Is het kippenoog of een virale wrat?

Kippenogen en viruswratten zijn beide huidgezwellen. Ze zijn niet gevaarlijk, maar beperken mensen esthetisch. De verschillen zijn met het blote oog zichtbaar en kunnen op verschillende manieren worden verwijderd.

Wat zijn huidwratten, waarom en waar komen ze voor?

De huid is het grootste orgaan van het menselijk lichaam en beschermt tegen invloeden van buitenaf, zowel fysisch, chemisch als biologisch (virussen, bacteriën, schimmels). Deze factoren, of een combinatie ervan, leiden tot de vorming van verschillende huidgezwellen. De plaats van vorming en het type gezwel zijn direct afhankelijk van de veroorzakende factor.

Een huidgezwel is een vorming op de huid van verschillende grootte, vorm, kleur en consistentie. Ze verschijnen overal op het lichaam. Sommige worden typisch aangetroffen op het gezicht, andere op het been of de vingers.

Als ze worden gevoed door bloedvaten en hun eigen innervatie (zenuwtoevoer) hebben, veroorzaken ze pijn en is het verwijderen ervan vaak erg pijnlijk. Sommige zijn hinderlijk door jeuk.

Wratten en likdoorns - oorzaken van het ontstaan ervan

Een wrat (verrucae) is een virale aandoening die wordt veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV-virus). Het veroorzaakt een goedaardig (benigne) gezwel in het huidepitheel (slijmvlies). Het resultaat is de vorming van een hyperkeratotische (overmatig verhoornde) huidafzetting.

Ze komen ook voor als gevolg van auto-inoculatie (overdracht van micro-organismen) op plaatsen die predilectief (gedefinieerd, bedoeld) minder zijn voorzien van bloedvaten en minder goed zijn doorbloed. Deze plaatsen hebben meer kans om een dikkere huid te ontwikkelen waarop het virus in tweede instantie wordt overgedragen.

Aan de andere kant worden likdoorns (clavus) mechanisch veroorzaakt. Door langdurige en constante druk op een bepaald deel van de huid (bijvoorbeeld door de druk van een slechte schoen op de grote teen) treedt er plaatselijk verhoorning (hyperkeratose) op. Op deze voorkeurslocatie vormt zich later een eeltplek (tyloma).

Als de druk aanhoudt, graaft het zich dieper in en vormt het een clavus. Een deel ervan steekt boven het niveau van de huid uit. Het grotere deel steekt uit in de spleet, waardoor de zenuwen worden samengedrukt en er plaatselijk pijn ontstaat. Dit betekent dat het hoornvlies groter is dan wat we eigenlijk met het blote oog aan de oppervlakte kunnen zien.

Waar zijn wratten overal te zien?

De locatie van virale wratten hangt af van het type wrat. Er zijn veel soorten wratten, die ook van elkaar verschillen in grootte, vorm en ook de locatie waar ze meestal voorkomen. Dit komt omdat virale wratten worden veroorzaakt door hetzelfde humane papillomavirus, maar een andere stam.

Veruccae vulgaris

Veruccae vulgaris komt meestal voor op de handen en het gezicht, maar kan overal op het lichaam voorkomen. Kinderen en volwassenen hebben er evenveel last van.

De wrat is bolvormig en varieert in grootte van een speldenknop tot enkele centimeters. Hij is steviger met een ruwer oppervlak, dat gevormd wordt door een gelaagde en gebarsten keratose. De kleur is grijsachtig tot grijsgeel.

Hij komt geïsoleerd (afzonderlijk) voor, maar kan ook lelijke, meervoudige tot meervoudige clusters vormen. In het centrum bevindt zich een grotere (moeder)wrat en in de omgeving zijn kleinere (dochter)wratten zichtbaar.

Veruccae digitata

Meestal in het haar, in het gezicht, bij voorkeur op de kin. Het wordt ook wel een vingerwrat genoemd omdat het wordt gevormd door verhoornde uitgroeisels die uit het oppervlak groeien en op de vorm van vingers lijken. Het tast niet alleen de huid aan, maar ook de slijmvliezen.

Veruccae filiformis

Veruccae filiformis komt voor op het gezicht, de wimpers, de lippen en de hals. De voorkeursgebieden zijn dus die delen waar de huid erg kwetsbaar is. Het komt vaak voor bij volwassenen.

Een filiforme wrat is een klein, zacht gezwel dat lijkt op een draad of een steeltje met zijn smalle, langwerpige vorm. Dit soort wratten is erg kwetsbaar en kan gemakkelijk worden gegrepen. Ze bloeden. Bloeden is gevaarlijk omdat de wrat zich heel snel verspreidt naar de omgeving en clusters van meerdere wratten vormt.

Veruccae plantaris

De veruccae plantaris, of plantaire wrat, lijkt qua uiterlijk en locatie (voet, hiel) op een plantaire wrat. Net als de clavus ontstaat deze op plekken die vatbaar zijn voor druk.

In het begin is hij onopvallend, glad, steekt niet uit aan het oppervlak en heeft een gele kleur. Als hij niet onmiddellijk behandeld wordt, groeit hij en steekt hij uit aan het oppervlak. Hij is elliptisch van vorm.

Veruccae plana

Jeugdwratten, ook wel veruccae plana of platte wratten genoemd, komen voor op het gezicht en de binnenkant van de bovenste en onderste ledematen (polsen, enkels). Dit type komt vooral voor bij kinderen.

Ze zijn plat, glad, steken een beetje uit en zijn roze van kleur. De diameter van één wrat kan tot ongeveer 5 mm zijn, maar zelden vormen wratten zich solitair. Meestal zijn het er meerdere, soms honderden, en ze jeuken.

Veruccae genitalis

Op de geslachtsdelen en anus zitten zogenaamde veruccae genitalis wratten, die lichtroze van kleur zijn.

Ze zijn zacht, met een glad oppervlak, maar kunnen verharden als ze onbehandeld blijven. Soms hebben ze de vorm van een speldenknop op een steeltje, dat voorzien is van bloedvaatjes.

Ze komen voor in clusters en lijken op een bloemkool. Ze zijn niet pijnlijk, maar veroorzaken wel een onaangename jeuk. Ze worden overgedragen door geslachtsgemeenschap en bloeden vaak tijdens de geslachtsgemeenschap. Ze worden beschouwd als de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening ooit.

Seniele wratten

Seniele wratten zijn typisch voor oudere mensen en komen voor op de huid van de oude man, voornamelijk op de borst, maar ook in het gezicht.

We noemen ze veruccae senilis of ouderdomswratten. De naam verwijst naar de typische leeftijd waarop ze ontstaan.

Het zijn platte, geelbruine tot zwartkleurige wratten met een olieachtig oppervlak. Ze zijn ongelijk van vorm en lichtjes verheven.

Ze komen overal op de huid voor, maar het vaakst op de rug. Ze komen in grote aantallen dicht bij elkaar voor.

Wat is een likdoorn en waar komt hij voor?

Likdoorns komen alleen voor op plekken waar langdurig of herhaaldelijk overmatige druk of wrijving wordt uitgeoefend door dode, verhoornde huid.

Dit wordt meestal veroorzaakt door ongeschikt smal schoeisel dat op de tenen van de onderste ledematen drukt of zijdelingse druk uitoefent. Meestal wordt ook de voet aangetast.

Het risico wordt ook verhoogd door een warme, vochtige en luchtdichte omgeving (sommige soorten ongeschikt schoeisel). Repetitieve druk op de tenen van de bovenste ledematen wordt ook veroorzaakt door repetitieve activiteiten met een belasting op de hand, specifiek op een bepaald deel ervan (struiken trimmen, handmatig bepaalde voorwerpen maken...).

Hoe een juiste diagnose stellen?

Om correct vast te stellen of het om een wrat of een hoornvliesoog gaat, moeten verschillende aspecten worden geëvalueerd. Het uiterlijk van de formatie zelf speelt de grootste rol, gevolgd door de grootte, vorm, consistentie, lokalisatie en voorkeurslocatie. Het uiterlijk van de formatie zelf heeft de grootste diagnostische waarde.

Wratten

Verrucae worden gevormd op de plaats van inoculatie door micro-organismen. Aanvankelijk vormen ze een stijve papuleuze massa met dezelfde kleur als de huid. Geleidelijk aan wordt hun oppervlak groter, ruwer dan het omringende weefsel en verkleuren ze geel en soms bruin. Ze worden meestal niet groter dan 1 cm.

Conglomeraten van wratten kunnen enkele centimeters groot worden. Ze hebben de vorm van een bultje ter grootte van een speldenknop, zijn bolvormig, ter grootte van een erwt, maar hebben ook een vlakke huidskleur. Wratten zijn pijnloos en hebben een ruwer oppervlak door hun latere verhoorning.

Kippenogen

Een clavus is altijd een zichtbaar omcirkelde keratose van een cirkelvormige, soms elliptische vorm met een ruw oppervlak en een kegelvormige kern gevormd door een grotere afzetting van verhoornde huid (wortel) die diep gelegen is.

Het kleinere deel steekt uit aan het oppervlak, het grotere deel steekt dieper uit in het gewricht. Alleen het uitstekende deel is zichtbaar met het blote oog.

Het wordt gemakkelijk verward met het eelt (typhioma) waaruit het uiteindelijk ontstaat. Het fundamentele diagnostische verschil is dat het eelt nog niet pijnlijk is en het hoornvlies pijn veroorzaakt en een duidelijke marge heeft.

Kippenoog - verdeling

Zacht hoornvlies ontstaat meestal op de vingers van de handen door wrijving. Er wordt een callus gevormd. Dit wordt later een clavus als de oorzakelijke oorzaak niet wordt weggenomen. Het wordt zacht met een ringvormige kern door de inwerking van warmte en vocht door zweten.

Het harde hoornvlies is te vinden op de tenen, waar de keratose meer opvalt. Als de oorzaak blijft bestaan, wordt het steeds harder en pijnlijker. In de kern zijn haarvaatjes (haarcellen) te zien. Voor het oog zijn dit kleine zwarte puntjes in het midden van het hoornvlies.

De sleutel is preventie.

Preventieve maatregelen zijn de sleutel tot de ontwikkeling van likdoorns en wratten. De behandeling is langdurig en onaangenaam, de gezwellen zelf veroorzaken vaak jeuk en pijn. Daarom is het effectiever om voorzichtig te zijn en te voorkomen dat ze verschijnen. Het is raadzaam om altijd een stap vooruit te denken.

Wratten voorkomen

• Voorzichtigheid is geboden in openbare ruimtes zoals zwembaden, douches in fitnesscentra of zorginstellingen. Het is aan te raden om deze plekken en douches alleen te bezoeken met bescherming in de vorm van slippers om huidcontact met het virus te voorkomen. Er is een verhoogd risico wanneer de huid beschadigd is en het virus gemakkelijk het lichaam binnendringt.
• Hygiënegewoonten moeten worden aangescherpt en gebruik alleen je eigen handdoeken, ondergoed, sokken, wassponzen, scheermesjes en andere hygiënische artikelen.
• In het bijzonder moet direct contact met de wrat worden vermeden. Als het toch gebeurt, is het essentieel om het contactgedeelte van het lichaam goed te wassen en te desinfecteren, vooral de handen en voeten.
• De wratten die zich hebben gevormd, moeten worden geïsoleerd met een pleister, er mag niet aan worden gekrabd en het virus mag niet worden overgedragen. Neem hygiënemaatregelen in acht bij de behandeling van wratten.

De ontwikkeling van waterpokken voorkomen

• De eerste prioriteit is het voorkomen van de vorming van verhoornde huid, meestal op de voeten, door het dragen van geschikt schoeisel, crèmes en producten om de huid zachter te maken of door de ruwe huid te verwijderen met een schaaf of direct in een pedicuresalon.
• Voeten moeten schoon en droog worden gehouden met sokken die goed vocht absorberen (bijvoorbeeld katoenen sokken).
• Strakke en luchtdichte schoenen moeten worden vermeden. Ook schoenen met hoge hakken zijn ongepast als ze regelmatig worden gedragen.
• Het is aan te raden om regelmatig voetbaden of maskers te nemen, minstens één keer per periode.

Welke behandeling is geschikt?

Op internet zijn veel tips en trucs te vinden over hoe je wratten of likdoorns kunt verwijderen. De behandeling is grofweg onderverdeeld in een thuisbehandeling, die lang duurt en meestal niet effectief is, en een farmacologische behandeling. Deze laatste is ook pijnlijk, maar producten die bedoeld zijn om deze huidgezwellen te verwijderen zijn effectiever.

De moderne tijd biedt ook laseroplossingen voor het verwijderen van wratten en likdoorns of bevriezing met vloeibare stikstof. De snelste oplossing blijft nog steeds hun chirurgische verwijdering.

Thuisbehandeling van wratten en likdoorns

• Veel mensen gebruiken plakband. Hiermee kunnen echter alleen de oppervlakkige epitheellagen van de huid worden verwijderd. Meestal is na een lange inspanning toch een andere oplossing nodig.
• Iets effectiever dan duct tape is knoflook, dat bekend staat om zijn antimicrobiële en antivirale eigenschappen. Bij huidwoekeringen staat echter het vermogen om de beschadigde huid te verbranden, waardoor deze langzaam begint te vervellen, op de voorgrond.
• Het warme bad verzacht de huid, die vervolgens gemakkelijker te verwijderen is met pedicurehulpmiddelen. Deze methode is geschikt voor beide beschreven gezwellen.

Farmacologische behandeling

• Voor zowel wratten als likdoorns zijn keratolytische zalven met 10-40% acetylsalicylzuur geschikt. Dit zuur is het hoofdbestanddeel van een temperatuur- en pijnstiller die bekend staat als acylpyrine.
• Voor wratten zijn cytostatica met 5-fluorouracil effectief.

Moderne geneeskunde

De geneeskunde boekt op alle gebieden vooruitgang. Er zijn momenteel veel opties voor de behandeling van huidwratten, waaronder:

• Bevriezen van likdoorns en wratten met vloeibare stikstof.
• Röntgentherapie.
• Laserverwijdering van gezwellen.
• Galvanocauterisatie, tegenwoordig bekend als elektrocauterisatie.
• De snelste manier om likdoorns en wratten te verwijderen is chirurgisch. Hierbij wordt het aangetaste gebied geschuurd of chirurgisch geëxcideerd. Deze methode wordt voornamelijk gebruikt voor grotere gezwellen waarbij de bovenstaande methoden hun effectiviteit verliezen. Het voordeel is dat het gezwel met de wortel wordt geëxcideerd. Er blijven littekens achter.