Hoe uit longontsteking zich en welke behandeling is het meest effectief?

Pneumonie, ook wel longontsteking of pneumonitis genoemd, is een algemene benaming voor ontstekingsprocessen van het longweefsel. Ze kunnen worden veroorzaakt door verschillende pathologische invloeden of infectieuze agentia.

De behandeling van deze ontstekingen is daarom altijd gecompliceerd.
Eerst moet de onderliggende oorzaak worden vastgesteld en vervolgens moet een adequate behandeling worden gestart.
In sommige gevallen kan de behandeling een probleem zijn, zoals we bijvoorbeeld hebben gezien bij COVID-19.

We delenlongontstekingen in twee basiseenheden in, namelijk infectieuze en niet-infectieuze ontstekingen.

Infectieuze pneumonie - longontsteking

Infectieuze pneumonieën komen vrij vaak voor. Ze worden veroorzaakt door verschillende ziekteverwekkers nadat ze zich in het longparenchym hebben gevestigd.

Op de plaats van aanhechting veroorzaken ze een ontstekingsproces dat zich verder verspreidt naar de longen. Ze kunnen één of beide longkwabben aantasten (bilaterale pneumonie).

De veroorzakende infectieuze micro-organismen zijn bacteriën, virussen, schimmels en protozoën, die zich relatief snel verspreiden. Door de hoge besmettelijkheid en de verspreiding in de gemeenschap staat infectieuze longontsteking op de derde plaats van de bevolkingssterfte.

Lees ook het tijdschriftartikel:
Helpen thuisbehandelingen en kruiden bij longontsteking?

Niet-infectieuze longontsteking - pneumonitis

Niet-infectieuze longontstekingen komen minder vaak voor dan infectieuze. Ze worden veroorzaakt door een niet-infectieus insult dat ook een ontstekingsproces in het longweefsel veroorzaakt.

Allergenen (pollen, stof) en verschillende chemicaliën (maaginhoud - HCl) worden beschouwd als veroorzakers, die irritatie van de luchtwegen veroorzaken met daaropvolgende ontsteking. Niet-infectieuze longontsteking wordt ook veroorzaakt door fysieke oorzaken (straling, bestraling).

Longontsteking kan ook worden veroorzaakt door bepaalde medische procedures en behandelingen, bijvoorbeeld als gevolg van een medische ingreep of als complicatie van bepaalde medicijnen.

Longontsteking kan dodelijk zijn

Sommige longontstekingen zijn gemakkelijker te behandelen, andere zijn moeilijker.
Het risico op ademhalingsfalen met de dood tot gevolg is altijd hoog. Het is nooit mogelijk om van tevoren te weten hoe een patiënt op een behandeling zal reageren. We kunnen alleen aannemen wat er zal gebeuren.

Verschillende factoren beïnvloeden het succes van de behandeling, namelijk de snelheid en het tijdstip van de diagnose, de juiste identificatie van de uitlokkende oorzaak, de huidige behandelingsmogelijkheden, de leeftijd van de patiënt, zijn/haar algemene toestand en geassocieerde brandwonden.

Basisverschijnselen van longontsteking

• Dyspneu die verergert bij inspanning en liggen
• overwegend tachypneu (snelle, moeizame ademhaling)
• pleurale effusie, abces, empyseem
• typisch beeld van met sneeuw bedekte longen op röntgenfoto's
• droge hoest of natte hoest, afhankelijk van de onderliggende oorzaak
• pijn op de borst bij hoesten en later bij inademen
• rillen, koude rillingen die wijzen op een temperatuurstijging
• koorts
• malaise, vermoeidheid
• spierzwakte
• hoofdpijn, duizeligheid
• pijn in spieren, gewrichten, hele lichaam
• eetlust
• misselijkheid, braken

Voorspelde prognose van longontsteking

De overlevingskansen van een patiënt met longontsteking nemen af met toenemende leeftijd van de patiënt (ouder dan 50 jaar), samen met geassocieerde ziekten en comorbiditeiten.

1. Late ontdekking van longontsteking met een resistente ziekteverwekker, of een ziekteverwekker waarvoor we geen afdoende behandeling hebben, bij een oudere polymorbide patiënt kan de dood betekenen.
2. Vroegtijdige ontdekking van een longontsteking veroorzaakt door een veelvoorkomende ziekteverwekker bij een jong, gezond individu, met vroegtijdige start van de therapie, betekent een grote kans op herstel.

Hoog risico omvat:

• patiënten ouder dan 50 jaar
• polymorbide patiënten
• patiënten met ernstige ziekten - hartfalen, COPD, astma, diabetes
• jonge kinderen
• immunodeficiënte patiënten die een immunosuppressieve behandeling nodig hebben
• patiënten met hyposplenie of asplenie
• oncologische patiënten
• cachectische patiënten met ondervoeding
• immobiele (liggende) patiënten

Lees ook de artikelen in het tijdschrift:
Chronische obstructieve longziekte. Hoe beïnvloedt het de levenskwaliteit van de patiënt?
Hoe astma onder controle te krijgen en te verlichten? Een vijfpuntengids

Welke infectieuze longaandoeningen kennen we en hoe behandel je ze op de juiste manier?

Infectieuze pneumonieën worden technisch gezien longontsteking genoemd.
Ze worden veroorzaakt door een infectieus agens, d.w.z. een levend micro-organisme.

Op basis van de statistieken tot nu toe is het duidelijk dat bacteriële pneumonieën de belangrijkste oorzaak van longontsteking zijn, gevolgd door virale pneumonieën. Minder vaak komen schimmelpneumonieën (mycotische pneumonieën) voor en, in zeldzame gevallen, protozoaire pneumonieën, veroorzaakt door de elementen.

Bacteriële longontsteking - oorzaken en behandeling

Bacteriële longontsteking wordt meestal veroorzaakt door de bacterie Streptococcus pneumoniae, een van de zogenaamde pneumokokken.

Deze veroorzaken niet-invasieve longontsteking, maar kunnen snel invasief worden en hebben een hoog risico op overlijden.

Andere verwekkers zijn Staphylococcus aureus, Legionella pneumophila en Pseudomonas aeruginosa.

Behandeling van bacteriële longontsteking:

• rustregime
• drinkregime
• evenwichtige voeding
• Voldoende inname van vitaminen
• antibiotica, vooral macroliden (aminopenicilline, roxithromycine, 2e generatie cefalosporinen, cotrimoxazol, fluoroquinolonen, tetracyclinen)
• koortswerende en pijnstillende middelen (paracetamol, metamizol, acetylsalicylzuur)
• symptomatische behandeling om de ademhaling te vergemakkelijken (antitussiva, slijmoplossende middelen)

Interessant:
Door de toenemende resistentie van bacteriën tegen antibiotica, vooral MRSA-stammen, is er een roep om preventie bij bacteriële longontsteking.
Vaccinatie is een basispreventieve maatregel. Het wordt aanbevolen voor iedereen, maar vooral voor risicopatiënten.
We hebben een 23-valent en een geconjugeerd 13-valent polysacharidevaccin.

Virale longontsteking, oorzaken, symptomen en behandeling

Virale longontsteking wordt veroorzaakt door verschillende virussen, meestal influenza A, B en C.
Het gevaarlijkste is het influenza A-virus, dat vaak muteert. Het is de oorzaak van epidemieën en pandemieën.
Het influenza B-virus is rustiger voor de menselijke bevolking. Het influenza C-virus veroorzaakt asymptomatische infecties.

De meest recente veroorzakers van longontsteking zijn coronavirussen, die tot voor kort bekend stonden als virussen die de bovenste luchtwegen aantasten. Andere verwekkers zijn rhinovirussen, adenovirussen, respiratoire syncytiële virussen, metapneumovirussen, cytomegalovirussen, herpesvirussen, bocavirussen en coxsackie B-virussen.

Behandeling van virale longontsteking:

• Rustregime
• drinkregime
• evenwichtige voeding
• voldoende inname van vitaminen
• antivirale geneesmiddelen (zanamivir, oseltamivir, peramivir, remdesivir)
• koortswerende en pijnstillende middelen (paracetamol, metamizol, acetylsalicylzuur)
• symptomatische behandeling om de ademhaling te vergemakkelijken (antitussiva, slijmoplossende middelen)
• antibiotica in geval van secundaire bacteriële infectie

Interessant:
Op dit moment zijn de meest voorkomende antigene varianten van het influenza A-virus de H1N1- en H3N2-varianten.
Als echter een groot deel van het genoom wordt vervangen, kunnen er nieuwe variaties ontstaan en daarmee een nieuw subtype van het virus dat we niet kennen.
Zo'n verandering in het genoom wordt een antigene sprong genoemd - de zogenaamde shift.
Dit zou een nieuwe pandemie kunnen veroorzaken, waar epidemiologen meer bang voor zijn dan covida.

Schimmelpneumonie, oorzaken, symptomen en behandeling

Schimmelpneumonieën komen niet vaak voor, dus worden ze meestal beschouwd als een laatste redmiddel van infectieuze pneumonieën. De uitzondering is protozoaire pneumonieën, waar meestal helemaal niet aan wordt gedacht.

Het wordt gekenmerkt door een droge, irriterende en langdurige hoest. De auscultatie van de ademhalingsverschijnselen is mild en er is sprake van frictieruis. Op röntgenfoto's wordt daarentegen uitgebreide infiltratie van de longen gevonden.

Het wordt veroorzaakt door schimmels zoals Candida albicans, Candida tropicalis, Candida krusei of Candida parapsilosis of schimmels van het Aspergillus-type. De longbetrokkenheid is zelden primair. Meestal treedt mycotische pneumonie secundair op bij een andere laesie in het lichaam.

Behandeling van schimmelpneumonie

• rustregime
• drinkregime
• evenwichtige voeding
• Voldoende inname van vitaminen
• systemische antischimmelmiddelen (flucytosine, fluconazol, miconazal, ketoconazol)
• macrolide antibiotica voor ernstigere vormen (amfotericine B, voriconazol)
• koortswerende en pijnstillende middelen (paracetamol, metamizol, acetylsalicylzuur)
• symptomatische behandeling om de ademhaling te vergemakkelijken (antitussiva, slijmoplossende middelen)

Welke niet-infectieuze pneumonieën kennen we en hoe kunnen we ze correct behandelen?

Niet-infectieuze pneumonieën worden technisch gezien pneumonitis genoemd. Ze worden veroorzaakt door verschillende factoren van niet-infectieuze oorsprong die een ontstekingsreactie in het longweefsel veroorzaken.

Ze komen minder vaak voor, maar het is niet goed om ze te vergeten, want ze zijn even ernstig. Niet-infectieuze pneumonitis omvat voornamelijk aspiratie en inhalatie, meer zelden postradiatie, overgevoeligheid en eosinofiele.

Aspiratiepneumonitis

Aspiratiepneumonitis is het gevolg van acute longschade door inademing (aspiratie) van maaginhoud. Hoe groter de hoeveelheid ingeademd braaksel en hoe lager de pH van het braaksel, hoe ernstiger de schade. Als de maaginhoud gekoloniseerd is met microben, spreken we van aspiratiepneumonitis.

Aspiratiepneumonitis komt vooral voor bij jonge kinderen, ouderen of bedwelmde personen (alcohol, drugs) en minder vaak bij bewusteloze patiënten, na hoofdletsel, beroerte of anesthesie.

In sommige gevallen treedt deze longontsteking niet eens op omdat de patiënt sterft door verstikking in het braaksel. Jongeren onder invloed van grote hoeveelheden alcohol of drugs die zonder toezicht worden achtergelaten, lopen een bijzonder risico.

Behandeling van aspiratiepneumonie

• aspiratie van maaginhoud uit de luchtwegen
• oxygenatie, geassisteerde ademhaling
• in ernstigere gevallen met verminderd bewustzijn, intubatie, kunstmatige longbeademing, reanimatie
• opname in ICU/KAIM
• patiëntenbewaking
• symptomatische behandeling
• levensreddende behandeling

Interessant:
Elke moeder maakt zich zorgen wanneer haar baby een geparfumeerde ariel-capsule eet.
De angst voor intoxicatie is echter onnodig. Vloeibare waspoedercapsules zijn niet giftig.
Maar waar moet je op letten?
De capsule smelt in de mond van de baby en kan gaan schuimen.
Als de baby de schuimende inhoud inademt in zijn longen, riskeert hij een aspiratiepneumonie!

Inademingspneumonie

Een inhalatiepneumonie wordt veroorzaakt door het inademen van schadelijke gassen en dampen. Hierdoor raken de longen beschadigd en wordt hun functie aangetast. Deze pneumonieën zijn bijzonder gevaarlijk. Het gevaar hangt af van het soort gas, de concentratie, de plaats van blootstelling en de duur van de blootstelling van de persoon.

Sommige gassen kunnen zuurstof verdringen (bv. koolmonoxide, methaan), andere veroorzaken cellulaire hypoxie (cyanide, waterstofsulfide) of leiden tot longweefselschade (ammoniak, cadmium).

Ze uiten zich bij voorkeur door ademhalingsmoeilijkheden in verschillende gradaties, hoesten en de ontwikkeling van longoedeem. Naast de ademhalingsmoeilijkheden hebben ze ook last van hoofdpijn, lusteloosheid en in sommige gevallen desoriëntatie. Misselijkheid of braken komen ook voor.

Behandeling van inhalatie longontsteking:

• Inname van verse lucht
• zuurstof toedienen, als de patiënt bij bewustzijn is
• in ernstigere gevallen met verminderd bewustzijn, intubatie, kunstmatige longbeademing, reanimatie
• opname in ICU/KAIM
• patiëntenbewaking
• corticosteroïden
• symptomatische behandeling
• levensreddende behandeling

Minder vaak voorkomende niet-infectieuze pneumonitis

Minder vaak voorkomende niet-infectieuze longontstekingen zijn bijvoorbeeld longontstekingen na bestraling.

• Longontsteking na bestraling - Ontstaat als gevolg van bestraling van de borstkas bij kankerpatiënten. Corticosteroïden worden gebruikt bij de behandeling.
• Overgevoeligheid (pollen) pneumonie - Deze wordt veroorzaakt door iatrogene longbeschadiging geïnduceerd door geneesmiddelen. Er zijn 350 pneumotoxische geneesmiddelen en het aantal neemt toe.