Galblaas en galblaaspijn: wat zijn de meest voorkomende oorzaken en ziekten?

De galblaas (vesica biliaris of vesica fallea in het Latijn) is een hol, peervormig orgaan dat zich net onder de lever bevindt, aan de rechterkant van de buik onder de ribben.

De functie is niet om gal te produceren, zoals velen denken, maar om gal op te slaan en in te dikken. Gal wordt geproduceerd door de lever en stroomt via de galwegen naar de galblaas.

Typische galblaaspijn staat ook bekend als galwegkoliek. Deze naam is afgeleid van de Latijnse naam voor de galblaas (vesica biliaris).

Gal is een dikkere geelbruine vloeistof die betrokken is bij de vertering van vetten. Als het nodig is, wordt het uitgescheiden uit de galblaas in de dunne darm. Dit gebeurt ongeveer 30 minuten na het eten van een maaltijd.

Het hormoon cholecystokinine is verantwoordelijk voor dit startmechanisme. Het beveelt de galblaas om samen te trekken, waardoor de gal vrijkomt in de dunne darm. Om precies te zijn in het eerste deel van de dunne darm, de twaalfvingerige darm. Daar zorgt de gal voor een goede vertering van vetten.

Gal bestaat uit verschillende stoffen, zoals een mengsel van galzuren, galkleurstoffen, cholesterol, eiwitten, zouten, vetzuren enzovoort.

De geelbruine kleur is te wijten aan een gele kleurstof die bilirubine wordt genoemd. Het is eigenlijk een afvalproduct van de stofwisseling van rode bloedkleurstof, die door de lever wordt geproduceerd uit dode rode bloedcellen.

Heb je last van aspecifieke pijn links of rechts?

De meest voorkomende galblaasproblemen

Stoornissen van de galblaas en zijn functie uiten zich voornamelijk in pijn en indigestie. In sommige gevallen is een chirurgische verwijdering noodzakelijk.

Aangezien de galblaas niet essentieel is voor het leven, is het mogelijk om zonder galblaas te leven. Dit vereist echter bepaalde beperkingen en principes.

In dit geval hoopt de gal zich niet op in de galblaas, maar wordt de gal vanuit de lever rechtstreeks naar de twaalfvingerige darm afgevoerd. Bij een verhoogde inname van vet voedsel is er een tekort aan gal en worden de vetten slechts gedeeltelijk verteerd. Ze worden alleen in de dikke darm afgebroken. Dit gaat vaak gepaard met winderigheid, een opgeblazen gevoel of zelfs diarree.

Zonder galblaas treden spijsverteringsproblemen vooral op na het eten van grotere hoeveelheden vet voedsel, waarvoor meer gal nodig is.

Als je pijn hebt in je rechterzij of aspecifieke spijsverteringsproblemen hebt, kun je ook last hebben van dit orgaan. Laten we de meest voorkomende galblaasaandoeningen eens samen bekijken.

Galblaasstenen - cholelithiasis

De technische naam cholecystolithiasis is de naam die gegeven wordt aan de vorming van concreties (stenen) in de galblaas. Choledocholithiasis is de naam die gegeven wordt aan de aanwezigheid van stenen in de galwegen.

Galblaasstenen worden gevormd door neerslag van galbestanddelen zoals calciumzouten, bilirubine of cholesterol. De oorzaak is meestal ook te wijten aan een verminderde of vertraagde galafvoer.

Risicofactoren voor galblaassteenvorming zijn onder andere:

een dieet met veel cholesterol en onverzadigde vetzuren
leeftijd boven de 40 jaar
zwaarlijvigheid
zwangerschap
bepaalde ziekten
ontbijt overslaan
vetstofwisselingsstoornis

Deze stenen kunnen de galwegen verstoppen, wat zich manifesteert als een hevig kloppende pijn in het gebied onder de rechter ribbenboog. Vaak stralen ze uit naar de rug of de buikstreek.

Ze worden ook wel galblaasaanval of galkoliek genoemd. Ze worden veroorzaakt doordat de galblaas en de galwegen werken om gal uit te drijven en een obstructie in de galwegen te overwinnen.

Deze pijn treedt vooral op na de inname van vet voedsel wanneer gal in grote hoeveelheden wordt uitgescheiden. Zo'n aanval kan enkele dagen aanhouden. Aarzel dan niet om professionele hulp te zoeken.

De behandeling bij deze acute aandoening bestaat voornamelijk uit het kalmeren van de galblaas en het verlichten van de pijn. Patiënten krijgen medicijnen om de galblaasmusculatuur te ontspannen. Dieetmaatregelen moeten worden gevolgd. Pas later kan een galblaasoperatie worden overwogen.

De zogenaamde laparoscopische operatie geniet de voorkeur. Het is een kleine ingreep die een kortere hersteltijd vereist en minder belastend is voor de patiënt en het operatieteam. In plaats van een conventionele operatiewond worden er meestal slechts 4 kleine incisies gemaakt. Door deze incisies worden speciale chirurgische instrumenten geleid om de operatie uit te voeren.

Ontsteking van de galblaas - cholecystitis

Ontsteking van de galblaas kan verschillende oorzaken hebben, maar tot 90% is gerelateerd aan galstenen.

Ontsteking is de reactie van het lichaam op bepaalde schade. Het wordt veroorzaakt door de werking van immuuncellen en stoffen die vrijkomen uit het aangetaste weefsel. Het kan ook worden uitgelokt door bepaalde micro-organismen.

Bij galblaasontsteking maken we onderscheid tussen acute en chronische vormen. Acuut (plotseling) uit zich door snel opkomende pijn in het gebied onder de rechter ribbenboog. Het gaat vaak gepaard met koorts. De pijn neemt toe bij beweging of inspiratie en houdt meestal enkele dagen aan.

Het chronische beloop is langdurig en onopmerkelijk. Patiënten beschrijven alleen aspecifieke symptomen zoals lichte druk in de rechterflank of indigestie of misselijkheid.

Een andere indeling van galblaasontsteking is gebaseerd op de aanwezigheid van galstenen. In de meeste gevallen van galblaasontsteking zijn er stenen aanwezig. Deze kunnen zich gemakkelijk in de galbuis verplaatsen en galophoping, galblaaskolieken en andere complicaties die met de ziekte gepaard gaan, veroorzaken.

Naast galblaasstenen en galafvoerstoornissen kunnen bacteriën die ontstekingen veroorzaken gemakkelijk de galblaas binnendringen vanuit de twaalfvingerige darm.

10 % van de galblaasontstekingen is niet gerelateerd aan galstenen, maar kan te wijten zijn aan verschillende giftige stoffen of aan aandoeningen na een trauma of operatie.

Galblaasontsteking kan, vooral als het niet behandeld wordt, tot verschillende complicaties leiden. De ontsteking kan zich uitbreiden naar omliggende weefsels of zelfs zogenaamde verklevingen vormen. Dit is een abnormale verbinding tussen de galblaas en omliggende weefsels of organen, die het gevolg is van ontstekingsprocessen.

Een ernstige complicatie van een uitgebreide ontsteking van de galblaas is het scheuren van de galblaaswand en het morsen van de inhoud. Het gevolg is een plotselinge en uitgebreide ontsteking die acuut behandeld moet worden, omdat het levensbedreigend is.

De behandeling bestaat uit rust, vasten en pijnstillers. Na verloop van tijd wordt overgeschakeld op een vetbeperkt dieet. In ernstigere gevallen wordt overgegaan tot chirurgie, d.w.z. het operatief verwijderen van de galblaas.

Galblaaskanker

Galblaaskanker is een relatief veel voorkomende vorm van kanker van het spijsverteringsstelsel. Het wordt gevormd door cellen die deel uitmaken van de binnenwand van de galblaas. Het groeit vaak in de omliggende structuren en verstoort deze. In een later stadium van de ziekte zaait de tumor uit naar de lever, darmen, alvleesklier en buikvlies.

De eerste symptomen zijn subtiel en aspecifiek. Patiënten kunnen een lichte indigestie ervaren. Later treedt meestal pijn op in de rechterflank, onder de ribben. De ziekte kan gepaard gaan met een galblaasontsteking. Later is er sprake van verminderde eetlust, braken, gewichtsverlies en geelzucht.

Bloedonderzoek kan een ophoping van gal of een verhoging van bilirubine, een gele kleurstof, aantonen.

De diagnose is voornamelijk gebaseerd op beeldvormende methoden. Deze kunnen een leververgroting en de aanwezigheid van massa's aantonen.

Tot de nauwkeurigere onderzoeksmethoden behoren beeldvormende methoden - CT of de zogenaamde ERCP. Dit is een onderzoek waarbij een speciale buis met een camera via de mond van de patiënt naar de galwegen wordt gebracht.

Er wordt ook een contrastmiddel gebruikt, dat vervolgens de galwegen of obstructies of verschillende formaties in de galwegen op de röntgenfoto laat zien.

ERCP kan ook worden gebruikt om een weefselmonster te nemen dat vervolgens onder een microscoop wordt onderzocht. Dit staat bekend als een biopsie.

Als de ziekte in een vroeg stadium wordt ontdekt, wordt vaak de galblaas operatief verwijderd en indien nodig het aangetaste leverweefsel of de lymfeklieren.

De behandeling bestaat vaak uit bestraling en chemotherapie. Dit is natuurlijk afhankelijk van de individuele aandoening. De prognose, dat wil zeggen de kans op verdere ontwikkeling van de ziekte, hangt vooral af van de vroege opsporing van de ziekte.