beloof niets wat je niet kunt waarmaken
  8. Als hij bang is voor bepaalde mensen, beperk dan het contact met hen in deze periode tot een minimum.
  9. houd je kind niet helemaal weg van mensen, contact met andere kinderen is bijvoorbeeld gepast
  10. leer het kind geleidelijk om onafhankelijk te zijn

Ziekelijke verlatingsangst

Scheidingsangst kan ook voorkomen in de voorschoolse periode. Het is meer uitgesproken bij kinderen die nog niet eerder in een grote groep zijn geweest, d.w.z. niet gewend zijn aan meer mensen. Dit is natuurlijk normaal. Het kind heeft tijd nodig om zich aan te passen. Het probleem ontstaat als de angst aanhoudt.

Scheidingsangst kan in bepaalde gevallen een pathologisch verschijnsel zijn. Het is natuurlijk geen scheidingsangst, die hierboven wordt beschreven en deel uitmaakt van de natuurlijke ontwikkeling van het kind.

Scheidingsangst komt ongewoon voor bij oudere kinderen op de kleuterleeftijd en houdt langere tijd aan. Tegen die tijd zouden kinderen de menselijke relaties al moeten begrijpen en de tijdelijke afwezigheid van de moeder als normaal moeten beschouwen.

Ze moeten de tijdelijke scheiding (het verblijf in de crèche) begrijpen. Tegelijkertijd moeten ze zich ervan bewust zijn dat de moeder na het werk zal terugkeren.

Als het kind dit lange tijd niet begrijpt en zelfs op deze leeftijd nog onnatuurlijk gehecht is aan de moeder, is er sprake van een zogenaamde verlatingsangststoornis. Dit probleem hoort al bij een specialist en kan niet meer als normaal worden beschouwd.

een huilende baby gooit zichzelf op de grond
Aanhoudende angsttoestanden op oudere leeftijd zijn niet natuurlijk. Foto: Getty Images

Manifestaties van verlatingsangststoornis:

  • Angst op een atypische leeftijd
  • overmatige onzekerheid
  • onterechte angst voor scheiding van de moeder
  • weglopen en achter de moeder aanrennen
  • tegenzin om naar de kleuterschool te gaan (malingering, liegen)
  • wanhoop, woede
  • agressie naar anderen, soms naar zichzelf
  • niet accepteren van vreemden
  • zichzelf op de grond gooien
  • zelfbeschadiging (krabben, slaan, hoofd stoten)
  • urenlang hysterisch huilen en schreeuwen
  • moeite met inslapen
  • slapeloosheid (de moeder controleren)
  • nare dromen tot nachtmerries
  • bedplassen (vooral 's nachts)

Elke moeder weet dat de eerste dag op de kleuterschool moeilijk te verdragen is voor een kind. Sommige kinderen passen zich sneller aan, anderen doen er langer over. Slechts een klein percentage van hen geniet ervan. De symptomen van een verlatingsangstststoornis zijn echter intens en buiten proportie. Het is niet moeilijk om de grens te zien tussen een normale reactie op een onbekende omgeving en een pathologische aandoening.

Belangrijk:
Als het kind begint te protesteren nadat het al een tijdje naar de crèche gaat, moet er aan andere redenen en oorzaken van angst worden gedacht. Dit kunnen plagerijen van andere kinderen zijn, pesten, ongepast gedrag van de leerkracht tegenover het kind en in het ergste geval fysieke straffen.

In elk geval is angst een onaangename, negatieve ervaring voor het kind. Op dit moment zou het de moeder moeten zijn die dicht bij het kind staat en het steunt. Als je het gevoel hebt dat de reactie van je kind onnatuurlijk is, zoek dan hulp bij een psycholoog.

fdeel op Facebook

Interessante bronnen

Het doel van het portaal en de inhoud is niet om professionele onderzoek. De inhoud is voor informatieve en niet-bindende doeleinden alleen, niet adviserend. In geval van gezondheidsproblemen raden we aan om professionele hulp, een bezoek aan of contact opnemen met een arts of apotheker.